Collectage de Guillaume à Aulus (09)
Dublin Core
Titre
Abstract
Sujet
Description
RL-09[Ou-Au-Ag1-1]
0'55 Sobriquet maison – en çò deths Bessons (Bessouy) – mes en temps mès vielh, qu'èra Prince (prononciat ara francesa) – eth monde que'us apèran «Bessois» - grans parens mairaus, qu'èran ena maison deth Pauton, mes qu'èra Agassat – jàmes conegut «bessois» ena maison – non sap pas se's didia «prince» ara gascona pr'amor non l'a pas jàmes entenut a prononçar
02'50 Toponymie – era Cort de Lauret – quauqu'un que s'aperava Lauret – qu'i èra ua passada a costat – eth Pas deth Os (Pay detj ous»)
04'10 Sobriquet maison dera Cort de Lauret – Simon, Lauren, era Crampa (Capitène) – Pònta, Marc – Tussau – hòrt de madeishs noms de familha – qu'èra pratic pr'amor eth monde que s'aperavan tots parièr
05'30 Toponymie – quartièrs d'Aulús – era Cort de Lauret, era Cort de ?? - eth Carrè d'Uguet, eth Cap dera Vièla – eth Edrè (??) - era Placeta, eth Carreròt de Lis, eth Carreròt de Galin (n dentau), eth Fon dera Vièla, eth Carrè dera Mòla
06'40 Maison – maison deth sieu pair – sa mair qu'èra deth Carrè d'Uguet
07'20 Aiga – qu'anavan entara ribèra – ua font ath pè dera glèisa – un aute riu, eth Riu de Ribaut autament – ua presa d'aiga ena ribèra dab fonts en vilatge ath sègle XIX – aduccion d'aiga en 1933
08'20 Electricitat – que l'i a tostemps coneishuda – qu'i èran eths òtèls – era barona de Rotchild que venguec fèr ua cura ací qu'avia pagat ua petita centrala (en Foiet) – era usina qu'èra darrèr eths tèrmes
09'25 Rius – eth Foiet – eth Ars – eth Garbet – eth Riu de Ribaut
10'05 Montanhas – 5 oras entà anar dinc a Espanha – mes que non n'ei que tartèrs – eth Tron d'Ars - Coma Vièla qu'ei planèra – eth estanh de Guset – era Valea de Foiet, ua bona valea entath bestiar
15'15 Rivalitat Èrce e Aulús – pr'amor deras montanhas – Èrce qu'èran mès nombrosis que eths d'Aulús mes n'avian pas montanhas – un mort ena montanha : Marmiton, aucit entre Foiet e Guzet – tèrras d'Èrce sus Aulús : Girantòs
RL-09[Ou-Au-Ag1-2]
0'00 Seguida – qu'i avian hèt ua paret entà desseparar – qu'èra era misèra e ena montanha, eras bèstias non minjavan pas pro – provocacions de tèrras
01'05 Rivalitat Èrce e Aulús – eths d'Èrce qu'avian maishanta reputacion
01'35 Evolucion – 750 abitant quan èra joen – e ara, cap 100 – eth bestiar pertot en temps e ara... - puisque que mancava monde, qu'an deishat tot çò qu'èra en altituda entà trebalhar eth çò mès planèr – e ara, aqueras tèrras que son perdudas mèma coma pastenc – perdut sustot après era guèrra - partits entara America en 1945
03'20 Tèrmes – pas hòrt conegut – que s'aturèc entà 1939 – qu'i avec eth foc – mes après 1945, n'i avia pas mès establissament
04'30 Glacejaires – un qu'ei sus era fòtò, eth gran pair de Bernadette qu'i anava – un frair deths sievis que u'n parlava – anar coélher era glaça en Mont Rog e dromir ena cabana deth vaquèr – partir a 3 oras e baishar – qu'èra sustot aquí – o ath cap deth Mont Beat – mes qu'èra lèd
06'10 Tèrmes – eth casinò – que marchèc deçà 1945 – eth jòc e ua sala de cinemà, a bèths còps teatre – monde fortunats – viticultors de Lengadòc e monde d'Algeria – que deishavan sòus e que fasian trebalhar eth país – que s'estavan a Aulús pendent un mes o dus – cafès : eth casinò, eth petit casinò (eth Majestic), eth cafè du Midi, un aute entath monde deth país, e un de cap (Lacrambe) – que l'aperavan eth Senat pr'amor non n'i èra pas que vielhis
08'40 Vilatge – eth monument aths morts – pas ací en temps – duas maisons de desmolidas entà hèr era plaça ( de Pescajons, e era Cramba) – era Cramba, que la logavan entaths doanièrs – dus apartaments entà duas familhas
09'35 Territoire – frontière – eths doanièrs que controlavan eths papèrs tanlèu que passavan d'ua bòrda entara auta – ua ora dinc a Tavascan – contrabanda : eth tabac o rhum – mes pas plan – que pagavan, n'a pas conegut eth temps deth escambi entara contrabanda – qu'èran controlats deths dus costats – non volian pas que passèssan bestiar ailà
11'55 Evolucion – mentalitats – mès solidaris pr'amor qu'èran totis deth mèma nivèu – e qu'èran parents pòc o pro – non pòt existar guaire ara, pr'amor que non n'i a digun mès
12'45 Elevage – bòrdas – que n'a pertot- qus s'èra partatjat atau entre frairs d'autis còps – eth fiems – 10 vacas ena bòrda – qu'anavan pèisher en eths bordaus en comunaus – Camp Mesan : cada un qu'a un tròç de tèrra – eth arremembrament, non se'n parlèc cap – mes que's hec tot sol dab eths que partiren o que's moriren – e puish adobà's en darrèras entre vesins, escambiar
15'20 Agriculture – tot eth planèr qu'èra cultura – eth bestiar qu'èra sustot ena montanha – quauques vacas en planèr – eras que volian vederar per exemple – hèr baishar era èrba en fèish, mes sustot eras borrassas
RL-09[Ou-Au-Ag1-3]
0'10 Agriculture – trufas e milh gròs – en temps sègle, e blat nèr – eths òrts entara cosina tanben – mongetas en milh gròs – un bon aliment – pas vist a fèr òrts en eths bordaus – mes trufas, òc – pr'amor bèths uns que s'i dromian a haut pendent eth mes de mag o eth mes de seteme, o d'octobre – estar s'i entà non pas fèr eth camin cada dia
02'20 Idem – sègle – entaths tets sustot – anar crompar-la a Èrce, a Cominac a un moment dat pr'amor no'n fasian pas mès ací – eth blat non venguia cap – mes plan de milh gròs ací, entath pòrc
03'30 Industrie – mòlas – tres ací – ua entath milh gròs, ua entath blat – n'avian pas cap de nom – eth camin : eths Molasses – eth molà qu'ei eth «granit» en patoès – que servian entà hèr eths cantaus deras bòrdas o deras maisons – que's servian deras mòlas entà pulverisar eth mineraie tanben aban d'ac fóner – qu'èra hòrt vielh – Castèl Minièr que data de hòrt lonh – argent e blenda a haut – qu'i fèn folhas encara – un poeg traucat de pertot, de galerias – qu'i avian trebalhat pendent era guèrra de 1914 – eths qu'avian avut un frair d'aucit, qu'i anavan trebalhar – qu'avia conegut un qu'i èra anat trebalhar – ua mina de fèrn, blenda e argent, pòca tròp – eth fèrn n'èra cap de bona qualitat – ua fòrja ara catalana – que portavan eth mineraie de Vic de Sòs e que'u portavan entà fè'u fóner ací – qu'èra mès boesat ací, donc de mès bon fèr entath carbon – qu'èra avant era guèrra de 1914
08'55 Industrie – era fòrja ara catalana – eth mineraie e un bastit entà fèr fóner – e un canal entà fèr marchar eth martèth (eth malh) – de 700 kg – ua arròda – que fasia marchar era sofleria – eth garbet que fasia marchar aquerò
10'15 Elevage – arraças bestiar – eras Grisas (eras castàs) – qu'èra tant que guardavan eras vacas – pr'amor qu'èra petiva e que fasia lèt – eth monde partits, quan partiren montanhar tà Astòn, eras Gasconas – non fasian cap autan de lèt – eras castàs n'èran cap sauvatges, n'ei pas vertat – eth bestiar qu'èra amistosat – tostemps ena bòrda, laurar
12'15 Idem – evolucions – véser eras vacas defòra en ivèrn – no'u va cap – que sofreishen eras bèstias – bochoar eths traucs ena bòrdas, dab fiems e tèrra
13'30 Idem – oelhas tarasconesas
13'45 Montanhar – eth, que las pujavan ena valea d'Ars – pas avant eth 20 de junh, quan era nhèu èra partida – tóner : fin d'abriu, debut de mag – quauques uns que las botavan eth eishivèrn en plana – non tornavan pas qu'ath mes de mag – se partian tròp lèu, que petavan totas
15'40 Idem – pegar-las – dab eras inicialas – eris, qu'èra eth A
fraiseuse.... Michel Pujol qu'arriba
RL-09[Ou-Au-Ag1-4]
01'20 Montanhar – pujar eth pòrc – òc – eth, a 16 ans qu'i èra alasús – que minjava eth cèr e eth lèiton – que peishia – en eths cortaus, era èrba que possava hòrt mes eras vacas no'n volian cap d'aquera, eth pòrc que la se minjava
02'30 Idem – fè'i burre e fromatge – eth burre que venia plan – mes dab era lèt escremada que's fasian fromatge – mes n'avian cap eth dret de fèr fromatge escremat d'aqueth temps – qu'èra bon – que parlan dera man dera persona – ja's disia – eth erbatge que condava hòrt – ua petita vath de còsta ara sua cabana de Guzet, quan i anava, qu'avia 100 g de burre de mès – en quauuques endrets que fasian plan mès de lè que d'autris
04'50 Elevage – soenhar dab eras planta – un chic mes pas plan dejà – eth faure que sabia soenhar – dab gresil que desinfectava – quan ei aholada ua vaca, cafè dab ??
06'00 Idem – saumets e mulets – mulets qu'èran estats mobilizats pera guèrra de 1939
06'35 Ossalhèrs – coneishut un en vilatge, qu'èra vielh – no'u parlava pas – son arrèr gran pair qu'i èra anat – en Navèra Orlean – n'avia cap plan marchat, qu'èra partit dab un aute – eth patron qu'èra eth sòn gran pair – un dia, qu'èra partit fèr quauquarren – eth aute qu'avia alargat eth os entà fè'u véser a americans e que l'aucidec
08'10 America – plan partits – non n'èra pas jàmes estat tentat d'anà'i
08'55 Vrenhar
09'15 Segar – entà Espanha – dalhar tanben – non pòt pas díser on exactament – qu'èra arrenomats eths dalhaires d'ací
10'25 Dalhar – qu'ei un tot : netejar eth prat coma cau – qu'ei complicat – bofàs que son maishants – que cau eth fiu que sia fin e agusat coma un rasor – que cau ua pèira que redressa eth fiu – sovent eras pèiras qu'usan tròp era dalha – era fòrga
12'30 Société – eth ainat – qu'èra importent – que condava pr'amor qu'i èra sovent oncles ena familha que'u deishavn eth ben – eths autis n'avia pas arren, alavetz que partian entara America – sovent ainats – eths oncles qu'èran era força dera maison, non trebalhavan cap entad eris, que trebalhavan entath ainat
13'50 Escòla – tres en temps – a on ei era maison deth Temps Libre ara – era maternela, era deths dròlles e deras dròllas – eths arregents qu'èran severes, mes coma calia – ua disciplina de fèrn – interdit de parlar patoès – ena cort de recreacion tanben – punicions : privats de recreacion o linhas – mes n'èra cap mau, totis non mestrejavan pas eth francés – qu'avia aprés continas mes non comprenia pas arren de çò que disia
16'00 Arreligion – eth curè – qu'èra un bona parròpia pr'amor en ivèrn qu'i avia monde dab eths estavants – fèsta d'Aulús : 22 de gè
RL-09[Ou-Au-Ag1-5]
0'00 Seguida – qu'ei era St Vinçens - «era Vinçens, que baishan eths tòrs e qu pujan eths vents»
0'20 Hèsta deth vilatge – mode, un orquèstre, un bal – tres musicians
01'10 Oralitat – cas de J Rogalle – que dependia deras personas – a casa sua, non cantavan cap
02'00 Guerre 14/18 – no'n parlavan cap tròp – eths de 14, que'n volian aths de 1940, pr'amor n'avian cap sabut deféner era França
03'15 Guerre 1939/1945 – de 1942 a 1944, eths alemands qu'i èran estats ací – que hadian patrolhas de contunh – eth «couvre-feu», botar ua cobèrta entà amagar era lutz – dab eras bòtas herradas
04'10 Idem – judius – que demoravan en eths òtèls – que logavan maisons mobladas ath monde – pròche de 700 judius – que pagavan entà logà's – que n'i avia pertot a costat, en cada maison – duas qu'èran estadas passadas a Espanha peth sòn pair – que las avia amagadas pendent era rafla – un que fasia eth transpòrt dab eth autobús, qu'avia avertit eth monde – plan pro de judius que s'èran escapats – que's serian poduts escapar tots, se van voler – que's deishèren préner coma lapins – que pensavan que'us anavan portar en quauque lòc, un dia, e que se'n tornarian après – bèths uns qu'èran estats prés amagats, mes pas pro lonh deth vilatge
06'45 Idem – eths que son pair avia amagat, qu'èran eth Còth dera Trapa, en eths Noguèras - a ua ora d'ací – qu'èran partits a tres : duas filhas e un òme (sa pair) – peth camin, que n'avia trobat 12 – que'us didec de contunhar dab era hemna (sa mair e eth) – mes qu'èran gents que non caminavan cap – ua vielha que calia portar - eth camin qu'èra estret – qu'èran en dus grops – eth, dab eths darrèrs – que'u didian que s'èra trompat – sa mair que l'èra vengut ath devant pr'amor n'arribavan cap jàmes – qu'èran 18, judius d'amagats – qu'èran defòra – qu'èra ath mes d'aost, de cap ath 10
09'05 Idem – seguida – duas filhas d'aqueths que volian partir en America donc n'èra cap partidas – mes eth 8 d'Avents, que partiren entà Espanha pr'amor no's podia cap mès hèr – dab son pair
09'55 Idem – eths mainatges judius – qu'anavan en ua escòla tad eris, sustot
10'25 Idem – dia dera rafla – qu'èra partit a 5 oras deth maitin dab sa mair entà mólher eras vacas (qu'avia 9 ans) – qu'avian trobats dus gardes mobiles que'us aturèren – que volec saber çò que s'èra dit – sa mair que'u didec qu'èran venguts tuar eths juives, e que sa pair qu'avia pujat duas damiselas ena cabana – que l'avia dit que n'ac calia pas díser o que'us harian partir eris tanben – e après, que trobèren eths autis peth camin – que'us feren embarcar de fòrça, sense poder préner bagatges
12'05 Idem – armistice – que se'n bremba mes qu'èra ena montanha, coma sovent - n'avia pas vist eths alemands a partir
12'30 Société – praubes – eras gents n'ac fasian cap véser – ua a costat qu'èra neurida pera sua gran mair – era vesia qu'arribava dab un escudelon, dar-le chic de lèt e lenha ath ivèrn – cap tròp de mendiants ací pr'amor qu'èra barrat
14'10 Société – frequentar eths de Massat – qu'i avia plan de maquinhons ailà – eth 24 de seteme (entaths borrècs), eth 19 d'octobre (St Luc) eth Feiròt, eth 17 de noveme qu'èran a Sèix
15'30 Idem – feiras – anecdòta d'un joen qu'èra tròp exigent en prètz dab eths crompadors, eth vielh que s'aprochèc e que'u didec «que cau véner !» - que'us calia moneda – eras pomas non venguian cap, qu'ei a 750m ací
RL-09[Ou-Au-Ag1-6]
0'00 Nadau – ua grana fèsta – eras campanas que sonavan ath 13 d'avents – que calia fèr magre, minjar merluça – era vesilha – nat present sonqu'un còp on avec un esclòp dab un petit Jesús laguens – après 1939, qu'èra era misèra – balhar mès aras bèstias aqueth ser
01'55 Idem – fèr eth tison de nadau – eris, non l'estauviavan cap entà burlà'u
02'35 Cap d'An – era formula – eras estreas
03'15St Blaç – benadir era sau tath bestiar – que trebalhavan coma un aute dia – n'avian cap tengut conte deths dias caumats, eths dera sua generacion – mes arrespectar tath 15 d'aost – non pas dalhar eth dimenge
04'35 Carnaval – fèr eth torn deras casas – que passejavan eth os (un que s'abilhava en os) – quin se desguisavan – un qu'avia un masc a gas – que fasia pòur aths mainadèrs
05'55 Eths Carivaris – que's fasia mes n'arribava cap sovent – qu'ac avia vist un còp – ua juiva que s'èra maridada dab un òtelièrs d'ací – que l'avian hèt – eth òme qu'avia a abeurar eth monde – eth tipe qu'avia balhat un barricòt de vin
07'10 Eths Rams – anar cercar boshes – qu'i anava pr'amor qu'èra clèr – que s'ac sauvavan ena maison – o portà'n en cementèri
08'00 Setmana santa – divendres sant non trebalhavan pas – eth curè que benasescia era aiga e eth foc eth dissabte – qu'avian eras bartabèlas (crécelles) e clacoàs – processions
09'40 Idem – benasir eth foc – eth curè qu'ac fasia davant era glèisa – eras hemnas que s'amassavan un tison, que, portava bonur
10'05 St Joan – guaireben cada quartièr que'n fasia un – n'èra cap benasit – non venguia cap eth curè pr'amor qu'i èra un bal après – qu'èra ua fèsta pagana
10'50 Credenças – broishas – qu'i cresian – que'n parlavan d'un òme que n'avia cap qu'ua vaca, qu'èra hòrt praube – un gran oncle deths sievis que guarava pas tròp lonh d'eth ena montanha – que l'amiava fromatge a bèths còps – que'u vedia que's penjava tot viste sus era crèsta e arreculà's e tornar hè'c (que'u guinhava) – non vedian pas mès eth pòrc de tot eth dia – son oncle que l'avia dit «jo que't rendi servici, e tu que'm fès miseras» - «e ara, que vòs ? Que m'ac cau fèr» ça'u responia – qu'èra considerat coma broish – e un dia qu'avia despareishut – que l'avia tornat véser sus eth camin de St Guironç, que's fasia un fèish – era sua familha que's pensava qu'èra mort
14'00 Idem – eras encantadas – duas fonts deras Encantadas – dus oelhèrs qu'avian vist femnas que lavavan farda en aquera font – que s'èran escapadas e qu'avian deishat ua servieta brodada – que didian qu'èran femnas que s'escapava entà Espanha pendent era Revolucion – n'èra pas tròp credents eths d'Aulús
15'00 lenga – diferenças dab eths vilatges vesins – ara, pas sonque 7 o 8 a Aulú entà poder parlar patoès