Collectage de Dominique - (Ustou-09)
Dublin Core
Titre
Collectage de Dominique - (Ustou-09)
Abstract
Sujet
Elevage (aspects économiques)
Ours -- Réintroduction
Relations pastorales transfrontalières
Colporteur et colportage
Surnaturel (légende)
Eleveurs de moutons (gazaille)
Description
D : Dominique
JB : Jean-Baptiste
Y : Yvette
RL-09[Ou-Us-Dd-Djb-1]
0'00 Sobriquet maison – çò de Breve
0'35 Toponymie – vilatge dera Ribèra deth Tren – eth Torte – eth Saburdac, era Pomareda, Escòts, mès naut – a baish, eth Pont dera Taula – era Vincareda tanben
01'40 Aiga – devant – (un comp devant era pòrta deviada d'ua hont ena montanha) – era aiga que vie damont – qu'ei eth Riu de Sarsenat – era Font que vien deth bòsc dera Fontar
02'35 Aiga – eth bassin de devant casa – JB que l'a vista de tota era vita – eth pair d'Yvette qu'avia hèt eth bassin – qu'avia desbordat en 1938 – aiga pertot laguens
03'50 Toponymie – tèrras ath entorn : eths Illons, eths Vernets, eth Trambílhons (??), Artiga Menua (dit «Menu» comme un «menu») - er' Isla, eth Bas Líser (?) o Bailise, era Mola Vielha, eth Parenton – era valea deth Sarsenat darrèr – bordaus laguens – era Mola Vielha qpr'amor qu'i èra ua mola
05'00 Lenga – quin D a aprés a parlar patoès – que's parlan patoès dab eth pair, sustot quan s'engulan – totis que parlavan patoès ací en temps, qu'èran 11 – Y : eth gran pair, era gran mair, parents d'Yvette, 4 oncles celibataris, ua tanta, sa sò et Yvette – ara, 3, que fè un vued
06'30 Escòla – qu'èra ací – oncle e tanta d'Y – qu'anavan ena pèça a costat, ena escòla – era arregenta qu'èra logada ací – se pagava era cramba ? Non saben pas
07'40 Elevage – qu'i cau èster neishut (JB) – deth maitin ath ser – eth ivèrn que comença lèu e s'acaba tard – un aute elevur a Serac, un ara retrèta qu'a vacas – a Portèth, Catalòt qu'a 100 oelhas – elevurs que vivan d'aquerò, n'i a pas sonqu'eth, ara
09'35 Economie – pro que partiren trebalhar en licèus – eths d'Èrce qu'èra era America – mès d'elevurs a Èrce qu'ací, perqué ? - non saben pas - «qu'ei eth darrèr mestièr»
10'45 Agriculture – darrèr deths mestièrs – JB qu'a 77 ans, jàmes n'a avut un dia de conget – deth maitin tiòth ser – qu'an oelhas tarasconesas e vacas suissas – quauques limosinas tanben – en temps, qu'èra era vaca dera valea (suissa)
12'20 Elevage – suissa – que's ven plan – era suissa qu'ei bona leitèra – avant, que fasian era lèt dab eths oncles – eth leitèr que passava e que l'amassava – qu'i cau èster entà fèr popar – véner eth vedèth e sauvà's eras vedèras – un mascle suisse qu'ei meitat prètz dera limosina – que venen aths maquinhons que passan
14'30 Fèiras – ara, non n'i a cap mès – monde que venguen discutar mes pas entà crompar – era fèira de St Luc, que marcha mès, a Sèix
15'10 Montanhar – non montanhan pas dab eths autis, darrèr – era montanha d'Ardua, Lisèrp – 50 ans a, qu'anavan a Massat – un oncle qu'èra oelhèr ailà – un aute qu'èra vaquèr en estanh de Lèrs – qu'i fasian fromaige e qu'èra bon – non se'n pòt cap mès trobar atau – en Fraishet, ací tanben, qu'èra bon – eth erbatge que conda
16'20 Elevage – Union Europeana – subvencions, autament que pòden plegar era botiqua – que's venia plan deth temps de Giscard – 75 000, ara 100€ per ua oelha
17'20 Idem – oelha tarasconesa – castilhonesa, non – qu'èran bonas tanben eras castilhonesas
18'00 Idem – Union Europeana – contraintes ? - que cau que tot sia en règle – eths papèrs, eras medalhas – 7 dias entà medalhar ua bèstia – se n'ei pas hèt «paga paisan» (JB) – non ven pas sovent (D) – qu'averteishen un dia ara avança - «qu'ei piri qu'era Gestapo, quan i èran eths alemands»
19'20 Guerre 40 – alemands en vilatge deth Trèn – 8 qu'èran en Castèth, a on ei era escòla ara – eth couvre-feu – quan avian de fèr vederar ua vaca dab era net, que les calia demandar era permission – quauques uns braves, d'autis non
20'40 idem – passurs – un de Serac qu'èran venguts cercar – qu'avia duas filhas – no tornèc cap jàmes – ath «four crématoire» - que son en vida totas duas, eras hilhas
21'20 Elevage – tóner – dissabte passat qu'ac heren – ath entorn dera fin de mai – que cau qu'era calor sia assegurada – tóner-las d'un còp – ua mèrca – n'ac hèn pas eth mème dia, que demoran que torne possar era lana – vénér era lana 60ct/kg – avant qu'èra 10fr/kg – quan èra bèra 11fr – un tipe que passa
23'40 Idem – pegar – un M vert – Macip, qu'èra eth nom deth oncle
24'30 Eishiverniu – a Pàmias, a Perpinhan (dit en gascon), en Gèrs – que'n botavan 50 d'un costat, 100 deth aute – eth oncle que'n devia aver 500 - de Perpinhan, ja tornavan bèras – d'un an ath aute, que cercava ua plaça – era meitat deths anhèths, era lana e tant per oelha (n'èra cap car) – quauques còps, que tornavan lèijas tanben – mes sovent, que's passava plan – a Perpinhan, qu'èra plan, pendent 2 ans – en Gèrs, qu'èra 2 anhèths entà eth, 1 entad eris e que tornavan bèras
27'40 Pastoralisme – majorau – qu'èra un oelhèr – eth oncle que n'èra oelhèr e que goardava eras deths autis – ara, degun mès las goara
28'50 Os – que passa – que n'a cada an – e arren de pagat – ena television, que disen que son plan indemnisats – que descoratja tot aquerò – eth os que la se minja e après, eths vautors qu'acaban eth trebalh – arren mès – n'ac pòden pas probar – en 10 minutas, a 15 vautors, era oelha qu'ei «netejada» - que s'atacan aths anhèths, que senten eth sang
31'10 Elevage – avénguer deth mestièr – que s'installaràn e que tieràn 4 o 5 ans – sovent tròp inexperimentats - «tot juste se saben qu'ua oelha qu'a 4 patas» (Yvette) – que les i dan, mes que son endeutats entà tostemps
32'20 Agriculture - cap mès nat camp – ara, que son bosiga – chic de vinhas tanben – quan non i sian mès entà dalhar, que va èster terrible – un an sense dalhar, eth espin dera hautor dera taula – cap mès que hèn camps – no's hèn cap mèma quate trufas – liseta
34'25 Ossalhèr – Pepicarèu deth Trèn – que's bemban quan se moric mes pas deth os (JB e Y)
35'50 Dalhar entà Espanha – dus que JB avia conegut qu'i èran ants – pendent era guèrra, aqueri dus que s'èran escapats a Tavascan
36'10 Tavascan – relacions de tostemps dab eris – qu'i èran anats en èster mès joesis
RL-09[Ou-Us-Dd-Djb-2]
0'00 Seguida – quan se barrejavan eras oelhas, que las anavan atraçar – qu'i sopavan ailà – eth parlan eth mèma patoès qu'ací – qu'èran braves gents – arrelacions encara, D qu'i va quauques còps – eths que coneguian que son mortis, eths joesis, no'us coneguen cap tròp mès – sobriquets : Ignaci (o Gnaci), Jaques, Masoreta
02'30 Voiatjur – un, Caserna, qu'i anava – de cap a St Estièni (dit en gascon) – que tornava portar dalhas deras bonas – tot eth ivèrn, a pè, eth tren e tot – que venia lunetas, lornhons – qu'avia ganhat sòuses
04'10 Font Senta – que volèvan fèr plàver – ua anada qu'èra ua anada de sequèra, un qu'arribèc en Pòrt (deth Marterat ?), que lancèc ua flècha, que cagèc ena font e era aiga que chisclèc – qu'èra un abesque, St Líser – qu'i anavan fèr plàver – qu'ac an entenut a condar atau – on ei era font, non s'ei pas jàmes secada – quan eth desbòrda, era font qu'ei troble
07'10 Bruishas – D, non, pas conegut monde qu'i cresian – encantadas, entenut a parlar
07'45 Lenga – mots que càmbian - «jo» ací, d'autis que disen «iò» - ací que disen «un rusc», mès a baish «un rusà»
09'40 Lenga – D, se parla patoès dab gents mens atjadas ? - pas sovent – compréner, ja comprenen mes parlà'n – JB, sovent punit pr'amor de parlar patoès – JB que'n parla ath petit hilh
11'15 Idem – utilitat – pas guaire mes que'n cau parlar pr'aquò – en Val d'Aran, qu'ei pròishe deth parlar d'ací
13'00 Elevage – a Salardú, eras vacas que travessan era rota, arrés non ditz arren – a St Guironç, que seria impossible – bèths uns non son pas contents de véser vacas sus era rota – eths anglés o alemands que son braves – JB que pensa qu'eths paisans non son cap respectats en França
JB : Jean-Baptiste
Y : Yvette
RL-09[Ou-Us-Dd-Djb-1]
0'00 Sobriquet maison – çò de Breve
0'35 Toponymie – vilatge dera Ribèra deth Tren – eth Torte – eth Saburdac, era Pomareda, Escòts, mès naut – a baish, eth Pont dera Taula – era Vincareda tanben
01'40 Aiga – devant – (un comp devant era pòrta deviada d'ua hont ena montanha) – era aiga que vie damont – qu'ei eth Riu de Sarsenat – era Font que vien deth bòsc dera Fontar
02'35 Aiga – eth bassin de devant casa – JB que l'a vista de tota era vita – eth pair d'Yvette qu'avia hèt eth bassin – qu'avia desbordat en 1938 – aiga pertot laguens
03'50 Toponymie – tèrras ath entorn : eths Illons, eths Vernets, eth Trambílhons (??), Artiga Menua (dit «Menu» comme un «menu») - er' Isla, eth Bas Líser (?) o Bailise, era Mola Vielha, eth Parenton – era valea deth Sarsenat darrèr – bordaus laguens – era Mola Vielha qpr'amor qu'i èra ua mola
05'00 Lenga – quin D a aprés a parlar patoès – que's parlan patoès dab eth pair, sustot quan s'engulan – totis que parlavan patoès ací en temps, qu'èran 11 – Y : eth gran pair, era gran mair, parents d'Yvette, 4 oncles celibataris, ua tanta, sa sò et Yvette – ara, 3, que fè un vued
06'30 Escòla – qu'èra ací – oncle e tanta d'Y – qu'anavan ena pèça a costat, ena escòla – era arregenta qu'èra logada ací – se pagava era cramba ? Non saben pas
07'40 Elevage – qu'i cau èster neishut (JB) – deth maitin ath ser – eth ivèrn que comença lèu e s'acaba tard – un aute elevur a Serac, un ara retrèta qu'a vacas – a Portèth, Catalòt qu'a 100 oelhas – elevurs que vivan d'aquerò, n'i a pas sonqu'eth, ara
09'35 Economie – pro que partiren trebalhar en licèus – eths d'Èrce qu'èra era America – mès d'elevurs a Èrce qu'ací, perqué ? - non saben pas - «qu'ei eth darrèr mestièr»
10'45 Agriculture – darrèr deths mestièrs – JB qu'a 77 ans, jàmes n'a avut un dia de conget – deth maitin tiòth ser – qu'an oelhas tarasconesas e vacas suissas – quauques limosinas tanben – en temps, qu'èra era vaca dera valea (suissa)
12'20 Elevage – suissa – que's ven plan – era suissa qu'ei bona leitèra – avant, que fasian era lèt dab eths oncles – eth leitèr que passava e que l'amassava – qu'i cau èster entà fèr popar – véner eth vedèth e sauvà's eras vedèras – un mascle suisse qu'ei meitat prètz dera limosina – que venen aths maquinhons que passan
14'30 Fèiras – ara, non n'i a cap mès – monde que venguen discutar mes pas entà crompar – era fèira de St Luc, que marcha mès, a Sèix
15'10 Montanhar – non montanhan pas dab eths autis, darrèr – era montanha d'Ardua, Lisèrp – 50 ans a, qu'anavan a Massat – un oncle qu'èra oelhèr ailà – un aute qu'èra vaquèr en estanh de Lèrs – qu'i fasian fromaige e qu'èra bon – non se'n pòt cap mès trobar atau – en Fraishet, ací tanben, qu'èra bon – eth erbatge que conda
16'20 Elevage – Union Europeana – subvencions, autament que pòden plegar era botiqua – que's venia plan deth temps de Giscard – 75 000, ara 100€ per ua oelha
17'20 Idem – oelha tarasconesa – castilhonesa, non – qu'èran bonas tanben eras castilhonesas
18'00 Idem – Union Europeana – contraintes ? - que cau que tot sia en règle – eths papèrs, eras medalhas – 7 dias entà medalhar ua bèstia – se n'ei pas hèt «paga paisan» (JB) – non ven pas sovent (D) – qu'averteishen un dia ara avança - «qu'ei piri qu'era Gestapo, quan i èran eths alemands»
19'20 Guerre 40 – alemands en vilatge deth Trèn – 8 qu'èran en Castèth, a on ei era escòla ara – eth couvre-feu – quan avian de fèr vederar ua vaca dab era net, que les calia demandar era permission – quauques uns braves, d'autis non
20'40 idem – passurs – un de Serac qu'èran venguts cercar – qu'avia duas filhas – no tornèc cap jàmes – ath «four crématoire» - que son en vida totas duas, eras hilhas
21'20 Elevage – tóner – dissabte passat qu'ac heren – ath entorn dera fin de mai – que cau qu'era calor sia assegurada – tóner-las d'un còp – ua mèrca – n'ac hèn pas eth mème dia, que demoran que torne possar era lana – vénér era lana 60ct/kg – avant qu'èra 10fr/kg – quan èra bèra 11fr – un tipe que passa
23'40 Idem – pegar – un M vert – Macip, qu'èra eth nom deth oncle
24'30 Eishiverniu – a Pàmias, a Perpinhan (dit en gascon), en Gèrs – que'n botavan 50 d'un costat, 100 deth aute – eth oncle que'n devia aver 500 - de Perpinhan, ja tornavan bèras – d'un an ath aute, que cercava ua plaça – era meitat deths anhèths, era lana e tant per oelha (n'èra cap car) – quauques còps, que tornavan lèijas tanben – mes sovent, que's passava plan – a Perpinhan, qu'èra plan, pendent 2 ans – en Gèrs, qu'èra 2 anhèths entà eth, 1 entad eris e que tornavan bèras
27'40 Pastoralisme – majorau – qu'èra un oelhèr – eth oncle que n'èra oelhèr e que goardava eras deths autis – ara, degun mès las goara
28'50 Os – que passa – que n'a cada an – e arren de pagat – ena television, que disen que son plan indemnisats – que descoratja tot aquerò – eth os que la se minja e après, eths vautors qu'acaban eth trebalh – arren mès – n'ac pòden pas probar – en 10 minutas, a 15 vautors, era oelha qu'ei «netejada» - que s'atacan aths anhèths, que senten eth sang
31'10 Elevage – avénguer deth mestièr – que s'installaràn e que tieràn 4 o 5 ans – sovent tròp inexperimentats - «tot juste se saben qu'ua oelha qu'a 4 patas» (Yvette) – que les i dan, mes que son endeutats entà tostemps
32'20 Agriculture - cap mès nat camp – ara, que son bosiga – chic de vinhas tanben – quan non i sian mès entà dalhar, que va èster terrible – un an sense dalhar, eth espin dera hautor dera taula – cap mès que hèn camps – no's hèn cap mèma quate trufas – liseta
34'25 Ossalhèr – Pepicarèu deth Trèn – que's bemban quan se moric mes pas deth os (JB e Y)
35'50 Dalhar entà Espanha – dus que JB avia conegut qu'i èran ants – pendent era guèrra, aqueri dus que s'èran escapats a Tavascan
36'10 Tavascan – relacions de tostemps dab eris – qu'i èran anats en èster mès joesis
RL-09[Ou-Us-Dd-Djb-2]
0'00 Seguida – quan se barrejavan eras oelhas, que las anavan atraçar – qu'i sopavan ailà – eth parlan eth mèma patoès qu'ací – qu'èran braves gents – arrelacions encara, D qu'i va quauques còps – eths que coneguian que son mortis, eths joesis, no'us coneguen cap tròp mès – sobriquets : Ignaci (o Gnaci), Jaques, Masoreta
02'30 Voiatjur – un, Caserna, qu'i anava – de cap a St Estièni (dit en gascon) – que tornava portar dalhas deras bonas – tot eth ivèrn, a pè, eth tren e tot – que venia lunetas, lornhons – qu'avia ganhat sòuses
04'10 Font Senta – que volèvan fèr plàver – ua anada qu'èra ua anada de sequèra, un qu'arribèc en Pòrt (deth Marterat ?), que lancèc ua flècha, que cagèc ena font e era aiga que chisclèc – qu'èra un abesque, St Líser – qu'i anavan fèr plàver – qu'ac an entenut a condar atau – on ei era font, non s'ei pas jàmes secada – quan eth desbòrda, era font qu'ei troble
07'10 Bruishas – D, non, pas conegut monde qu'i cresian – encantadas, entenut a parlar
07'45 Lenga – mots que càmbian - «jo» ací, d'autis que disen «iò» - ací que disen «un rusc», mès a baish «un rusà»
09'40 Lenga – D, se parla patoès dab gents mens atjadas ? - pas sovent – compréner, ja comprenen mes parlà'n – JB, sovent punit pr'amor de parlar patoès – JB que'n parla ath petit hilh
11'15 Idem – utilitat – pas guaire mes que'n cau parlar pr'aquò – en Val d'Aran, qu'ei pròishe deth parlar d'ací
13'00 Elevage – a Salardú, eras vacas que travessan era rota, arrés non ditz arren – a St Guironç, que seria impossible – bèths uns non son pas contents de véser vacas sus era rota – eths anglés o alemands que son braves – JB que pensa qu'eths paisans non son cap respectats en França
Créateur
Lassalle Renaud, enquêteur
Eth Ostau Comengés, producteur
Source
RL-09[Ou-Us-Dd]
EOC 11
Éditeur
Eth Ostau Comengés
Format
Texte/html
Langue
gascon
Spatial Coverage
Ustou
Person Item Type Metadata
Birth Date
1968
Birthplace
Ustou
Collection
Citer ce document
Lassalle Renaud, enquêteur et Eth Ostau Comengés, producteur, “Collectage de Dominique - (Ustou-09),” Oralitat de Gasconha, consulté le 21 novembre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/32.