Collecte d’Yves - (Montesquieu-Av)
Dublin Core
Titre
Collecte d’Yves - (Montesquieu-Av)
Abstract
Sujet
École publique
Gascon (sociolinguistique)
Battage -- batteuse
Maïs
Carnaval
Saint-Jean (fête)
Description
MF-09[SL-MA-Ey1]1
00’05: Presentacion - neishut en 1954 ara Escura – a Montesquiu dempús1999 – ara retrèta dempús 2 ans–
01’26 : Toponimia : era bòrda de Baudiás – eths Baudins (comuna de Montjòi) – entram eras Lanas e Eth Caron –
02’12 : era escòla de Sent Joan (Ath Pueg) – anà’i a pè – 3 frairs e ua sòr - era mair que les hasiá partir era rosada eth maitin – 3 km de camin – eths d’Empèires e de Sent Joan – 7 o 8 deth Pueg – escòla buissonière – patacs e punissions, 2 cohats partir en lhet sense sopar – trempar un tròç de pan enas mongetas enà vrespalhar – partir aths motons après era escòla
04’48 : Sociolinguistica – parlava patuès ara escòla, sabia cap parlar francés – escamontar eth francés – obligat de parlar francés – a casa tostemps patuès – era vinha deth oncle de Sent Joan (prénguer dus radins en tornar dera escòla o panar cediras) – eth patuès qu’ei tostemps estat era miuèa lenga – obligat de parlar patuès, eths novèlis comprenguen cap – qu’ei ua polida lenga, que’s pèrd – patuès e occitan – cada valèa qu’a son patuès (eth casau /eth òrt) – eth patuès encara utilisat – parlar francés ame eths estrangèrs o eths que comprenguen cap – ethj son gendre e era sua hilha – eths joesis que n’i a quauqu’un encar que s’i acròchan (joesis dera Bastida) – era escòla d’occitan de Sent Líser – ena emission La voix de la Montagne, que l’escamòtan – parlar cap que patuès en anar crompar vedèths dame Naudin pera montanha
11’47 : Eths motons – anar crompar motons aras hèiras a Ax – a Vic de Sòs a pè – eths camions – sénter eth surge deths motons en tornar dera escòla quan arribavan dera montanha – Barba de Vathmala – eths trucs, eras esqueras – enténer eths trucs qu’èra polit – etsh montons tonuts (bastats ath mieg) motons venuts aths bochèrs de Sent Guironç – motons crompats miei seteme e venuts de ath torn Nadau – amiar-les ath aglanh en tornar dera escòla – hèr vénguer motons tota era sua vita -
16’03 : eras raças de motons – eths tarasconesis – eths castilhonesis
MF-09[SL-MA-Ey1]2
00’00 : eras raças de motons (seguida) – eras oelhas de cap a Luishon – eras castilhonesas, bonas taras lèit – pas pro tèrra entà prénguer bèstias en gasalha
01’14 : Hèr era monta (deths shivaus) - 2 etalons e un ase a casa sua (Baudiás) – 1 o 2 cavalas en cada bòrda entà arresterar, entà fanar – un comtuès e un breton - 1 ase enà hèr mulets 6 – eths tipas qu’arribavan dam era net neà hèr sautar era cavala – 5 o 6 cavalas estacadas devant era pòrta eth maitin – demora duas oras entra cada saut – Jean de Ribat que voliá tostems eth prumèr saut, venguiá d’ora e que’s dromiá ena bòrda : eth son oncle que’u colhonèc – 5 o 6 tot dia – eth monde venguián de lonh – a Martron son pair que promenava un tipe nà crompar eths porins peras maisons (venguiá deth Nòrd dera França) – eths porins amiats a casa sua e cargats en un camion e portats ara gara de Sent Guironç – tot pagat en liquida - dame Pierre de Miramont s’èran pas entenuts coma cau ath prètz que s’engulèren – era hèira de Martron - quan n’i avia mens, qu’anavan a Sent Guironç a pè dam eths porins – eth Merenh n’avai cap plan, fòrça bretons e comtuèses – eths shivaus castilhonesis – dificultats entà relançar era raça – mulas entà tirar era lenha – Cortiada de Nèscus qu’ac hèr encara (dressar eras mulas) – cap mès de shivaus peras maisons – shivaus de sèla : bicicletas ! – eras jardinièras – Escat de Noalhas que portava eths morts dam era jardinièra –
11’13 : eras hèiras - portar eths anhèths a Sent Guironç dam era jardinièra – amiar eths pòrcs e eths anhèths a pè - era fin deras hèiras – anar ara hèira entà parlar – hèiras a Castèthau e a Rimont (60 o 70 buèus) – eths maquinhons – eth trafic – Marcel d’Audinac – mercat deths bueus e deths borrèths – borrèth : 3 ans - buèus venuts a 7 o 8 ans, engreishats ath milhgròs – qu’èra tot gascons –
14’22 : bàter - era liüsa – eths bueus que tiravan era liüsa – hèr eths passatges – arribada dera prumèra muassonusa crompada per Paul de Ribat – 1,80 m de lama – après qu’estèc Soula dera Bastida dam mashinas mes granas - portar eths sacs sus era esquiá – eras palhèras
MF-09[SL-MA-Ey1]3
00’00 : bàter (seguida) – pujar enes solèrs – eth solèr deth Carbèr-naut -
01-01 : eras espelhorcadas – Paul de Ribat qu’amassava milhgròs pendent 8 diás – mandava totis eths vesins e que hasián ua espelhorcada – 25 personas – partir en aver sopat- espelhorca dince 1 ora deth maitin e après arrevelhonar – 2 o 3 còps per an – eths autis qu’ac fasián, en camp – carretas en coluèr dera bòrda – ocasion de rencontra dam eras hilhas - trobà’s era hemna en ua espelhorcada a Ribat –
04’14 : istuèras de Paul de Ribat – un òme asardós – hèr petar un soc dam dinamita – fòrt coma un bueu – passar en endrets dangerosis dam eths muls –
05’37 : arrevelhon deras espelhorcadas – tripon,saucissòt , patè – vin e blanca – castanhas – gafet, minjar castanhas dam era pèth – un poret – vin de barralha –
06’44 : era vinha – vin de barralha – vinhas pertot guaireben – cadun que s’ac vrenhava – anar vernhar a Senta Arralha – 7 o 8 degrès, no’s podiá cap pintar –
07’49 : bàter – eras corvadas – seguir era batusa en cada bòrda – athçò de Cafar (Semiac) : monde qu’avián pas tròp de sòu, eras gents qu’avián sòu enà bàter que venguián cercar blat (pagar eths marchands en blat ) –
09’18 : eras cerealas – blat, civada, panaishèth (blat e òrdi e civada demèste) – blat entath pan eras bèstias – engreishar eths bueus e eths motons – pas tròp d’òrdi
10’05 : moler- eth pan – molin ara Santa – anar moler n’ame eths bueus - petitis molins electriques – eth Molin de Rimont – sa mair que hasiá eth pan - eths espicièr e eth bolangèr que passavan ath fons deth camin – 3 pans cada dimarç e cada divendres – era hogassa – pans de 4 kg – eras crostadas
13’00 : velhadas e corvadas : tuar eth pòrc – corvada, copar lenha o esparricra hiems – (voc : a bèth croèr : a pialòts ) – jogar aras cartas – jogar ara cuencha, era cuenchada – cuenchar e recuenchar – eths atots – son pair que sannava , eth que prenguec era relèva – que tua encara dus o tres pòrcs cada an -
MF-09[SL-MA-Ey1]4
00’00 : era hèsta deth pòcs – en pòrc que’s minja tot , eths pès, eras aurelhas, era coa..etc – eth estomac deth pòrc : era panseta – era panseta en salada – eras aurelhas enas mongetas – pòrcs tostemps tuats ena mèth – saber sannar un pòrcs – saber copar eths cambalhons e tot – eras hemnas qu’anavan lavar, de còps dam eths òmes en certenas maisons – filet mignon nath curè , carboada e tripon nath arregent – raças de pòrcs – fritons ena popa (cabessau en punta dam un bacina dejós, eth grèish ua colava – era marmita deth pòrc (jotas, truhas) – a Baudiás un entonuèr dejós eth dornèr que colava directament eth nauc en pàrrec deths pòrcs – jotas, truhas, brenh, milhgròs, bletas – eths Caserièns eras pòs – quauq’un pòrc plaplat –
01’05 : era hèsta deth vilatge de Sent Joan – un diá de hèsta – bagarra entre vilatges (Rimont, Era Escura, Ribèra Nèrt...) ara hèsta deth Pueg – cada dissbate de net : eth concors deras cartas athçò de Momon (Era Escura); que s’engulavan –
12’45 : eras vetlas, eras farças – anar vetlar athçò deth Caron dam eth Ponny – eth tractur panat... que se’n calec tornar a pè – eths tustets – hurgar en dornèr dam un bròc – era mossa penjada en pomèr – a Roger deth Malharés : encroà’u tot eth san-foin sus eth arrestèth fanur
MF-09[SL-MA-Ey1]5
00’00 : eras vetlas, eras farças (seguida) –portar plenta aths gendarmas de Rimont – A Bidòsa, eth rastèth estacat ara shumenèia - tustar ara pòrta dethçò d’Empèires –
01’40 : Carnavalh – demandar ueus e pescajons – mascà’s – anar ara Sèrra un còp o dus – mascà’s dam ua citrolha – Ramadas dera hèsta de Rimont (cambiar eras flors de plaça)
04’15 : Era comuan dera Escura : 2 glèisas Sent Joan e Era Escura – 4 escòlas : Eth Pueg – Era Escura- Ara Hont – Ara Escarabisha –
05’30 : Era Sent Joan en vilatge de Sent Joan - eth fòc e era hèsta deth vilatge – era hèsta deplaçada ath Pueg – foc hèr per un tipe tot sol – eth curè que’u venguiá benir – eth tison – hèr ua crotz dessús era pòrta –
08’14 : Sent Joan (seguida) – eth hoc : ua grana pèrja dame hagòts – fèr foc a casa dam un tartèr de brancas - Era Escura : ara que hèn ua grilhada – eth tison, crotzes ena pòrta deras bòrdas – penjar eth ramèu ena bòrda deras guelhas, deth shivau e en pàrrec deths pòrcs-
10’25 : eras broishas – Fernand deths Palats que i cretz – eth poder de fèr pèrder era aulor aths cans ara caça – etrhs guerrisors – era sua tanta qu’a un poder – era mair d’Eluina que copava eras brugas e eras brutluras – eras fadetas
00’05: Presentacion - neishut en 1954 ara Escura – a Montesquiu dempús1999 – ara retrèta dempús 2 ans–
01’26 : Toponimia : era bòrda de Baudiás – eths Baudins (comuna de Montjòi) – entram eras Lanas e Eth Caron –
02’12 : era escòla de Sent Joan (Ath Pueg) – anà’i a pè – 3 frairs e ua sòr - era mair que les hasiá partir era rosada eth maitin – 3 km de camin – eths d’Empèires e de Sent Joan – 7 o 8 deth Pueg – escòla buissonière – patacs e punissions, 2 cohats partir en lhet sense sopar – trempar un tròç de pan enas mongetas enà vrespalhar – partir aths motons après era escòla
04’48 : Sociolinguistica – parlava patuès ara escòla, sabia cap parlar francés – escamontar eth francés – obligat de parlar francés – a casa tostemps patuès – era vinha deth oncle de Sent Joan (prénguer dus radins en tornar dera escòla o panar cediras) – eth patuès qu’ei tostemps estat era miuèa lenga – obligat de parlar patuès, eths novèlis comprenguen cap – qu’ei ua polida lenga, que’s pèrd – patuès e occitan – cada valèa qu’a son patuès (eth casau /eth òrt) – eth patuès encara utilisat – parlar francés ame eths estrangèrs o eths que comprenguen cap – ethj son gendre e era sua hilha – eths joesis que n’i a quauqu’un encar que s’i acròchan (joesis dera Bastida) – era escòla d’occitan de Sent Líser – ena emission La voix de la Montagne, que l’escamòtan – parlar cap que patuès en anar crompar vedèths dame Naudin pera montanha
11’47 : Eths motons – anar crompar motons aras hèiras a Ax – a Vic de Sòs a pè – eths camions – sénter eth surge deths motons en tornar dera escòla quan arribavan dera montanha – Barba de Vathmala – eths trucs, eras esqueras – enténer eths trucs qu’èra polit – etsh montons tonuts (bastats ath mieg) motons venuts aths bochèrs de Sent Guironç – motons crompats miei seteme e venuts de ath torn Nadau – amiar-les ath aglanh en tornar dera escòla – hèr vénguer motons tota era sua vita -
16’03 : eras raças de motons – eths tarasconesis – eths castilhonesis
MF-09[SL-MA-Ey1]2
00’00 : eras raças de motons (seguida) – eras oelhas de cap a Luishon – eras castilhonesas, bonas taras lèit – pas pro tèrra entà prénguer bèstias en gasalha
01’14 : Hèr era monta (deths shivaus) - 2 etalons e un ase a casa sua (Baudiás) – 1 o 2 cavalas en cada bòrda entà arresterar, entà fanar – un comtuès e un breton - 1 ase enà hèr mulets 6 – eths tipas qu’arribavan dam era net neà hèr sautar era cavala – 5 o 6 cavalas estacadas devant era pòrta eth maitin – demora duas oras entra cada saut – Jean de Ribat que voliá tostems eth prumèr saut, venguiá d’ora e que’s dromiá ena bòrda : eth son oncle que’u colhonèc – 5 o 6 tot dia – eth monde venguián de lonh – a Martron son pair que promenava un tipe nà crompar eths porins peras maisons (venguiá deth Nòrd dera França) – eths porins amiats a casa sua e cargats en un camion e portats ara gara de Sent Guironç – tot pagat en liquida - dame Pierre de Miramont s’èran pas entenuts coma cau ath prètz que s’engulèren – era hèira de Martron - quan n’i avia mens, qu’anavan a Sent Guironç a pè dam eths porins – eth Merenh n’avai cap plan, fòrça bretons e comtuèses – eths shivaus castilhonesis – dificultats entà relançar era raça – mulas entà tirar era lenha – Cortiada de Nèscus qu’ac hèr encara (dressar eras mulas) – cap mès de shivaus peras maisons – shivaus de sèla : bicicletas ! – eras jardinièras – Escat de Noalhas que portava eths morts dam era jardinièra –
11’13 : eras hèiras - portar eths anhèths a Sent Guironç dam era jardinièra – amiar eths pòrcs e eths anhèths a pè - era fin deras hèiras – anar ara hèira entà parlar – hèiras a Castèthau e a Rimont (60 o 70 buèus) – eths maquinhons – eth trafic – Marcel d’Audinac – mercat deths bueus e deths borrèths – borrèth : 3 ans - buèus venuts a 7 o 8 ans, engreishats ath milhgròs – qu’èra tot gascons –
14’22 : bàter - era liüsa – eths bueus que tiravan era liüsa – hèr eths passatges – arribada dera prumèra muassonusa crompada per Paul de Ribat – 1,80 m de lama – après qu’estèc Soula dera Bastida dam mashinas mes granas - portar eths sacs sus era esquiá – eras palhèras
MF-09[SL-MA-Ey1]3
00’00 : bàter (seguida) – pujar enes solèrs – eth solèr deth Carbèr-naut -
01-01 : eras espelhorcadas – Paul de Ribat qu’amassava milhgròs pendent 8 diás – mandava totis eths vesins e que hasián ua espelhorcada – 25 personas – partir en aver sopat- espelhorca dince 1 ora deth maitin e après arrevelhonar – 2 o 3 còps per an – eths autis qu’ac fasián, en camp – carretas en coluèr dera bòrda – ocasion de rencontra dam eras hilhas - trobà’s era hemna en ua espelhorcada a Ribat –
04’14 : istuèras de Paul de Ribat – un òme asardós – hèr petar un soc dam dinamita – fòrt coma un bueu – passar en endrets dangerosis dam eths muls –
05’37 : arrevelhon deras espelhorcadas – tripon,saucissòt , patè – vin e blanca – castanhas – gafet, minjar castanhas dam era pèth – un poret – vin de barralha –
06’44 : era vinha – vin de barralha – vinhas pertot guaireben – cadun que s’ac vrenhava – anar vernhar a Senta Arralha – 7 o 8 degrès, no’s podiá cap pintar –
07’49 : bàter – eras corvadas – seguir era batusa en cada bòrda – athçò de Cafar (Semiac) : monde qu’avián pas tròp de sòu, eras gents qu’avián sòu enà bàter que venguián cercar blat (pagar eths marchands en blat ) –
09’18 : eras cerealas – blat, civada, panaishèth (blat e òrdi e civada demèste) – blat entath pan eras bèstias – engreishar eths bueus e eths motons – pas tròp d’òrdi
10’05 : moler- eth pan – molin ara Santa – anar moler n’ame eths bueus - petitis molins electriques – eth Molin de Rimont – sa mair que hasiá eth pan - eths espicièr e eth bolangèr que passavan ath fons deth camin – 3 pans cada dimarç e cada divendres – era hogassa – pans de 4 kg – eras crostadas
13’00 : velhadas e corvadas : tuar eth pòrc – corvada, copar lenha o esparricra hiems – (voc : a bèth croèr : a pialòts ) – jogar aras cartas – jogar ara cuencha, era cuenchada – cuenchar e recuenchar – eths atots – son pair que sannava , eth que prenguec era relèva – que tua encara dus o tres pòrcs cada an -
MF-09[SL-MA-Ey1]4
00’00 : era hèsta deth pòcs – en pòrc que’s minja tot , eths pès, eras aurelhas, era coa..etc – eth estomac deth pòrc : era panseta – era panseta en salada – eras aurelhas enas mongetas – pòrcs tostemps tuats ena mèth – saber sannar un pòrcs – saber copar eths cambalhons e tot – eras hemnas qu’anavan lavar, de còps dam eths òmes en certenas maisons – filet mignon nath curè , carboada e tripon nath arregent – raças de pòrcs – fritons ena popa (cabessau en punta dam un bacina dejós, eth grèish ua colava – era marmita deth pòrc (jotas, truhas) – a Baudiás un entonuèr dejós eth dornèr que colava directament eth nauc en pàrrec deths pòrcs – jotas, truhas, brenh, milhgròs, bletas – eths Caserièns eras pòs – quauq’un pòrc plaplat –
01’05 : era hèsta deth vilatge de Sent Joan – un diá de hèsta – bagarra entre vilatges (Rimont, Era Escura, Ribèra Nèrt...) ara hèsta deth Pueg – cada dissbate de net : eth concors deras cartas athçò de Momon (Era Escura); que s’engulavan –
12’45 : eras vetlas, eras farças – anar vetlar athçò deth Caron dam eth Ponny – eth tractur panat... que se’n calec tornar a pè – eths tustets – hurgar en dornèr dam un bròc – era mossa penjada en pomèr – a Roger deth Malharés : encroà’u tot eth san-foin sus eth arrestèth fanur
MF-09[SL-MA-Ey1]5
00’00 : eras vetlas, eras farças (seguida) –portar plenta aths gendarmas de Rimont – A Bidòsa, eth rastèth estacat ara shumenèia - tustar ara pòrta dethçò d’Empèires –
01’40 : Carnavalh – demandar ueus e pescajons – mascà’s – anar ara Sèrra un còp o dus – mascà’s dam ua citrolha – Ramadas dera hèsta de Rimont (cambiar eras flors de plaça)
04’15 : Era comuan dera Escura : 2 glèisas Sent Joan e Era Escura – 4 escòlas : Eth Pueg – Era Escura- Ara Hont – Ara Escarabisha –
05’30 : Era Sent Joan en vilatge de Sent Joan - eth fòc e era hèsta deth vilatge – era hèsta deplaçada ath Pueg – foc hèr per un tipe tot sol – eth curè que’u venguiá benir – eth tison – hèr ua crotz dessús era pòrta –
08’14 : Sent Joan (seguida) – eth hoc : ua grana pèrja dame hagòts – fèr foc a casa dam un tartèr de brancas - Era Escura : ara que hèn ua grilhada – eth tison, crotzes ena pòrta deras bòrdas – penjar eth ramèu ena bòrda deras guelhas, deth shivau e en pàrrec deths pòrcs-
10’25 : eras broishas – Fernand deths Palats que i cretz – eth poder de fèr pèrder era aulor aths cans ara caça – etrhs guerrisors – era sua tanta qu’a un poder – era mair d’Eluina que copava eras brugas e eras brutluras – eras fadetas
Créateur
Mathieu Fauré, enquêteur
Source
MF-09[SL-MA-Ey]1
Éditeur
Eth Ostau Comengés
Format
Texte/html
Langue
gascon
Type
Texte
Temporal Coverage
14/09/2018
Person Item Type Metadata
Birth Date
05-06-1954
Birthplace
(Baudiás) Lescure
Collection
Citer ce document
Mathieu Fauré, enquêteur, “Collecte d’Yves - (Montesquieu-Av),” Oralitat de Gasconha, consulté le 30 octobre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/710.