Collectage de Denise - (Arrien en Bethmale-09)
Dublin Core
Titre
Collectage de Denise - (Arrien en Bethmale-09)
Abstract
Sujet
Lessive
Lin
Rivalité entre village
Pain
Fenaison
Marginaux
Colporteur et colportage
Guerre mondiale (1939-1945) -- Résistance
Description
RL-09[CC-AB-Gd-1]
0'30 Sortida de Samortenh – deth Cavalèr Ortalet – d'autis Cavalèrs a Aret – Ortalet qu'èra un nom de familha – no'n sobra cap mès – ua maison de Ortau a costat – sobriquets deras maisons vesias : en çò d'Ortau, Sarrauta, Pueg, eth Cosselhèr, Rotenc - deth costat deth gran pair, qu'èra deth Cescavanhon (de Cescau, dit mèslèu «Tescavanhon»)
02'45 Toponymie – carrèrs de Samortenh, cap de nom (?)
03'00 Aigua – tostemps vista a casa – qu'èra estada metuda lèu – on que calia anar ara hont baish – un rusquèr – quin hadian era bugada – qu'èra eth leishiu – qu'estenian sus eths gamasses – qu'èra coton – lancòus de lin
05'20 Semiar – eth lin – que hadian ua barga – entà bargar – era estopa ara fin – non tintavan cap – qu'èran hòrt solides eras camisas
06'30 Electicitat – Vitali que la hèva dab ua petita usina sus eth riu – un lum de vèrme qu'èra
08'10 Rivalitat entre vilatges – que n'i a encara – separacion en 1931 – n'èra cap avient de maridà's a baish – que començava de maridà's – qu'èran rivalitats de joesi
09'25 lenga – diferença entre rabassèra dab eth «c» molhat a Samortenh, pas a Arien – ditz-ac, e dide'c (??; pas clar)
11'10 Mestièrs – un haure – eth d'Arienh – herrar eths ases, arrengar eras rabassèras – eth ase qu'èra coma en Africa ara – que l'avian besonh entà tot – que'u balhavan eth crostet a bèths còps – a Samortenh, cap de mulet
13'35 Société – Samortenh, nivèu sociau – qu'èra era madeisha vita coma ací
14'15 Evolution – era valea ara – qu'ei afrós, tad era – eth sieu casau que va èster un ortigau, lèu – en eths Planhòus, era Bòrda de Pelhaus, que s'i amassavan eths joesis, avant – ara, no's ved cap mès – n'i cap arrés mès, çò que no's pòt pas trebalhar qu'ei desdeishat – se non èra era rota, qu'aurian eth bòsc ena vièla
16'05 Société – neo-ruraus, non hèn pas arren – los ved jàmes a trebalhar
16'45 Agriculture – semiar – camps de nable, de truhas, de moro, de blat – era hauç tath blat
17'25 Eth pan – haria, pastar – eth òme que balhavan un còp de man – enath levame, qu'i èra tostemps – que s'òu prestavan deth un ath aute – ajustar un shinhau de pasta
19'00 Semiar – eth moro – tà hèr eths coquets – eras micas – cap de segle, ací
20'00 Pastoralisme - bòrdas tetadas – de palja de blat – n'èra cap «bladeta», qu'èra blat pelut, qu'èra atau que l'aperavan
20'50 Semiar – eth seme deras truhas – qu'anavan loenh, delà era Còra – que rendia mès – que hadian talhucs,que talhucavan eras trufas on i èra eth germe – çò d'aute, qu'ac minjavan
22'35 Pomèrs – quauques uns – un còp quan un òme li balhèc tres o quate pomas
23'45 Montanhar – en Balan, ena Chele, en Tòç tah Loset – o mèma eth Mont Valhèr – cap de vuetura enà pujar a Moneras
25'10 Erba – caban – qui montanhava ara Còra, per exemple – lançòus raspes de lin entà dromir, qu'entamiavan era pèth – portar-se'n eras garias – bèths uns, eths pòrcs – en Tòç, qu'i èra ua barguèra deth pòrcs, bèths temps a – diferença de prononcar entre «tòç» (ç molhat) a Samortenh e Arienh
RL-09[CC-AB-Gd-2]
0'30 Hormatge – que'n hadian a sua – eth garbís – eth brossac, quin ac hèr – que botavan eth brossac en ua cauceta – eth cèr que purgava
3'20 Montanhar – en Espanha – en Plan de Beret, entenut a parlar – eth Rotenc, qui anava – Volentari tanben
04'00 Lop – non – eth os – eth Tucòu deths lops
04'40 Lenga – diferença entre «conegut» a Arienh, e «coneishut « a Samortenh – era, n'a cap jàmes prés eth parlar d'ací
05'30 Société – eth Curè Sauvatge – non
05'45 Insolite – eth Curè de Merens – un òme simple que passava en vilatge – que s'avè hèt ua mòtò – que s'i avia botat eth hoc entà anar mès viste – n'èra pas tan pèc, un armari qu'avia hèt
07'25 Emigration – tara Beauce – entara vinha a Bordèus – e puish en «gaz», enas usinas
08'20 Société – neuriças – qu'èra acabat (pas enveja de'n parlar, ça'm sembla)
08'50 Idem – corvadas – enà sauclar eth blat – un bon sistème – ua grana solidaritat – no's pòt pas comparar – era, qu'ac viu mau, aquesta vita solitari
10'00 Idem – praubes – deth vilatge – n'avian cap besonh de passar – un que passava eth endeman deth pòrc, que hèva ua pregària – que l'anavan ajudar, que'u davan causas (aqueth «curè de Merens») - que s'èra hèt curè, eth madeish, que s'avia hèt ua sotana, ua capeleta sus era mòtò (un velò ?) - qu'avia mèma coessat ua hemna, loenh d'ací
12'10 Idem – colporturs – que venguian plan de delà era Còra – que' se'us vedian ena Còra, ena montanha – qu'èran deths Vints (Esbintz), de Sèish, qu'i estivavan tanben – que cantavan
14'00 Vellar – parlar de tot – brocar taras hemnas – parlar de tot – en escarrojant eth nable – arren tara coroja arroja
15'20 Société – generacions ena maison – tres – eths vielhs devant casa ath solelh – arribar nora – eth quart enath ainat
17'10 Escòla – a Aiet – que's passava bien – qu'èran barrejats, hilhs e hilhas – totis que sabian parlar francés deth sieu temps – era, que parlava francés en arribar ena escòla (ça'u sembla)
18'20 Guerre 14 – son gran pair qu'i èra mort eth segond dia dera guèrra – un oncle que n'avia cap conegut eth sieu pair
19'40 Guerre 40 – un pòc de tot – milicians tanben – que hèvan eth pan entà dus vielhis deth Tescavanhon, non podian trebalhar mès – era, que portava eth pan, ua mainada – que serian poduts èster denonciats – eth STO, un que s'èra amagat ena bòrda deths de Cavarèr (Sanson) – era, gafeta, que'u portava eth aminjar – quin hadia – un còp per dia – qui èra passats a Espanha
21'50 Idem – un deth Valent que passava entà Espanha – era sua gran mair qu'avia vist era Gestapo – qu'èra anada prevénguer aqueth de s'anar amagar ena Bòrda Blanca, a Laret – qu'i avia pro de passatges, era Còra, era Croseta, taths Estanhons
23'10 Idem – un d'Aiet (eth nom) qu'èra un milician, ara fn dera guèrra, que partic, non saboren pas jàmes mès çò qu'èra vengut – eth frair dera arregenta qu'èra estat desnonciat – s'èra ara, que seria estat pire
23'55 Nadau – nat present – ua poma o ua irange, qu'ei tot – era velha de nadau, qu'èra era vesilha – eth endeman, un lapin – tara messa de miejanet – un soquet en hoc – mès ath bestiar, non, non l'avian cap a costat de casa
RL-09[CC-AB-Gd-3]
0'00 Seguida
0'40 Carnaval – hèr ua moleta – n'èra cap ua hèsta
01'10 Calhavari – entenut a parlar – cavilhari : quan un veuse s'arremaridava
02'10 St Joan – hèr ua halha en cada vilatge – amassar palha, de tot – que'u hèvan en Sarrat deth Espin dab eths d'Aiet
03'30 Hèsta vilatge – qu'anavan amassar eth «cicí» - que'n hadian boquet, qu'i metian un «penon» (ua èrba blanca) – venéer-la era vrespada en bal – qu'aperavan aqueris boquets «eths remelets» - qu'èra eth 15 d'aost – anar a messa – minjar mès plan que d'abituda – eth Clicho que hadia musica
06'25 Idem – dançar – borrèga, travessada – eths tangòs qu'èran dejà arribats – en folklore, qu'ei barrejat – dançar era castanha (jeannot que's leva)
07'40 Société – eth costume – sa mair qu'a portat eth dòu quasi tota era sua vita – era còha, eth devantau – era gavèra – era haudilha – era còha e eth cohet dessús – eths òmes, ua barreta (calòt) dab un picòt de lana – un velor nere dessús
11'30 Croyances – bruishas – que se'n parlava – era tanta de Jeannot que n'èra acusada, a Aret – que disèn que calia entrar eth pòrc d'arrèr ena bòrda – qu'èran patranquèras
13'10 Idem – eras hadas – que'n parlavan enas velhadas – eth car deras armas : eras bruishas que hadian tapatge pendent era net – qu'espaurissaia eths mainatges
14'25 Lenga – a Tolosa, qu'èra presa per ua espanhòla quan parlava patoès dab ua auta d'ací – vergonha ? No's pensa pas – era arregenta qu'èra deth país a Vathmala, n'èran cap estats punits
16'00 Idem – avénguer – sa hilha que'u compren mes no'n parla cap – tath petit hilh, que'u parla patoès
0'30 Sortida de Samortenh – deth Cavalèr Ortalet – d'autis Cavalèrs a Aret – Ortalet qu'èra un nom de familha – no'n sobra cap mès – ua maison de Ortau a costat – sobriquets deras maisons vesias : en çò d'Ortau, Sarrauta, Pueg, eth Cosselhèr, Rotenc - deth costat deth gran pair, qu'èra deth Cescavanhon (de Cescau, dit mèslèu «Tescavanhon»)
02'45 Toponymie – carrèrs de Samortenh, cap de nom (?)
03'00 Aigua – tostemps vista a casa – qu'èra estada metuda lèu – on que calia anar ara hont baish – un rusquèr – quin hadian era bugada – qu'èra eth leishiu – qu'estenian sus eths gamasses – qu'èra coton – lancòus de lin
05'20 Semiar – eth lin – que hadian ua barga – entà bargar – era estopa ara fin – non tintavan cap – qu'èran hòrt solides eras camisas
06'30 Electicitat – Vitali que la hèva dab ua petita usina sus eth riu – un lum de vèrme qu'èra
08'10 Rivalitat entre vilatges – que n'i a encara – separacion en 1931 – n'èra cap avient de maridà's a baish – que començava de maridà's – qu'èran rivalitats de joesi
09'25 lenga – diferença entre rabassèra dab eth «c» molhat a Samortenh, pas a Arien – ditz-ac, e dide'c (??; pas clar)
11'10 Mestièrs – un haure – eth d'Arienh – herrar eths ases, arrengar eras rabassèras – eth ase qu'èra coma en Africa ara – que l'avian besonh entà tot – que'u balhavan eth crostet a bèths còps – a Samortenh, cap de mulet
13'35 Société – Samortenh, nivèu sociau – qu'èra era madeisha vita coma ací
14'15 Evolution – era valea ara – qu'ei afrós, tad era – eth sieu casau que va èster un ortigau, lèu – en eths Planhòus, era Bòrda de Pelhaus, que s'i amassavan eths joesis, avant – ara, no's ved cap mès – n'i cap arrés mès, çò que no's pòt pas trebalhar qu'ei desdeishat – se non èra era rota, qu'aurian eth bòsc ena vièla
16'05 Société – neo-ruraus, non hèn pas arren – los ved jàmes a trebalhar
16'45 Agriculture – semiar – camps de nable, de truhas, de moro, de blat – era hauç tath blat
17'25 Eth pan – haria, pastar – eth òme que balhavan un còp de man – enath levame, qu'i èra tostemps – que s'òu prestavan deth un ath aute – ajustar un shinhau de pasta
19'00 Semiar – eth moro – tà hèr eths coquets – eras micas – cap de segle, ací
20'00 Pastoralisme - bòrdas tetadas – de palja de blat – n'èra cap «bladeta», qu'èra blat pelut, qu'èra atau que l'aperavan
20'50 Semiar – eth seme deras truhas – qu'anavan loenh, delà era Còra – que rendia mès – que hadian talhucs,que talhucavan eras trufas on i èra eth germe – çò d'aute, qu'ac minjavan
22'35 Pomèrs – quauques uns – un còp quan un òme li balhèc tres o quate pomas
23'45 Montanhar – en Balan, ena Chele, en Tòç tah Loset – o mèma eth Mont Valhèr – cap de vuetura enà pujar a Moneras
25'10 Erba – caban – qui montanhava ara Còra, per exemple – lançòus raspes de lin entà dromir, qu'entamiavan era pèth – portar-se'n eras garias – bèths uns, eths pòrcs – en Tòç, qu'i èra ua barguèra deth pòrcs, bèths temps a – diferença de prononcar entre «tòç» (ç molhat) a Samortenh e Arienh
RL-09[CC-AB-Gd-2]
0'30 Hormatge – que'n hadian a sua – eth garbís – eth brossac, quin ac hèr – que botavan eth brossac en ua cauceta – eth cèr que purgava
3'20 Montanhar – en Espanha – en Plan de Beret, entenut a parlar – eth Rotenc, qui anava – Volentari tanben
04'00 Lop – non – eth os – eth Tucòu deths lops
04'40 Lenga – diferença entre «conegut» a Arienh, e «coneishut « a Samortenh – era, n'a cap jàmes prés eth parlar d'ací
05'30 Société – eth Curè Sauvatge – non
05'45 Insolite – eth Curè de Merens – un òme simple que passava en vilatge – que s'avè hèt ua mòtò – que s'i avia botat eth hoc entà anar mès viste – n'èra pas tan pèc, un armari qu'avia hèt
07'25 Emigration – tara Beauce – entara vinha a Bordèus – e puish en «gaz», enas usinas
08'20 Société – neuriças – qu'èra acabat (pas enveja de'n parlar, ça'm sembla)
08'50 Idem – corvadas – enà sauclar eth blat – un bon sistème – ua grana solidaritat – no's pòt pas comparar – era, qu'ac viu mau, aquesta vita solitari
10'00 Idem – praubes – deth vilatge – n'avian cap besonh de passar – un que passava eth endeman deth pòrc, que hèva ua pregària – que l'anavan ajudar, que'u davan causas (aqueth «curè de Merens») - que s'èra hèt curè, eth madeish, que s'avia hèt ua sotana, ua capeleta sus era mòtò (un velò ?) - qu'avia mèma coessat ua hemna, loenh d'ací
12'10 Idem – colporturs – que venguian plan de delà era Còra – que' se'us vedian ena Còra, ena montanha – qu'èran deths Vints (Esbintz), de Sèish, qu'i estivavan tanben – que cantavan
14'00 Vellar – parlar de tot – brocar taras hemnas – parlar de tot – en escarrojant eth nable – arren tara coroja arroja
15'20 Société – generacions ena maison – tres – eths vielhs devant casa ath solelh – arribar nora – eth quart enath ainat
17'10 Escòla – a Aiet – que's passava bien – qu'èran barrejats, hilhs e hilhas – totis que sabian parlar francés deth sieu temps – era, que parlava francés en arribar ena escòla (ça'u sembla)
18'20 Guerre 14 – son gran pair qu'i èra mort eth segond dia dera guèrra – un oncle que n'avia cap conegut eth sieu pair
19'40 Guerre 40 – un pòc de tot – milicians tanben – que hèvan eth pan entà dus vielhis deth Tescavanhon, non podian trebalhar mès – era, que portava eth pan, ua mainada – que serian poduts èster denonciats – eth STO, un que s'èra amagat ena bòrda deths de Cavarèr (Sanson) – era, gafeta, que'u portava eth aminjar – quin hadia – un còp per dia – qui èra passats a Espanha
21'50 Idem – un deth Valent que passava entà Espanha – era sua gran mair qu'avia vist era Gestapo – qu'èra anada prevénguer aqueth de s'anar amagar ena Bòrda Blanca, a Laret – qu'i avia pro de passatges, era Còra, era Croseta, taths Estanhons
23'10 Idem – un d'Aiet (eth nom) qu'èra un milician, ara fn dera guèrra, que partic, non saboren pas jàmes mès çò qu'èra vengut – eth frair dera arregenta qu'èra estat desnonciat – s'èra ara, que seria estat pire
23'55 Nadau – nat present – ua poma o ua irange, qu'ei tot – era velha de nadau, qu'èra era vesilha – eth endeman, un lapin – tara messa de miejanet – un soquet en hoc – mès ath bestiar, non, non l'avian cap a costat de casa
RL-09[CC-AB-Gd-3]
0'00 Seguida
0'40 Carnaval – hèr ua moleta – n'èra cap ua hèsta
01'10 Calhavari – entenut a parlar – cavilhari : quan un veuse s'arremaridava
02'10 St Joan – hèr ua halha en cada vilatge – amassar palha, de tot – que'u hèvan en Sarrat deth Espin dab eths d'Aiet
03'30 Hèsta vilatge – qu'anavan amassar eth «cicí» - que'n hadian boquet, qu'i metian un «penon» (ua èrba blanca) – venéer-la era vrespada en bal – qu'aperavan aqueris boquets «eths remelets» - qu'èra eth 15 d'aost – anar a messa – minjar mès plan que d'abituda – eth Clicho que hadia musica
06'25 Idem – dançar – borrèga, travessada – eths tangòs qu'èran dejà arribats – en folklore, qu'ei barrejat – dançar era castanha (jeannot que's leva)
07'40 Société – eth costume – sa mair qu'a portat eth dòu quasi tota era sua vita – era còha, eth devantau – era gavèra – era haudilha – era còha e eth cohet dessús – eths òmes, ua barreta (calòt) dab un picòt de lana – un velor nere dessús
11'30 Croyances – bruishas – que se'n parlava – era tanta de Jeannot que n'èra acusada, a Aret – que disèn que calia entrar eth pòrc d'arrèr ena bòrda – qu'èran patranquèras
13'10 Idem – eras hadas – que'n parlavan enas velhadas – eth car deras armas : eras bruishas que hadian tapatge pendent era net – qu'espaurissaia eths mainatges
14'25 Lenga – a Tolosa, qu'èra presa per ua espanhòla quan parlava patoès dab ua auta d'ací – vergonha ? No's pensa pas – era arregenta qu'èra deth país a Vathmala, n'èran cap estats punits
16'00 Idem – avénguer – sa hilha que'u compren mes no'n parla cap – tath petit hilh, que'u parla patoès
Créateur
Lassalle Renaud, enquêteur
Eth Ostau Comengés, producteur
Source
RL-09[CC-AB-Gd]
EOC 10
Éditeur
Eth Ostau Comengés
Format
Texte/html
Langue
gascon
Type
Texte
Spatial Coverage
Arrien en Bethmale
Person Item Type Metadata
Birth Date
1935
Birthplace
Bethmale (Samortein)
Collection
Citer ce document
Lassalle Renaud, enquêteur et Eth Ostau Comengés, producteur, “Collectage de Denise - (Arrien en Bethmale-09),” Oralitat de Gasconha, consulté le 24 novembre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/46.