Collectage de René - Prat-Bonrepaux
Dublin Core
Titre
Collectage de René - Prat-Bonrepaux
Abstract
Sujet
Guerre mondiale (1939-1945) -- Réfugiés
Carnaval
Agriculture -- aspects économiques
Emigration -- Etats Unis
Guerre mondiale (1914-1918)
Description
MF-09[SL-PB-Rp]1
00’00 : Presentacion – neishut a Janetòt – en çò de Balòt – noms de carrèrs
MF-09[SL-PB-Rp]2
00’00 :Toponimia – noms de maisons – en çò de Verduquet – Picard – Menèu - Eth Bolangèr (ancian bolangèr) – carrèrs batejats ara dambe eths sobriquets – Abans : Era carrèra de Naut, Era carrèra deth Prat Vediau - Era carrèra deth Cimentiri, era carrèra dera Glèisa, Era carrèra de Cafèra – Cafèra, vielha hemna qu’aimava eth cafè, Era carrèra deths Charrons (haure e charron), Era carrèra de Balòt, era carrèra de Palòu, Era carrèra dera Capèra –
03’28 : Eth ressèc de Cosinet (actuala turbina electrica), carrièras de plastre – quan eth plastre èra cuet, l’anavan mòler ací - çò deth Molièr – que s’i haiá barcas qu’aniavan a Bordèus peth Salat, per 3 o 4 – eth bac abans eth pont nà traversar ena lana delà – eth passaire, eth son hilh montèc uá usina de baishes a Revèl , eth aute hilh de revetèc totis eths bolons deth pont a cop de massa – pont de 1905 - passar eth bac dam dambe eth parelh o eras vacas – senon passar pera Cava – un vaishèth pro large – travesar eth Salat a pè, en estiu, tà hèr pacatjar
07’40 : Eth bestiar – vacas e oelhas – abans toti qu’avián crabas – era lèt, mancava pas clients - eths letèrs - [arribada d’un vesin, brut de hons] – petitas industrias, qu’anvan trabalhar en dehòra – craba lèt entà dejunar – duás o tres carbas per certenas maisons – raças : gasconas, suissas, oelhas tarasconesas – sivernar-las (proprietaris dera montanha) - hiens dera oelhas, hèr pialòts enà deishar confir – trufas e garnable – blat marin –
11’50 : Eras barricas – era vinha – eth vin – 40 semaus – 40 hectòs en chai - [arribada dera infirmièra]
MF-09[SL-PB-Rp]3
00’00: Sociologia – sociolinguistica eths Ossalhèrs - un copin de Èrce encontrat ara hèira – partir en America – eths peluts (hippies) , parlavan parisièn (dificultats tà’s comprénguer, parlar patuès) – vivián tot nudis – anecdòta arridenta dambe ua hemna hippie qu’aletava son hilhuc – eth tipa de Èrce partit trabalhar enes restaurants en America –anecdòta en restaurant de Trascon – vision urose d’aquera epòca - eths de ara que viven sense non hèr arren
04’24 : Economia – vita sociala - eras hèiras de Sent-Guironç - relacions dambe era montanha : Massat, Ost,Alòs – hèira cada 15 diás – rensenhà’s sus eths corses – partir a pè - vita ruda mès qu’ac haián en ríder – minjar sus plaça eth diá dera hèira, sus un tonèt ( vin e saucissa) – hèr eth camin amassa – monde duris –
07’26 : Refugiats –Espanhòls e Italièns – bordalèrs – proprietats venudas a Italièns – monde valents – refugiats dera guèrra d’Espanha – vailets enas maisons – n’èran pas libres –rares eres que se’n tornèren tant que i èra Franco – un Espanhòu que partic en maquís francés - acaparat per Espanhòus entà liberar era Espanha – emboatat per 6 ans
09’45 : Economia – eras plastrèras – 2 plastèras, delà eth cementiri e era auta mès amont – era mina – pujar eth plastre dame brèças (= hotte) – escalèrs tà pujar – ara fin eths camions qu’entravan ena mina – portat a Lexos entà abarrejatr dame eth ciment – 5 o 6 obrièrs – son frair que i trabalhèc 10 ans - minas abandonadas – tornar dubèrder era plastèra – era plastèra deth viltage, sistèma de Corneil, monta-carga dame vagonets qu’anava vueitar enes horns – abondonat de cap a 1945 –
12’50 : Economia - Industria– Prat - Dedieu, carrièra de caudiá (rota de Casavèth) – eths aglomerats
13’20 : Economia, industria - Tecnica enà tirar eth plastre – un minur que minava – cargar vagonets – desralhaments frequents – tornar cargar – arribada deth camion – pliar eth camion dame uá barra, sistèma mès abient – portar ath concassur – modernisacion, gròssi camions daguens – duás galeriás, era uá dessús era autra, mès gran qu’eth vilatge – eth gipse nà hèr eth ciment – Espanhòus que i an trabalhat - - 4 o 5 personas a cada mina, haiá víver 7 o 8 familhas –
17’22 : era usina dera causiá ara Cava – Dedieu –
18’17 : Economia –industria – Corneil – (seguida) – eths boishes – copar boishes e expediat nà hèr botons o robinets – trabalh pas tròp penible, eths obrièrs ja i volián anar – falhita – boish cercat deth costat de Saleish – bucherons e carretèrs – ua maitiada entà cargar un camion (ara chèna) – cables de còrdas (hemnas) dab eth açèr – Italièns que partiren a Lavelanet enes textiles
21-05 : Economia / Guèrra 1914 1918 : Era teulariá – s’arresctèc en 1914 quan eth tipa estèc mobilisat e qu’estèc tuat – tentaviva de represa – plastrèra e restaurant (familha nombrosa)
–
23’39 : Era centrala - duás machinas – ancian molièr – ressec, batusa e mòla – digua peth Salat, boishoar era digua après ua crua – 19 mètres a còp de gabions de calhaus – que i a participat - dangerositat – un tipe de Sent Líder emportat peth Salat tornec pas jàmes sortir en lòc – darrèra crua en 1977, aiga devant era pòrta – pibos arrigats
28’55 : Eth Salat- eras itlas – itla pro importenta a Tolha, eths presoèrs qui i anavan hèr casaus pendent era Ocupacion – hèr pèisher eras oelhas o eras vacas peras itlas
30’28 : Rites Calendaris – Carnavalh – durava 1 setmana - après sopar – eths vielhs que paupavan – vielhs que’s mascavan – ara e’s poiriá cap hèr – cambiar era votz – panar eth caudèr deth milhàs – era nhèu – mascos fabricats o crompats – un baish de hemna – colorà’s – cremavan pas Carnavalh – ocasion nà aver uá hilha – eth ivèrn qu’èra mès viste passat – eths pescajons
MF-09[SL-PB-Rp]4
00’00 : Rites calendaris (seguida) – Nara Candelèra (pescajons) – cambiament de mentalitats, fin deras practicas – minjar pescajons ara candela – baisha dera practica religiosa, dempús era Liberacion – Era Capèra deras 7 Dolors – d’auti còps que s’i manifestava – procession ara Senta -Vièrja après era turbina (escalèr) – Sent Maure, cemintiri a costat, era rota que’u contorna – Era hont deths Malauts (localisacion) – dejós Eras Roquilhas, contra eth bòsc, en pujar sus Mercenac – eth monde que i anavan cercar aiga, diguián que haiá ben – anar béver aquiu entot hèr èrba – anar cercar aiga en Salat – lavader alimentat per un canau – era polucion dera aiga – ara monde fragiles, cap d’imunitat –
10’35 : Dictons e arreproèrs : “Eth mes de heurèr, 50 caras en mèma jornada” – “Heurèr que heureja, Març que maçeja” - “Aué heurèr, deman Candelèr”
12”30 : Hèr eth casau dame era luá – plantar eras truhas ara luna vielha – arrigar a luna dura – eras mongetas – Sent Didièr – anecdòta d’un vielh: que cau laurar e hèr era civada a plena luá (fin de setembre) : eth doble de gran a cada tija – garnable semiat ara plena luá no’s quèra pas ath cap – ara e’s pòt cap auèitar, que i a tròp d’ectaras – podar era vinha dam era luá deth mes de març : novèla luá, cap tant de brancas e mès de heruta – tuar eth pòrc, ara lena luá que consèrva mes plan – eras marèlas qu’èran de pòrc – Sent Josèp, semiar era caròta – eths naps era setmana abans Eth 15 d’Aost, “après Sent Bortolomiu, eth nap qu’é tardiu”.
19’25 : Naps : noirir eth pòrc: naps, jotas e òrdi – jotas aras vacas que haián lèt – silò ena pèça, caperat de camas de garnable e de tèrra – preparacion deth barquet deras vacas e deth arnat enaths pòrcs – eths cans que’n volián
23-15 : Quèsta de oeus peras maisons après aver tuat uá mandra – un còp de passèren dame un can – minjar taishon en Mariòu sense sabe’c – eth haure que hèva fritas dame grèisha de taishon
26’50 : Era caça – son gran-pair que caçava era becada – caçar eras abelhas – eths bucs dambe troncs d’arbres curats – véner mèu aras farmacias e pertot – véner castanhas tà completar –
30’40 : Guèrra de 1914-1918 - Son gran pair tot sol e vielh entà trabalhar– eths dus hilhs ara guèrra - son pair que hec tot era guèrra, un oncle presoèr – eras hemnas que trabalhavan – sa mair que laurava e que dalhava coma un òme - e ara que’s plànhen..., totis sadoths... – eramentalitat – era television e voetura qu’an hèt vénguer eth monde “personnel” - [era suá sòr que parla en madeish temps] – avantatges dera retrèta, tranquilitat – abans eths vielhs qu’anavan guardar eth bestiar – partir ara jornada- trabalhar era proprietat entre frairs e sòr -
MF-09[SL-PB-Rp]5
00’00 : anar trebalhar ara jornada (seguida) – demorats celibataris
01’18 : Sociolinguistica - parlar patuès aths parents – aprénguer eth francés ara escòla – Italiènas que les aprenguián a parlar francés – Coabitacion : 3 locataris ena maison a on èran abans (estivants, ancien café-restaurant)
04’40 : Culturas - eths balcons – hèr secar monegtas tarbesas (Soissons) – milhgròs (garnable) – véner mongetas a Sent Guironç enà crompar un devantar – semiar eras mongetas en milhgròs - passar era hontjadera dameths buòus –eth moriscó – hèr eths garbèrs – arribada dera lumièra laguens, acabar era garbèra a 23h damera luor dera electricitat – hariá de moriscó enà engreishar eths anhèths o nà hèr pescajons
11’55 :Eras abelhas – era cera – crompà’s uá AMI6 dame era moneda dera mèu
00’00 : Presentacion – neishut a Janetòt – en çò de Balòt – noms de carrèrs
MF-09[SL-PB-Rp]2
00’00 :Toponimia – noms de maisons – en çò de Verduquet – Picard – Menèu - Eth Bolangèr (ancian bolangèr) – carrèrs batejats ara dambe eths sobriquets – Abans : Era carrèra de Naut, Era carrèra deth Prat Vediau - Era carrèra deth Cimentiri, era carrèra dera Glèisa, Era carrèra de Cafèra – Cafèra, vielha hemna qu’aimava eth cafè, Era carrèra deths Charrons (haure e charron), Era carrèra de Balòt, era carrèra de Palòu, Era carrèra dera Capèra –
03’28 : Eth ressèc de Cosinet (actuala turbina electrica), carrièras de plastre – quan eth plastre èra cuet, l’anavan mòler ací - çò deth Molièr – que s’i haiá barcas qu’aniavan a Bordèus peth Salat, per 3 o 4 – eth bac abans eth pont nà traversar ena lana delà – eth passaire, eth son hilh montèc uá usina de baishes a Revèl , eth aute hilh de revetèc totis eths bolons deth pont a cop de massa – pont de 1905 - passar eth bac dam dambe eth parelh o eras vacas – senon passar pera Cava – un vaishèth pro large – travesar eth Salat a pè, en estiu, tà hèr pacatjar
07’40 : Eth bestiar – vacas e oelhas – abans toti qu’avián crabas – era lèt, mancava pas clients - eths letèrs - [arribada d’un vesin, brut de hons] – petitas industrias, qu’anvan trabalhar en dehòra – craba lèt entà dejunar – duás o tres carbas per certenas maisons – raças : gasconas, suissas, oelhas tarasconesas – sivernar-las (proprietaris dera montanha) - hiens dera oelhas, hèr pialòts enà deishar confir – trufas e garnable – blat marin –
11’50 : Eras barricas – era vinha – eth vin – 40 semaus – 40 hectòs en chai - [arribada dera infirmièra]
MF-09[SL-PB-Rp]3
00’00: Sociologia – sociolinguistica eths Ossalhèrs - un copin de Èrce encontrat ara hèira – partir en America – eths peluts (hippies) , parlavan parisièn (dificultats tà’s comprénguer, parlar patuès) – vivián tot nudis – anecdòta arridenta dambe ua hemna hippie qu’aletava son hilhuc – eth tipa de Èrce partit trabalhar enes restaurants en America –anecdòta en restaurant de Trascon – vision urose d’aquera epòca - eths de ara que viven sense non hèr arren
04’24 : Economia – vita sociala - eras hèiras de Sent-Guironç - relacions dambe era montanha : Massat, Ost,Alòs – hèira cada 15 diás – rensenhà’s sus eths corses – partir a pè - vita ruda mès qu’ac haián en ríder – minjar sus plaça eth diá dera hèira, sus un tonèt ( vin e saucissa) – hèr eth camin amassa – monde duris –
07’26 : Refugiats –Espanhòls e Italièns – bordalèrs – proprietats venudas a Italièns – monde valents – refugiats dera guèrra d’Espanha – vailets enas maisons – n’èran pas libres –rares eres que se’n tornèren tant que i èra Franco – un Espanhòu que partic en maquís francés - acaparat per Espanhòus entà liberar era Espanha – emboatat per 6 ans
09’45 : Economia – eras plastrèras – 2 plastèras, delà eth cementiri e era auta mès amont – era mina – pujar eth plastre dame brèças (= hotte) – escalèrs tà pujar – ara fin eths camions qu’entravan ena mina – portat a Lexos entà abarrejatr dame eth ciment – 5 o 6 obrièrs – son frair que i trabalhèc 10 ans - minas abandonadas – tornar dubèrder era plastèra – era plastèra deth viltage, sistèma de Corneil, monta-carga dame vagonets qu’anava vueitar enes horns – abondonat de cap a 1945 –
12’50 : Economia - Industria– Prat - Dedieu, carrièra de caudiá (rota de Casavèth) – eths aglomerats
13’20 : Economia, industria - Tecnica enà tirar eth plastre – un minur que minava – cargar vagonets – desralhaments frequents – tornar cargar – arribada deth camion – pliar eth camion dame uá barra, sistèma mès abient – portar ath concassur – modernisacion, gròssi camions daguens – duás galeriás, era uá dessús era autra, mès gran qu’eth vilatge – eth gipse nà hèr eth ciment – Espanhòus que i an trabalhat - - 4 o 5 personas a cada mina, haiá víver 7 o 8 familhas –
17’22 : era usina dera causiá ara Cava – Dedieu –
18’17 : Economia –industria – Corneil – (seguida) – eths boishes – copar boishes e expediat nà hèr botons o robinets – trabalh pas tròp penible, eths obrièrs ja i volián anar – falhita – boish cercat deth costat de Saleish – bucherons e carretèrs – ua maitiada entà cargar un camion (ara chèna) – cables de còrdas (hemnas) dab eth açèr – Italièns que partiren a Lavelanet enes textiles
21-05 : Economia / Guèrra 1914 1918 : Era teulariá – s’arresctèc en 1914 quan eth tipa estèc mobilisat e qu’estèc tuat – tentaviva de represa – plastrèra e restaurant (familha nombrosa)
–
23’39 : Era centrala - duás machinas – ancian molièr – ressec, batusa e mòla – digua peth Salat, boishoar era digua après ua crua – 19 mètres a còp de gabions de calhaus – que i a participat - dangerositat – un tipe de Sent Líder emportat peth Salat tornec pas jàmes sortir en lòc – darrèra crua en 1977, aiga devant era pòrta – pibos arrigats
28’55 : Eth Salat- eras itlas – itla pro importenta a Tolha, eths presoèrs qui i anavan hèr casaus pendent era Ocupacion – hèr pèisher eras oelhas o eras vacas peras itlas
30’28 : Rites Calendaris – Carnavalh – durava 1 setmana - après sopar – eths vielhs que paupavan – vielhs que’s mascavan – ara e’s poiriá cap hèr – cambiar era votz – panar eth caudèr deth milhàs – era nhèu – mascos fabricats o crompats – un baish de hemna – colorà’s – cremavan pas Carnavalh – ocasion nà aver uá hilha – eth ivèrn qu’èra mès viste passat – eths pescajons
MF-09[SL-PB-Rp]4
00’00 : Rites calendaris (seguida) – Nara Candelèra (pescajons) – cambiament de mentalitats, fin deras practicas – minjar pescajons ara candela – baisha dera practica religiosa, dempús era Liberacion – Era Capèra deras 7 Dolors – d’auti còps que s’i manifestava – procession ara Senta -Vièrja après era turbina (escalèr) – Sent Maure, cemintiri a costat, era rota que’u contorna – Era hont deths Malauts (localisacion) – dejós Eras Roquilhas, contra eth bòsc, en pujar sus Mercenac – eth monde que i anavan cercar aiga, diguián que haiá ben – anar béver aquiu entot hèr èrba – anar cercar aiga en Salat – lavader alimentat per un canau – era polucion dera aiga – ara monde fragiles, cap d’imunitat –
10’35 : Dictons e arreproèrs : “Eth mes de heurèr, 50 caras en mèma jornada” – “Heurèr que heureja, Març que maçeja” - “Aué heurèr, deman Candelèr”
12”30 : Hèr eth casau dame era luá – plantar eras truhas ara luna vielha – arrigar a luna dura – eras mongetas – Sent Didièr – anecdòta d’un vielh: que cau laurar e hèr era civada a plena luá (fin de setembre) : eth doble de gran a cada tija – garnable semiat ara plena luá no’s quèra pas ath cap – ara e’s pòt cap auèitar, que i a tròp d’ectaras – podar era vinha dam era luá deth mes de març : novèla luá, cap tant de brancas e mès de heruta – tuar eth pòrc, ara lena luá que consèrva mes plan – eras marèlas qu’èran de pòrc – Sent Josèp, semiar era caròta – eths naps era setmana abans Eth 15 d’Aost, “après Sent Bortolomiu, eth nap qu’é tardiu”.
19’25 : Naps : noirir eth pòrc: naps, jotas e òrdi – jotas aras vacas que haián lèt – silò ena pèça, caperat de camas de garnable e de tèrra – preparacion deth barquet deras vacas e deth arnat enaths pòrcs – eths cans que’n volián
23-15 : Quèsta de oeus peras maisons après aver tuat uá mandra – un còp de passèren dame un can – minjar taishon en Mariòu sense sabe’c – eth haure que hèva fritas dame grèisha de taishon
26’50 : Era caça – son gran-pair que caçava era becada – caçar eras abelhas – eths bucs dambe troncs d’arbres curats – véner mèu aras farmacias e pertot – véner castanhas tà completar –
30’40 : Guèrra de 1914-1918 - Son gran pair tot sol e vielh entà trabalhar– eths dus hilhs ara guèrra - son pair que hec tot era guèrra, un oncle presoèr – eras hemnas que trabalhavan – sa mair que laurava e que dalhava coma un òme - e ara que’s plànhen..., totis sadoths... – eramentalitat – era television e voetura qu’an hèt vénguer eth monde “personnel” - [era suá sòr que parla en madeish temps] – avantatges dera retrèta, tranquilitat – abans eths vielhs qu’anavan guardar eth bestiar – partir ara jornada- trabalhar era proprietat entre frairs e sòr -
MF-09[SL-PB-Rp]5
00’00 : anar trebalhar ara jornada (seguida) – demorats celibataris
01’18 : Sociolinguistica - parlar patuès aths parents – aprénguer eth francés ara escòla – Italiènas que les aprenguián a parlar francés – Coabitacion : 3 locataris ena maison a on èran abans (estivants, ancien café-restaurant)
04’40 : Culturas - eths balcons – hèr secar monegtas tarbesas (Soissons) – milhgròs (garnable) – véner mongetas a Sent Guironç enà crompar un devantar – semiar eras mongetas en milhgròs - passar era hontjadera dameths buòus –eth moriscó – hèr eths garbèrs – arribada dera lumièra laguens, acabar era garbèra a 23h damera luor dera electricitat – hariá de moriscó enà engreishar eths anhèths o nà hèr pescajons
11’55 :Eras abelhas – era cera – crompà’s uá AMI6 dame era moneda dera mèu
Créateur
Mathieu Fauré, enquêteur
Source
MF-09[SL-PB-Rp]1
Éditeur
Eth Ostau Comengés
Date
14/02/2018
Format
Texte/html
Langue
gascon
Type
Texte
Spatial Coverage
Prat-Bonrepaux
Person Item Type Metadata
Birth Date
26/03/1939
Birthplace
Bonrepaux
Collection
Citer ce document
Mathieu Fauré, enquêteur, “Collectage de René - Prat-Bonrepaux,” Oralitat de Gasconha, consulté le 30 octobre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/676.