Collectage de Maxime - (Soueich-31)

Dublin Core

Titre

Collectage de Maxime - (Soueich-31)

Abstract

Sujet

Blé
Saint-Jean (fête)
Carnaval
1er mai
Colporteur et colportage
Guerre mondiale (1939-1945) -- Occupation
Gascon (dialecte)
Processions

Description

5. THEMES ABORDÉS PENDANT L’ENTRETIEN

eth mestièr d’arrepopetaire, eths marcats (anà’i a pè) : 502 + 504 (7’00)
des•huelhar eth blat mòro : 503 (0’14)
eth blat balhat ath bolangèr, naras bèstias: 503 (1’56)
era familha :
qu’èra eth ainat > n’anava cap ena escòla sonque eth maitin > 503 (2’16)
Papà que didiá vos a sa mair > 503 (3’39)
eras castanhas e eth vin verd : 503 (4’40)
vrenhar : 503 (6’37)
era lenha : hèr eths arramèrs en dab era pica > 503 (8’41)
segar : 504 (0’44)
Qu’ac è avut hèt. Abant, qu’òm semiava un camp de blat e, après, que i caliá hèr eth torn abant, dab era dalha. E qu’aviám un espèça d’arrestèth aquiu sus era dalha qu’òm fotiá era garba e eth blat d’un costat. E après, qu’òm ac amassava. Eras hemnas qu’ac amassavan entà hèr eth passatge o que passàvam en dab eras vacas, abant, e era dalhusa, e dab aqueth arrestèth qu’òm aviá, qu’òm hadiá garbas. Paquets. Après, que caliá hèr garbas. Ò que durèc un moment ! Après, qu’arribèc era liusa. Après, non n’aviám cap tròp, ací, quan mèma. Que n’aviám juste tara consomacion dera proprietat. Autrament, non se’n hadiá cap tròp. Ací, qu’é mèslèu eth eslevatge qu’era cultura. laurar un camp de blat : 504 (1’52) En aqueth camp arribent, vedetz, aciu-haut, que i è laurat dab era mossa, jo. En aqueth camp arribent ací. Que i hadiám blat. Aquiu que’u vedetz mès aqueth qu’é arribent. E qu’aviá eth mèn oncle, quan lauràvam dab era mossa, quan arrepujàvam, que mos hadiá botar un terràs sus era mossa, entà anà’u descargà’u. E ? J’ac caliá hèr ! Qu’èran meticulosis, surtot Papà e eth mèn oncle. Bodiu ! E òc ! Ara, qu’é perimat, tot aquerò [...] (2’47) Abant, que terràvam eths camps arribents. Ara, no’s hè cap mès, aquerò, terrar.
bàter : 504 (3’40) Cargar-la [era garba], entrar-la. Que la botàvam en eths truats o que hadiám ua garbèra dehòra e, après, ath moment de bàter, que i aviá 4 o 5 tipes deth vilatge que venguián dab eths cars e eras vacas, tornar cargar aquerò e portà’c ena batusa, ena mòla qu’avetz vist aciu. Oui, oui. Que i a un tipe, après, qu’èra deth vilatge aquiu, qu’aviá qu’aviá ua batusa que venguiá enas corts. Qu’òm batiá ena cort, qué. Qu’é ua mashina a vapor qu’aviá aquiu e aquiu que batiám ena cort. Qu’èra mès avient. N’aviám cap besonh tant de cars ni arren, comprengues. Qu’èra sus plaça. E qu’òm botava era garbèra juste a costat deth truc entà simplifiar eth trebalh.
hèr eras garbas PBL VENT ? : 504 (4’28) Se quin hadiám eras garbas ? N’é cap dificile. Aquerò qu’é eras hemnas qu’amassavan eth blat, qu’òm venguiá de hèr cair dab era dalhusa, aquiu. Qu’òm hadiá garbas. E après, Mamà, dab eth blat, que hadiám un nudèth aquiu. Quin s’aperava aquerò, macarèu ? […] (4’55) Un liàs. E que fotián eth liàs en tèrra, que fotián era garba dessús, en dab eth jolh, qu’òm atrapava era garba e, après, dab un truc en buès, qu’òm hadiá eth torn e hòp : qu’òm tornava passar devath [...] (5’50) : Qu’apialotàvam era garba atau per’mor, se plaviá, entà que s’esgotèssa, comprengues. Atau, que s’esgotava e, après, quan èra eishut, qu’ac entràvam, qué. Qu’aperàvam aquerò ua saumeta. I a bèth temps a que non se’n hè cap mès [...] (6’15) Caliá cap qu’un cabelh que depassèssa eth cuu dera garba. Que’u caliá amassar, eh !

segar 517 (0’38)
Jo, que començava d’anar hèr eth torn, abans, dab Papà. Qu’aviám ua dalha dab un arrestèth. E vedetz se quin é aquerò aquiu ? Non ? E ? Sabetz se quin é. E ben, qu’òm fotiá eth blat ena cancèra, aquiu. E après, eras hemnas qu’ac amassavan. Mamà qu’ac amassava ath darrèr, que hadiá un pialòt. Après, que’n hadiám ua garba. Que hadiám eth passatge tà començà’i de passar dab eth parelh e era dalhusa. Non aviám cap era moassonusa alavetz ni arren. Qu’aviám ua dalhusa, dab un arrestèth ath costat, aquiu. Dab era pedala, qu’òm hadiá un hagòt e qu’òm le laishava e, après, qu’òm l’arreprenguiá e eras hemnas que le’n tiravan, darrèr, entà hèr eras garbas. Après, que hadiám eras garbas aquiu. Mamà que hadiá liasses. Un liàs, que s’aperava, tè ! […] (1’59) E après, que’n hadiám garbèras, en ua bordura deth camp. Saumetas, que s’aperava. Qu’ac aperàvam atau. Qu’amassàvam eras garbas aquiu e... de faiçon que, se plaviá, que’s podessan esgotar, comprenguetz. E après, que las anàvam cargar. Que las fotiám a casa, en truat, o ua garbèra que hadiám e caperar era garbèra, en tot demorar d’anar bàter.

bàter 517 (2’25) E que batiám on avetz vist apiás, aquiu, qué : ath pont, aquiu. Que marshava ara aiga, qué. Que i aviá ua batusa. Après, qu’arribèc era moassonusa-batusa alavetz plan : tot aquerò j’estèc abolit. Se’n parlèc cap mès de bàter atau.

segar 538 (0’38)
Que vos ac vau díder-vos-ac pr’amor qu’ac è hèt alavetz ja vos ac vau díder-vos-ac. D’abòrd, que començàvam de semiar eth blat evidament. E ben qu’aviám de petitas proprietats, de petitis camps alavetz, quan èra bèth, quan èra eth moment de segar, que caliá anar daurir eths camps dab era dalha, aquiu. Dab un arrestèth que i aviá, qu’òm arrebatiá eth blat ena cancèra e eras hemnas que l’amassavan entà hèr eras garbas, tà poder passar dab eras vacas e era dalhusa, comprenguetz. Entà hèr eths hagòts, qué. E après, qu’òm hadiá eth torn deth camp, qu’òm amassava eths hagòts, qu’òm les escartava e, après, eth endeman o eth arre-endeman o mèma de còps eth mèma diá, se non i aviá èrba, qu’anàvam amassar eras garbas e que hadiám eras garbas. Voilà se quin se hadiá. Après, qu’arribèc era moassonusa-batusa alavetz que simplifièc un carròp de causas per’mor alavetz qu’ac caliá hèr atau ! Pardi ! E après, qu’amassàvam era garba, que’n hadiám paquets. Que’m brembi que s’apèra saumetas, que’m pensi qu’ac aperàvam, aquerò. Qu’ac amassàvam entà poder… mès facile tà cargà’c, tà non passar per tot eth camp. Que’n hadiám paquets entà… Quan plaviá, que s’esgotava, comprenguetz. E après, qu’òm ac cargava, qu’òm ac botava en eths truats o en ua garbèra dehòra, qu’òm ac aperava, dinca eth moment on anàvam bàter. Voilà. Voilà ce que hadiám ara epòca : ua masèga, uè, tad arren. Tà pòc de causas…
bàter 538 (2’11) Après, qu’arribèc eras batusas enas maisons. Ací, sai cap. Si, si, ací, que i batián tanben per’mor qu’aviám era bòrda ad aquera man, aquiu, eth truat ací per’mor que mos cramèrem ací en 1976. Alavetz que calec hèr çò d’aute, aquiu. Sai cap se venguián bàter aciu, pensi cap. Me’n brembi cap. Per’mor i èra cap tostemps, jo, qué. Voilà se quin se hadiá, ara epòca. Ara, qu’a cambiat tot.
cargar era garba 538 (2’47) : Hop, aquiu, atencion ! Papà e eth mèn oncle qu’èran meticulosis. Que passavan eth arrestèth… Mèma quan aviám cargat eths cars, que i passava eth arrestèth, Papà ! Non sortiá un cabelh. Tà qué ? Tad arren. Qu’ac caliá atau. Qu’èran meticulosis, ara epòca, mès que ara. Que i aviá monde enas maisons, qu’aviám eth temps de hèr un carròp de causas. Ara que non i a arrés mès.

bàter 539 (0’38) Tà bàter, qu’amàssavam, que tornàvam a cargar era garba. Quan l’aviám tocada dus còps, que la caliá tornar tocar. Eths vesins que venguián. Que i aviá cars o carras que s’aperava. Qu’ac cargàvam dab eras vacas, i aviá cap tracturs encara, ara epòca. Que tornàvam a cargar tota aquera garba e que la portàvam a çò que m’avetz parlat après, ena mòla, aciu. E après, era palha, que la tornàvam a descargar en eths truats. Eth gran, après, que caliá pujar en eths solèrs, sus eth còth, aquiu. Ua masèga tad arren… Tà tornà’u a devarar. Ara, no’s hè cap mès, tot aquerò. Qu’é finit, tot aquerò. Eth progrès qu’a embricalhat un carròp de causas.
(1’40) Que caliá arraiar eths cars, ara epòca. Entà devarar era còsta, qu’arraiàvam. Qu’èram dus : un en arraiader darrèr e un aute dab eras vacas devant. E après, tà arrepujar, soen, que doblàvam. Que doblàvam : dus parelhs, que botàvam entà pujar era còsta. Ah oui ! Qu’èra ua masèga. Ua masèga tad arren. (2’24) Que hadiám virar ua manivèla, aquiu. Que i aviá eths arraiaders, eths patins, se voletz, qu’èran en buès. Que passavan a costat dera arròda, que possavan era arròda, entà poder arraiar, qué, entà qu’eras vacas non prenguián tot eth pes sus era juata.
(2’50) Alavetz que se n’i consomava, vin e aigardent e tot ! Caliá cap buhar en balon ! Se’n parlava cap de buhar, ara epòca ! Que hadiám era hèsta, uè ! Qu’èra un shinhau eth amusament deras campanhas. I aviá cap tròp de causas, ara epòca, ena campanha, entà amusà’s.
(3’18) Que i aviá de qué ! Eras hemnas… Fòrça poralha. Bolhon en dab bueu, sabes. Après, gariás farcidas, sabes. Que i aviá de qué minjar !

mòler 540

lavar era harda en Gèr (era desca sus eth cap) 540 (1’20)

Sent Joan
540 (2’00) : eths maridats dera annada, eth curè, procession que partiá dera glèisa, eth tison
541 (0’10) : 2da version, eths maridats, era corona
541 (1’09  fin) : 3ème version, eths maridats dera annada, era corona, eth tison, eth curè, era procession que partiá dera glèisa, era preparacion deth huec, eth tison, mostrar eras gojatas sus eth pont en ame eth carbon dera barra

Carnaval 542 : eras cavalcadas de Soeish (cada quartièr qu’aviá eth sòn car), amassar ueus

Nadau 542 (1’42) : eth soc (que durava tota era setmana), aucíder un bueu

Eth 1er de mai 542 (2’40 + reprise à 4’07) : que maiàvam (amassar eths tamborèus), que caliá qu’eras gojatas paguèssan quauquarren entaths gojats.

Eths camelòts de Soeish 542 (5’05)

Eths sobriquets 542 (7’10) : exemples, utilizacion, eras maisons qu’avián sobriquets

Era 2da GM
542 (8’50) : eths Alemands a Soeish, era populacion presa en otatge, que i aviá monde en eths truats
544 (0’25) : arribada d’un maquisard ath çò de Maxime ; eths Alemands que vengueren eth endeman

Qu’arrepresenta eth patuès ? 542 (11’10)  PBL VENT

Procession Senta Barba 580, 581


Créateur

Jean-Paul Ferré, enquêteur

Source

JPF-31[As-So-Rm]
EOC 6

Éditeur

Eth Ostau Comengés

Date

23/07/2010

Format

Texte/html

Langue

gascon

Type

Texte

Spatial Coverage

Soueich

Person Item Type Metadata

Birth Date

1928

Birthplace

Soueich

Citer ce document

Jean-Paul Ferré, enquêteur, “Collectage de Maxime - (Soueich-31),” Oralitat de Gasconha, consulté le 21 novembre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/469.

Formats de sortie