Collectage de Guy - Prat-Bonrepaux
Dublin Core
Titre
Collectage de Guy - Prat-Bonrepaux
Abstract
Sujet
Fêtes chômées
Pâques
Noël
Agriculture -- aspects économiques
Carnaval
Description
MF-09[SL-PB-Tg]1
00’00 : Economia – eras plastrèras de Bonropaus (Foux)- 2 carrièrasde gips – expediat a Lafarge a Martras-Tolosana – fabrica de teulas – horns caudièr a Bonropaus
01’45 : Presentacion – neishut a Bonropaus – hilh d’agricultor – a tostemps trabalhat en país –sa mair tenguiá era espiçariá de Bonropaus – contact dambe monde de Comenge, Pàmias, Foish, Castilhon, Sèish...
03’19: Toponimia - Maison de neishença- en çò de Menèu – Noms de maisons de Bonropaus : Janetòt, Eth Palòu, Gaujac, Balòt – Era carrèra de Naut – eth carreròt de Janetòt – Menèu: espiçariá, cafè e tabac.
05’00: Istòria – Eth Castèth – visitat tard pera populacion de Prat (30 ans) – crompat per un particulièr
06’33 : eth club de rugbí de Prat – exista dempús 85 ans –
07’00 : Istòria – Eth Còmte d’Avancourt – trabalhèc ara papetariá Bergès – entarrat en cimentiri de Prat – sosterrenc entram Eth Castèth dinca era fèrma dera Hita (dijós eth Salat)
08’50 : Economia – eras carrièras de Prat - era fabrica d’aglomerat – un negociant en boish, Corneil – expediat tà hèr broquets, robinets – usina de caudiá dera Cava – 80 obrièrs – caudiá enà bastir – hèvan còder era pèira – que l’escrasavan– bastir ara caudiá estauviava eth salpètra – era carrièra e era usina sus era comuna de Prat – obrièrs lotjats en apartaments ara Cava – desindustrialisacion dera Arièja – tròp isolat - manca d’infrastructuras adaptadas – eras teulariás – teulariá carrièra d’Uguet – 3 carrièras a Prat - era prumèra fabrica d’aglomerat – avenir economic deth país – anciana comuna era mès arricha deth canton de Sent Líder
13’50 : Era vila de Prat – Eth Espitau – eth Covent, escòla deras religiosas –
15’10 : Tèrra Roja – Era hont deths Malauts (limita Bonropaus - Mercenac) – aiga enà guarir
17’15 : Relacions entre vilatges - terrenc contestat entre Prat e Mercenac
17’29 : Tèrra-Roja : tirar tèrra tà hèr eths pòts de Claroux a Mana (territòri de Mercenac)
18’35 : Economia – Bonropaus – fabricacion de barricas e de petitis batèus – amiats dinca Bordèu enath vin – Eth Bac (Pòrt de Bonropaus) – tirar eth gravèr deth Salat – Eth Salat qu’èra entretengut, curat
20’21 : Eras Illas deth Salat – pacatjat peths motons o eth bestiar – passar eth Salat a pè en estiu – eth pont n’existava cap - traversar eth Salat en cap deth Bac dambe era carreta e eths buòus – pont pro recent
22’32 : Inondacions deth Salat – aiga laguens eras maisons de Bonropaus – Lana innondabla –
24-14 : Eras relacions entre Prat e Bonropaus – Bonropaus seccion de Prat – conselh elejut a part – passar de Prat-et-Bonrepaux à Prat-Bonrepaux – era glèisa e era escòla de Bonropaus –cap jàmes de meria a Bonropaus – relacions dificillas
25’56 : era capèra de Bonropaus – capèra de Sent Maure a Prat – glèisa e covent de Prat , escòla deras Sòrs (quartièr Hoelherat) – cotura, cosina enaras hilhas
28’44 : Prat Vediau de Bonropaus – ath bèth lonc deth Salat – Prat Vediau de Prat ( un petit a costat dera bascula e un bèth devant era Pòsta) – eth monde s’i van passajar, ombrejar, sortir eths cans – abans qu’èra pacatjat vacas e oelhas, palhèrs enà bàter, era batusa que batiá nath prat vediau.
30’18 : Bàter – eras culturas – moriscó – civada – blat – òrdi – entreprenur Barthet de Bèth-Hag – eths que hèvan palhèr, deishavan eras garbas ena carreta
31’30 : Era Losèra – eras teulariás – artisanalas - 3 o 4 obrièrs
32’35 : eras mòlas – Bonropaus mòla ath emplaçament dera Centrala Electrica (Eth Molin de Bonropaus) – portar eths sacs dam un chaval e uá carreta - Prat, duás mòlas – hèr eth pan a casa – sons granis-parents de Biert que hèvan eth pan – blat nere
34’27 : Eth blat ner : duás recòltas sus era mèma tèrra – òrdi e moriscó – hariá de moriscó nath pòrc
MF-09[SL-PB-Tg]2
00’00 : utilisacion deras cerealas (seguida) – eth òrdi – tot eth gran entath bestiar – problèmas de surproduccion e ara.
00’40 : Toponimia:eths amèus - Corbiu – Eras Vièlas - eths bordaus – hèr era èrba ena montanha (Biert) –cambiar eth bestiar de bordau en fonccion dera nèu – 2 cabanas sus ea sua proprietat – embarrar eth parelh de dalhar o de fanar - un pòc d’èrba en saumèr entà suenahr eth parelh
03’55 : Toponimia – maisons isoladas : Eth Tenhoat, Era Sala – Bonropaus tot gropat.
05’10 : Economia : macarts de Prat – era meria que torna bastir uá hala tà relançar eths marcats – hèiras de bestiar – n’ac a pas conegut – hèiras de Sent Guironç : hèira deths pòrcs, deths vedèths, deths anhèths - eras coperativas e eths gropaments – era fin deths maquinhons – 10 agricultors en canton de St Líder – 7 à 8 vacas per maisons – tant de bèstias coma abans mès plan mens d’agricultors
08’30 : Economia – comèrcis – Bonropaus : un cafè, 1 espiçariá - Prat : 4 cafès, 3 espiçariás, 2 bochariás
09’45 : Relacions entre Prat e Bonropaus : ua hèsta en cada vilatge - fin deras hèstas localas – hèr crostadas – dam prunèus– ua crostada tà cada invitat – 15 invitat per maison – manca d’implicacioin dera joenassa
11’57 : Carnaval - Autas hèstas dera annada – autes bals – bal de Carnavalh – mascà’s e anar peras maisons – Halloween – reconéguer eth monde qu’èra un jòc – ni minjar ni béver – e’s caliá cap hèr reconéguer – Bal ena meria de Prat, ara fin que’s desmascavan – quan dus gropes de mascas se trobavan pera carrèra – vielhas pelhas - masca en carton crompat –
17’25 : Tuar uá mandra o un taishon – passar peras maisons enà amassar ueus e hèr uá meleta – Pascas – Carèmas – pas tròp de pratiquents – se’n veden pro tot era jornad, pas besonh de hèr Carèmas - cap de vianda eth Divendres Sent – peish, merluça – Era Candelèra, pescajons dam hariá de moriscó (abarrejar blat e moriscó) – trempar eth pescajon eth jaune de ueu cuet ena padena – pescajons dame pomas – mata-hames –
22’52: Cosina : eth torrin – shaupiquet de mongetas – trempar uá crosta en jús
24’38 : Rites Calendaris e cosina : Candelèra – hèr sautar eth pescajon dame un Louis d’or ena man- Nadau – arrevelhon, gròs poret o auca de Guinèia – cap de gròssas bambòshas – anecdòta d’un Massadèu sus era mès bèra hèsta dera annada – era hèsta deth pòrc
25’49 : Hèsta deth pòrc – Dia de bàter _ arrepèishes – era aiga ardent – ath arrepèish de bàter : eth borit, ueus mimosà, charcutariá, cafè e nhòla – Hèsta deth pòrc : corvada de lenha eth maitin e fricassa ath ser (trufas maucopadas e eths costats dera potrina, carboada) – a Lòrp s’hasiá cap - era expression :”que som de fricassa” – estohat ara padena – que pòt sortir un fenhant dera ombra (que se’n arritz) –
29’30 : hèr lenha, batanar lenha – era pigassa – saber picar sus un gròs arbe a dus – saber picar deras duás mans – saber utilisar era dalha – agudar e picar era dalhar sense enteular – eth son bèu frair (Claude Soucasse)
32’00 : dictons e arreproèrs – casau – desconar – faiçon d’èster – meteorologia – “broma roja, vent o ploja” – “era nhèu deth mès de heurèr, coma era aiga en un paèr, mès se s’arrapa que balha de qué hèr” , “quan prigla en mès de heurèr, eth ivèrn qu’é darrèr”, “se pèrdes un amic dera montanha, sabes pas ce que ganhas” – era luá –disputa dame sa pair en pr’amor dera luá – copar era lenha era lu plea en devarant senon que còla e brutla cap e que ven nera – semiar eths naps abans eth 15 d’Aost , senon botan pas que hoelha e cama – eras mongetas verdas lua baishanta e que floireshen dincath mès d’octòbre – non cau cap semiar lusèrna eths diás en “r” senon eras vacas que s’ahòtlan (meteorisacion) – que deu èster semiada dissabte – dimenge o diluns (dit per un breton) – eth accent parisienc – St Didièr – era lua dame era barba e eths peus – era lua tà tuar eth pòrc coma era lenha, ath baishant dera luá -
MF-09[SL-PB-Tg]3
00’00 : Era luá enà tuar eth pòrc – conservacion dera vianda – eths cambajons que pòden non prénguer era sau – “ un lunèr n’a cap jàmes empleat eth solèr” (dit per un collèga son) – cau pas mancar era luá – era lenha (un casse cocat peth vent)
04’50: Rites Calendaris – Sent Joan – eth huec - amassar lenha e hagòts dam era carreta per totas eras maisons – fòrma d’un palhèr en Prat Vediau – eths superciodi que hèvan uá crotz dam un tison darrèr era pòrta deth chai – portava bonur – eth vèrme que puja enas ceriras - descripcion deth huec – sautar, càiger daguens – quilhat era velha o abans velha – cap de benediccion – cap de curè – benediccion dam un veire de nhòla – un còp era crotz hèta, eth tison en huec – Eths Ramèus – ramèu darrèr uá pòrta o un bufet – ramèu botat en çò de Menèu, mèma se non i demòra pas mes
09’26 : Religion – demishe arrespectat – son pair hasiá cap èrba eth demishe – desencroar en diluns – son pair qu’aviá un cosin curè que’u diguiá que caliá entrar era èrba eth demishe quan menaçava – eth demishe qu’èra sacrat – anar ara messa – utilisacion actuala dera glèisa – monde mès pratiquent que ara
12’25 : Broishas – n’exista cap – eths tipes que creden ad aquo qu’an dejà un pet en casca – paralèla dam eths ecologista de ara (eths interdits)
13’35 : Religion – processions – calvari de Prat – a Bonropaus cap – benediccion deth bestiar s’hasiá cap tanpòc
15’20 : Era Guèrra – eth maquís de Bèth Hag – tipes que s’escapavan, per darrèr Bonropaus, eths alemans que les tiravan dempús eth Prat Vediau
00’00 : Economia – eras plastrèras de Bonropaus (Foux)- 2 carrièrasde gips – expediat a Lafarge a Martras-Tolosana – fabrica de teulas – horns caudièr a Bonropaus
01’45 : Presentacion – neishut a Bonropaus – hilh d’agricultor – a tostemps trabalhat en país –sa mair tenguiá era espiçariá de Bonropaus – contact dambe monde de Comenge, Pàmias, Foish, Castilhon, Sèish...
03’19: Toponimia - Maison de neishença- en çò de Menèu – Noms de maisons de Bonropaus : Janetòt, Eth Palòu, Gaujac, Balòt – Era carrèra de Naut – eth carreròt de Janetòt – Menèu: espiçariá, cafè e tabac.
05’00: Istòria – Eth Castèth – visitat tard pera populacion de Prat (30 ans) – crompat per un particulièr
06’33 : eth club de rugbí de Prat – exista dempús 85 ans –
07’00 : Istòria – Eth Còmte d’Avancourt – trabalhèc ara papetariá Bergès – entarrat en cimentiri de Prat – sosterrenc entram Eth Castèth dinca era fèrma dera Hita (dijós eth Salat)
08’50 : Economia – eras carrièras de Prat - era fabrica d’aglomerat – un negociant en boish, Corneil – expediat tà hèr broquets, robinets – usina de caudiá dera Cava – 80 obrièrs – caudiá enà bastir – hèvan còder era pèira – que l’escrasavan– bastir ara caudiá estauviava eth salpètra – era carrièra e era usina sus era comuna de Prat – obrièrs lotjats en apartaments ara Cava – desindustrialisacion dera Arièja – tròp isolat - manca d’infrastructuras adaptadas – eras teulariás – teulariá carrièra d’Uguet – 3 carrièras a Prat - era prumèra fabrica d’aglomerat – avenir economic deth país – anciana comuna era mès arricha deth canton de Sent Líder
13’50 : Era vila de Prat – Eth Espitau – eth Covent, escòla deras religiosas –
15’10 : Tèrra Roja – Era hont deths Malauts (limita Bonropaus - Mercenac) – aiga enà guarir
17’15 : Relacions entre vilatges - terrenc contestat entre Prat e Mercenac
17’29 : Tèrra-Roja : tirar tèrra tà hèr eths pòts de Claroux a Mana (territòri de Mercenac)
18’35 : Economia – Bonropaus – fabricacion de barricas e de petitis batèus – amiats dinca Bordèu enath vin – Eth Bac (Pòrt de Bonropaus) – tirar eth gravèr deth Salat – Eth Salat qu’èra entretengut, curat
20’21 : Eras Illas deth Salat – pacatjat peths motons o eth bestiar – passar eth Salat a pè en estiu – eth pont n’existava cap - traversar eth Salat en cap deth Bac dambe era carreta e eths buòus – pont pro recent
22’32 : Inondacions deth Salat – aiga laguens eras maisons de Bonropaus – Lana innondabla –
24-14 : Eras relacions entre Prat e Bonropaus – Bonropaus seccion de Prat – conselh elejut a part – passar de Prat-et-Bonrepaux à Prat-Bonrepaux – era glèisa e era escòla de Bonropaus –cap jàmes de meria a Bonropaus – relacions dificillas
25’56 : era capèra de Bonropaus – capèra de Sent Maure a Prat – glèisa e covent de Prat , escòla deras Sòrs (quartièr Hoelherat) – cotura, cosina enaras hilhas
28’44 : Prat Vediau de Bonropaus – ath bèth lonc deth Salat – Prat Vediau de Prat ( un petit a costat dera bascula e un bèth devant era Pòsta) – eth monde s’i van passajar, ombrejar, sortir eths cans – abans qu’èra pacatjat vacas e oelhas, palhèrs enà bàter, era batusa que batiá nath prat vediau.
30’18 : Bàter – eras culturas – moriscó – civada – blat – òrdi – entreprenur Barthet de Bèth-Hag – eths que hèvan palhèr, deishavan eras garbas ena carreta
31’30 : Era Losèra – eras teulariás – artisanalas - 3 o 4 obrièrs
32’35 : eras mòlas – Bonropaus mòla ath emplaçament dera Centrala Electrica (Eth Molin de Bonropaus) – portar eths sacs dam un chaval e uá carreta - Prat, duás mòlas – hèr eth pan a casa – sons granis-parents de Biert que hèvan eth pan – blat nere
34’27 : Eth blat ner : duás recòltas sus era mèma tèrra – òrdi e moriscó – hariá de moriscó nath pòrc
MF-09[SL-PB-Tg]2
00’00 : utilisacion deras cerealas (seguida) – eth òrdi – tot eth gran entath bestiar – problèmas de surproduccion e ara.
00’40 : Toponimia:eths amèus - Corbiu – Eras Vièlas - eths bordaus – hèr era èrba ena montanha (Biert) –cambiar eth bestiar de bordau en fonccion dera nèu – 2 cabanas sus ea sua proprietat – embarrar eth parelh de dalhar o de fanar - un pòc d’èrba en saumèr entà suenahr eth parelh
03’55 : Toponimia – maisons isoladas : Eth Tenhoat, Era Sala – Bonropaus tot gropat.
05’10 : Economia : macarts de Prat – era meria que torna bastir uá hala tà relançar eths marcats – hèiras de bestiar – n’ac a pas conegut – hèiras de Sent Guironç : hèira deths pòrcs, deths vedèths, deths anhèths - eras coperativas e eths gropaments – era fin deths maquinhons – 10 agricultors en canton de St Líder – 7 à 8 vacas per maisons – tant de bèstias coma abans mès plan mens d’agricultors
08’30 : Economia – comèrcis – Bonropaus : un cafè, 1 espiçariá - Prat : 4 cafès, 3 espiçariás, 2 bochariás
09’45 : Relacions entre Prat e Bonropaus : ua hèsta en cada vilatge - fin deras hèstas localas – hèr crostadas – dam prunèus– ua crostada tà cada invitat – 15 invitat per maison – manca d’implicacioin dera joenassa
11’57 : Carnaval - Autas hèstas dera annada – autes bals – bal de Carnavalh – mascà’s e anar peras maisons – Halloween – reconéguer eth monde qu’èra un jòc – ni minjar ni béver – e’s caliá cap hèr reconéguer – Bal ena meria de Prat, ara fin que’s desmascavan – quan dus gropes de mascas se trobavan pera carrèra – vielhas pelhas - masca en carton crompat –
17’25 : Tuar uá mandra o un taishon – passar peras maisons enà amassar ueus e hèr uá meleta – Pascas – Carèmas – pas tròp de pratiquents – se’n veden pro tot era jornad, pas besonh de hèr Carèmas - cap de vianda eth Divendres Sent – peish, merluça – Era Candelèra, pescajons dam hariá de moriscó (abarrejar blat e moriscó) – trempar eth pescajon eth jaune de ueu cuet ena padena – pescajons dame pomas – mata-hames –
22’52: Cosina : eth torrin – shaupiquet de mongetas – trempar uá crosta en jús
24’38 : Rites Calendaris e cosina : Candelèra – hèr sautar eth pescajon dame un Louis d’or ena man- Nadau – arrevelhon, gròs poret o auca de Guinèia – cap de gròssas bambòshas – anecdòta d’un Massadèu sus era mès bèra hèsta dera annada – era hèsta deth pòrc
25’49 : Hèsta deth pòrc – Dia de bàter _ arrepèishes – era aiga ardent – ath arrepèish de bàter : eth borit, ueus mimosà, charcutariá, cafè e nhòla – Hèsta deth pòrc : corvada de lenha eth maitin e fricassa ath ser (trufas maucopadas e eths costats dera potrina, carboada) – a Lòrp s’hasiá cap - era expression :”que som de fricassa” – estohat ara padena – que pòt sortir un fenhant dera ombra (que se’n arritz) –
29’30 : hèr lenha, batanar lenha – era pigassa – saber picar sus un gròs arbe a dus – saber picar deras duás mans – saber utilisar era dalha – agudar e picar era dalhar sense enteular – eth son bèu frair (Claude Soucasse)
32’00 : dictons e arreproèrs – casau – desconar – faiçon d’èster – meteorologia – “broma roja, vent o ploja” – “era nhèu deth mès de heurèr, coma era aiga en un paèr, mès se s’arrapa que balha de qué hèr” , “quan prigla en mès de heurèr, eth ivèrn qu’é darrèr”, “se pèrdes un amic dera montanha, sabes pas ce que ganhas” – era luá –disputa dame sa pair en pr’amor dera luá – copar era lenha era lu plea en devarant senon que còla e brutla cap e que ven nera – semiar eths naps abans eth 15 d’Aost , senon botan pas que hoelha e cama – eras mongetas verdas lua baishanta e que floireshen dincath mès d’octòbre – non cau cap semiar lusèrna eths diás en “r” senon eras vacas que s’ahòtlan (meteorisacion) – que deu èster semiada dissabte – dimenge o diluns (dit per un breton) – eth accent parisienc – St Didièr – era lua dame era barba e eths peus – era lua tà tuar eth pòrc coma era lenha, ath baishant dera luá -
MF-09[SL-PB-Tg]3
00’00 : Era luá enà tuar eth pòrc – conservacion dera vianda – eths cambajons que pòden non prénguer era sau – “ un lunèr n’a cap jàmes empleat eth solèr” (dit per un collèga son) – cau pas mancar era luá – era lenha (un casse cocat peth vent)
04’50: Rites Calendaris – Sent Joan – eth huec - amassar lenha e hagòts dam era carreta per totas eras maisons – fòrma d’un palhèr en Prat Vediau – eths superciodi que hèvan uá crotz dam un tison darrèr era pòrta deth chai – portava bonur – eth vèrme que puja enas ceriras - descripcion deth huec – sautar, càiger daguens – quilhat era velha o abans velha – cap de benediccion – cap de curè – benediccion dam un veire de nhòla – un còp era crotz hèta, eth tison en huec – Eths Ramèus – ramèu darrèr uá pòrta o un bufet – ramèu botat en çò de Menèu, mèma se non i demòra pas mes
09’26 : Religion – demishe arrespectat – son pair hasiá cap èrba eth demishe – desencroar en diluns – son pair qu’aviá un cosin curè que’u diguiá que caliá entrar era èrba eth demishe quan menaçava – eth demishe qu’èra sacrat – anar ara messa – utilisacion actuala dera glèisa – monde mès pratiquent que ara
12’25 : Broishas – n’exista cap – eths tipes que creden ad aquo qu’an dejà un pet en casca – paralèla dam eths ecologista de ara (eths interdits)
13’35 : Religion – processions – calvari de Prat – a Bonropaus cap – benediccion deth bestiar s’hasiá cap tanpòc
15’20 : Era Guèrra – eth maquís de Bèth Hag – tipes que s’escapavan, per darrèr Bonropaus, eths alemans que les tiravan dempús eth Prat Vediau
Créateur
Mathieu Fauré, enquêteur
Source
MF-09[SL-PB-Tg]1
Éditeur
Eth Ostau Comengés
Date
13/02/2018
Format
Texte/html
Langue
gascon
Type
Texte
Spatial Coverage
Prat-Bonrepaux
Person Item Type Metadata
Birth Date
09/11/1943
Birthplace
Bonrepaux
Collection
Citer ce document
Mathieu Fauré, enquêteur, “Collectage de Guy - Prat-Bonrepaux,” Oralitat de Gasconha, consulté le 21 novembre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/675.