Collectage de Bernard, Patrick, Denise et Christian - (Ercé-09)

Collectage de Bernard, Patrick, Denise et Christian - (Ercé-09)

Agriculture -- aspects économiques

Cinéma

Ours -- Réintroduction

BC : Bernard Cau
CC : Christian Carrère
DB : Denise Boubaleur
PI : Patrice Icart

RL-09[Ou-Er-conselh municipau-1]




0'40 Sobriquet maison – BC : en çò d'Annet – sa mair qu'èra sortida de'n çò deth Capelièr – nascut en un quartièr aperat, Espiau
01'25 Idem – CC – nescut en Casau d'Uguet – sortir de'n çò deth Lop – non sap pas ce perqué – perqué Casau d'Uguet – segon eth, eths prumèris que's devian aperar Huguet – en temps, eth Casau deras Granhòtas
02'45 Idem – DB – sortida deras Còstas, en Còth (o Clòt) deths Clusos – que fè un clòt – sortida de'n çò deth Talhur – jàmes vist un talhur ena maison
03'35 Idem – PI – sortit deth Momat – quartièr deth Freishe – qu'ei era plaça devant era glèisa – non sap pas perqué s'apèra Momat
04'20 Société – rivalitat entre eths quartièrs – quartièrs, non – mes eths endrets mès estremats coma Cominac dab eth vilatge
04'50 Sobriquet – eths Laparons – eths qu'èran en vilatge qu'èran considerats coma borgés peths escarts - ath moment deras eleccions municipaus, qu'èra eths escarts contra eth vilatge – non calia pas qu'eth poder hossa hòra deth vilatge tad eths deths vilatge, e hòra deths quartièrs taths autis
05'55 Société – eleccions – CC : qu'èra eth sol candidat entara mairia – en temps, que's fachavan e que podia durar
06'30 Rivalitat Aulús/Èrce – qu'èra un ahèr deras montanhas – mes n'ac an pas coneishut, qu'èra plan nombrosis d'aqueth temps – e era tèrra que condava
08'15 Lenga – se parlavan gascon eths deth sieu atge ? – entà DB, que parlavan totis patoès, eths deth sieu atge – son frair, nescut en 1949, qu'èra parièr – CC : que dependia deras gents a casa – eths grans parents e parents que parlavan tostemps amassa en patoès – alavetz, que l'apreneren atau, en enténer – CC, dab BC e PI, que's parlan tostemps patoès entre eris – qu'ei demorat atau pr'amor ques son demorats ací e qu'an trebalhat era tèrra
10'35 Idem – se parlatz, o avetz parlat patoès aths vòstis mainatges ? - CC : jàmes – DB : que'u comprenen – PI : que compren, mes eth, no li'n parla cap
11'30 Evolucion – vilatge ara – BC : que son mau plaçats entà respóner pr'amor que s'i son demorats – mes, eth, quan ved quin se passa alhors, qu'ei content d'èster demorat ací
12'20 Idem – paisatge – CC : que s'ei barrat mes pas autant a Èrce qu'enlòc mès – ací, qu'an podut fèr associacions foncièras pr'amor qu'i avia pro de paisans – entà virà's deth bòsc
13'10 Agriculture – quin se hè que's sia mantengut mès a Èrce que non a Aulús – Aulús, qu'èran oelhas, ací, vacas – e a Aulús, arren no hoc pas hèt, ath nivèu deth foncièr, entà entreténguer eth paisatge - Aulús qu'avia viscut deths òtèls e deths tèrmes, e quan s'acabèc, non tornèren pas préner era agricultura – e que partiren – ací, que demorèren mès pr'amor n'avian pas tastat en quauquarren mès
14'50 Idem - ua 20ia d'agricultors a Èrce ue – en eslevatge, dab vacas e oelhas
15'20 Idem – perqué non n'i a cap mès camps ara ? - CC : quan èran mainadèrs, que n'i avia encara – que's minjavan çò que's fasian pervier – ara, no's hè pas mès – eth elevatge que s'ei cambiat entà fèr èrba – era solucion de facilitat que hoc de crompar

RL-09[Ou-Er-conselh municipau-2]




0'00 Seguida – en temps, qu'èran hòrt nombrós – e era cellula familhau, ara, n'ei pas briga coma bèth temps a
0'50 Agriculture – quin se passèc quan arrepreneren – PI : eths sievis non volian cap que s'instalèssa – non volian pas que vivessa çò qu'avian viscut – mes qu'acabèren per acceptar
02'15 Idem – CC : qu'èran d'accòrds a casa sua – qu'avia 19 ans quan s'installèc
03'00 – idem BC : qu'èran d'accòrds tanben – que's lancèc en eslevatge de tira – quan comencèren, eths camps que despareishian dejà – PI : tota era societat que cambiava – que's deveren especialisar
04'40 Idem – vacas e oelhas – totis vacas sonque BC qu'a vacas tanben – son hilh, que va arrepréner, que vòu oelhas tanben
portable de Michel Pujol que sona...
05'45 Seguida – un moment dat, nonr aportava pas tant qu'eras vacas
06'05 Agriculture – quant ètz sus era proprietat ? - CC : quasi dus pr'amor qu'i ei eth sieu pair que'u da «un brave còp de man» - PI : que hoc era madeisha situacion pr'amor eth sieu pair que tribalhava dab eth – mes ara, non pòt pas mès – alavetz, ara, qu'ei sol – qu'ei mauaisit pr'amor que s'èra agranit entà èster dus dessús, mes ara, que n'i a tròp – BC : quan ès sol sus l'espleitacion, non pòdes pas partir en vacanças – préner un arremplaçant dera cramba d'agricultura ? - que còsta e puish que'u cau formar plan avans – fèr-li véser eth trebalh e eths prats – que pòt anar véser eras vacas deth vesin sense avisar se'n
09'00 Idem – tèrras morceladas – un chic mes qu'an ensajat d'amassar – n'ei cap un sistème d'un tenant – que pòden aver 5 km de distança entre ua pèça e un aute
09'45 idem – impression ara d'èster demorat a Èrce – PI : n'avian pas volut quauquarren mès, alavetz que son contents – que son solidaris e que s'entenen plan entre eris
10'50 Idem – solidaritat – qu'exista encara – que s'ajudan tóstemps entre eris – aquiu, que pòden apreciar eth portable, n'ès pas jàmes tot sol – que't pòdes fèr ajudar a fèr èrba, lenha, cambiar eth materiel
11'55 Idem – DB : non volian pas que s'estessa enas Còstas – que partic en, 1967 a Tolosa mes que trebalhava en un sindic agricòle – un collègue que parlava patoès, entre eris que parlavan patoès – eth monde qu'èran contents quan l'avian ath telefòne d'entèner a parlar patoès – que's sentian escotats – son frair e sa sòr qu'èran partits tanben – ara, qu'ei tornada, qu'a adobat ua bòrda e que torna a bèths còps – encara mès sovent ara, pr'amor qu'ei en conselh
13'50 Idem – synicat agricòle – qu'èra pro parièr de cap a Aspet (per ex) qu'ací – eras arreclamacions qu'èran eras madeishas
14'45 Idem – era Euròpa – qu'ei essenciau – ua partida deths arrevenguts qu'ei hèta dab çò que venen, mes era auta qu'ei era UE (e eth Estat un chic tanben) – eth UE qu'ensaja d'equilibrar era moneda entre regions ricas e praubes – qu'amia moneda entaras collectivitats – sovent, eth monde que disen que era UE qu'ei çò que'us hè mau – mes se non l'avian, eths paisans n'existarian cap mès, d'un punt de vista economic – e tanben entaras collectivitats – tot n'ei pas perfèit mes qu'ei ua error de díser qu'era UE que'us hè mau



RL-09[Ou-Er-conselh municipau-3]



0'00 Seguida – primas - çò que fèn pervier qu'ei ath prètz «mondial» - un prètz impausat – mes tot çò que deven crompar, qu'ac pagan ath prètz fòrt, çò que's pratica aquiu – qu'ei pr'amor d'aquerò qu'era UE que'us ajuda a compensar eth manca a ganhar dab eras subvencions – entà poder contunhar de produsir
01'30 Idem – idem – d'un costat, que son assistats tanben – mes n'ei cap quauquarren que's botan ena pòcha – que ganhan mès pòc qu'un SMIC, mens de 1000€ per mes – mes sense era Euròpa, se serian pas poduts mèma installà's
02'45 Agriculture – trabucs deths agricultors de montanha – que'us se cau contentar d'un arrevengut modèste – quan son solis, qu'arriban a mauadaise a entertier eths bens – que sabian que non vierian riches en fèr aqueth mestièr – BC : que i a tanben tròp d'interdits, tròp de causas impausadas – que i a eth problème deths predators tanben – que fè mau en eths tropèus
04'40 Idem – eth os – ací, non ven pas – mes en daubuns endrets qu'an pèrtas cada estiu
05'30 Idem – tròp de reglementacion – BC : se tòcan ua subvencion, que i a ua paperassa de non créder – que fèn eths secretaris ath còp
06'40 Idem – joesis que s'installan – CC : dus que s'installan – un dab oelhas, qu'a trente ans – un qu'a 17 ans – un aute a Cominac, qu'a 22 ans, dab un tropèth de Gasconas – que hè plaser – se s'acaba dab eths, qu'ei ua catastròfe – quan s'installèc, qu'èra joes, qu'avia 20 ans – mes quan avia 45 ans, qu'èra encara joes, entaras gents – donc que i avia quauquarren que non anava – ara, que son contents pr'amor eths joesis que començan d'espelir un chic mès
08'00 Idem – predators – CC : sovent, qu'an tendéncia d'ac préner coma quauquarren de segondari – mes quan pujan oelhas ena montanha, que i passan 120 dias – en despartament dera Arieja, que i a autant d'atacas d'os, que non n'i a de dias en montanha – que met en dangèr eth sistème d'amontanhatge
09'10 Idem – se's senteishen mau considerats ? - eras autoritats que prenen en conte çò que pensan eth mès gran nombre – alavetz, eths sievis avís non condan pas – mèma se son eths mès concernats
10'00 Idem – avénguer deth país – PI : que cau esperar qu'eths joesis que's van installar – aqueth fenomèn de societat que va en sens de conservar espèças coma eth os, qu'ei plan – mes que seria mès importent d'introdusir òmes que non pas bèstias – que i botan mejans considerables entà crear quauquarren d'artificiau (fèr vénguer osses de Slovenia), e ath còp, que son a demandà's qui sobrarà en eths vilatges, deman – qu'ei un manque d'arrespèct – que son, eris tanben, en dangèr de disparicion – pr'amor, mèma s'era agricultura que s'ei mantenguda un chic a Èrce, era tendéncia qu'ei era desertificacion
12'45 Evolucion – navèths venguts – PI : qu'ei importent que i aja monde qu'arriben – ara, se n'a cap deguns entà arrepréner era espleitacion, que serà acabat – alavetz, urosament que i pòt aver monde qu'arribaràn – BC : familhas qu'arriban, que's passa bien dab eth monde deth país – CC : eth tanben, que'u sembla, non va pas arrepréner deguns – que seria plan content s'arribaria quàuqu'uns – n'ei pas un critère tad eth se n'ei pas d'ací, era persona – un joen installat a Cominac que vòu véner en venta directa – qu'ei quauquarren que cau desvelopar – o desvelopar eth marechatge, coma eths dera Casca – que i avia camps en temps, alavetz, que pòt marchar


RL-09[Ou-Er-conselh municipau-4]



0'00 Seguida
0'10 Agriculture – diversificacion – BC : qu'ei era via de seguir tad eris – desvolopar eth costat toristic – adobar cases entà arrecéber toristes – PI : eth elevatge qu'ei un gran consomator de surfaça alavetz qu'an era plaça entà cultivar cerealas – se no's venian cap mès eras bèstias, que caleria envisatjar quauquarren mès – eths americans, se vòlen impausar importacions de vianda pòc cara e de maishanta qualitat, que serà hòrt maishant entad eris
02'30 Idem – raça deth país – BC : era Gascona – qu'ei ua vaca adaptada ath país – que fè un vedèth cada an – qu'ei aimada peths bochèr entara qualitat dera vianda
03'45 Idem – on montanhatz – BC : en Estanh de Lèrs – CC : en Guset – avant, qu'anavan a Astòn dab PI – qu'i anavan a pè – en temps, qu'èra dejà utilisat a Guset, que i avia tròp de monde – PI : Guset qu'ei un espèr tanben pr'amor qu'ei devut ath gropament pastorau, 9 ans a – que l'an podut sauvar e que saben plan ce quin se pòt desgradar era natura, en pòc de temps – eth, qu'amontanha ena montanha d'Ústo, ena Sèrra deth Còth – quie s'i a fèt un gropament pastorau, dus ans a – dus d'Èrce a anà'i – qui i va mès
06'45 Emigration saisonnière – entà Espanha - CC : en Cerdanha, dera generacion deths granis parents, o deths arrèr granis parents
07'20 Ossalhèr – enas maisons de CC e de PI
07'30 America – BC : son grans parents qu'èran partit a New york, enas cosinas – se'us fasian saunejar aqueth viatge ? - PI : que calia èster hardit e gausa'i anar – qu'èran partits tan luenh sense saber parlar era lenga – peths camins, non pas seguir eras rotas – ua vita marginala – qu'ei tanben ua messatge de possibilitat tad eths de ara – que calia coratge ena partir
09'50 Société – maison – qui èra era autoritat, a casa vòsta – CC : sovent, qu'èran eras femnas – que deishavan créser eths òmes qu'èran eths, mes qu'èran eras femnas – qu'exista encara ! - PI qu'ei d'accòrd
11'30 Idem – idem – gents que non volian pas deishar eth poder – òc – PI : tostemps un conflit de generacion mes qu'an avut quauqu'un entà trebalhar dab eris – son gran pair que venia eras vacas e son pair que trebalhava – quan s'installèc, son gran pair que'u didec «ara, qu'ès tu qui las vas véner»
12'50 Société – conflit deras generacions – qu'ei tostemps, mes pas maishant
13'50 Croyances – qu'èra corrent – que didian qu'ua tau que n'èra – qu'èra de notorietat publica – DB : sa pair qu'anava velhar en çò d'ua vielha ath ser, mes quan se'n tornava, qu'avia pòur deras causas que l'avia condat
15'15 Lenga – diferenças dab Aulús – quauques mots – ací, qu'ei era «finèstra» e a Aulús, «era fièstra»
16'20 Idem – se va contunhar – CC : après, eris, ací, que's va arrestar



RL-09[Ou-Er-conselh municipau-5]




0'00 Seguida – PI : de tot joes, qu'avian era lenga ena aurelha da cada dia – mes eths joesis de uè n'an pas aquera chança – era lenga qu'èra encara viventa e practicada – BC : non ved pas ce quin va cambiar – que parlan totis patoès dab sons parents – DB : dab eths sievis frairs, que'us parlan patoès – mes dab era sua sòr capdèta, qu'ei en francés – non l'avia cap parlada sonque francés, ad era – que'u fè estranh de parlar aths frairs en francés – son frair qu'èra anat ena escòla a Ròcafòrt e qu'èra eth sol que non sabia pas parlar francés – que fasia arríder eths autis
03'15 Idem – era vergonha – èster pres per sauvatges – segon CC, n'exista cap mès
04'05 Film eth Ossalhèr – quin PI avia jogat laguens ? - qu'èra estat Michel Pujol que'u presentèc – qu'avian començat eras arrecercas – PI que s'èra trobat davant portau en Freishe dab Michel Pujol e Jean Fléchet – Michel que didec a Jean Fléchet «Uèita ça on l'as eth ossalhèr !» - que hec ensagis davant ua camerà dab eth sieu can ara plaça deth os – MP qu'avia fèt era adaptacion occitana entà adaptar eth sieu parlar d'Èrce a quauquarren de mès compreneder
06'05 Idem – impression ara – qu'èra estat ua bèra experiéncia – era purmèra setmana qu'èra mauaisida – hòrt d'estress – après era purmèra setmana, que's passèc bien

07'45 Intervencion de Michel Pujol – perqué eths joesis d'Èrce poderen contunhar a tier vacas ?
08'50 Agricultura – eth POS d'Èrce
10'50 Idem – seconda cultura de Mihel Pujol – era monòcultura de ara
11'50 Idem – quin concilaiar era agricultura dab eth torisme ? - CC : qu'ei eth partatge deth espaci entre eth un e eth aute – non voleràn pas mès vier s'eth paisatge ei barrat – que son per eth torisme – eths «gites» non son pas pro desvolopats
13'15 Agricultura – monocultura – BC : un avantatge dera monocultura que hoc d'aver podut manténguer eth paisatge dab un bèth tropèth de bèstias – PI : eth desavantatge qu'ei que ara, non sobra pas mès temps entà diversificà's pr'amor qu'an tròp de trebalh – ua coenta de man d'òbra
14'30 Intervencion de Michel Pujol – eth collectatge que hèm – PI : que podem véser qu'eth passat pòt servir ena deman



RL-09[Ou-Er-conselh municipau-6]



0'00 Seguida

«qu'anam béver un còp, se voleu»

Lassalle Renaud, enquêteur

Eth Ostau Comengés

Les Amis du Garbet (commanditaire)

Texte/html

gascon

Ercé