Collectage de Angèle 2 - (Saint-Lary-09)

Dublin Core

Titre

Collectage de Angèle 2 - (Saint-Lary-09)

Abstract

Sujet

Pastoralisme
Transhumance
Guerre mondiale (1939-1945) -- Prisonniers
Colporteur et colportage
Gascon (surprise d'être compris)
Gascon (apprentissage du français)
Vendanges
Elections
Guerre mondiale (1939-1945) -- Occupation
Guerre mondiale (1939-1945) -- Prisonniers
Gascon (surprise d'être compris)
Chantiers de jeunesse
Guerre mondiale (1939-1945) -- Maquis
Épuration des collaborateurs (1945)
Guerre mondiale (1939-1945) -- Exactions
Espagne, Guerre d'(1936-1939)
Chandeleur
Carnaval
Carême
Rameaux
Saint-Jean (fête)
Surnaturel (sorcières)
Surnaturel (fées)
Guerre des Demoiselles

Description

RL-09[CC-SL-Ba2-1]



0'15 Elevage – era oelha : era Tarnesa, era Bohata – taras vacas : era Gascona, e Bretoas tanben – ua suissa tanben – aquesta vaca qu'a neurit sons 3 mainatges e son nebot – que hadia borir era lèt tanlèu molhuda – eras bretoas qu'èran aperadas «bletas»

Yves Raspaud que passa


RL-09[CC-SL-Ba2-2]


0'00 Shivaus – mès de saumets que de shivaus, qu'èra mès avient tara montanha – que se'n servian enà cercar boès – tot qu'èra penjent, alavetz... que'u calia – trincavan era lenha sus plaça e carrejà'u dab eth saumet – ua bèstia de bast en cada maison
01'50 Tóner – fin de mai – espernar eras oelhas ath printemps – après, eth garde que mercava totas eras bèstias – SL taras oelhas (Sent Lari) – vacas mercadas ena còrda – ath pè taths shivaus
02'50 Oelhèr – tant de dias per oelhas, eths proprietaris – era «tanca»
03'40 Montanhar – tara Sent Joan – que pujavan ensemble entre comunas – tota era Vath Longa – mèma Audressenh que pujava, mes a partir d'Argenh, totis que pujavan – esquerar eth bestiar, que las tiravan un shinhau mès amont (eras esqueras) e que las botavan totas en solèr – tot eth estiu
05'10 Guerre 40 – un presoèr qu'èra tornat dab ua polonesa e ua gojata – aquesta qu'èra tostemps pè nuda – en Autrech, un aute presoèr qu'èra tornat dab ua russa
06'30 America – un d'Augerenh qu'èra partit enas annadas 1950 – tornat ara – sustot Augerenh – Èrce
08'50 Os – non l'a pas vist a mostrar
09'05 Colporturs – pas guaire ací – son arrèr gran pair qu'èra estat separat dera sua sòr mainatge – qu'èran eths dus colporturs enas Alpas – eth òme que didec ara auta «cara't, bè, trapashon» - que parlèren e que s'avisèren qu'èran frairs e sòrs – deth costat de Besançon (dit après) – Besançon, qu'i anavan plan eths de Portèth – que didian «Vesançon»
10'50 Colporturs – bèths uns que passavan – a Augirenh, qu'i èra eth «Sacré-Coeur», un comèrce on i avia de tot – aqueste que passava dab causas en ua tela coma un baluchon – eths estamaires, gitans que passavan – eth estamaire qu'èra de Portèth – qu'èra eth amusament deths mainatges de l'anar veir
13'00 Pelharòt- un de Portèth «Peau de Lapin» - qu'aucidian eths lapin – quin hadian entà hèr secar era pèth – n'i avia pas praubes que passavan
14'00 Curè – qu'i èra eth presbitari – qu'i an hèt gites ara – qu'avian un libe, que calia estudiar era leçon sus era religion – eth curè que demorava a Galei – eth curè que parlava francés
15'30 Lenga – non calia pas parlar patoès ena escòla – un còp, un mainatge qu'avia cantat ena escòla «Cocut, cornat, minja merda, caga lard» - era sua bèra sòr qu'èra arregenta – que'u punic – dera sua generacion, que sabian totis parlar francés – mes deth temps deth frair (6 ans de diferença), n'èra pas atau – era, qu'avia aprés a parlar francés avant – un carròp que's perdian un an enà apréner a parlar francés – mes totis que parlavan patoès a casa sua
19'00 Vrenhar – un amic de sa pair en Auda – alavetz,cada an que'u hadia ua letra : que'u calia tant de porturs e tant de copurs – que durava un mes – sa pair que formava ua còia – qu'i ei anada – sa mair qu'i hadia era codinera, son pair portur, son frair copur – quan son frair podec portar, era (Angèle) que venguec copaira, a 9 ans – eth vilatge qu'èra
21'30 Eleccions – bagarras e tot – un còp quan eth proprietari d'un magasin de pelhas d'un bord que volec escrasar ua botelha sus eth cap deth sieu oncle qu'èra deth aute bòrd – son oncle que'u correc ath darrèr – que s'anèc atutar ena bocharia – qu'èra partits contra partits


RL-09[CC-SL-Ba2-3]



0'00 Seguida – gaucha contra dreta – un aute qu'avec ua espatla desmontada
0'30 Maridatges – eth maitin
01'10 Guèrra 14 – sa pair que l'avia hèta – un carròp ací – un dimeche, entara darrèra guèrra, qu'èra assietat en faça dera frinestra a taula e que vic arribar eths alemands – que venguec blanc «jàmes non m'auria pensat de veir eths alemands en Rueg» - qu'èra estat blessat e presoèr – nno'us aimava cap
02'30 Idem – que se n'avia vist – mes coma presoèr, n'èra cap malurós – eths alemands dera bòrda on trebalhava qu'èra requisicionats e qu'èra sa pair qu'èra encargat d'ac portar – qu'avia cargat era carreta e qu'anava ara gara – un dia, qu'acrochèc un portau, eth patron que'u pelejèc – sa pair que'u didec «cara't, bè, espeça de con» - eth aute que responec «e tu plan, que n'ès un con» - que's meteren a discutar, qu'èra de St Guironç – que coneguian gents en comun de Sent Lari – que trebalhava ena maison Ferré a St Guironç e que liurava vin ena Vath Longa, qu'ei atau que coneguia gents de St Lari – aquesta qu'èra maridat dab ua alemanda – son bèu pair que's moric, que partiren ath enterrament – era guèrra que's desclarèc quan èran alà, non poderen cap tornar se'n entà França – que sofrian dera privacion, eris tanben – alavetz sa pair que botava un sac de trufas de mès ena carreta – qu'ac botava derrèr – que'u hadia càger devant casa sua – que les tirèc era hame dera maison atau en tot tractà'u de con !
06'50 Guerre 40 – eths alemands – a Portèth, a çò de Jo – après, quauques uns a Autrèch – qu'i èra un camp de joenessa avant – qui anava en aqueth camp – son frair qu'èra anat a Argelès-GAzost – plan d'alsacians, lorrens, normands e deth Nòrd ací – ara fin, deth Tarn – quan era França hoc aucupada a fèt, n'existèren cap mès – quauques uns que partiren entath maquís – cada dia, eths alemands que patrolhavan – per on passavan
09'15 Idem – n'èran cap maishantis – un maquisard que'us volia copar eth telefòne – eth maire n'ac volec pas, pr'amor qu'i auria avut represailles – que'us semblavan vielhis
10'20 Idem – eth maquís – ací, n'èra cap eth maquís, ath juste – qu'èran gents amagadas – eth maquís qu'i èra a Arbàs, mèslèu – non les vedian cap – dus frairs passur ací – que guaravan eth bestiar en montanha – un maquisard que'us anèc trobar desguisat en crè
11'50 Liberacion – quan eths alemands partian de Portèth, tota era colona
12'15 Idem – Marià e «era pharmacienne» (aquesta qu'èra de portèth) – n'avia pas gran causa entà víver, qu'èra codinera peths alemands – un qu'èra estat arrestat peths alemands, aquesta Maria que 'lavia suvat era vita pr'amor que coneishia eths alemands
13'55 Idem – eths passurs – qu'arribavan peth camin que devara a costat dera glèisa – que calia que passèssan entram cada ronda deths alemands – que i a ua passerela – qu'avian eths cans
15'40 Idem – un aute passatge en arribar de Galei
16'10 Herranh – n'i anavan cap – qu'i èra eth maquís – quan heren cramar eth vilatge dera Baderca – qu'èra tot roge – ua qu'avia dit qu'èra un maishant signe
17'00 Guerre d'Espanha – qu'entenian eth canon d'ací – en 1936
17'40 Nadau – minjar merluça dab trufas e lèt – eths que non avian cap de vaca, que'us portavan arrís dab lèt - hè's un repèish entre joens tanben – un bèth tròç de boès dab ua crotz en hoc
21'15 Cap d'an – soetar era bona annada
21'30 Eths Arreis – non, arren
21'40 Benadir eth bestiar – no se'n bremba cap – après, St Lari qu'ei hòrt esparricat – mes n'a aps vist eth curè a hèr aquerò
22'30 Velhar – n'anavan pas entà Autrech, pr'exemple – entà Carnaval o un bal, qu'i anavan
23'10 Candelèra – que penjavan eras gojatas e eths endeman, eths gojats – que s'amagavan – eth frair de sa mair (ancien mèra) que'us volian gahar (a Coma de Venga) – qu'aia passat era jornada entre eth let e era paret – quan se tornèc a lançar, Angèle n'i èra cap – que's passejavan amasse – que penjavan eths celibataris – que'us botavan era còrda ath entorn dera talha – Pelet, que l'avian penut ath cap d'un platane, presque
26'20 Carnaval – que's desguisavan dab hardas de bèth temps a – un còp, ques hec prestar ua haudilha pera gran mair e un «casavèr» - que's botèc folards e qu'anèren aths Illons – en parlar d'era, ua vielha qu'avia dit «uèita aquera, que's sembla a Mariá dera Losaira» - qu'èra era sua gran mair – que's heren conéguer après – eth endeman, que cramavan a Carnavalh, tota era joenessa qu'i èra


RL-09[CC-SL-Ba2-4]



0'00 Seguida – ena plaça a St Lari – que passejavan Carnavalh ath entorn deth vilatge – un que volia entrar ena glèisa dab Carnavalh – ua cosia deras suas n'ac volec pas – òmes que s'abilhavan en hemnas
01'15 Candelèra – no's bremba pas d'ua messa taras candelas – eras vrèspas taras granas hèstas
02'15 Quarèsme – n'ac a pas vist a hèr
02'45 Idem – ua hemna qu'èra d'Anòs qu'anava en un tucolet on veden St Lari entà enténer a sonar eras campanas – aquiu, qu'èra bon, que podia tornar a minjar vianda
03'20 Eths Rams – anar tara messa, hè'us benadir – botar ua branqueta ena maison e ena bòrda – que's viravan deth perigle, dera malaudia
04'20 Mes de Maria – un an, qu'i èra missionaris – cada ser, qu'i èra ua missa
05'20 Hèsta Diu – no's hadia cap mès – un reposoèr en vilatge – mes quan èran ena Losera, que's hadia encara
05'50 Lenga – patoès ena Losera – que comprenian, mes qu'èra plan diferent – a Aix, que parlavan eth provençau – en Losera, qu'èra de mès bon compréner tad era – vielhas que parlavan provençau, que seguia, mes plan de causas que l'escapava
07'30 St Joan – que's hadia eth hoc – en Losera, entara Hèsta Diu, que quilhavan brancas de hag (falhadas en Losèra) sus tot era aviada deth cortège, que flocavan era ahrièstas – après, entara Sent Joan, qu'amassavan eras brancas e que hadian eth hoc dab aqueras brancas – sautar per dessús eth hoc – sus eras cendras que hadian passar eth bestiar – qu'èra entram Mende e Langogne – que s'aperava Labastide de St Laurent – qu'i a avut hered ! - qu'avia conegut -25 pendent dus mesis – e qu'èra baishat dinc a -30 – en 1956 qu'èra
09'45 Idem – que's hadia devant era sala deras hèstas – mes en temps, no's bremba aps d'ac aver vist a hèr
10'20 Bruishas – ua hemna que didia bruisha – que devia èster maishanta, mès que bruisha – qu'acusava era sua bèra sòr d'èster bruisha, qué que l'arribèssa, que didia qu'èra era que l'avia jetat un sòrt
11'40 Idem – ua qu'èra hòrt maishantas, que l'aperavan Melly – que hadia cramar eths garbèrs – un còp, que volia un certificar de «bonne conduite», eth mère no'u volec cap balhar - avant d'arribar ara usina de Sent Lari, qu'i ei ua bòrda, qu'anèc abracar eths pès de totas eras bacas – qu'èra estat portat coma «accident» sus eth camin deras Còstas – que l'avian trobada dab eth saumet, que l'avian aucida – son hilh qu'avia hèt preson
14'50 Velhada – son òme que'u condava ce quin avia pòur enas veiladas – qu'avia pòur autanlèu qu'ère dehòra – era, non n'a pas entenut a condar guaire
15'40 Hadas – sa mair que li'n parlava – era Pelada d'Artigolet, qu'ei ua clarèra – ath ser, eras hadas qu'anavan dançar en aquera pelada – qu'ei pr'amor d'aquerò, que non possava pas arren aquiu
17'30 eth Cavilhari – cantar, socadir esqueras
17'55 Guerre deras Demaïselas – era gran mair deth sòn òme que'n parlava – era, que se'n brembava – eths òmes qu'èran sortidis dab era net, mes ath maitin, qu'avia un sordat davant cada pòrta – qu'aueitavan era cauçuras s'èran salas o propres – eras suas qu'èran salas - «que sòi plan geinat de díder-ac, sustot davant era mia hemna, mes qu'è ua mestressa e que l'è anada veir» ça avia dit - que'u sauvèc era misa – eth bestiar non podia anar pèisher en domaniau – qu'avian trobat un garde dab un piquet plantat ena boca e eth piquet en tèrra – n'avian pas pro de terrenh entà pacatjar, ni amassar lenha – que debutèc en un endret que s'apèra Golau
20'55 Idem – que s'estenèc a tot eth canton – que s'amassèren totis a Santenh – mes qu'i èra era armada – que sonèren eth «tocsin» - ets d'ací, que passavan peth còth de Nedè, qu'ac enteneren – que sen virèren – «demoiselles» pr'amor que' s botvan ua camisa de hemna dessús
22'20 Lenga- diferença entre ací e Anòs o dab Autrech – n'a pas exemples
23'10 Idem – dab Portèth, plan diferent – que's sembla mès dab Aspèth que dab ací



RL-09[CC-SL-Ba2-5]



0'00 Lenga – ua vesia qu'èra de Massat e que cridava sus eth gojat – que didia «Jean-Pierre, fòc del cèl, fil de lo diable !»
0'55 Idem – vosejar eths parents – n'a pas jàmes tutejat eths sievis parents – e ara, non tuteja cap adaise – que's vosejavan tanben entre joens, de cap a 20 ans
«E sòi recebuda ath examen ?!
Oui, dab eras felicitacions deth jury !»

Créateur

Lassalle Renaud, enquêteur
Eth Ostau Comengés, producteur

Source

RL-09[CC-SL-Ba2]
EOC 11

Éditeur

Eth Ostau Comengés

Contributeur

Communauté de Communes du Castillonais (commanditaire)

Format

Texte/html

Langue

gascon

Type

Texte

Spatial Coverage

Saint-Lary

Person Item Type Metadata

Birth Date

1927

Birthplace

Saint-Lary

Citer ce document

Lassalle Renaud, enquêteur et Eth Ostau Comengés, producteur, “Collectage de Angèle 2 - (Saint-Lary-09),” Oralitat de Gasconha, consulté le 21 novembre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/409.

Formats de sortie