Collectage de Jeannine - (Betchat 09)
Dublin Core
Titre
Collectage de Jeannine - (Betchat 09)
Abstract
Sujet
Guerre mondiale (1939-1945) -- Occupation
Loup
Apiculture
Laine
Description
09[SL-Be-Fje]-1
00'00 : eth quartièr de Blanca d'autis còps ara sua arribada (en 1941) - descripcion deths abitants qu'a conegut : refugiats espanhòus ath çò d'Alabèrt – eth çò deth Bordet – eth Tuc – çò de Pau – çò deth Craberat (que venguiá hèr era èrba en estiu) : eth Craberat e eth Telat – era mair de Josèp neishuda a Marsolans, que pientava era hilha deth Craberat
4'44 : era Espanhòla de Blanca – qu'èra un pòc estimborlada – eths dròlles dera Espanhòla
5'50 : eras culturas de bèth temps a – i aviá cap arrominguèras coma ara – eras vinhas que i aviá d'autis còps – eras vinhas deth Tuc – eth carreròt deth Tuc – Ernèst deth Tuc que hec un carreròt tot dret e que plantèc era sèga – eth prat dera cavala (deth Tuc) – Ara, qu'é eth mèma tròç
9'15 : Ernèst deth Tuc e era maison deth Tuc
9'50 : eras vacas – 10-12 vacas cadun – 5-6 ath çò deth Bordet
11'00 : era proprietat d'Alabèrt qu'èra logada peths Ferrès – d'autis locataris abans eths Ferrès – eth Montieg e eras Morèras – erbejar en ame eth arrestèth deras vacas – Emma, era hilha d'Alabèrt que cantava en tot erbejar – Pierre dera Mòla que i aviá hèt era èrba, era sua hilha que sautava sus eras croas – Louis Ferré que venguiá guardar eras vacas enas Morèras – Jeannine que guardava en prat ath costat – un còp, que convengueren de hèr còder trufas ena brasa, Jeannine que's prenguec trufas mès Louis venguec cap pr'amor que l'aviá calut anar guardar en quauqu'un lòc mès – qu'èra eth bèth temps – tot le monde qu'èra content – ara, que passan, t'auèitan cap.
09[SL-Be-Fje]-2
00'00 : erbejar d'autis còps e ara
00'48 : eth patuès - que parlavan patuès en quartièr – eths deth Tuc pas tant – a Saurat, que n'i a ua que non sabiá cap parlar francés en tot arribar ena escòla, sabiá cap díguer « la vache » - eth patuès de Bèthhag e eth de Saurat : era trenca e l'aishada, eth huec e le fòc
3'50 : eths pastors de Vic de Sòs que passavan per Blanca – eras oelhas, que las veneren en 1939 quan eth pair de Josèp [« Parrain »] partic enara guèrra – que n'avián tanben ath çò deth Bordet – bèth temps a, eras oelhas podián cap anar peths prats, sonque en ivèrn – que botavan eras vacas e eras oelhas peths bòsques mès que las caliá virar dera talhada
6'05 : amontanhar eras oelhas abans e ara
7'05 : era 2da GM – eths Alemands que passèren eth 10 de junh 44 – eris, que se n'anèren enath Tuc – qu'entenián a tirar - Marià deth Tuc que's pensava qu'èra ua moto – eth pair de Josèp qu'aviá hèt era 1èra GM mès que condèc qu'avec pòur – Josèp e Pierre deth Tuc qu'èran partits en bicicleta anà's amagar a Civadar (maison deth pair de Pierre) – eths Alemands qu'avián botat ua mitralhusa ara Crotz dera Sèrra – era mair de Josèp qu'aueitava despuish eth cap deth prat – que les fotec ua mitralhada – Jeannine que's bremba deras petalas d'arròsas que volava – Jules deth Bordet que s'èra cocat contra eth canèr nà evitar eras balas – Ernèst deth Tuc que haiá pan a Civadar aqueth diá, que hec amagar Josèp e Pierre ena cava e que les haiá passar era coqueta – que i aviá tataranhas mès que las mingèren – que sortiren quan haiá nets – que i aviá duas maisons a Civadar – 28 mòrts a Marsolans – a Bèthhhag, que tuèren Todar e eth pair de Léonie
15'40 : Josèp que s'engatgèc ena armada – Pierre deth Tuc que partic en aviacion coma mecanicien – Josèp qu'anèc en Alemanha – tornat en 45
09[SL-Be-Fje]-3
00'00 : era 2da GM (fin) – quan Josèp huc desmobilizat, que'u calec enviar ua tenguda en civil – sa mair que'u hec un tricòt e que l'ac envoièc mès eth tricòt arribèc cap
1'15 : cau cap soetar d'ac tornar véder – vision critica sus era nòstra epòca : gaspilhatge, fenhantisa, maishantisa – inquietuda nath futur – importància dera educacion deths dròlles
4'55 : eth huec de Sent Joan – on le haián – ateperar brancas – n'èra cap un huec entiò eth plafond – que cau arrespectar era data – istuèra deth huec qu'avián hèt eths dròlles ara virada dera Monja – era Gafeta (Marie Bascans) qu'aviá alugat eth huec abans era net
7'45 : que's bremba deth diá que neishec Francis Ferré en 1948 – coma sa mair aviá mès de 40 ans, eth medacin que la portèc en espitau de Sent Guironç
9'10 : credenças - eth huec de Sent Joan – eth tison – ua crotz darrèr eras pòrtas – que n'i a que i credián – coma de botar un grapaud en metau ena bòrda – a Montaut – eras broishas, hemnas que i credián
09[SL-Be-Fje]-4
02'00 : Nadau - era messa de Miejanet – eras lantèrnas que devaravan
2'29 : eras velhadas – que profitavan dera velhada nà hèr eth burre – que cau arremudar era crespa pendent ua ora – era hemna d'Alabèrt que venguiá velhar ath çò de Pau e, en tot velhar, que s'i cambiavan – après, eths d'Alabèrt que se n'anèren enà Maseras
5'36 : eth pan hèt a casa – que haián 8 o 9 pans – era coqueta – eth coquet d'arrascladura – que i botavan pomas – ara epòca, tot qu'èra bon
7'42 : nà mòler, que caliá anar nà Taurinhan Castèth – que haiá eth arressèc tanben – 4 mesuras enà hèr un sac de blat – que partián abans qu'eth diá se levèssa – que's prenguián èrba nà hèr minjar eras vacas – eth molièr que punherava
10'40 : eth pan – hèr mòler - que caliá hèr era coa se non partiás cap d'ora – istuèra de dus de Bèthhag qu'anavan hèr mòler, eth a un darrèr eth aute – a Mercenac, eth qu'èra darrèr que passèc peth carreròt e qu'arribèc abans eth aute
12'30 : era hèsta locala, Sent Farriòu – que haián crostadas – que haián còder eth arrostit – d'abituda, crompavan cap vianda – qu'èran totis ath mèma nivèu, a Blanca coma ara Monja
14'48 : eth Ainat – eths Ferrès quan copavan lenha en ame Josèp – un ivèrn, qu'avián era gripa – que partián enath bòsc en ame ua botelha de camomilha- que copavan casses e mau fotadis e en ame era pigassa ! - en estiu, quan tiravan era lenha, Jeannine que i anava enà doblar
09[SL-Be-Fje]-5
00'00 : tirar era lenha en ame eths buòus (suïta) - « hèr un mangue de foet » -
1'30 : eths Carnavalhs que passavan (pas plan)
2'00 : Mélie [Amélie Feuillerat, qu'aviá anat cercar ua clocada de porets a Montaut – en tot tornar-se'n, que s'estramuquèc e eths porets que s'esparriquèren – arribada ara Monja, qu'ac condèc – Jean-Marie Ferré que's trufèc d'era « que les vos auriá caludis seguir ara tralha ! »
5'14 : figuras localas : Danís e eth Sord [Guston], dus frairs que non s'entenián cap – que demoravan ath pè deth cafè – Danís qu'èra maishant e Guston ça haiá : « Aqueth ase ! »
11'35 : eras vacas – que las aperava despuish era sala de banh e qu'arribavan – abans, qu'èran pròishi deras vacas – que las estacavan 2 còps tot diá
13'35 : eras Bodigas de Piulet - localizacion, descripcion deth paísatge – abans n'èra cap bòsc – que i guardavan eth bestiar – per-delà, qu'èran eras Bodigas de Montaut, entiò eth Gran Milan – eths deth Bordet qu'anavan ena Hajau, en Maupelet – de còps, eras vacas que s'escapavan
09[SL-Be-Fje]-6
00'00 : eras vacas que s'escapavan (suite) – localizacion dera Hajau – que i aviá ua hont ath hons e que i anavan hèr béver quan eth Lavin èra sec, en estiu
1'10 : eths Tucòus que son de cap aras Morèras – localizacion – dempús baish, que puja
09[SL-Be-Fje]-7
00'00 : eras vacas escapadas a Gotamala – entenudas per un cepaire – localizacion de Gotamala – eth Solelhar – eths Colomèrs – anecdòta de dus cepaires venguts de Bèthlòc que vengueren sortir a Blanca
4'00 : istuèra d'un cepaire qu'èra vengut dera Bastida e qu'arribèc esperrecat, de nets, ath çò deth Bordet, que'u diguec d'anar dromir en empòrgi deth Craberat
7'50 : eths lops – ua loba qu'aviá hèt eths petivis ath hons deth Solelhar – un deth Tuc que i anèc enà eliminar eths lobats – era loba qu'arribèc e que'u calec pujar ath cap deth casse – que cridèc e que n'i a que'u vengueren ajudar – era horca deth lop (nà atrapar eths lobats)
9'37 : eths lops (2) - istuèra de ua hemna qu'anava nà Saliás – que haiá clar de lua – que partic peras travèrsas – quan huc dejós Solanhet, un parelh de lops que la seguián – que se'n tornèc de cap aras maisons de Solanhet
11'10 : per on passavan nà anar nà Saliás a pè – pera carretèra que passa ath hons deth Bèthpueg – que se m'é desbrembat – ua autra carretèra a Marsolans
13'15 : era hèsta de Montarruaut nà Sent Vincenç (de cap ath 20 de janvièr) – Josèp que i anèc a pè en ame Michel dera Teca (Michel Marcel) – que's perderen en tot tornar
00'00 : eth quartièr de Blanca d'autis còps ara sua arribada (en 1941) - descripcion deths abitants qu'a conegut : refugiats espanhòus ath çò d'Alabèrt – eth çò deth Bordet – eth Tuc – çò de Pau – çò deth Craberat (que venguiá hèr era èrba en estiu) : eth Craberat e eth Telat – era mair de Josèp neishuda a Marsolans, que pientava era hilha deth Craberat
4'44 : era Espanhòla de Blanca – qu'èra un pòc estimborlada – eths dròlles dera Espanhòla
5'50 : eras culturas de bèth temps a – i aviá cap arrominguèras coma ara – eras vinhas que i aviá d'autis còps – eras vinhas deth Tuc – eth carreròt deth Tuc – Ernèst deth Tuc que hec un carreròt tot dret e que plantèc era sèga – eth prat dera cavala (deth Tuc) – Ara, qu'é eth mèma tròç
9'15 : Ernèst deth Tuc e era maison deth Tuc
9'50 : eras vacas – 10-12 vacas cadun – 5-6 ath çò deth Bordet
11'00 : era proprietat d'Alabèrt qu'èra logada peths Ferrès – d'autis locataris abans eths Ferrès – eth Montieg e eras Morèras – erbejar en ame eth arrestèth deras vacas – Emma, era hilha d'Alabèrt que cantava en tot erbejar – Pierre dera Mòla que i aviá hèt era èrba, era sua hilha que sautava sus eras croas – Louis Ferré que venguiá guardar eras vacas enas Morèras – Jeannine que guardava en prat ath costat – un còp, que convengueren de hèr còder trufas ena brasa, Jeannine que's prenguec trufas mès Louis venguec cap pr'amor que l'aviá calut anar guardar en quauqu'un lòc mès – qu'èra eth bèth temps – tot le monde qu'èra content – ara, que passan, t'auèitan cap.
09[SL-Be-Fje]-2
00'00 : erbejar d'autis còps e ara
00'48 : eth patuès - que parlavan patuès en quartièr – eths deth Tuc pas tant – a Saurat, que n'i a ua que non sabiá cap parlar francés en tot arribar ena escòla, sabiá cap díguer « la vache » - eth patuès de Bèthhag e eth de Saurat : era trenca e l'aishada, eth huec e le fòc
3'50 : eths pastors de Vic de Sòs que passavan per Blanca – eras oelhas, que las veneren en 1939 quan eth pair de Josèp [« Parrain »] partic enara guèrra – que n'avián tanben ath çò deth Bordet – bèth temps a, eras oelhas podián cap anar peths prats, sonque en ivèrn – que botavan eras vacas e eras oelhas peths bòsques mès que las caliá virar dera talhada
6'05 : amontanhar eras oelhas abans e ara
7'05 : era 2da GM – eths Alemands que passèren eth 10 de junh 44 – eris, que se n'anèren enath Tuc – qu'entenián a tirar - Marià deth Tuc que's pensava qu'èra ua moto – eth pair de Josèp qu'aviá hèt era 1èra GM mès que condèc qu'avec pòur – Josèp e Pierre deth Tuc qu'èran partits en bicicleta anà's amagar a Civadar (maison deth pair de Pierre) – eths Alemands qu'avián botat ua mitralhusa ara Crotz dera Sèrra – era mair de Josèp qu'aueitava despuish eth cap deth prat – que les fotec ua mitralhada – Jeannine que's bremba deras petalas d'arròsas que volava – Jules deth Bordet que s'èra cocat contra eth canèr nà evitar eras balas – Ernèst deth Tuc que haiá pan a Civadar aqueth diá, que hec amagar Josèp e Pierre ena cava e que les haiá passar era coqueta – que i aviá tataranhas mès que las mingèren – que sortiren quan haiá nets – que i aviá duas maisons a Civadar – 28 mòrts a Marsolans – a Bèthhhag, que tuèren Todar e eth pair de Léonie
15'40 : Josèp que s'engatgèc ena armada – Pierre deth Tuc que partic en aviacion coma mecanicien – Josèp qu'anèc en Alemanha – tornat en 45
09[SL-Be-Fje]-3
00'00 : era 2da GM (fin) – quan Josèp huc desmobilizat, que'u calec enviar ua tenguda en civil – sa mair que'u hec un tricòt e que l'ac envoièc mès eth tricòt arribèc cap
1'15 : cau cap soetar d'ac tornar véder – vision critica sus era nòstra epòca : gaspilhatge, fenhantisa, maishantisa – inquietuda nath futur – importància dera educacion deths dròlles
4'55 : eth huec de Sent Joan – on le haián – ateperar brancas – n'èra cap un huec entiò eth plafond – que cau arrespectar era data – istuèra deth huec qu'avián hèt eths dròlles ara virada dera Monja – era Gafeta (Marie Bascans) qu'aviá alugat eth huec abans era net
7'45 : que's bremba deth diá que neishec Francis Ferré en 1948 – coma sa mair aviá mès de 40 ans, eth medacin que la portèc en espitau de Sent Guironç
9'10 : credenças - eth huec de Sent Joan – eth tison – ua crotz darrèr eras pòrtas – que n'i a que i credián – coma de botar un grapaud en metau ena bòrda – a Montaut – eras broishas, hemnas que i credián
09[SL-Be-Fje]-4
02'00 : Nadau - era messa de Miejanet – eras lantèrnas que devaravan
2'29 : eras velhadas – que profitavan dera velhada nà hèr eth burre – que cau arremudar era crespa pendent ua ora – era hemna d'Alabèrt que venguiá velhar ath çò de Pau e, en tot velhar, que s'i cambiavan – après, eths d'Alabèrt que se n'anèren enà Maseras
5'36 : eth pan hèt a casa – que haián 8 o 9 pans – era coqueta – eth coquet d'arrascladura – que i botavan pomas – ara epòca, tot qu'èra bon
7'42 : nà mòler, que caliá anar nà Taurinhan Castèth – que haiá eth arressèc tanben – 4 mesuras enà hèr un sac de blat – que partián abans qu'eth diá se levèssa – que's prenguián èrba nà hèr minjar eras vacas – eth molièr que punherava
10'40 : eth pan – hèr mòler - que caliá hèr era coa se non partiás cap d'ora – istuèra de dus de Bèthhag qu'anavan hèr mòler, eth a un darrèr eth aute – a Mercenac, eth qu'èra darrèr que passèc peth carreròt e qu'arribèc abans eth aute
12'30 : era hèsta locala, Sent Farriòu – que haián crostadas – que haián còder eth arrostit – d'abituda, crompavan cap vianda – qu'èran totis ath mèma nivèu, a Blanca coma ara Monja
14'48 : eth Ainat – eths Ferrès quan copavan lenha en ame Josèp – un ivèrn, qu'avián era gripa – que partián enath bòsc en ame ua botelha de camomilha- que copavan casses e mau fotadis e en ame era pigassa ! - en estiu, quan tiravan era lenha, Jeannine que i anava enà doblar
09[SL-Be-Fje]-5
00'00 : tirar era lenha en ame eths buòus (suïta) - « hèr un mangue de foet » -
1'30 : eths Carnavalhs que passavan (pas plan)
2'00 : Mélie [Amélie Feuillerat, qu'aviá anat cercar ua clocada de porets a Montaut – en tot tornar-se'n, que s'estramuquèc e eths porets que s'esparriquèren – arribada ara Monja, qu'ac condèc – Jean-Marie Ferré que's trufèc d'era « que les vos auriá caludis seguir ara tralha ! »
5'14 : figuras localas : Danís e eth Sord [Guston], dus frairs que non s'entenián cap – que demoravan ath pè deth cafè – Danís qu'èra maishant e Guston ça haiá : « Aqueth ase ! »
11'35 : eras vacas – que las aperava despuish era sala de banh e qu'arribavan – abans, qu'èran pròishi deras vacas – que las estacavan 2 còps tot diá
13'35 : eras Bodigas de Piulet - localizacion, descripcion deth paísatge – abans n'èra cap bòsc – que i guardavan eth bestiar – per-delà, qu'èran eras Bodigas de Montaut, entiò eth Gran Milan – eths deth Bordet qu'anavan ena Hajau, en Maupelet – de còps, eras vacas que s'escapavan
09[SL-Be-Fje]-6
00'00 : eras vacas que s'escapavan (suite) – localizacion dera Hajau – que i aviá ua hont ath hons e que i anavan hèr béver quan eth Lavin èra sec, en estiu
1'10 : eths Tucòus que son de cap aras Morèras – localizacion – dempús baish, que puja
09[SL-Be-Fje]-7
00'00 : eras vacas escapadas a Gotamala – entenudas per un cepaire – localizacion de Gotamala – eth Solelhar – eths Colomèrs – anecdòta de dus cepaires venguts de Bèthlòc que vengueren sortir a Blanca
4'00 : istuèra d'un cepaire qu'èra vengut dera Bastida e qu'arribèc esperrecat, de nets, ath çò deth Bordet, que'u diguec d'anar dromir en empòrgi deth Craberat
7'50 : eths lops – ua loba qu'aviá hèt eths petivis ath hons deth Solelhar – un deth Tuc que i anèc enà eliminar eths lobats – era loba qu'arribèc e que'u calec pujar ath cap deth casse – que cridèc e que n'i a que'u vengueren ajudar – era horca deth lop (nà atrapar eths lobats)
9'37 : eths lops (2) - istuèra de ua hemna qu'anava nà Saliás – que haiá clar de lua – que partic peras travèrsas – quan huc dejós Solanhet, un parelh de lops que la seguián – que se'n tornèc de cap aras maisons de Solanhet
11'10 : per on passavan nà anar nà Saliás a pè – pera carretèra que passa ath hons deth Bèthpueg – que se m'é desbrembat – ua autra carretèra a Marsolans
13'15 : era hèsta de Montarruaut nà Sent Vincenç (de cap ath 20 de janvièr) – Josèp que i anèc a pè en ame Michel dera Teca (Michel Marcel) – que's perderen en tot tornar
Créateur
Jean-Paul Ferré, enquêteur
Source
JPF-09[SL-Be-Fje]
Éditeur
Eth Ostau Comengés
Date
26/06/2015
Format
Texte/html
Langue
gascon
Type
Texte
Spatial Coverage
Betchat
Person Item Type Metadata
Birth Date
24/02/1930
Birthplace
Saurat (09)
Collection
Citer ce document
Jean-Paul Ferré, enquêteur, “Collectage de Jeannine - (Betchat 09),” Oralitat de Gasconha, consulté le 23 novembre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/606.