Collecte de Louis - (St-Girons)
Dublin Core
Titre
Collecte de Louis - (St-Girons)
Abstract
Sujet
Battage -- batteuse
Guerre mondiale (1939-1945) -- Histoire
Gascon (sociolinguistique)
Eau courante
Description
MF-09[SG-SG-Dl1]1
00’05 :Sobriquets : neishut en çò deth Tardiu en vilatge Montesquiu - era sua hemna neishuda a Sent Joan dera Escura – Montesquiu Avantès : eth çò deth Burèu (burèu de tabac) - utilisacion deths noms de maisons – eth çò de Victoèra (hilha d’Eliana Milhorat) – Toponimia : Eth Perèr – Miramont de Naut – Eths Boinèus – Boishet e Era Barraca : fèrma de Begouën, familha nòbla –
04’40 : eras tutas descobèrtas peths Begouën –eth son hilgh que i ei entrat – que cau rampar, que i barcas – bisons d’argila –
06’20 : Eth bestiar - trabalhar era tèrra – agranir era proprietat de familha dinca 30 ectaras – limosinas, vedèths de 6 o 8 meses enara Italia – deth temps de son pair qu’engreishavan eths anhèths – vacas gasconas – vacas de lèt enath letèr – oelhas tarasconesas dam un marran Sufolk entà aver polits anhèthts –
09’55 : eras hèiras de Sent Guironç – partir d’ora, que i calia èster a 4 oras dethy maitin – cromar oelhas de remplaça quan baishanvan dera montanha – eths deth Lòt e de Perpinhan que venguián crompar – eths deras Alpas que venguián ath torn de Pascas – ua vuetura e ua remòrca, abans dam eth chaval – amontanhar : son pair que pujava anhèths de cap a Ustó – crompar oelhas de remplaça : eth 21 de seteme : hèira de Vic de Sòs ; eth 24 de seteme : hèira de Sèish –;eth 30 de seteme : hèira de Tarascon – hèr devarar eras oelhas a pè –
14’50 : Comèrcis de Montesquiu : 2 cafès, un burèu de tabac e espiçariá – un haure, un esclopèr e e un cordonièr –
15’55 : trabalhar dam eras bèstais - herrar vacas, bueus e chavals enà trabalhar – ua cavala entà arrestera e fanar – que hasiá un porin que’s veniá enà Martron
MF-09[SG-SG-Dl1]2
00’00 : trabalhar dam eras bèstias (seguida) - eths porins venuts ena Martron enara boshariá – laurar dam eras vacas – plan sus era fotò de dus parelhs que lauran presa ara bòrda de Begouën
01’34 : hèr era monta deths shavals : hèr sautar era cavalas ath haràs de Sent Guironç o en çò d’Estaque à Baudiás – eth prumèra qu’arribava, que i anavan d’ora (4 oras deths maitin) e trobà’s a 3 o 4 a demorar – que mos hasiá puja enà dejunar – ath haràs eths etalons que venguián de Tarbas
03’52 : anar hèr pliar eras vacas ath taure a Borch – taure gascon – cap de taures naras vacasc de lèt - era insiminacion – un marran en cada maison
05’18 : bàter e mòler- hèsta dera annada – hèstas enath pòrcs, enà copar lenha, enà bàter – arrepèishes tot eth mes de seteme – era batusa que venguiá – sac de 80 kg a pujar en solèr – quan èra era part deth fermiè, que colhonavan eth patron e que botavan 1/5èma de mès (100 kg) : que les i calia pujar après – ara pòrtan pas que 30 kg – tustar en plafond, passar a 4 patas – sacs longuis hètis exprès – eth cusson que s’i botavan – eth ivèrn anar mòler a montardit – pendent era guèrra anar mòler en çò de Begouën enà hèr pan e pescajons- amagar eth blat en bòsc daguens barricas (requisicions deths Alemans) – blat, un pòc de milhgròs – eth horn en cada maison – pastar – eth maitin d’ora
09’40 : guèrra de 1939-1945 : Eths Alemans que venguèren un còp a Montesquiu, un diá que batián blat a còp de barras en un bordet deras cavalas – que horen avertits, qu’amantèren vite e que les calec hèr dinnar 7 o 8 Alemans – en çò deths vesins tanben – quan hèren cramar tot Rimont, que vesiá era claraor dempús Montesquiu, Jean Cazenave, un cosin de son pair que huc tuat a Marsolans – tota era familha tuada – Eth Maquís – Noël de Bardiás que paric ath STO
14’00 : Eras espelhorcadas –que venguèren mès tard, quan avèren un centenat de oelhas – demoran pas plan de joesis, vésias vielhas que venguián – daurir eth cabelh ara man – crompar ua espelhorcaira e un monta carga enà botar enà vueitar en silò – crompar ua engraütaira e eth molin – era gents que trebalhavan d’aqueth temps, ara hèn cap arren mes –
16’13 : eras vetlas – anar vetlar daüns còps entiò Contrasi – partir tanlèu sopat enà 7 oras, devarar ath Caulet 20minutas, pujar a Mishar ¾ d’oras –
MF-09[SG-SG-Dl1]3
00’00 : eras vetlas a Contrasi (seguida)- tornar devarar ath Vinet ua bona mieja ora – tornar a ua ora deth maitin – ath clar de lua e Henri deth Caulet que cantava coma ua perdut (Reveillez-vous belle endormie) – eths vielhis que cantavan en patuès – que i anava ath temps deras castanhas (hasián còder castanahs e milh) – n’ i aavia pas castanhas a Montesquiu, que calia anar arth hons dera comuna o a Contrasi – traversar peths prats – condar istuèras –
02’02 : Eras broishas – n’i a que’n parlavan e que i cresián – era paur de’s hèr embroishar – eras fadetas
03’59 : Sociolinguistica – eth patuès aprés a casa mès ja mos parlavam francés – parlar francés dam eths vesins e eths vielhs que sabián pas parlar francés o plan petit – ua reganhada en patuès (quan caliá engular un pòc) dam eths parents – parlar patuès – en vila en Sent Guironç plan petit – ara hèira, 5 o 6 a parlar patuès e 5 o 6 agricultors, vielhis e mes joesis (40 ans e 50 ans) que parlan encara mès pas totis – ara escòla, ara reacreacion, parlar patuès a despart –en vilatge eths dròlles parlavan cap patuès – que pensa qu’era lenga e’s vò pèrder – eth son arrièra petit hilh de 5 ans qu’ac apren a Sent Guironç e que comença de parlar un pòc : “Minja e cara’t “- qu’ac apèran eth occitan ara – eth nòst epatuès bn’é cap bric eth nòste parlar (occitan dera television de mau comprénguer) – eth gascon
09’00 : Nadau – anar ara messa – cap plan de cadeaux – esclòp o irantge – sonar eras aubetas – eth soc de Nadau, un pòc importent – qu’èra rare que non i avessa cap nèu enà Nadau –
11’10 : Era aiga – anar cercar aiga a 2kgdam era vacas e era barrica, en ua hont en çò de Begouën – era pompa – anar en riu mèma en ivèrn, era hont colava pas tostemps - anar lavar eth riu – anar lavar ath Ardèu, un petit afluent deth Vaup – lavader deth vilatge, era mentat deth temps i avia cap aiga – un potz de 25 m dam ua pompe dame godets mès en plen estiu balhava cap mès –
13’15 : Era Candelèra- Carnaval – eths pescajons, mascà’s – Eras Ramadas – cambiar eras flors de plaça a Rimont – era generacion d’abans jo – anar penjar era mossa ath cap d’un arbe – eths tustets (ua ficèla ath batalh dera pòrta) –
MF-09[SG-SG-Dl1]4
00’00 : Era hèsta de Montesquiu, eth 1èr dimenge d’aost – Sent Estièni – 30 o 40 crostadas – fòrça burre – peras – eth torn de taula – 15 o 20 invitats en cada familha –
02’34 : Sent Joan – eth huec de Sent Joan – quilhar hagòts – joenis e vielhis qu’ac preperavan - cramat ath Cap dera Cassanha, que’s vesiá dempús Rimont, Era Escucra – un tison enà hèr era crotz ena pòrta e enà bòrda sautar eth huec – A Sent Líser que’s hè cada an - Sent Guironç : tronc hienut dam cunhs nà qu’era flama podessa passar laguens, n’èra cap polit coma un hagòt, que’s hec encara atau que i a dus ans, abans no’s hasiá cap, mòda vengudab d’Espanha (Val d’Aran) – que’s hè dempús 10 ans a, pas mes - caler botar gazoil.
00’05 :Sobriquets : neishut en çò deth Tardiu en vilatge Montesquiu - era sua hemna neishuda a Sent Joan dera Escura – Montesquiu Avantès : eth çò deth Burèu (burèu de tabac) - utilisacion deths noms de maisons – eth çò de Victoèra (hilha d’Eliana Milhorat) – Toponimia : Eth Perèr – Miramont de Naut – Eths Boinèus – Boishet e Era Barraca : fèrma de Begouën, familha nòbla –
04’40 : eras tutas descobèrtas peths Begouën –eth son hilgh que i ei entrat – que cau rampar, que i barcas – bisons d’argila –
06’20 : Eth bestiar - trabalhar era tèrra – agranir era proprietat de familha dinca 30 ectaras – limosinas, vedèths de 6 o 8 meses enara Italia – deth temps de son pair qu’engreishavan eths anhèths – vacas gasconas – vacas de lèt enath letèr – oelhas tarasconesas dam un marran Sufolk entà aver polits anhèthts –
09’55 : eras hèiras de Sent Guironç – partir d’ora, que i calia èster a 4 oras dethy maitin – cromar oelhas de remplaça quan baishanvan dera montanha – eths deth Lòt e de Perpinhan que venguián crompar – eths deras Alpas que venguián ath torn de Pascas – ua vuetura e ua remòrca, abans dam eth chaval – amontanhar : son pair que pujava anhèths de cap a Ustó – crompar oelhas de remplaça : eth 21 de seteme : hèira de Vic de Sòs ; eth 24 de seteme : hèira de Sèish –;eth 30 de seteme : hèira de Tarascon – hèr devarar eras oelhas a pè –
14’50 : Comèrcis de Montesquiu : 2 cafès, un burèu de tabac e espiçariá – un haure, un esclopèr e e un cordonièr –
15’55 : trabalhar dam eras bèstais - herrar vacas, bueus e chavals enà trabalhar – ua cavala entà arrestera e fanar – que hasiá un porin que’s veniá enà Martron
MF-09[SG-SG-Dl1]2
00’00 : trabalhar dam eras bèstias (seguida) - eths porins venuts ena Martron enara boshariá – laurar dam eras vacas – plan sus era fotò de dus parelhs que lauran presa ara bòrda de Begouën
01’34 : hèr era monta deths shavals : hèr sautar era cavalas ath haràs de Sent Guironç o en çò d’Estaque à Baudiás – eth prumèra qu’arribava, que i anavan d’ora (4 oras deths maitin) e trobà’s a 3 o 4 a demorar – que mos hasiá puja enà dejunar – ath haràs eths etalons que venguián de Tarbas
03’52 : anar hèr pliar eras vacas ath taure a Borch – taure gascon – cap de taures naras vacasc de lèt - era insiminacion – un marran en cada maison
05’18 : bàter e mòler- hèsta dera annada – hèstas enath pòrcs, enà copar lenha, enà bàter – arrepèishes tot eth mes de seteme – era batusa que venguiá – sac de 80 kg a pujar en solèr – quan èra era part deth fermiè, que colhonavan eth patron e que botavan 1/5èma de mès (100 kg) : que les i calia pujar après – ara pòrtan pas que 30 kg – tustar en plafond, passar a 4 patas – sacs longuis hètis exprès – eth cusson que s’i botavan – eth ivèrn anar mòler a montardit – pendent era guèrra anar mòler en çò de Begouën enà hèr pan e pescajons- amagar eth blat en bòsc daguens barricas (requisicions deths Alemans) – blat, un pòc de milhgròs – eth horn en cada maison – pastar – eth maitin d’ora
09’40 : guèrra de 1939-1945 : Eths Alemans que venguèren un còp a Montesquiu, un diá que batián blat a còp de barras en un bordet deras cavalas – que horen avertits, qu’amantèren vite e que les calec hèr dinnar 7 o 8 Alemans – en çò deths vesins tanben – quan hèren cramar tot Rimont, que vesiá era claraor dempús Montesquiu, Jean Cazenave, un cosin de son pair que huc tuat a Marsolans – tota era familha tuada – Eth Maquís – Noël de Bardiás que paric ath STO
14’00 : Eras espelhorcadas –que venguèren mès tard, quan avèren un centenat de oelhas – demoran pas plan de joesis, vésias vielhas que venguián – daurir eth cabelh ara man – crompar ua espelhorcaira e un monta carga enà botar enà vueitar en silò – crompar ua engraütaira e eth molin – era gents que trebalhavan d’aqueth temps, ara hèn cap arren mes –
16’13 : eras vetlas – anar vetlar daüns còps entiò Contrasi – partir tanlèu sopat enà 7 oras, devarar ath Caulet 20minutas, pujar a Mishar ¾ d’oras –
MF-09[SG-SG-Dl1]3
00’00 : eras vetlas a Contrasi (seguida)- tornar devarar ath Vinet ua bona mieja ora – tornar a ua ora deth maitin – ath clar de lua e Henri deth Caulet que cantava coma ua perdut (Reveillez-vous belle endormie) – eths vielhis que cantavan en patuès – que i anava ath temps deras castanhas (hasián còder castanahs e milh) – n’ i aavia pas castanhas a Montesquiu, que calia anar arth hons dera comuna o a Contrasi – traversar peths prats – condar istuèras –
02’02 : Eras broishas – n’i a que’n parlavan e que i cresián – era paur de’s hèr embroishar – eras fadetas
03’59 : Sociolinguistica – eth patuès aprés a casa mès ja mos parlavam francés – parlar francés dam eths vesins e eths vielhs que sabián pas parlar francés o plan petit – ua reganhada en patuès (quan caliá engular un pòc) dam eths parents – parlar patuès – en vila en Sent Guironç plan petit – ara hèira, 5 o 6 a parlar patuès e 5 o 6 agricultors, vielhis e mes joesis (40 ans e 50 ans) que parlan encara mès pas totis – ara escòla, ara reacreacion, parlar patuès a despart –en vilatge eths dròlles parlavan cap patuès – que pensa qu’era lenga e’s vò pèrder – eth son arrièra petit hilh de 5 ans qu’ac apren a Sent Guironç e que comença de parlar un pòc : “Minja e cara’t “- qu’ac apèran eth occitan ara – eth nòst epatuès bn’é cap bric eth nòste parlar (occitan dera television de mau comprénguer) – eth gascon
09’00 : Nadau – anar ara messa – cap plan de cadeaux – esclòp o irantge – sonar eras aubetas – eth soc de Nadau, un pòc importent – qu’èra rare que non i avessa cap nèu enà Nadau –
11’10 : Era aiga – anar cercar aiga a 2kgdam era vacas e era barrica, en ua hont en çò de Begouën – era pompa – anar en riu mèma en ivèrn, era hont colava pas tostemps - anar lavar eth riu – anar lavar ath Ardèu, un petit afluent deth Vaup – lavader deth vilatge, era mentat deth temps i avia cap aiga – un potz de 25 m dam ua pompe dame godets mès en plen estiu balhava cap mès –
13’15 : Era Candelèra- Carnaval – eths pescajons, mascà’s – Eras Ramadas – cambiar eras flors de plaça a Rimont – era generacion d’abans jo – anar penjar era mossa ath cap d’un arbe – eths tustets (ua ficèla ath batalh dera pòrta) –
MF-09[SG-SG-Dl1]4
00’00 : Era hèsta de Montesquiu, eth 1èr dimenge d’aost – Sent Estièni – 30 o 40 crostadas – fòrça burre – peras – eth torn de taula – 15 o 20 invitats en cada familha –
02’34 : Sent Joan – eth huec de Sent Joan – quilhar hagòts – joenis e vielhis qu’ac preperavan - cramat ath Cap dera Cassanha, que’s vesiá dempús Rimont, Era Escucra – un tison enà hèr era crotz ena pòrta e enà bòrda sautar eth huec – A Sent Líser que’s hè cada an - Sent Guironç : tronc hienut dam cunhs nà qu’era flama podessa passar laguens, n’èra cap polit coma un hagòt, que’s hec encara atau que i a dus ans, abans no’s hasiá cap, mòda vengudab d’Espanha (Val d’Aran) – que’s hè dempús 10 ans a, pas mes - caler botar gazoil.
Créateur
Mathieu Fauré, enquêteur
Source
MF-09[SG-SG-Dl]1
Éditeur
Eth Ostau Comengés
Date
21/09/2018
Format
Texte/html
Langue
gascon
Type
Texte
Spatial Coverage
Saint Girons
Person Item Type Metadata
Birth Date
17-11-1932
Birthplace
Montesquieu-Avantès
Collection
Citer ce document
Mathieu Fauré, enquêteur, “Collecte de Louis - (St-Girons),” Oralitat de Gasconha, consulté le 30 octobre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/709.