Collectage d'Eugène - (Générest-65)
Dublin Core
Titre
Collectage d'Eugène - (Générest-65)
Abstract
Sujet
Histoire locale
Surnaturel (légende)
Charbonniers
Sobriquets (villages)
Outils
Battage -- batteuse
Rameaux
1er mai
Emigration -- Etats Unis
Autorité familiale
Guerre mondiale (1914-1918)
Guerre mondiale (1939-1945) -- Exactions
Saint-Jean (fête)
Gascon (sociolinguistique)
Description
RL-65[SLN-Ge-Pe-1]
0'00 Sobriquet maison – çò de Lòt – eth nescut en çò de Floquet – mès devath, çò deth Sarte
01'00 Sobriquets vilatge en partir deth Plan deth Potz – çò de Chiquet, d'Ambròsi, de Marc, de Cap Arroge, deth Lòt, deth Sarte, de Floquet, dera Sula, de Menjon, deth Cotèth, deth Paure, de Pejai, deth Chèc, deth Cavèth, de Michel, Tusegat (o Tujegat), de Uorbin (??), de Paulat, de Poi, de Sòst, Jaques, de Joanet, e çò de Sadoth (ara termièra de Lombrés)
03'00 Toponymie – quartièr dera Cassanha – en delà, qu'ei Sent Bertran e era Hauta Garona
03'25 Idem – eth quartièr deth Plan deth Potz
04'00 Idem – quartièrs Generest – era Arrisa, Pèira, eth Cortèi (o Cortèth) – eth Lac, eras Banheròlas, e eth Arreulet – non sabi pas se era Arrisa qu'ei un arriu o un quartièr – ua presa d'aiga tanlèu 1930 en Arrisa – quin hèvan tà captar era aiga
05'25 Idem – eth Goffre de Podac – un trauc laguens eth bòsc (qu'ei ua proprietat privada) – quan plau hòrt, qu'arriba bonament de nivèu – (ho esplorat per Norbert Casteret) – un aute gofre : eth Gofre dera Artiga – eth mont Cau mes que l'apèran era Artiga
07'05 Montanhas – Mont Cabirò, Mont Ardon, era Nera, eth Plan de Potz : costat sud, qu'ei comunau mes gerat per ONF, deth aute (nòrd), comunau sonque – darrèr qu'ei era Cassanha, e eth Cassanhau mès lonh – que s'i pòt veir eth Mont Sacon tanben
08'30 Idem – prats – Trezèlas, eth Pont dera Mola – eth Artigalàs – eths Arrevaus (??) - Paloman – eth Laquet – eras Saucilhas, era Coma d'Avenèr, e eth Lac – eth Pè de Garròt – qu'èra tot trebalhat
10'20 Agriculture ara – quasi pas mès – sonque milhòc mes qu'ei esperracat peths cèrvis – bèth temps a, qu'avèn a anar en Mont Cau per cassà'us, ara que son darrèr era maison
12'15 Arriu – era Arrisa de Generest
12'40 Lenga/Istòria – Genest en gascon – que'm ditz que prononcian eth T finau, mes ena frasa que ven, que hè sonar eth Ssss ara fin ! - vengueré de Gens Neres pr'amor deth carbon – que's ved encara on se hèva en carbon (eths siètis) – bèth temps a, eth vilatge qu'èra en quartièr deth Arreulet – pendent ua guèrra (que ditz era de 100 ans), eth estat qu'amassava tot çò que podèva tà hèr canons – eths de Generest, non volèvan pas, alavetz, que getèren totas eras campanas dera comuna en un gorc : qu'ei eth Goffre deras Campanas
15'30 Industrie – eras carboèra – dab eth « chapèu » - que n'i a encara a çò que pareish – quin hèvan eras carboèras
RL-65[SLN-Ge-Pe-2]
0'00 Seguida – botar eth huec en davath – un chapèu ath dessús dab un òrde de cheminèia laguens – que venèva eth carbon après
01'45 Sobriquet abitants vilatge – eths Baranaires qu'ei – eths de qui hèvan eras arròdes deths cars
02'35 Vielhs mestièrs – dus haures – hèvan eths arneses o eths brabants
03'50 Agriculture – eth arnes – non vira que d'un costat – qu'ac calèva ténguer – un parelh de vacas tath arneses, dus tath brabant o un de braus – dus parelhs de vacas, mès viste que un de boèus
06'20 Idem – semiar – blat, shivada, milhòc, mandòrras – mongetas en milhòc – véner en Montrejau – tot çò d'arribent, qu'èran prats – granjas forènas qu'èran tath hen pr'amor que dalhavan ath dalh
08'50 Pastoralisme – en Varossa – que cau bestiar tà poder netejar era montanha – que's ved ena Cassanha pr'amor ara, qu'ei hòrt bosquetat – deth aute costat (sud) qu'ei diferent pr'amor qu'ei espleitat
10'55 Economie – 100 abitants ara – n'an pas perdut hòrt de monde
11'20 Société – cambiament enas arrelacions – que parlavan dab eth monde quan ara non hèn pas que saludar, e encara...
12'05 Eras Batèras – ací, hòrt de convivialitat – hè's farças, tostemps peguejar – se non balhavan pas a béver, que hèvan sautar era corrèja – sustot vin – e béver aiga dab viague tà copar era set – un que's minjava tostemps eth cu (sollilèce) dera poralha, dus per dia pendent un mes
RL-65[SLN-Ge-Pe-3]
0'00 Seguida – cada dia que batèvan
01'00 Territòri – frequentar eths dera Varossa – Sacoue qu'ei en darrèr dera montanha, mes no'us frequentavan pas – tara hèira de Sent Bertran qu'anavan
02'00 Hèstas – Arramèus – ua hèsta familiau, que venguèvan de pertot tà hestejar (ara diferença dera hèsta deth vilatge, dab eths amics en mès) – béver vin blanc era vrespada – patron deth vilatge : Sent Estièni – eths sents dera fin dera annada qu'an totis un sent d'estiu – eth 24 de junh, en fèit qu'ei era Sent Joan Batiste
05'40 Idem – 1er de mai : portar eras causas ena plaça – que portavan eths tamborèus o eras carretas – ara era comuna que paga eras grilhadas, e eth monde que's venguen tostemps cercar çò de son sus era plaça – non pòden pas porta plenta pr'amor qu'ei ua tradicion – un vilatge, totun, non pòt pas lançar aquerò se n'ac hèvan pas de bèth temps a
08'50 Idem – missa dera hèsta- devath eths casses – a començar, eth curè non volèva pas, après que ho content
10'20 Arreligion – un curè en vilatge – qu'avè plantat tabac
11'15 Vinhas – mashant qu'èra, piqueta – sonque'n çò de Sadoth on èra bon – era citra tanben – brutlar ua mèche de sofre tà tira eth mosit
13'40 Intime – qu'èra factor e que trebalhava un shinhau de tèrra
1415 Elevage – presque totis qu'avèn oelhas – era lan que's venèva plan (eths anhèths tanben) – raça tarasconesa, bèth temps a, qu'èra mesclat tot (bèras pigalhadas) – un que disèva : « aqueras tarasconesas, qu'ei un salopèr coma oelhas, non hèn pas qu'esperracar eras pòchas deths pantalons »
RL-65[SLN-Ge-Pe-4]
0'00 Seguida
0'30 Eth perraquèr – qu'amassavan eras pèths de lapin – dab ua horca de boès, hèr secar era pèth – bèths uns que las getavan sus era parèth (meitat prètz) – guaire hagina, no gat-matre
02'25 Era caça – sanglars e palomas (bèth temps a) – avant, que i avè hòrt de lapins, mes que horen decimats pera mixomatòsa – eths gats que'us gahan
05'35 Era America – ací e de cap, qu'èran partits (a çò deth vesin, qu'i ei un palmèr) – un ajòu deths vesins qu'èra « maître saucier » en New York – qu'avè botat ath menu pr'amor non sabèvan pas qué hèr a minjar « pommes de la Nère » (montanha de Generest) – que vengó ua especialitat deth arrestaurant : era « pommes de la Nère » - n'èran pas que mandòrras ara padena – un cople qu'avè volut embarcar a Tolon, n'èra pas estat possible pr'amor qu'èra encenta, eth que podèva mes pas era
09'45 Société – enas duas maisons (era soa e era deth vesin) : 37 personas – 487 personas en Generest bèth temps a – qu'èran 189 personas ena escòla (dab eth) – tostemps eth vielh que comandava – qu'èra eth vielh que venèva en eths marcats, dinc ath cap – eth ainat qu'èra favorizat en principi
12'45 Guerre 14 – son gran pair que s'i morí – partit en mes de junh e mort en mes d'aost – sa mair non l'a pas jamei conegut quitament pas en fòtò
14'30 Guerre 40 – a çò deth vesin, eth gran pair qu'avè hèit era guèrra de 14, eth hilh era de 40, eth arrer-hilh era d'Algeria
15'15 Idem – quan èran venguts tà Generest eths allemands – qu'èran 6 – qu'avèn gahat un que s'èra arrefugiat en Generest – que'u mièren ena montanha e l'aucigoren – non sabèvan pas guaire qui èra mes qu'èra quauqu'un de pas tròp arrecomandable...
RL-65[SLN-Ge-Pe-5]
0'30 Guerre 40 – un còp, un inspector dera pòsta que l'avè dit (en París) que coneguèva Generest – pr'amor que hèva eth arrelai entre eth maquís de Varossa e eth de Nistòs
01'30 Hèstas – Carnaval – passar enas maisons entà amassar ueus – eths dimenges d'avant Carnaval – eth dia de Carnaval, que hèvan pastèras – nat tambór
02'40 Idem – Candelèra – hèr pastèras dab un Lois d'or ena man
03'00 Sent Joan – hèr brutlar un hai – qu'ac a tostemps vist a hèr – bèth temps a, que'u lhevavan dab còrdas (guidas) – benadit peth curè e eth flòc ath cap
05'40 Croyances – broshas – pas guaire
06'20 Lenga – aprés a parlar en tot escotar eths autis – parents que parlavan gascon – a París, qu'anava tà un dancing que s'aperava eth Basco-Bearnais, laguens que parlavan gascon e basco
08'00 Idem – un que venguèva pas lonh de Lembeja, e que parlava coma ací, ua auta de Cieutat e que parlava parier
08'40 Lenga – eth câ o eth can – eth dus
09'00 Idem – ara, eths joens no'n saben pas parlar – qu'arrepresenta era amistat – ua dròlla enas Baronias que parlava hòrt plan
0'00 Sobriquet maison – çò de Lòt – eth nescut en çò de Floquet – mès devath, çò deth Sarte
01'00 Sobriquets vilatge en partir deth Plan deth Potz – çò de Chiquet, d'Ambròsi, de Marc, de Cap Arroge, deth Lòt, deth Sarte, de Floquet, dera Sula, de Menjon, deth Cotèth, deth Paure, de Pejai, deth Chèc, deth Cavèth, de Michel, Tusegat (o Tujegat), de Uorbin (??), de Paulat, de Poi, de Sòst, Jaques, de Joanet, e çò de Sadoth (ara termièra de Lombrés)
03'00 Toponymie – quartièr dera Cassanha – en delà, qu'ei Sent Bertran e era Hauta Garona
03'25 Idem – eth quartièr deth Plan deth Potz
04'00 Idem – quartièrs Generest – era Arrisa, Pèira, eth Cortèi (o Cortèth) – eth Lac, eras Banheròlas, e eth Arreulet – non sabi pas se era Arrisa qu'ei un arriu o un quartièr – ua presa d'aiga tanlèu 1930 en Arrisa – quin hèvan tà captar era aiga
05'25 Idem – eth Goffre de Podac – un trauc laguens eth bòsc (qu'ei ua proprietat privada) – quan plau hòrt, qu'arriba bonament de nivèu – (ho esplorat per Norbert Casteret) – un aute gofre : eth Gofre dera Artiga – eth mont Cau mes que l'apèran era Artiga
07'05 Montanhas – Mont Cabirò, Mont Ardon, era Nera, eth Plan de Potz : costat sud, qu'ei comunau mes gerat per ONF, deth aute (nòrd), comunau sonque – darrèr qu'ei era Cassanha, e eth Cassanhau mès lonh – que s'i pòt veir eth Mont Sacon tanben
08'30 Idem – prats – Trezèlas, eth Pont dera Mola – eth Artigalàs – eths Arrevaus (??) - Paloman – eth Laquet – eras Saucilhas, era Coma d'Avenèr, e eth Lac – eth Pè de Garròt – qu'èra tot trebalhat
10'20 Agriculture ara – quasi pas mès – sonque milhòc mes qu'ei esperracat peths cèrvis – bèth temps a, qu'avèn a anar en Mont Cau per cassà'us, ara que son darrèr era maison
12'15 Arriu – era Arrisa de Generest
12'40 Lenga/Istòria – Genest en gascon – que'm ditz que prononcian eth T finau, mes ena frasa que ven, que hè sonar eth Ssss ara fin ! - vengueré de Gens Neres pr'amor deth carbon – que's ved encara on se hèva en carbon (eths siètis) – bèth temps a, eth vilatge qu'èra en quartièr deth Arreulet – pendent ua guèrra (que ditz era de 100 ans), eth estat qu'amassava tot çò que podèva tà hèr canons – eths de Generest, non volèvan pas, alavetz, que getèren totas eras campanas dera comuna en un gorc : qu'ei eth Goffre deras Campanas
15'30 Industrie – eras carboèra – dab eth « chapèu » - que n'i a encara a çò que pareish – quin hèvan eras carboèras
RL-65[SLN-Ge-Pe-2]
0'00 Seguida – botar eth huec en davath – un chapèu ath dessús dab un òrde de cheminèia laguens – que venèva eth carbon après
01'45 Sobriquet abitants vilatge – eths Baranaires qu'ei – eths de qui hèvan eras arròdes deths cars
02'35 Vielhs mestièrs – dus haures – hèvan eths arneses o eths brabants
03'50 Agriculture – eth arnes – non vira que d'un costat – qu'ac calèva ténguer – un parelh de vacas tath arneses, dus tath brabant o un de braus – dus parelhs de vacas, mès viste que un de boèus
06'20 Idem – semiar – blat, shivada, milhòc, mandòrras – mongetas en milhòc – véner en Montrejau – tot çò d'arribent, qu'èran prats – granjas forènas qu'èran tath hen pr'amor que dalhavan ath dalh
08'50 Pastoralisme – en Varossa – que cau bestiar tà poder netejar era montanha – que's ved ena Cassanha pr'amor ara, qu'ei hòrt bosquetat – deth aute costat (sud) qu'ei diferent pr'amor qu'ei espleitat
10'55 Economie – 100 abitants ara – n'an pas perdut hòrt de monde
11'20 Société – cambiament enas arrelacions – que parlavan dab eth monde quan ara non hèn pas que saludar, e encara...
12'05 Eras Batèras – ací, hòrt de convivialitat – hè's farças, tostemps peguejar – se non balhavan pas a béver, que hèvan sautar era corrèja – sustot vin – e béver aiga dab viague tà copar era set – un que's minjava tostemps eth cu (sollilèce) dera poralha, dus per dia pendent un mes
RL-65[SLN-Ge-Pe-3]
0'00 Seguida – cada dia que batèvan
01'00 Territòri – frequentar eths dera Varossa – Sacoue qu'ei en darrèr dera montanha, mes no'us frequentavan pas – tara hèira de Sent Bertran qu'anavan
02'00 Hèstas – Arramèus – ua hèsta familiau, que venguèvan de pertot tà hestejar (ara diferença dera hèsta deth vilatge, dab eths amics en mès) – béver vin blanc era vrespada – patron deth vilatge : Sent Estièni – eths sents dera fin dera annada qu'an totis un sent d'estiu – eth 24 de junh, en fèit qu'ei era Sent Joan Batiste
05'40 Idem – 1er de mai : portar eras causas ena plaça – que portavan eths tamborèus o eras carretas – ara era comuna que paga eras grilhadas, e eth monde que's venguen tostemps cercar çò de son sus era plaça – non pòden pas porta plenta pr'amor qu'ei ua tradicion – un vilatge, totun, non pòt pas lançar aquerò se n'ac hèvan pas de bèth temps a
08'50 Idem – missa dera hèsta- devath eths casses – a començar, eth curè non volèva pas, après que ho content
10'20 Arreligion – un curè en vilatge – qu'avè plantat tabac
11'15 Vinhas – mashant qu'èra, piqueta – sonque'n çò de Sadoth on èra bon – era citra tanben – brutlar ua mèche de sofre tà tira eth mosit
13'40 Intime – qu'èra factor e que trebalhava un shinhau de tèrra
1415 Elevage – presque totis qu'avèn oelhas – era lan que's venèva plan (eths anhèths tanben) – raça tarasconesa, bèth temps a, qu'èra mesclat tot (bèras pigalhadas) – un que disèva : « aqueras tarasconesas, qu'ei un salopèr coma oelhas, non hèn pas qu'esperracar eras pòchas deths pantalons »
RL-65[SLN-Ge-Pe-4]
0'00 Seguida
0'30 Eth perraquèr – qu'amassavan eras pèths de lapin – dab ua horca de boès, hèr secar era pèth – bèths uns que las getavan sus era parèth (meitat prètz) – guaire hagina, no gat-matre
02'25 Era caça – sanglars e palomas (bèth temps a) – avant, que i avè hòrt de lapins, mes que horen decimats pera mixomatòsa – eths gats que'us gahan
05'35 Era America – ací e de cap, qu'èran partits (a çò deth vesin, qu'i ei un palmèr) – un ajòu deths vesins qu'èra « maître saucier » en New York – qu'avè botat ath menu pr'amor non sabèvan pas qué hèr a minjar « pommes de la Nère » (montanha de Generest) – que vengó ua especialitat deth arrestaurant : era « pommes de la Nère » - n'èran pas que mandòrras ara padena – un cople qu'avè volut embarcar a Tolon, n'èra pas estat possible pr'amor qu'èra encenta, eth que podèva mes pas era
09'45 Société – enas duas maisons (era soa e era deth vesin) : 37 personas – 487 personas en Generest bèth temps a – qu'èran 189 personas ena escòla (dab eth) – tostemps eth vielh que comandava – qu'èra eth vielh que venèva en eths marcats, dinc ath cap – eth ainat qu'èra favorizat en principi
12'45 Guerre 14 – son gran pair que s'i morí – partit en mes de junh e mort en mes d'aost – sa mair non l'a pas jamei conegut quitament pas en fòtò
14'30 Guerre 40 – a çò deth vesin, eth gran pair qu'avè hèit era guèrra de 14, eth hilh era de 40, eth arrer-hilh era d'Algeria
15'15 Idem – quan èran venguts tà Generest eths allemands – qu'èran 6 – qu'avèn gahat un que s'èra arrefugiat en Generest – que'u mièren ena montanha e l'aucigoren – non sabèvan pas guaire qui èra mes qu'èra quauqu'un de pas tròp arrecomandable...
RL-65[SLN-Ge-Pe-5]
0'30 Guerre 40 – un còp, un inspector dera pòsta que l'avè dit (en París) que coneguèva Generest – pr'amor que hèva eth arrelai entre eth maquís de Varossa e eth de Nistòs
01'30 Hèstas – Carnaval – passar enas maisons entà amassar ueus – eths dimenges d'avant Carnaval – eth dia de Carnaval, que hèvan pastèras – nat tambór
02'40 Idem – Candelèra – hèr pastèras dab un Lois d'or ena man
03'00 Sent Joan – hèr brutlar un hai – qu'ac a tostemps vist a hèr – bèth temps a, que'u lhevavan dab còrdas (guidas) – benadit peth curè e eth flòc ath cap
05'40 Croyances – broshas – pas guaire
06'20 Lenga – aprés a parlar en tot escotar eths autis – parents que parlavan gascon – a París, qu'anava tà un dancing que s'aperava eth Basco-Bearnais, laguens que parlavan gascon e basco
08'00 Idem – un que venguèva pas lonh de Lembeja, e que parlava coma ací, ua auta de Cieutat e que parlava parier
08'40 Lenga – eth câ o eth can – eth dus
09'00 Idem – ara, eths joens no'n saben pas parlar – qu'arrepresenta era amistat – ua dròlla enas Baronias que parlava hòrt plan
Créateur
Lassalle Renaud, enquêteur
Source
RL-65[SLN-Ge-Pe]
EOC 7
Éditeur
Nosauts de Bigòrra
Format
Texte/html
Langue
gascon
Type
Texte
Spatial Coverage
Générest
Person Item Type Metadata
Birth Date
1940
Birthplace
Générest
Collection
Citer ce document
Lassalle Renaud, enquêteur, “Collectage d'Eugène - (Générest-65),” Oralitat de Gasconha, consulté le 30 octobre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/314.