Collectage de Raymonde - (Montesquieu-Avantès)

Collectage de Raymonde - (Montesquieu-Avantès)

Agriculture -- aspects économiques

Exode rural

Noël

Surnaturel (fées)

Gascon (dialecte)

RL-09[SG-MA-Cr-1]


0'00 Neishuda ara Escura – ath Fajau dera Escura - ua maison soleta – ací qu'ei Borch (eth Cortiu) – era maison qu'ei en çò de «Pounsolle»
02'00 Sobriquet Borch – Ponsòla, eth Sonaire, Forcheta o eth Petit, Gancha – un guerissur qu'i èra – era comuna qu'ei Montesquiu
03'00 Montesquiu – Borch, Perèr, Boneta, eths Espalats, eths Boïnèus – e maisons esparricadas
03'50 Era Escura – desparricat : era Hont, Sals, era Gota, eth Toron, Noguèrs, era Hont de Bisa, Sauvanhan, Biròssa, Picaret, eth Pont deth Vau, Capet, Toblanc, Sent Joan dera Escura (eth Pueg, Sent Joan – qu'i ei ua glèisa) e eth vilatge – 2 glèisas ara Escura
05'40 Toponymie – Montjòi : Balhar; Larà, eths Baudins e Audinac
06'25 Escòla – mantuas : ara escòla ara Hont, de cap ath Mas d'Azil – ua escòla ath vilatge – a Sent Joan e ua auta a Escarrabicha – ara, ua escòla dab 2 classas
07'30 Lenga – differenças entre era Escura e Montesquiu, non mes dab Rimont, òc – eth «casau» ací», eth «òrt» ailà
08'00 Rivalitats – dab eths de «delà eth Vau»
08'30 Aiga – probleme en çò de son – ací, ua hont, donc non – mes ara Escura, si – aiga a casa a 15 ans – partir dab ua barrica a 3 o 4km ara hont – eras bèstias que hadian tanben eth camin – tornar a pè, eth bestiar qu'èra assederat autan plan com quan èra partit - un solatjament uquan era aiga arribèc – eths de Borch que s'avian hèt era induccion
10'35 Electricitat – tostemps coneguda
10'50 Mestièrs – ara Escura – paisans, charron, faure, épicièr, bolangèr – un cafè – ua vita en vilatge d'autis còps
12'10 Evolucions – agricultura – paisatge cambiat – qu'èra pròpre eth país – endrets que non trebalhan cap mès – endrets mausaisits que's barran
13'20 Semiar – semiar blat, milh gròs – moriscon deth temps deths sievis parents, civada e òrs – segar, garbejar, era batusa que passava e qu'èra era hèsta – òmes que seguissián era batusa – cap de vinhas o pas guaire
15'30 Usina de Sg – non
15'45 Elevage – pas mès en quantitat – mes pertot – 10 o 20 vacas – oelhas – un tropèu de vacas e de oelhas sovent – vacas gasconas e oelhas tarasconesas – oelhas que montanhavan, non, que demoravan – quauques que pujavan cap ath Boireg, de cap ath Còl dera Còra – a pè, un còp qu'ac avia hèt
18'45 Idem – goardar eth bestiar – qu'ac hadia, e mès qu'èra era ainada – sovent, que's hèva seguir un libe
20'00 Idem – sobriquets vacas : Gaja, Bron, Mascarin, Mula – mème nòms pertot
20'45 Heira – a SG – ua a Rimont, ua auta a Castelnau
21'30 Evolucions – erea su ageneracion, era majoritat que son demorats ací – vrenhar acap a Besièrs
22'55 Praubèr – un cople, André e Maria, frair e sòr


RL-09[SG-MA-Cr-2]


0'00 Seguida – passavan peras maisons – dromian en solèr – marchands de hardas que passavan – eth cople qu'èran de Contrasi – un qu'èra vailet en ua bòrda e ath cap d'un an, que passava peras maisons – non volia cap que pèças mèslèu que bilhets – qu'èra un pòc simple – gents que les i daubrissián era pòrta – que les i davan hardas tanben
01'50 Religion – plan presenta – cap mancar era messa – eth dimècres maitin eth caterechisme – qu'èra obligatòri – prononciacion de «catrechisme»
04'10 Cantar – un pòc mes pas guair e- era musica, non – mès de cap aara montanha - «Aqueras Montanhas» - eras velladas, n'ivia cap era television – que brocavan – que hèvan «descadas» un còp per an dab eth vime – ací, eth bèu pair qu'anava veilar a Rimont, on i avia hilhas
06'30 Maridatges – se s'adobavan ? - un shinhau
07'00 Guerre 14 – un gran pair ara Escura qu'èra estat gazat – bèu pair ací ara guèrra de 39/40
08'00 Guerre 40 – Rimont – un maquís ara croseta – eths maquisards que tirèren sus eths Alemands – que' venjèren – que meteren eth foc – gents fusilhats – hòrt de pertas
09'20 Nadau – qu'ac mercavan un shinhau – arren de comparader a ara – missa de miejanet – a pè e tornar se'n – cap importent coma ara – era velha de nadau, vesilha – tant qu'i èra era bèra mair, qu'ac hasian – merluça era velha de nadau
11'00 Cap d'An – eths dròlels que soetavan era bona annada - «que la't soeti bona e urosa»
11'40 Candelèra – pescajons – que ditz au còp [peska'jus] e [peska'ʒus]
12'10 Dias caumats – dimishe – era setmana santa : eth dijaus sant – cap júnher eras vacas – era bèra mair non volia pas qu'estenèssa era harda eth divendres sant (o eth dijaus, non sap cap mès) o s'i botava eth diable
13'20 Carnaval – pas vist a hèr ara Escura – que's hasia d'autes còps – que's mascavan, passavan de maisons en maisons – panar un tripon ena cosina
14'15 Quarèsme – arrespectat deth temps vielh – escurar era marmita que non i demorèssa cap de greish
14'55 Sent Joan – hoc – hèr cramar brancas
16'00 Hadas – que n'i a qu'i cresian – bèra mair que condava qu'i avia gents que se n'anavan vellar per auata part dera comuna – per on son eras tutas – eras hadas que les i dideren : « eth pan qu'a levat, levame i as botat» - a partir d'aqueth moment, que sabren que calia botar levame entà hèr levar eth pan - «les grottes des 3 frères»
18'45 Lenga – que'n parla dab eth òme – e parlar tostemps dab eths sievis frairs – era hilha non parla pas coma era (regenta ara Calandreta) – que parla «un patoès mès livresque» - era qu'ac parla de «rotina»
20'15 Lenga – que cambia a partir de Rimont
20'50 Idem – que durarà coma ena escòla – mes durar coma lenga de societat, non – cap de joes que parlen – que van díser ua frasa – no'n parlan james entram eris – eths dera generacion deth sieu òme que'n parlan totis – urosament, que i a era calandreat – sovent, non son pas dera tèrra o mèma pas d'ací – que son interessats - «belèu que pòt un pòc lançar eras causas» (n'i cred pas)

Lassalle Renaud, enquêteur

RL-09[SG-MA-Cr]

Eth Ostau Comengés

RL-09[SG-MA-Cr]

Texte/html

gascon

Texte

Montesquieu-Avantès

1950

Lescure