Collectage de Jean-Joseph - (Ustou-09)

Dublin Core

Titre

Collectage de Jean-Joseph - (Ustou-09)

Abstract

Sujet

Pâturages d'été (appropriation)
Mines (sites d'extraction)
Guerre mondiale (1939-1945) -- Passeurs
Loup
Ours
Jeûne -- Aspect religieux
Formules de conjuration (serpent)
Surnaturel (fées)
Guerre mondiale (1939-1945) -- Déportation

Description

RL-09[Ou-Us-Sjj-1]


0'35 Sobriquet son – en çò deth Jordi (entenut «en ço deth Choúrdi» - Jordin ? - maison deth sieu pair e gran pair – sa mair qu'èra deth Arialh
02'00 Sobriquet Stillòm : eth Vèr, eth Frare, eth Pioire? Eth Rei, Mautauban, Michelon, Garbet o Larbet, eth Molièr
03'10 Toponymie – eth Pont de Lacretà, eth Arialh, eth Portèth, St Líser
03'40 Rivalitat vilatges – non – mès rivalitats entre vesins – gelosias de proprietat e de montanha
04'30 Aiga – ua font ath camp – que sortia d'un cap d'ua maison, eth proprietari qu'èra mort ena guèrra de 14, eth Carrascla, a costat, eth Mailin
05'10 Evolution – Stillòm qu'ei vued en ivèrn, sonque eth e era hemna
05'50 Toponimia – ací, qu'ei era valea d'Escòrça – eth prat que s'apèra «Colantic» - tèrras ath entorn : er' Isla, eth Prat, era Verneda – eras còsta delà deth riu – èrba presque dinc ath cap – crompar era dalhusa enas annadas 60 – eths dalhaires qu'i èran a 4 oras deth maitin – dalhar ath clar de lua – se n'i a que tocavan ròcs, eras «étincelles» que pujavan
08'10 Erbejar – qu'amiavan bestiar ací, tanlèu eth mes de març – dromir s'i a bèths còps – que les i panavan era èrba, qu'èra arribat
09'10 Bordaus – un tròç entà pujà'i – que n'avian fins cap dera rota : era Pèira e era Espiassera
10'00 Montanhar – a 2000m, era Lacara, de cap ath estanh d'Alet
10'40 Idem – tier farís – un maire qu'ac avia abolit, eth qu'i anava, que l'auria eth an d'après – qu'i anavan eth ivèrn
11'30 Idem – pujar ath 1er de junh – a bèths còps, començament de julhet – pegar ara fin deth mes de mai – pegader : S blu, avant qu'èra un S rog – ua mèrca; un trauc ena aurelha gaucha – dab un petit soquet de boès e un «emporte pièce» - bèths uns que hadian coma un triangle ena aurelha dreta
13'20 Pastoralisme – oelha tarasconesa – avant, qu'i avia castilhonesas, cap rog – enas fèiras, non volian pas dera castilhonesa – era Tarasconesa qu'arriba deth costat de Vic de Sòs
15'10 Fèiras – Aulús a pè – ath 6 d'octobre – que passavan peth còth d'Escòts
16'15 Eishiverniu – partir ath mes de noveme e tornar ath mes de març – a Fabàs – a pè, partir 2 oras deth maitin, arribar ailà de cap a 21h – eth bestiar qu'avia fame – 35 km deça St Gironç – e 27 dinc a Fabàs – que pagavan tant per oelha – e sauvà's era meitat deths anhèths
17'45 Hotmatge – cap de fromage de oelha, sonque vacas – vacas st gironesa, qu'ei era Castà segon eth – qu'èra mès leitèra qu'era suissa – que la calia crompar joesa, era suissa
18'40 Pastoralisme – cortaus : era Lacarra, eth Planhon dera Escala – un cortau qu'ei era cabana e eth planèr ena ontanha – que molian sus aqueth planèr – que podia aver dus o tres cortaus ena mèma montanha – 5 cortaus a Freishet
19'55 Montanhar – montanhas d'Usto : Freishet, Gerac, Tergulhar, eth Colat, eth Campet, era Lacarra – a Aussesa : Bonrepaus, Fontar, Crusos, Rèig, Pèira Nera, Lisèrt – après, qu'ei de Coflens, de Salau
20'50 Mina – quan tornèren fèr folhas, eth, qu'i fec eth sondur – qu'i avèn tornat a pujar un cable – ua galeria, que seguissian entà saber s'i aver plomb e zinc – un bocard a baish en vilatge de Stillòm – ua mola e un ressèc a Stillòm
22'35 Idem – trebalhadors – gents deth país e un ingeniur – deth sieu temps, n'èra cap mès vertaderament ua mina
23'30 Losèras – pertot – 3 o 4 d'aqueste costat – mès encara a Aussesa – qu'èran corbidas de lausas eras bòrdas – avant qu'èran corbidas de segle e de blat


RL-09[Ou-Us-Sjj-2]



0'00 Seguida – hèr càger un blòc de lausas dab dinamita – e talhà'c – granas lausas – talhar-las dab un cotèth – un matin quan un blòc caigèc sus eths utisses – botar eras lausas sus eth tèt – traucar-las, botà'i ua punta – cambiar ua lausa
03'00 Semiar – milh gròs, blat e segle – trufas tanben – féner un tròç de sapin – hèr se'n un bròc e bàter – non passsava cap era batusa – qu'ac calia botar ath solelh – no's bremba pas deth nom
04'30 Fromatge – pujar un pòrc e balhar-li eth cèrr – baishar eth bestiar
05'00 Idem – un fromaigèr – corbit dab gèrbas – que venguian bonis – mólher dab lèras – qu'i botavan presuras – voludar e doçament, virar – eth calhat que s'atraçava ena codelha – eth caulat – bèths uns que fasian 8kg – era presura, crompar-la a Ost – o enas fruitièras – ua petita culhèra entà 40 o 50l – no pas deishar cauhar tròp, autament n'èra cap bon
08'05 Idem – s'i avia regalèssia o salsaret – en Campet, que n'i avia un flòc – a çò que pareish, eth mès bon que sortia d'alà
08'55 Idem – eth Majorau – qu'èra eth que fasia eth fromaige – eth aute, que fasia eth vaquèr – eth Majorau que s'aucupava deth disnar – eth bassivèr : entenut a parlar – que s'aucupava deras jongas (jo) , qu'ei vielh aquerò – era rasclèra
10'20 Elevage – vedèra, rasclèra e vaca – que passa peth chòt a dus ans – vedèth,
11'10 Idem – oelhas – eth anhèth, eth marrà – oelha : era anhera, era oelha
11'50 Pastoralisme – aperà's de montanha en montanha – entenut a díser - «hohoho !!»
12'40 Burre – era lèt deth maitin – mes sovent, burre dab eth cèr – a 2000m que s'i conservava plan
13'30 Tavascan – que'us vedian chic – que's barrejavan eth bestiar autanplan – que's comprenian plan en patoès, mès que'n francés – eths d'Aussesa qu'èran mès en contact dab eris
14'55 Travaux saisonniers – dalhar en Espanha – qu'anavan a Tavascan – eths espanhòus que venian aniseta, e eris que se'n portavan cafè – enas annadas 45/50
16'15 Guerre d'Espagne – passar peth Colat – qu'arribavan dab era nhèu
16'50 Guerre 40 – passurs – juifes que passavan en Espanha – que'us amiavan ena frontèra – dus que's feren préner, un qu'èra de Stillòm e que partic a Buchenwald, non tornèc pas – un aute de Serac – a Stillòm, qu'èra de Merluça – a Serac, Totsents – que's bremba quan se fec préner, ara sortida deth lhèt – que'us vedian a passar, eths juifes
19'30 Idem – era liberacion – pujar eth garde champêtre – que fasian era fèsta
19'55 Idem – STO – sa pair e un oncle son qu'i èran estats – sa pair en Suissa
20'15 Guerre 14 – son gran pair que l'avia fèta – eras trenchadas
21'10 Algeria – ds l'Oranais – maishantis sovenirs – duas embuscadas, eth prumèr còp, 4 mortis, eth dusau, 17 e 35 blessats – qu'a era «croix d'honneur» mes que se'n seria passat
22'15 Ossalhèr – pas plan
22'25 Lop/os – un, que l'aperava eth Lobatèr – que'n presentava lops, sensat – osses qu'atacavan eras oelhas – en dia, que demoravan ena «sapinière» - ara, que'n tornan a botar


RL-09[Ou-Us-Sjj-3]



0'00 Seguida – eths lops que seguissian eras gents era net – que se'n parlava – qu'avian cans exprès – son gran pair qu'avia vist eth os, que'u mancava oelhas – eth os que s'èra dressat davant eth, tot quilhat – qu'avia dus orsons a costat – qu'avec pòur, que s'escapèc (eth gran pair)
01'50 Coportur – véner mostras – un grand oncle d'André qu'ac fasia – n'èra cap tròp corent
02'20 Tavascan – arrelacions ara – que vienen entara fèsta ara – eth contrari
02'55 Dalhar – partir dalhar avath – deh costat de montgauch – vrenhar tanben, fèr ua còia – deth costat de Tolosa
04'00 Praubes – mendiar – pas guaire
04'10 Pelharòt – que crompava eras pèths de lapin – no venian pas sonque'era pèth – caçar eth taishon, eth gat martre – bèths uns qu'avian tastat era mandra
05'30 Abelhas – que n'i avia – que fasian meu – un buc – era vresca laguens – atrapar eths eishames en eths arbes
06'30 Escòla – a Vidons, en gite, ara, deth Escolan – un pòste doble – non pas saber parlar francés ena escòla – punits se parlavan patoès – linhas : un còp, eth, que n'avia hèt 1000, pr'amor qu'escrivia «veillard» ath lòc de «vieillard» - que trucavan tanben eths arregent
08'35 Nadau – eth 24 de sers : minjar carròtas ena padena, merluça e ris ath let – anar tara messa – un minjar saucissa après en tot tornar – nada soca de fèr brutlar (?) - fèr caramel dab eth farolh sus eth ris
10'25 Cap d'An – fèr aubadas – cantar a çò deras filhas - «Réveillez-vous belle endormie»
11'20 Candelèra - «pescajons fins era quilhèra» - pescajons de blat ner tanben – nada missa
12'15 St Blaç – fèr benadir era sau e eths cièrgis
12'40 St Josep – empeutar eths arbes – e trincar eras brancas
13'00 St Marc – non pas minjar de tota era matiada – dejuar entath tuit
13'30 Prumèr dimarç de març – conjurar era sèrp - «eth prumèr dimars de març, tota cuca trè son nas, iò la ví, era no'm vic, malasida a çò de mia»
14'40 Carnaval – botar un masque – que'us balhavan ueus – brutlar Carnaval ? - non – ua omeleta eth ser
15'25 Eths calibaris – fèr brut, etc
16'00 Fèr carets – trèr fems dab era net ath clar de lua – fè'c de net pr'amor eras gents qu'èran mès disponiblas d'enterdia
17'00 Religion – caperetas – bèths uns qu'i pregavan – qu'i a sents, era vièrja, st Josep – St Líser qu'èra un sent qu'èra passat en Espanha – ua istoèra – qu'avia traucat ua ròca – era Font senta qu'èra renomada, que fasia ben de béver se'n - eths espanhòus que venguian cercar aiga
19'05 St Joan – un foc – un a Vièlla ara – en cada vilatge en temps – qu'ac fasian eth 23 ath ser – que començavan de dalhar de cap ad aquesta temporada
19'55 Mes de Maria – ua messa en cada capèra en mai – eth curè qu'èra ath Trèn – eth monde que cantavan
20'25 Pastoralisme – soenhar – foelhas de noguèr boridas entaths pè deras oelhas – burre deth mes de mai que fasia ben ath braguèr deras vacas
21'40 Credenças – broishas – era generacion deth gran pair – totis qu'i credian – quan se moria tròp de bestiar, que fasian vier eth curè
22'10 Eras encantadas – sa gran mair que'n parlava – que devia èster vertat aquerò – femnas vestidas de blanc, esténer farda – non la vesian cap tròp – eth Fite : eth Caucin dera Encantada
24'00 Lenga – diferenças dab Serac – dab Èrce encara mès «eth òrt» ailà, ací «eth casau» - a Serac


RL-09[Ou-Us-Sjj-4]


0'00 Lenga – monde encara que'n parlan – son petit filh qu'ac compren tot – qu'ei a Tolosa
0'35 Idem – non compren pas guaire eth catalan – en Algeria, un capitani que volia qu'eth e un basco cantèssan «Bèth Cèu de Pau» - eth basco n'i arribava pas – que la cantavan ací tanben

Plan sur les chiens qui dorment dans l'herbe

Créateur

Lassalle Renaud, enquêteur
Eth Ostau Comengés, producteur

Source

RL-09[Ou-Us-Sjj]

Éditeur

Eth Ostau Comengés

Format

Texte/html

Langue

gascon

Type

Texte

Spatial Coverage

Ustou

Mots-clés

Citer ce document

Lassalle Renaud, enquêteur et Eth Ostau Comengés, producteur, “Collectage de Jean-Joseph - (Ustou-09),” Oralitat de Gasconha, consulté le 21 novembre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/38.

Formats de sortie