Collectage de Jean et de Jeannine - (Massat-09)

VJ = Verbizeau Jeannine

CJ = Cabau Jean

RL-09[Ma-Bo-Vj-Cj-1]

0'00 Sobriquet - VJ : en çò de Janet del Rei – a Liers, qu'avian un Rei e un Cardinal – CJ : en çò de Chic de Borret – quan parlan d'era, que disen pr'aquò Jeannine del Bèl (Bèu)

01'55 Sobriquet dels Bèls – en çò de Trempai, de Montanha, Louis de Raulin, de Pierròt

02'50 Sobriquets Lièrs – un qu'èra le Chicòt del Chic

03'40 Nans – pas conegut – ranqui pr'amro qu'èran estadi mau recebuts a la neishença – nans : perqué

04'55 Consanguinité – al Caròl, que's maridavan totis entre eris – entre cosins prumèrs quauques còps

05'25 Toponymie – amèu de Lièrs – Gaspard

06'00 Escòla – VJ : a Espias, puei a Massat e a Foish pendent 6 ans – que passèc un concors de l'armada e qu'i entrèc – que calia le brevet

07'00 Armada – femnas ? - pas plan, sustot en l'armada de l'aire – qu'èra sovent criticada (defòra) – qu'èra a Tolosa, que fec testes e que partic a las transmissions – que fuc dirijada de cap al chifre (messatge codadis dab chifres) – qu'èran plans de vòls

09'50 Intime – CJ – mestièr – oelhèr – qu'avia oelhas e vacas – mès de 500 oelhas a la fin - n'avian cap de borders colley – cap de raça – quauques cans que fasian les dus : que sabian que calia pessigar las vacas, pas las oelhas

12'15 Baladusa – gents que sabian a pena léger e escríver qu'anavan véner legumes a Tolosa – sovent pres per pècs pr'amor d'èster de la montanha

14'35 Oelhas – Tarasconesas – quin son – feira de Tarascon – qu'i anavan a pè – mes i a qüant a que n'exista cap mès

15'25 Oelhas – que cau aimar las bèstias – 500 oelhas mes qu'èran coma gents – que vesia quan le'n mancava un – quan i a mès de 500, qu'ei mès complicat – quauques oelhèrs non sabian pas conéisher-las – qu'arribava

16'40 Oelha – qu'ei fradgile – autanlèu qu'ei nhacada al còl, qu'ei escanada – sense defensa – malaudias : bruxellose ou fièvre de Malte – aquò, que'u fec mau – le vaccin n'èra pas tan bon pr'amor qu'èran mès malautas après – la bruxellose qu'ei contagiosa a l'òme

19'00Aigüardent – entà soenhar – le gresilh entà las plagas e fèr partir las moscas – le «piétain» : plan netejar les pès – quin marcha – asticòts a la fin, qu'ei minjada vivas pels vèrmis – soenhà'c per greish d'os (?) e vitriòl

20'45 Pastoralisme – montanha e organisacion – le bestiar n'èra cap goardat – cada 8 dias cada un – partir al 1er de junh – que fasian ua estapa a mieja tira – n'èra pas bon, e perqué – le mosquèr qu'èra la Jornalada – quan fè bon, non n'i a cap aiga – qu'avian tròp set

23'10 idem – pegar – damb godron – qu'ac calia fèr còser mes que las brutlava – e las moscas que s'i botavan – après, que feren dab pintrura – qu'èra un còr de caça o un object mes pas ua letra pr'amor non sabian cap léger, las gents – un mercador – elis qu'èran cisèus (la merca) – que las mercavan al començament del mes de junh – la sason qu'anava entrò la fin del mes de seteme – un còp, 50 cm de neu a 1000 m d'altituda

25'50 Natura – que sabian prevéser – broma roja, etc

RL-09[Ma-Bo-Vj-Cj-2]

0'00 Seguida – la lua - «broma roja de la vrespada que met les biòus a la laurada» (corregit de tira per Jean : «les bueus» !)

0'50 Pastoralisme – un cortal – un petit vilatge de montanha – Gotets qu'èra un cortal – cortals : les Campets, las Colatas, las Plans, Rossat, Bargulhèra, Estans – al pè de la Jornalada, qu' avia au mens 7 o 8 «vilas» a 1500m – Loat, de cap 1530m – ja devia pueijar le gorrin – al debut de las annadas 50, gents d'Uston – permèr Gotets, Golur e Lièrs – el, que dalhava a 1250m – aviada dels oelhèrs

04'55 Pastoralisme - Fromatge – noirir dab leiton – gents d'Uston qu'ac fasian – permèr, non volian cap las gents d'Uston que venguessan – les de Lièrs que fasian las trufas a 1250m – prats dab agüeras e «lavavan le fems» – que recuparavan las bosas e fèr un gran mur dab aquò – e esplandir le fems en l'agüera – quin fasian – que calia ua persona o duas entà seguir le trajet – que perdian «òr», qu'èra un crime de perde'n

08'30 Aiga de sorça – que fasia possar l'èrba mè nauta

08'50 Burre – fè'n ua gròssa bòla – e véner als comerçants de Massat – que plegavan le burre dab foelhas de genciana

10'00 Idem – burre del mes de mag – Claudine : quan las vacas deishian – pinta de la bona – que venguia rança e que servia de moishina entà trèr les tavans – que pudia – Josette : que botavan machada al mieg entà fèr mès de pes – JC «la pòca lèt que i a en aquela aigüa !», ça disian

12'40 Nadau – sopa de pinta – non sap pas

14'20 Société – Lièrs – qu'èra un privilegi pr'amor qu'avian la montanha – a Bossenac, n'avian cap montanha – ací, qu'èra suposadis riches pr'amor que partian a l'aigärdent

15'35 Aigüardent – un de cada familha – son pair qu'i anava – qu'anava a l'Auda, a la Hauta Garona – les qu'anavan en Provença – CJ : las gents de Bossenac, qu'èra jalosadis – Josette : son gran pair que fasia 1 million en 1955 – le novèl franc qu'arribèc en 1960

20'40 Pastoralisme – organisacion – cada un son tropèl – cap un majorau – mes les d'Usto, un que fasia las vacas e l'aute las oelhas – non fasian pas qu'aquò e que demorava sus plaça 4 meses – a Bossenac, cap de oelhas – qui n'avia

RL-09[Ma-Bo-Vj-Cj-3]

0'00 Armada – CJ : qu'a hèt 26 meses e qu'ei estat pro – n'aima pas aquò

0'25 Algeria – CJ – bestiesas – fèr sofrir gents e tuar entad arren – coma paisan, que sofria de véser le tractament fèt als arabes – les colons n'èran pas braves, n'avian cap la politessa de'us saludar – que goardavan le camp tot le dia e no'us disian pas bonjorn – qu'ei aquò ?

02'05 Idem – qu'èra estat esploetat - «iò que gausi !» - un òme dab un ase dab un arai de boès – que'u dic en arabe de vier – el qu'èra en la radio – que's posicionava entals paisans arabes – un òme, se's sauvava de pòur, que'u calia tuar – qu'èran les òrdes – coma quan Sarrabère anèc avertir le maquís e que les alemands le tuèren – elis qu'èra pareil

04'40 Guerre 40 – Sarrabère quan fuc tuada – elis que fasian pareil a las gents en Algeria – n'èran pas miélher qu'eths Alemands

05'40 Algeria – pendent 8 meses, qu'a vist la tortura en Algeria – tot le dia – tipes nudis electrocutats per la «gégène» - a còps de pè au cu – qu'ausia bramar tot le dia – que l'a mercat tota la vida – qu'auria fèt, se l'avian demandat ? – n'ès cap james la mèma persona – gents qu'èran en çò seu ! - e que defensavan le païs – e le maitin, partir sense saber se tornarias o pas – e aquò pendent 15 meses

07'50 Idem – un còp quan sautèren sus ua mina – qu'ac ved encara – le GMC sautat, fusils copats en dus – e tipes plan tocats – «les tipes que fabrican las musicions, cau cap que se'n desfasen pr'amor se i a ua guèrra, qué'n van fèr ?» - les arabes que son coma son – que vivian d'aigüa e de faria e de lèt de craba – on èra – en les «Aurès» del costat de Batna - qu'èra en país Chaouia – que cambia la vida d'un òme

09'40 Idem – qu'èra a la radio – mes qu'èra le mès maishant pòste – que's fec tirar dessús mès d'un còp sense saber d'on arribavan las balas – qu'avia le dret de morir – n'avia pas qu'un petit revolver – cap de defensa – les autis qu'avian las mitralhetas – quan le camion girava (mina ?), le cervèl que sortia del cap – «tipes coma nosautis»

la femna qu'ei geinada – que pausa la question de çò que vam fèr d'aquò – coma ua censura !

14'00 Nadal – a Bossenac – dessalar ua merluça pendent 24 oras e après, passar a la padena dab alh e persilh – ua buscalha de la niet de nadau entrò le permèr de l'an – le tison queportava a la bòrda, que protejava del truit – a Lièrs n'èran cap autant credentis – «a Lièrs, que cresem sustot a çò qu'am viscut e çò qu'am vist»

16'05 Rams – boish benasit – a la bòrda – un boquet de boish al cap del teit quan èra acabat

16'40 Chandeleur – un candelèr qu'ei quauqu'un de fòrt gran – a Lièrs que passavan endà Carnaval

18'20 Carnaval – mascadis

18'45 St Blasi – fèr benasir la sau

19'40 Religion – JC n'ei cap james anat al catechisme – son pair qu'avia dit al curè que n'avia cap léser d'anà'i pr'amor que devia goarar le bestiar – qu'avia fèt la permèra comunion pr'aquò – entà un dia se's maridava – e a 77 ans qu'ei tostemps celibatari – en temps, a Lièrs qu'èran autant credentis qu'els autis

2140 Religion – le campanau de la glèisa – cap de cloquèr justament pr'amor n'averen cap le mejans de fè'c – en 1826, que pujèren a París entà aver l'autorisacion (de ?) - un cemintiri plan arribe – que feren un planhon davant era glèisa e botar la tèrra dejós – non tierà cap james pr'amor qu'ei tèrra raportada – qu'i son enterradis les sievis

23'30 festacion de Lièrs – a St Jan – qu'i avia un poste doble – e après la prumèra guèrra, que's despuplèc – la sala a costat de la escòla que servia endà la fèsta – Josep del Griu que fasia «auderons» - la borrèga de Lièrs qu'èra diferenta que la de Massat – tot aquò que s'arrestèc – que fasian son, que fasian al tralala

25'40 Dança- las filhas que pujavan entà fèr bals en la montanha a las cabanas – als cortals d'Estac (Estans ?) e de Rossat – Josette : ua filha qu'avia passat meses ena montanha que devarèc dab un nin en vente

RL-09[Ma-Bo-Vj-Cj-4]

0'00 Seguida – qu'avia dit al pair «qu'èi colicas» - la regenta que l'avia fèra néisher – que l'aperèren «Olga»

01'25 Broishas – que «glaçava» las mainadas – e quauques adultes – quauques uns non serian pas james sortidis dab la net – la «fisica» - se i avia ua vaca malauda, que calia anar véser le curè – qu'èran estats embroishits

03'10 Surnaturel - le «car de las amas» - que calia fèr díser ua messa – ua bèstia s'èra malauta que calia fèr díser ua messa, quauqu'un qu'avia jetat un sòrt

Société - A Lièrs, ua qu'èra prauba e que non dava ren al gorrin – que disia «aquò qu'ei ua sala bèstia, n'a cap volut minjar ren» - cu èra

06'30 Lenga – difrença dab Saurat – CJ mes a Massat, que son gascons, pas a Saurat – prononciar de la «l» al Riu Pregond (pas un bon exemple)

07'15Idem - «quin disetz «la salle à manger» = JC uà (la) sawa a minjar – uàs (las) filhas

09'00 Gorrin – anar crompar les gorrins a Massat e puejar entrò Lièrs – 7 km dab un gorrin – quin saber s'èra bon – crompà'u al Parçons

10'20 Idem – raça – qu'èran blanqui – aurelhas pendentas

10'55 Idem – son pair qu'èra un bon sagnaire – quauques qu'ac fasian mau e le sang non colava cap coma calia – que s'ei «sanglaçat» disian – qu'èra ua catastròfa

11'55 Idem – un present al regent – e al qu'escanava – a Lièrs, no's fasia cap, ni al curè ni al regent

13'45 Electricitat – le permèr còp quan ageren la purmèra ampola electrica en 1942 – le calei, çò qu'ei – on èra ena chemineja – la electricitat en 1942

14'30 Idem – perqué l'ectricitat arribèc tan lèu a Massat ? - non saben pas respóner – le lum a Massat e a Lièrs dab chicòtas centralas