Collectage de Ginette - (Montesquieu-Avantès)
Dublin Core
Titre
Collectage de Ginette - (Montesquieu-Avantès)
Abstract
Sujet
Sobriquets (villages)
Sabots (chaussures)
Toponymie
Carnaval
École publique
Gascon (honte)
Saint-Jean (fête)
Guerre mondiale (1914-1918)
Description
RL-09[SG-MA-Cg-1]
0'00 Eth loto dera maison de retirada
0'40 Sobriquet – sortida de Boïnèu – de çò de Janòt – 10 maisons – era sua qu'èra ath mieg deh vilatge – çò d'Antòni, de Crestin, deth Anicèr, deth Crastaire, deths Pierrons, deths Pinças (nom de familha), en çò deth Potièr, de Gironç, de Boïnèu – a Crabèr : çò de Jan Pinça – james conegut gents aperadis «Gironç»
03'15 Evolution – gents a Boïnèus – ara, quasi degun mès – joesis partits en vila e vielhis en vila – qui èra en quartièr d'autis còps – ua 40ia de personas
04'10 Escòla – aths Espalats (dit «aspalats») – qu'i anava dab eths esclòps – e que botavan eras savatas ena escòla – de bon caminar dab eths esclòps – pair e gran pair esclopèrs
05'45 Electricitat – tostemps conegut – mes pas era aiga – un robinet dehòra – ua hont qu'i avia – era Honteta
06'40 Toponymie – Gavachon, eth Sarrat del Bès (eth madeish), eths Espalats – Crabèr – a 7km,5 de Boînèus – cada setmana, hè'us a pè entara messa – demorar vrèspe plan sovent, donc que's prenguian eth disnar – mès d'ua ora, bessè
08'15 Vellar – quan tuavan eth pòrc – aths Espalats – un dia de Carnaval quan eths mascats arribèren – qu'entrèren – qu'i èra era casseròla nà hèr eth cafè ath pè deth fuec – non pòt cap mès parlar de tant que se'n arrid – eths òmes que n'avian pòur – un mascat que fotec eth pè ena casseròla deth cafè pr'amor n'i vedia pas arren - «il faut le voir pour le croire» - Adrien que didec «nom d'un diu» - eras mascas que les hasia holejar
11'10 Dançar – ara Hont deth Fèr – Paul de Chrestin que'us acompanhava – sovent ambe era net que calia passar en riu – qu'arribèren e que dansèren – n'i avia cap planca
12'50 Carnaval – que hasian impression eth mascats – ara fin, que's desmascavan – que torna arríder
13'45 Oralitat – un cardon sus eth cloquèr – qu'èra a Balaguèr - «pepin que m'ac aviá condat» - qu'avian hèt pujar eth ase dab ua còrda autorn deth còth – que s'estupèc eth ase - «ja'n vòu», ça disian pr'amor que tirava era lenga – quna invencion ? - que sembla créder que s'ei vertaderament passat
16'45 Tuar eth pòrc – botar eth pòrc laguens era met – cocà'u e sagnà'u – 5 o 6 òmes – hemnas que paravan era sang – tripa nera, tripons e saucissas eth endeman – hèr sanqueta dab eth poret – hèr ua corvada era vrespada e tornar sopar eth ser – mancar era escòla eth ser
19'20 Escòla – era arregenta qu'èra sevèra – que'u manquèc tuar – eth cap plen de bòssas quan se n'èra tornada – a còp de regla - – s'èra ara ! - eths sievis no'u didec pas arren ! - s'avia dit arren, non l'auria pas hèta estudiar, l'auria deishada de costat – un cosin tanben, a còp de reglas - «il faut écrire» e que trucava sus eras mans – n'avia cap familha, alavetz non comprenia pas – Ginette non sabia pas hèr eth problème, alavetz que l'avia trucada - «mes me'n sòi sortida quan mèma !»
21'50 Mestièr – mólher vacas e factriça
22'25 Trebalha deras hemnas – aucupà's deths mainatges, eth fuec - «que plegavan» eth fuec – botar cendre dessús entà que s'alugue plan ath maitin – era lenha menuda
23'50 Corvada – hè'n ua pera hèsta dehth pòrc – en çò sieu, en bòsc
24'40 Erba – s'eth un avia acabat, qu'anava adujar eths autis - «chacun pour soi, etc...»
25'20 Bàter – eths àves – qu'aurian avut besonh de passar ara docha mes non n'i avia cap – era batusa que passava – minjar : eth poret, le tuavan – n'èra cap un dia coma eths autis – vermicèli en entrada, hors d'oeuvre, un poret o un canard e eth dessert (perons deth casau) – tara hèsta de Sent Estièni tanben
27'50 Heira – a SG - en bicicleta – eth telefòne ara escòla – ara, que l'an ena pòcha ! - anar véner porets e lapins – heruta, non – sets quan ne avia – quauques qu'anavan véner eras nòses e eras castanhas
29'10 Castanha – pas pro de castanhèra entà hèr castanhar eth pòrc
RL-09[SG-MA-Cg-2]
0'00 Pòrc – non peishia pas – que demoravan laguens, que l'apastavan – jotas e truhas – aiga dera vaishèra
01'15 Semiar – truhas, blat, òrdi, civada e milh enà embucar eras aucas – que dab milh – eth hitge – qu'èra tot naturau – plumar : trigar era pluma deth duvet – que'n hadian edredons, deth duvet – que's sauvavan tot çò que podian – que's sauvavan era botariga deth pòrc peth grèish
04'00 Sauvagina – eth pelharòt – 10fr era pèth de lapin – gat marte, non sap pas – eths taishons
05'30 Taishon – tastà'n – Pelon o Peron e Adolphe deth Gradin – Jeanne de Galhardet qu'avia cosinèc ua mandra – que huc «tan bon» - eth taishon qu'a eth nas coma un pòrc
07'15 Evolucion – qu'ei anat tròp – vite – lèu, que serà era fin deth mond – eth permèr còp qu'èra dera aiga, ara que serà en huec -
08'05 Natura – era lua – quauques qu'aueitan era lua enà plantar eras truhas – quan pausan porets petits, que cau demorar era lua navèra – aquiu, que neishen totis amassa – dab era vielha, que neihen eth un après eth aute – copar era rominguèra, un dia, se las copan, non tornan pas possar – que's pensa qu'ei eth 23 d'aost (Estiène de Campet) – entaras honguèras, un aute dia mes non se'n bremba cap
10'35 Estelas – non – un vesin que plantava un bròc entà saber era ora que èra – un cadran solari - «gens de l'ancien temps»
11'35 Lenga – non parlavan pas que patoès – era regenta que disia «avec votre baragoin de patois» - e portant que serví eth patoès ! - entara ortografa
13'05 Lenga – que càmbia après Boïnèus – a Sent Guironç, bilhèu - «era harina» - «farina» a Camarada, ça's pensa
14'10 Lèt – que la hasian – puish que heren eths vedèths – engreishar – 17 vacas (parents) – e quauques oelhas – que marchava tot ensemble
15'45 Anecdòta – un còp qu'èran assietadas dab era sua cosia – un lapin que passa – era, qu'atrapèc eth lapin e que'u botèc sus era cabala – en devantau – quan huc ara maison, sa pair que'u hec veir qu'avia eras aurelhas traucadas de plomb – qu'èra pr'amor d'aquò que l'avia atrapat – non corria cap tròp vite
17'20 Idem – Adrienne de Ravion – era hemna de Polèt – tostemps sus un chaval – non pensava aps qu'ad aquò – un còp, un òme que'u didec «que't vas partatjar era França» e era que responec «n'ei pas tu que m'i vengueràs plantar era bòrna !» - du tac au tac – plan responut - «brembatz-vos d'aquera !»
19'30 Praubèr – ara, que pòden crompar qué que sia
20'55 Nadau – merluça – que'n calia minjar – o merluça sense èster vertat : lèt, haria mes nat peish – «sauça de merluça sense èster vertat» - present : un petit esclòp dab un jésus laguens – o un irange – ara, qu'ei tròp – e anar a missa – en bicicleta demèst eths calhaus – tostemps a miejanet – que's calia anar coessar
23'35 Religion – coessar
24'00 Sent Joan – eth fuec – sautar sus eth fuec – hèr ua crotz sus cada pòrta dab eth tison – qu'èran cresents mes causas que son cresibles – ahèr deras arrominguèras
25'10 Broisha – qu'i cresian e qu'i cresen encara – que vos anavan hèr mau – non calia pas parlar o que portava malur
26'00 Eras fadetas – totas vestidas de blanc – a Boïnèu, a Gavachon, que se'n anavan velhar e quan se'n tornèren, qu'i èran eras fadetas en riu – que demoravan pròishi deth riu
RL-09[SG-MA-Cg-3]
0'00 Seguida – que n'averen pòur
que branqui era camerà
RL-09[SG-MA-Cg-4]
0'00 Curè – qu'èra regde – Sentenac que s'aperava – non pas trebalhar eth deminge mes quauques còps, qu'ac calia hèr
01'35 Guerre 40 – eths Alemands que passèren – qu'èra ena cramba deths parents e que vic eths costumes verdis – que s'amaguèc – que foteren eth fuec, a Pomilhèrs – just avant qu'arribèssan a Rimont – quan se brutlèc qu'ac viren – que's pensèren vite ce qué èra – toti qu'avian pòur, ua vesia que passèc dab ua carreta, que la virèc – eths Alemands que l'ajudèren – que s'aperava Albanie,, era mair de Roger – un joen gendarme qu'èra amagat a Campet – amagat dejós un calhau – Janòt de Campet que'u portava eth dejunar – qu'èra deths Espalats
05'00 Idem – maquisards – un òme e ua hemna enterrats a Pomilhèrs – Irène e Jean – qu'èra escriut sus un arbe – que les heren a hèr eth trauc e les executèren – eths maquisards que'us disian colaborators – que collaboravan, qu'èra vertat – les vesián cap – non sap pas qui avia escriut sus eth arbe – que tuavan gents
la voisine de chambre qui arrive
07'30 Guerre 14 – son gran pair, pepin, qu'i èra passat
08'10 Lop – Eliane que conda qu'un lop avia seguit ua hemna deth vilatge
que n'acabi pr'amor dera vesia
0'00 Eth loto dera maison de retirada
0'40 Sobriquet – sortida de Boïnèu – de çò de Janòt – 10 maisons – era sua qu'èra ath mieg deh vilatge – çò d'Antòni, de Crestin, deth Anicèr, deth Crastaire, deths Pierrons, deths Pinças (nom de familha), en çò deth Potièr, de Gironç, de Boïnèu – a Crabèr : çò de Jan Pinça – james conegut gents aperadis «Gironç»
03'15 Evolution – gents a Boïnèus – ara, quasi degun mès – joesis partits en vila e vielhis en vila – qui èra en quartièr d'autis còps – ua 40ia de personas
04'10 Escòla – aths Espalats (dit «aspalats») – qu'i anava dab eths esclòps – e que botavan eras savatas ena escòla – de bon caminar dab eths esclòps – pair e gran pair esclopèrs
05'45 Electricitat – tostemps conegut – mes pas era aiga – un robinet dehòra – ua hont qu'i avia – era Honteta
06'40 Toponymie – Gavachon, eth Sarrat del Bès (eth madeish), eths Espalats – Crabèr – a 7km,5 de Boînèus – cada setmana, hè'us a pè entara messa – demorar vrèspe plan sovent, donc que's prenguian eth disnar – mès d'ua ora, bessè
08'15 Vellar – quan tuavan eth pòrc – aths Espalats – un dia de Carnaval quan eths mascats arribèren – qu'entrèren – qu'i èra era casseròla nà hèr eth cafè ath pè deth fuec – non pòt cap mès parlar de tant que se'n arrid – eths òmes que n'avian pòur – un mascat que fotec eth pè ena casseròla deth cafè pr'amor n'i vedia pas arren - «il faut le voir pour le croire» - Adrien que didec «nom d'un diu» - eras mascas que les hasia holejar
11'10 Dançar – ara Hont deth Fèr – Paul de Chrestin que'us acompanhava – sovent ambe era net que calia passar en riu – qu'arribèren e que dansèren – n'i avia cap planca
12'50 Carnaval – que hasian impression eth mascats – ara fin, que's desmascavan – que torna arríder
13'45 Oralitat – un cardon sus eth cloquèr – qu'èra a Balaguèr - «pepin que m'ac aviá condat» - qu'avian hèt pujar eth ase dab ua còrda autorn deth còth – que s'estupèc eth ase - «ja'n vòu», ça disian pr'amor que tirava era lenga – quna invencion ? - que sembla créder que s'ei vertaderament passat
16'45 Tuar eth pòrc – botar eth pòrc laguens era met – cocà'u e sagnà'u – 5 o 6 òmes – hemnas que paravan era sang – tripa nera, tripons e saucissas eth endeman – hèr sanqueta dab eth poret – hèr ua corvada era vrespada e tornar sopar eth ser – mancar era escòla eth ser
19'20 Escòla – era arregenta qu'èra sevèra – que'u manquèc tuar – eth cap plen de bòssas quan se n'èra tornada – a còp de regla - – s'èra ara ! - eths sievis no'u didec pas arren ! - s'avia dit arren, non l'auria pas hèta estudiar, l'auria deishada de costat – un cosin tanben, a còp de reglas - «il faut écrire» e que trucava sus eras mans – n'avia cap familha, alavetz non comprenia pas – Ginette non sabia pas hèr eth problème, alavetz que l'avia trucada - «mes me'n sòi sortida quan mèma !»
21'50 Mestièr – mólher vacas e factriça
22'25 Trebalha deras hemnas – aucupà's deths mainatges, eth fuec - «que plegavan» eth fuec – botar cendre dessús entà que s'alugue plan ath maitin – era lenha menuda
23'50 Corvada – hè'n ua pera hèsta dehth pòrc – en çò sieu, en bòsc
24'40 Erba – s'eth un avia acabat, qu'anava adujar eths autis - «chacun pour soi, etc...»
25'20 Bàter – eths àves – qu'aurian avut besonh de passar ara docha mes non n'i avia cap – era batusa que passava – minjar : eth poret, le tuavan – n'èra cap un dia coma eths autis – vermicèli en entrada, hors d'oeuvre, un poret o un canard e eth dessert (perons deth casau) – tara hèsta de Sent Estièni tanben
27'50 Heira – a SG - en bicicleta – eth telefòne ara escòla – ara, que l'an ena pòcha ! - anar véner porets e lapins – heruta, non – sets quan ne avia – quauques qu'anavan véner eras nòses e eras castanhas
29'10 Castanha – pas pro de castanhèra entà hèr castanhar eth pòrc
RL-09[SG-MA-Cg-2]
0'00 Pòrc – non peishia pas – que demoravan laguens, que l'apastavan – jotas e truhas – aiga dera vaishèra
01'15 Semiar – truhas, blat, òrdi, civada e milh enà embucar eras aucas – que dab milh – eth hitge – qu'èra tot naturau – plumar : trigar era pluma deth duvet – que'n hadian edredons, deth duvet – que's sauvavan tot çò que podian – que's sauvavan era botariga deth pòrc peth grèish
04'00 Sauvagina – eth pelharòt – 10fr era pèth de lapin – gat marte, non sap pas – eths taishons
05'30 Taishon – tastà'n – Pelon o Peron e Adolphe deth Gradin – Jeanne de Galhardet qu'avia cosinèc ua mandra – que huc «tan bon» - eth taishon qu'a eth nas coma un pòrc
07'15 Evolucion – qu'ei anat tròp – vite – lèu, que serà era fin deth mond – eth permèr còp qu'èra dera aiga, ara que serà en huec -
08'05 Natura – era lua – quauques qu'aueitan era lua enà plantar eras truhas – quan pausan porets petits, que cau demorar era lua navèra – aquiu, que neishen totis amassa – dab era vielha, que neihen eth un après eth aute – copar era rominguèra, un dia, se las copan, non tornan pas possar – que's pensa qu'ei eth 23 d'aost (Estiène de Campet) – entaras honguèras, un aute dia mes non se'n bremba cap
10'35 Estelas – non – un vesin que plantava un bròc entà saber era ora que èra – un cadran solari - «gens de l'ancien temps»
11'35 Lenga – non parlavan pas que patoès – era regenta que disia «avec votre baragoin de patois» - e portant que serví eth patoès ! - entara ortografa
13'05 Lenga – que càmbia après Boïnèus – a Sent Guironç, bilhèu - «era harina» - «farina» a Camarada, ça's pensa
14'10 Lèt – que la hasian – puish que heren eths vedèths – engreishar – 17 vacas (parents) – e quauques oelhas – que marchava tot ensemble
15'45 Anecdòta – un còp qu'èran assietadas dab era sua cosia – un lapin que passa – era, qu'atrapèc eth lapin e que'u botèc sus era cabala – en devantau – quan huc ara maison, sa pair que'u hec veir qu'avia eras aurelhas traucadas de plomb – qu'èra pr'amor d'aquò que l'avia atrapat – non corria cap tròp vite
17'20 Idem – Adrienne de Ravion – era hemna de Polèt – tostemps sus un chaval – non pensava aps qu'ad aquò – un còp, un òme que'u didec «que't vas partatjar era França» e era que responec «n'ei pas tu que m'i vengueràs plantar era bòrna !» - du tac au tac – plan responut - «brembatz-vos d'aquera !»
19'30 Praubèr – ara, que pòden crompar qué que sia
20'55 Nadau – merluça – que'n calia minjar – o merluça sense èster vertat : lèt, haria mes nat peish – «sauça de merluça sense èster vertat» - present : un petit esclòp dab un jésus laguens – o un irange – ara, qu'ei tròp – e anar a missa – en bicicleta demèst eths calhaus – tostemps a miejanet – que's calia anar coessar
23'35 Religion – coessar
24'00 Sent Joan – eth fuec – sautar sus eth fuec – hèr ua crotz sus cada pòrta dab eth tison – qu'èran cresents mes causas que son cresibles – ahèr deras arrominguèras
25'10 Broisha – qu'i cresian e qu'i cresen encara – que vos anavan hèr mau – non calia pas parlar o que portava malur
26'00 Eras fadetas – totas vestidas de blanc – a Boïnèu, a Gavachon, que se'n anavan velhar e quan se'n tornèren, qu'i èran eras fadetas en riu – que demoravan pròishi deth riu
RL-09[SG-MA-Cg-3]
0'00 Seguida – que n'averen pòur
que branqui era camerà
RL-09[SG-MA-Cg-4]
0'00 Curè – qu'èra regde – Sentenac que s'aperava – non pas trebalhar eth deminge mes quauques còps, qu'ac calia hèr
01'35 Guerre 40 – eths Alemands que passèren – qu'èra ena cramba deths parents e que vic eths costumes verdis – que s'amaguèc – que foteren eth fuec, a Pomilhèrs – just avant qu'arribèssan a Rimont – quan se brutlèc qu'ac viren – que's pensèren vite ce qué èra – toti qu'avian pòur, ua vesia que passèc dab ua carreta, que la virèc – eths Alemands que l'ajudèren – que s'aperava Albanie,, era mair de Roger – un joen gendarme qu'èra amagat a Campet – amagat dejós un calhau – Janòt de Campet que'u portava eth dejunar – qu'èra deths Espalats
05'00 Idem – maquisards – un òme e ua hemna enterrats a Pomilhèrs – Irène e Jean – qu'èra escriut sus un arbe – que les heren a hèr eth trauc e les executèren – eths maquisards que'us disian colaborators – que collaboravan, qu'èra vertat – les vesián cap – non sap pas qui avia escriut sus eth arbe – que tuavan gents
la voisine de chambre qui arrive
07'30 Guerre 14 – son gran pair, pepin, qu'i èra passat
08'10 Lop – Eliane que conda qu'un lop avia seguit ua hemna deth vilatge
que n'acabi pr'amor dera vesia
Créateur
Lassalle Renaud, enquêteur
Source
RL-09[SG-MA-Cg]
Éditeur
Eth Ostau Comengés
Date
14 décembre 2017
Format
Texte/html
Langue
gascon
Type
Texte
Spatial Coverage
Castillon en Couserans
Person Item Type Metadata
Birth Date
11-9-1934
Birthplace
Montesquieu Avantès
Citer ce document
Lassalle Renaud, enquêteur, “Collectage de Ginette - (Montesquieu-Avantès),” Oralitat de Gasconha, consulté le 30 octobre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/638.