Collectage de Émile et Yvette 2 - (Betchat 09)
Dublin Core
Titre
Collectage de Émile et Yvette 2 - (Betchat 09)
Abstract
Sujet
Noël
Carnaval
Guerre mondiale (1939-1945) -- Bals clandestins
Charivari
Saint-Jean (fête)
Blé
Pain
Fenaison
Eau courante
Description
TEMAS ABORDATS PENDENT ETH ENTRETEN
00’00 : DICTONS
Nà Nadau, que diguem : « Un saut de brau »
Auba roja, vent o ploja.
Eth arc deth maitin, era ploja peth camin. Eth arc dera vrespada, era ploja passada.
Quan enteniám eras campanas de Bagert, n’èra cap bon signe.
Nà Nadau, un saut de brau. Nara Candelèra, un saut de vedèra.
Nà senta Lúcia, un saut de puça.
Se plau nara Trinitat, eth blat que se’n torna per mentat.
3’34 : NADAU
hèr besia (vesia ?) = pas de carn abans miejanet
voc : era nòstra sa mair
era messa de miejanet
eth soc (que caliá que durèssa entrò Cap d’an)
eth revelhon
voc : tanben [n] ; qu’òm ne minja
eth ser de Nadau que caliá hèr sopar totas eras bèstias
8’56 : DICTONS
Ath mes de heurèr, era nhèu que se’n va coma era aiga d’un paèr e, se i demòra, que da de qué hèr.
Quan eras prumèras perigladas passavan pr’ací, qu’atrapàvam totis eths auratges.
Quan periglava ath mes de heurèr, eth ivèrn qu’èra darrèr.
Quan era mata florish, que pareish que i va aver vin enas vinhas.
Quan era gèsta hlorish, era hame en país. Quan majòca (quan bota era teca), que i tòca. Quan hè crica-cròca, que i a pan e còca.
13’00 : HEURÈR : Candelèra, Sent Blas e Senta Agata
Eth diá dera Candelèra, que caliá hèr pescajons sòus tota era annada
Nara Candelèra, que cau virar dera horèra (tirar eras oelhas dera termièra deth vesin nà deishar possar era èrba).
Aué heurèr, deman Candelèr e sent Blas que i é detràs.
Senta (A)gata : on passan nà senta Agata (eras bromas, eras perigladas), que i passan tota era annada.
Se perigla ath mes de heurèr, bota eth tonèth a trempar.
21’10 : CARNAVALH
pescajons
entrada deths carnavalhs ena maison de Savaric quan Yvette èra petiva
quin se mascavan
que s’atrapavan un longuet
que les balhavan ueus
22’50 : PASSEJAR ERA MANDRA
quan tuavan ua mandra, eths dròlles que passejavan eth cadavre nà aver ueus
23’20 : MINJAR TAISHON
Que i aviá duas qualitats
23’50 : CARNAVALH (2)
qui se mascava ?
bal mascat
25’20 : ETHS BALS
Bals clandestins pendent era 2da GM
- eras sandalas perdudas en tot anar dançar nà Savaric
- eth bal ath hons deth prat deth Capitani a Bèth-Lòc (en ame un armonicà)
Era hèsta de Sharlat [sharlatch] (era musica)
voc : dobtós ; qu’èran mès responsables eths parents que non [noun] pas eth
28’30 : DICTONS
Se heurèr non heureja, mars que marceja.
Abriu plaveriu e mag non cessat.
30’00 : ERAS OELHAS
tóner eras oelhas e eth ser que fotec un pedalh de nhèu
tóner eras oelhas en mag
abans de pujar-las ena montanha (Vic de Sòs)
deverar-las en octobre
eths oelhèrs
34’23 : BENADIR ETH BESTIAR
GR : benadishián
35’00 : DICTONS
Entrò sent Marcon [ou], guarda-te’n un peishigon [ou]. E de sent Marcon en-delà, èrba e huelha ja’n vierà.
Semiar eth gran, eras mongetas
Era lua dura (nà semiar eras mongetas, nà tuar eth pòrc, naras trufas)
Semiar eras trufas a Montaut (que les caliá hèr abans qu’ací), eth blat d’Espanha, eth blat.
voc : eth blat d’Espanha / eth garnable ; un estiu mogetiu
eths naps
GR : que les auriá caludis hèr
42’10 : ETH PÒRC
Que caliá que passèssa dus Nadaus a casa.
Nà cada pòrc, que ven son Nadau, arren que demorà’u.
Sagnar eth pòrc.
voc : qu’anavan trucar ena pòrta
47’35 : ETH CALHIVARI
Papà que i anèc.
Se Toton [ou] non paga vin [i], calhivari entrò eth maitin. [i] cantat per Yvette
Istuèra de Stavisky a Puèntis : que s’aviá trobat ua hemna qu’èra dejà maridada. Après que paguèc a béver e que s’arrestèc.
Qu’arribava tanben quan un òme e ua hemna vivián amassa sense èster maridats.
GUARIR ERAS BRUTLURAS : 50’15
Que n’i a qu’ac sabián hèr.
Voc : ua colòbra ; que’s pensèc morir
DICTON : 52’14
Nà Pentacostas, hava qu’òm gosta.
Eras havas e eths cedes que hèn partir eth cocut. (Après òm l’enten cap mès)
ETHS ARRAMS : 53’13
Protetjar era maison
Anar nara messa – anar con•hessà’s [kwe’sa]
SENT JOAN : 55’20
Eth tison emportat. En ame eth tison, qu’òm hè ua crotz sus eras pòrtas.
Que se’n haiá un parelhat per quartièr.
Que l’auria calut benadir mès aciu qu’èram tròp luenh.
ERAS PODOÈRAS 1’02’15
Botà’s eth tricòt ath arrevès
Voc : sai cap se quantas – un rominguerau
ERA HÈSTA DE SHARLAT : 1’08’00
Toponimia : Sharlat [tch] / Vernadat [t]
Era musica : Eth Shonhet e Jean de Piulet
Que haián lotar un lapin o ua pintada que permetiá de tornar hèr un bal en ame un tornadisque.
Eras crostadas levadas
ETH PAN : 1’12’08 véder tanben 1’30’27
Balhar eth blat nara requisicion
Aqueras crostadas qu’èran deras bonas.
Era hèira de Saliás o de Sent Guironç : 1’13’00 n’anavan cap entath restaurant
Que i anavan véner lenha. Que’s caliá levar d’ora. Qu’aviám besonh eths sòus.
Que m’amiavan ena escòla deth temps que Mamà anava estacar hagòts en Sord (nom deth bòsc). E n’aviá cap eth atge…
Era escòla e eth patuès : 1’18’40
Caliá cap escríver en ame era man gausha
Que’s caliá ténguer a carrèu.
Enas campanhas, parlàvam cap que patuès.
Nosautis dus, que parlam patuès.
SEGAR, BÀTER, MÒLER: 1’24’25
Hèr un garbèr (non prenguián cap ua gota d’aiga)
Eras hemnas que tiravan eths àvets enà hèr soste nath bestiar.
Sus era batusa, que i èran dus. Que caliá des•hèr eth liàs.
Quin cau hèr eth liàs
Hèr eths gavèths.
Segar en ame era hauç, era dalha, era dalhusa (que caliá hèr eths gavèths).
Era arribada dera liusa : un progrès.
Porgar eth blat
Mòler a Taurinhan (qu’aviá tanben eth arressèc)
HÈR ETH PAN : 1’30’27
Que haiám tanben coquetas (en ame pomas).
Voc : eth bocalhèr (era bordura deth truat)
Eths marchands d’estòfa de Vernadat granas maisons 1’39’32
ERA 2da GM : 1’40’45
Marsolàs
Que passavan eths Alemands.
Eths maquises
Eth ahèr de Neron : era dròlla e era gran-mair tuadas
ERBEJAR : 1’44’50
Dalhar
Un horcat d’èrba enà caperar era croa
Cargar
Era bòrda bastida contra un talús
Voc : era paret qu’èra miegèra (mitoyenne)
MONTAUT
Ethçò d’Arreguèina a Montaut
Era miá gran-mair qu’èra sortida dethçò d’Arreguèina (Montaut). Eth pair de Josèp de Pau qu’èra un cosin de Papà.
Ethçò de Joanina
Ethçò de Talha
ERA AIGA : 1’51’25
Lavar era harda : un còp, qu’anèrem nà Hont Cauda (a Bèth Lòc)
Que caliá guardar era aiga nath bestiar.
Qu’anavan hèr béver eras vacas nath Salat o en Gorg deth Saut (a Verdon).
Eth lavader de Montaut en Clòt de Vidau.
Qu’aviám un aute lavader ath hons deth prat.
Eths sorcièrs (nà trobar eras honts).
Eths potzes (eth pòrc caijut en potz)
Eras citèrnas
00’00 : DICTONS
Nà Nadau, que diguem : « Un saut de brau »
Auba roja, vent o ploja.
Eth arc deth maitin, era ploja peth camin. Eth arc dera vrespada, era ploja passada.
Quan enteniám eras campanas de Bagert, n’èra cap bon signe.
Nà Nadau, un saut de brau. Nara Candelèra, un saut de vedèra.
Nà senta Lúcia, un saut de puça.
Se plau nara Trinitat, eth blat que se’n torna per mentat.
3’34 : NADAU
hèr besia (vesia ?) = pas de carn abans miejanet
voc : era nòstra sa mair
era messa de miejanet
eth soc (que caliá que durèssa entrò Cap d’an)
eth revelhon
voc : tanben [n] ; qu’òm ne minja
eth ser de Nadau que caliá hèr sopar totas eras bèstias
8’56 : DICTONS
Ath mes de heurèr, era nhèu que se’n va coma era aiga d’un paèr e, se i demòra, que da de qué hèr.
Quan eras prumèras perigladas passavan pr’ací, qu’atrapàvam totis eths auratges.
Quan periglava ath mes de heurèr, eth ivèrn qu’èra darrèr.
Quan era mata florish, que pareish que i va aver vin enas vinhas.
Quan era gèsta hlorish, era hame en país. Quan majòca (quan bota era teca), que i tòca. Quan hè crica-cròca, que i a pan e còca.
13’00 : HEURÈR : Candelèra, Sent Blas e Senta Agata
Eth diá dera Candelèra, que caliá hèr pescajons sòus tota era annada
Nara Candelèra, que cau virar dera horèra (tirar eras oelhas dera termièra deth vesin nà deishar possar era èrba).
Aué heurèr, deman Candelèr e sent Blas que i é detràs.
Senta (A)gata : on passan nà senta Agata (eras bromas, eras perigladas), que i passan tota era annada.
Se perigla ath mes de heurèr, bota eth tonèth a trempar.
21’10 : CARNAVALH
pescajons
entrada deths carnavalhs ena maison de Savaric quan Yvette èra petiva
quin se mascavan
que s’atrapavan un longuet
que les balhavan ueus
22’50 : PASSEJAR ERA MANDRA
quan tuavan ua mandra, eths dròlles que passejavan eth cadavre nà aver ueus
23’20 : MINJAR TAISHON
Que i aviá duas qualitats
23’50 : CARNAVALH (2)
qui se mascava ?
bal mascat
25’20 : ETHS BALS
Bals clandestins pendent era 2da GM
- eras sandalas perdudas en tot anar dançar nà Savaric
- eth bal ath hons deth prat deth Capitani a Bèth-Lòc (en ame un armonicà)
Era hèsta de Sharlat [sharlatch] (era musica)
voc : dobtós ; qu’èran mès responsables eths parents que non [noun] pas eth
28’30 : DICTONS
Se heurèr non heureja, mars que marceja.
Abriu plaveriu e mag non cessat.
30’00 : ERAS OELHAS
tóner eras oelhas e eth ser que fotec un pedalh de nhèu
tóner eras oelhas en mag
abans de pujar-las ena montanha (Vic de Sòs)
deverar-las en octobre
eths oelhèrs
34’23 : BENADIR ETH BESTIAR
GR : benadishián
35’00 : DICTONS
Entrò sent Marcon [ou], guarda-te’n un peishigon [ou]. E de sent Marcon en-delà, èrba e huelha ja’n vierà.
Semiar eth gran, eras mongetas
Era lua dura (nà semiar eras mongetas, nà tuar eth pòrc, naras trufas)
Semiar eras trufas a Montaut (que les caliá hèr abans qu’ací), eth blat d’Espanha, eth blat.
voc : eth blat d’Espanha / eth garnable ; un estiu mogetiu
eths naps
GR : que les auriá caludis hèr
42’10 : ETH PÒRC
Que caliá que passèssa dus Nadaus a casa.
Nà cada pòrc, que ven son Nadau, arren que demorà’u.
Sagnar eth pòrc.
voc : qu’anavan trucar ena pòrta
47’35 : ETH CALHIVARI
Papà que i anèc.
Se Toton [ou] non paga vin [i], calhivari entrò eth maitin. [i] cantat per Yvette
Istuèra de Stavisky a Puèntis : que s’aviá trobat ua hemna qu’èra dejà maridada. Après que paguèc a béver e que s’arrestèc.
Qu’arribava tanben quan un òme e ua hemna vivián amassa sense èster maridats.
GUARIR ERAS BRUTLURAS : 50’15
Que n’i a qu’ac sabián hèr.
Voc : ua colòbra ; que’s pensèc morir
DICTON : 52’14
Nà Pentacostas, hava qu’òm gosta.
Eras havas e eths cedes que hèn partir eth cocut. (Après òm l’enten cap mès)
ETHS ARRAMS : 53’13
Protetjar era maison
Anar nara messa – anar con•hessà’s [kwe’sa]
SENT JOAN : 55’20
Eth tison emportat. En ame eth tison, qu’òm hè ua crotz sus eras pòrtas.
Que se’n haiá un parelhat per quartièr.
Que l’auria calut benadir mès aciu qu’èram tròp luenh.
ERAS PODOÈRAS 1’02’15
Botà’s eth tricòt ath arrevès
Voc : sai cap se quantas – un rominguerau
ERA HÈSTA DE SHARLAT : 1’08’00
Toponimia : Sharlat [tch] / Vernadat [t]
Era musica : Eth Shonhet e Jean de Piulet
Que haián lotar un lapin o ua pintada que permetiá de tornar hèr un bal en ame un tornadisque.
Eras crostadas levadas
ETH PAN : 1’12’08 véder tanben 1’30’27
Balhar eth blat nara requisicion
Aqueras crostadas qu’èran deras bonas.
Era hèira de Saliás o de Sent Guironç : 1’13’00 n’anavan cap entath restaurant
Que i anavan véner lenha. Que’s caliá levar d’ora. Qu’aviám besonh eths sòus.
Que m’amiavan ena escòla deth temps que Mamà anava estacar hagòts en Sord (nom deth bòsc). E n’aviá cap eth atge…
Era escòla e eth patuès : 1’18’40
Caliá cap escríver en ame era man gausha
Que’s caliá ténguer a carrèu.
Enas campanhas, parlàvam cap que patuès.
Nosautis dus, que parlam patuès.
SEGAR, BÀTER, MÒLER: 1’24’25
Hèr un garbèr (non prenguián cap ua gota d’aiga)
Eras hemnas que tiravan eths àvets enà hèr soste nath bestiar.
Sus era batusa, que i èran dus. Que caliá des•hèr eth liàs.
Quin cau hèr eth liàs
Hèr eths gavèths.
Segar en ame era hauç, era dalha, era dalhusa (que caliá hèr eths gavèths).
Era arribada dera liusa : un progrès.
Porgar eth blat
Mòler a Taurinhan (qu’aviá tanben eth arressèc)
HÈR ETH PAN : 1’30’27
Que haiám tanben coquetas (en ame pomas).
Voc : eth bocalhèr (era bordura deth truat)
Eths marchands d’estòfa de Vernadat granas maisons 1’39’32
ERA 2da GM : 1’40’45
Marsolàs
Que passavan eths Alemands.
Eths maquises
Eth ahèr de Neron : era dròlla e era gran-mair tuadas
ERBEJAR : 1’44’50
Dalhar
Un horcat d’èrba enà caperar era croa
Cargar
Era bòrda bastida contra un talús
Voc : era paret qu’èra miegèra (mitoyenne)
MONTAUT
Ethçò d’Arreguèina a Montaut
Era miá gran-mair qu’èra sortida dethçò d’Arreguèina (Montaut). Eth pair de Josèp de Pau qu’èra un cosin de Papà.
Ethçò de Joanina
Ethçò de Talha
ERA AIGA : 1’51’25
Lavar era harda : un còp, qu’anèrem nà Hont Cauda (a Bèth Lòc)
Que caliá guardar era aiga nath bestiar.
Qu’anavan hèr béver eras vacas nath Salat o en Gorg deth Saut (a Verdon).
Eth lavader de Montaut en Clòt de Vidau.
Qu’aviám un aute lavader ath hons deth prat.
Eths sorcièrs (nà trobar eras honts).
Eths potzes (eth pòrc caijut en potz)
Eras citèrnas
Créateur
Jean-Paul Ferré, enquêteur
Source
09[SL-Bè-Fe2] et 09[SL-Be-Fy2]
Éditeur
Eth Ostau Comengés
Date
12 mai 2010
Format
Texte/html
Langue
gascon
Type
Texte
Spatial Coverage
Betchat (Vernadat)
Person Item Type Metadata
Birth Date
Émile : 24 mai 1927
Yvette : 10 janvier 1933
Birthplace
Yvette : Mercenac (Savaric)
Émile : Betchat (Montaut)
Collection
Citer ce document
Jean-Paul Ferré, enquêteur, “Collectage de Émile et Yvette 2 - (Betchat 09),” Oralitat de Gasconha, consulté le 30 octobre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/615.