Collectage de Jean, Courtade (Nistos-65)

Dublin Core

Titre

Collectage de Jean, Courtade (Nistos-65)

Abstract

Sujet

Pain
Calendrier des travaux culturaux
Cidre
Blaireau européen
Emigration -- Etats Unis
Figures locales
Histoire locale
Flux migratoires liés au travail en France
Carnaval
Guerre mondiale (1914-1918) -- anecdotes
Guerre mondiale (1939-1945) -- Exactions
Guerre mondiale (1939-1945) -- Collaborateurs
Guerre mondiale (1939-1945) -- Déportation
Chansons

Description

0'00 lenga - diferenças entre gascon deth Gers e de Nistòs
...
04'56 Sobriquet maison - Cortada -
05'25 Toponymie - quartièr Borguí - era valea que part en viratge après de casa-sua : era Coma deth Borguí (que va dera Hornèra a Picamilh - 13 o 14 maisons quan èra chòc (40 personas) - ara arrés mès deth país en quartièr
06'42 Sobriquet maison quartièr Borguí (de baish tiòth haut) - era Hornèra - Cortada - Dulon - Borguí - Shishó - Miquèu - Picamilh - d'autas que n'a pas jàmes vist abitat - Jan l'Arc - Ambròsi ací qu'i èra ua aubèrja (n'ac a pas jàmes vist)
07'37 Toponymie - quartièr en tot pujar - Gerlè - eth Pè dera Còsta - a man dreta de Gerlè : eths Barons (prumèrs abitants de Nistòs (haut) qu'èran eths contes de MAsseube - mès haut eth Tuhon deth Crostet (era maison que s'aperava atau tanben)
09'20 Idem - quartièr deth Arrós aperat tanben (d'autis còps) eth Vesiau
09'50 Société - Corvadas - entreténguer eths camins - ara tot qu'ei guastat
10'31 Montanha - era Picarra - en darrèr de casa sua (oest) Pè Hita ( o Pèira Hita) - Mirós mès enlà
12'00 Idem - Mont Moish qu'ei mès baish en altituda - deth BAish Nistòs - en Mont-Moish/Picarra : eth Malh dera Craba - Malh deth Pic - Malh deth Soelh de Coms - Malh dera Coradeta
13'57 Toponymie - darrèr eth arriu qu'ei era Riba - mès enlà eth Ostalet - deth aute costat dera rota qu'ei Bòrda de Davath
14'44 Société - hòrt mès de monde bèth temps a - pas arriches mes urosis totun - tostemps contents - 10 joens sonque'n quartièr - ena escòla sonque'n Haut Nistòs, 40 escolans
16'52 Idem - escòla - ua auta en quartièr deth Borguí - eth sué gran-pair qu'anava ena maison deth Cosin (ara caguda) tara escòla - dus d'aqueras maisons que venguian dab eths joens en bistròt o hèr deths pècs - que serian podut èster spns gran-pairs
18'25 Idem - vielhs mestièrs - pendent 3 generacions, qu'èran estat maçon, carpentèrs e esclopèrs - copavan un tròç de lenha - copavan en quate - dab era pica que balhavan era fòrma deth esclòp - boès de hai tà tot dia - mes tad anar tara missa : noguèr - mès leuger
21'22 Idem - idem - molas - 12 o 13 ena comuna - despuish casa-sua 3 - çò de Shishó, duas molas que marchava ath còp - en çò deth molièr, hòrt de monde tostemps - un horn en cada maison tà hè's eth pan - monde que hasian carbon en boès - l'anavan véner a Montrejau - dab eras tarjas que crompavan blat - que'u hasian móler e que's hasian eth pan en horn
23'14 Idem - idem - un haure - que herrava eras vacas - claus taths esclòps - adobar eths utis - hèr trencas o picas
24'22 Agriculture - semiar milhòc, blt, milh morèu
24'57 Idem - tèrras arribentas
25'32 Idem - trebalhs sason per sason - printemps : preparar eths camps, portar eth hiems - eth estiu : eth hen e tanben sarclar eths camps deras mandòrras o deth milhòc - automna : segar mandòrras e eth milhòc, amassar era huelha, hèr era lenha - ivèrn soenhar eras bèstias e cauhà's
27'04 Idem - culturas - Milh-morèu que'n hasian pastèras o milhàs (coma era Polenta)
27'42 Société - alimentacion - legumes, lèitatges hòrt de pan, pomas, castanhas - que pelavan eth pòrc
29'03 Elevage - n'avan pas que vacas - mes autaments qu'èra vacas e oelhas - que las amiavan en montanha - véner-las en Montrejau o en Sarrancolin peras oelhas - passavan peth Còth d'Estivèra
30'10 Alimentacion - conservar - ena sau - eth anduton (saucisson)
31'00 Elevage - pèla-pòrc - hòrt de monde - un bèth arrepaish - ua hèsta - que bevian vin mès que d'acostumat
32'00 Agriculture - era citra - eth sué arrèr gran-pair qu'avia trebalhat en camin de hèr en País Basco - qu'i avia vist ce uin hasian era citra - qu'avia tornat aquerò d'aciu enlà - e que s'èra botat a hèr era citra - qu'avia aprés eth basco e que'u sabia escríver - qu'ac hasian eth ser tiò miejanet - talhucar eras pomas - botar ena pressa dab ua cocha de pomas, ua auta de palha
34'52 idem - idem - quen hasian aiga de vita mes sustot de prunhons - qu'anavan véner eras pomas, eras castanhas, eras escarras
35'57 Société - eth perraquèr - que passava sus un ase - que compava eras pèths de lapin - que venia savatas
36'48 Caça - eth martin (gat-martre) - que seguian era pista ena nhèu - qu'arribavan a on èra - que hasian humar - que's botava eneths nhencs deths esquiròus
38'50 Idem - ath taishon - duas varietas : eth taishon-can e eth taishon-pòrc - eth darrèr que'u minjavan - n'ac a pas jàmes vist
40'01 Société - cap de familha - gran-pair que deishava era plaça aths joens - qu'èra totun eth vielh que gavidava
41'02 Idem - eretar - eth ainat sovent, e eths autis qu'avian a partir - se demoravan ena maison, no's maridavan pas - bèths uns que partian ena America - ua gran-mair deras suas qu'èra partida en America (defuntada en Chicago) - qu'èra partida en America tà pagar un camp, tà ganhar tarjas tà pagà'u
43'43 Idem - Cortada qu'èra era maison dera sua mair - eth gran-pair que l'aprenó eth mestièr d'esclopèr - pas tostemps evident
45'09 idem - lesers - bals, dançar - taras hèiras - espelocar eth milhòc - era batèra - non i avia pas era television - qu'avian eths comiques e eths cantaires "suu cròt"
46'40 Idem - velhar - un vielh que venguia cada ser a sua - que condava tostemps causas sus eth vilatge - quan voloren hèr era glèisa en Haut Nistòs - quan heren era campana, que la heren en vilatge dab eras esquerulhas deras vacas, pèças d'argenb - quan heren era rota
48'45 Idem - idem - eths oelhèrs non parlavan pas que de oelhas
49'34 Idem - monde que partian tà passar eth ivèrn en Gers o Lot et Garonne tà hèr barrats tara vinha - qu'anavan vrenhar en Gèrs - eth sué pair e sa sòr que partiren tà Sent Poi (a 5 oras que partiren, qu'èran arribats a 11 oras)
51'00 Société - hèstas - Nadau - un arrevelhon - dab era dòba - eth soc de nadau tiòth endeman
52'35 Idem - idem - Cap d'An - duas pomas en present s'anavan en çò deth vesin
53'13 Idem - idem - eras Calandras - non coneish pas
53'51 Nature - era lua - que calia que hossa "descendante" - tanben tath casau tà semiar
55'05 Idem - eth sorelh - quan era ompras arriban enas ahrièstas de Joanòt qu'ei mieidia
55'44 Société - hèstas - era Candelèra - pastèras
56'54 Idem - idem - Carnaval - era joenessa tiò trenta ans - eth vielh Carnaval e era Carnaval - eths conscrits que portavan eth drapèu - per quartièrs - pastèras e pescajons - bèths uns qu'èran beriacs ara fin - bèth temps qu'èran eths adultes - ara que son eths mainatges
58'54 Idem - idem - idem - era careta : un carton o ua pèth de lapin - quin que hossan que's desguisavan - nada hemna en cortège
1'00'00 Idem - idem - idem - eth HAut e eth Baish desseparats - tara hèsta deth vilatge tanben
1'00'43 Idem - idem - dançar - sovent en ua cort
1'01'06 idem - idem - idem - eth judge e que hasian eth procès - que'u fusilhavan, eth medecin qu'arribava - era Carnaval que'u plorava - qu'arrevitava - eth ser que'u hasian brutlar
1'03'10 Idem - idem - 1er d'abriu - que hasian blagas -ua qu'avia hèit
1'04'16 Idem - idem - era sent Joan - cada maison que hasian eth haiar a on se trobavan - un tara sent Pierre que'u hasia pr'amor que s'aperava Pierre
1'05'26 Idem - idem - hèsta deth vilatge : 15 d'aost e sent Ròch
1'06'36 Croyances - broishas - eras hemnas que'n parlavan mès - que disian eras broishas que s'amassavan ena Sèrra de Bisa
1'09'06 Guèrra - era de 14 - son oncle que'n parlava sovent - en un trauc d'obus que s'èran amagat dab un sergent - "lève pas la tête Seube" que'u digó - mes eth sergent qu'ac he e ho mòrt davant de eth - que s'escpè de panica, ua bala que'u passè pera capòta - un oficer francés, a véir que s'escapava, que'u voló devara dab un arrevolver
1'10'43 Idem - idem - era Somme e Verdun qu'avia hèit - eth sué gran pair qu'avia eth permís de condusir tà miar eths blessats - era joenessa nistosenca que ho parrabastada
1'12'25 Idem - guèrra 40 - eth maquís -
1'12'48 Idem - idem - quan horen mitralhats peths alemands - qu'anava eneths Arrevàs tà installar ua lampa ena cava - Louis deth Chòc qu'èra eth ebot deth patron e Françoès de Hautboès eth vailet - un deth BAish Nistòs que's digó qu'eths alemands los cercavan - que s'anèren amagar - mes que'us tirèren dessús - Louis e eth qu'avian 15 ans, François 14 - s'amaguèren en hen eneth solèr d'ua bòrda - mes qu'arribèren - e horucar de pertot - que partiren tà ua auta - e que tornèren - aquetse còp que's pensèren èster gahats : non - qu'avia tirat era escala - que voloren amiar eth patron (François d'Arrevàs) pr'amor eths joens que s'èran escapats - eth de Shishó qu'avia hèit béver aiga de vita aths oficiers - que'us digó qu'eth òme deths Arrevàs n'i èra pas per arren - e que'u laishèren
1'16'45 Idem - idem - idem - que n'i avia de pertot de maquisis
1'18'00 Idem - idem - un cosin deths sués que's vengó amagar en Nistòs - que demorava ena maison mes que'u digoren que non èr pas mès possible - que partí tà ua bòrda amagà's - eth dia d'après era miliça qu'èra a casa-sua - qu'èran estats denonciats - quan arribèren ena Corada qu'èra ua denóncia tanben
1'19'02 Idem - idem - eth molièr (de Shishó) qu'èra estat gahat tres dias après aqueth ahèr deth cosin - Jean Rumeau de Shishó - que passè a casa-sua e que demandè ara sua mair : qu'anaràs aidar Mamà tà hèr popar eth vedèth, qu'ei causas a reglar dab aqueths òmes" - se hasia un pas, eths tanben - sa pair que digó "Jean, jamais plus no'u vederam" - e que ho vertat - que hasia eth pan taths maquisis
1'21'09 Idem - idem - quan s'amaguèren en hen - pendent 3 oras torrats peth hereth (qu'èra eth ivèr e que i avia nèu) - que devarèren quan eth patron vengó soenhar eras oelhas
1'22'23 Idem - idem - eth maquís ena Corada - eths alemands que pujèren, que'us balhèren eth maishant camin tà virà'us d'arribar tròp viste - un que pujè tad averti'us - eths maquisards que hugèren - eth mèste que ho amiat peths alemands mes que'u laishèren - qu'èra era "débacle"
1'25'22 Lenga - gascon - que'n parla dab eths dera sua generacion - n'ei pas estat punit pr'amor de parlar - que sabia parlar francés avant d'arribà'i
1'26'40 Lenga - dròlles que'n saben parlar mes qu'ei escarraunhat - hòrt de francés
...qu'ensaji de lançà'u a cantar !
1'28'20 Cançon - "Haut Nistos toi qui nous a vu naître" - ua arregenta que l'avia compausada - que la me canta - tesics de cant deras annadas 1930 ara Tino Rossi ! - "Nistôs" ! - ua cançon "patriotica" tà qu'eths joens demoren en Nistòs e non partian pas - hemna maridada dab un Rumeau de Nistòs : Dorothée Rumeau
1'32'07 Guèrra - Lucien Rumeau qu'èra un arresistant - hilh d'aquera Dorothée Rumeau
1'32'44 Cançon - eth Majorau Larriba - non la coneish pas, ça ditz - sonqu'eth prumèr coplet - eth Majorau Larriba qu'èra de Harrèra e qu'èra oelhèr en Còth deth Avet - Vaquerie qu'èra un capulat dera valea dera Aura
1'34'45 Idem - eths CAçaire deths Arressecs - en eth libe de Dominique Rumeau qu'avia hèit era mononografia de Nistòs
1'36'18 Idem - Majorau Larriba - qu'i ei era version Varossa e era de Nistòs
1'37'18 Intime - que'u hè gòi era musica - que jogava harmonica en tot guarar eras vacas

Créateur

Lassalle Renaud, enquêteur

Source

RL-65[SLN-Ni-Sj]
EOC 7

Éditeur

Nosauts de Bigòrra

Format

Texte/html

Langue

gascon

Type

Texte

Spatial Coverage

Nistos

Person Item Type Metadata

Birth Date

1929

Birthplace

Nistos

Mots-clés

Citer ce document

Lassalle Renaud, enquêteur, “Collectage de Jean, Courtade (Nistos-65),” Oralitat de Gasconha, consulté le 21 novembre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/357.

Formats de sortie