Collectage d'Honoré Sacaze (Cathervielle-31)
Dublin Core
Titre
Collectage d'Honoré Sacaze (Cathervielle-31)
Sujet
Contes gascons
Formulettes
Pastoralisme
Ours
Alimentation
Hameaux disparus
Surnaturel (légende)
Races ovines
Fenaison
Apiculture
Fromage et beurre
Surnaturel (pierres magiques)
Surnaturel (sorcières)
Chandeleur
Proverbes
Description
06’40 Honoré Sacaze
06’50 Oralité – conde – era saumeta de Porradet – que cercava èrba – qu’encontrè eth lop que la volia minjar – era saumeta que’u digó que n’avè pas nada grèisha e que calia demorar que devarèssi dera montanha- ara automna, eth lop que la demorava – era saumeta que’u digó avant de minjar-la d’aueitar un pè que’u hèva mau – tanlèu que ho pròishe que l’acabejè
10’22 Oralité – formulette – de qué as pòur ? Dera gata de Pobòu !
10’50 conde – qu’èra a Canejan, ena Vath d’Aran (tròp de vent)
13’15 Idem – conde acabat en Canejan – que caçavan e que s’atrapèren era broma – que’s perdoren – que vedoren ua lutz en ua maison, ath lonh – que tustèren, non i avia pas arrés – ara fin, un vielh que’u responó d’entrar e d’aueitar en armari tà minjar – ua codena que copèren - eth endeman matin, eth òme que devarè,era codena qu’èra tà soenhà’s eth hemoroïdes
18’00 Espanhòus tà França – hòrt qu’arribèren tad ací – vaquèrs, oelhèrs o vailets qu’èra sovent espanhòus – sovent que demorèren ací – mès tard, que’us logavan en Espanha, mainatges de 13 o 14 ans – ara fin, que s’estèren a Espanha pr’amor qu’i vivian miélhor e eras cloturas que remplacèc eras cloturas
20’25 Idem – hèira de Arreu tà logà’us
21’20 Pastoralisme – arravitalhament – un còp per maison, segon eth nombre de vacas per maison
MF-31[BL-Ca-Sh2-2]
0’05 Idem – eth vaquèr – qu’avè ua trompeta o un carcòi – quan tutava, eth monde qu’aalargavan eras vacas – un proprietari tot dia que l’anava acompanhar dinc ara montanha – que devarava tot dia – mes a Garin, que demorava dab eras vacas manas
01’45 Idem – eth oelhèr – cada un eth son torn tà portà’u eth arrevitalhament – que devarava totis eths 8 dias tà balhar sau, mes ath vilatge, qu’èra ua costuma – qu’èra mès arrude que ara – qu’èran ahumats
04’00 Eth os – de cap a Castilhon, qu’avian a lhevà’s era net – préner un tison en huec tà hè’u pòur
05’20 Vita paisana – autonomia – eth casau, eth pan, eth pòrc, en eths prats eth estiu
06’05 Era hèsta deth pòrc – quin se passava – eth estiu, que hèvan petit salat – eth ivèrn, qu’escanavan oelhas
08’00 Idem – escanar dab eths vesins – anar lavar eth vente en arriu – ara que i a eths congelators
10’00 Eth pòrc – çò qu’ei eth petit salat – quin hèvan
10’55 Era oelha – era gròssa tripa – qu’èra mens bona qu’era deth pòrc – hèr eth peteran, pelar eth vente – botar pomons – quan sa mair escanava ua oelha, qu’ac hèva tostemps
13’10 Alimentacion – eth estiu – eth dejunar qu’èra ua moleta, trufas, o ua ròsta de camajon
14’15 Vilatge despareishut – ena lana de Garin, un vilatge aperat Arror – un vedèth en òr que seria devath tèrra – vilatge englotit, ua punicion de Diu pr’amor qu’èran desbauchats – qu’i demorè era glèisa de St Pè
16’40 Plans oelhas
17’15 Pastoralisme – oelhas arraça - ua crotzada de castilhonesa – en Artiga, sonque castilhonesa en temps – qu’èra leitèra – aquera arraça que’s pèrd – ena tradicion, qu’ei era tarasconesa – qu’an eras patas longas
19’00 Idem – es tuhadas – non son pas tròp beròias, mes que son granas – dab era lan, que la crompavan – que la portavan tath lanissèr – eth, que hèva gusmèths de hiu tà brocar
MF-31[BL-Ca-Sh2-3]
02’50 Que’n gaha ua – un gancho qu’ei eth nòm dera maneita
04’50 Pastoralisme – can deras oelhas – en temps, qu’èra un can coma aqueth qu’avèn – eth border qu’ei bon tanben mes qu’amassa tostemps eth bestiar – qu’aperavan aquera arraça « eth patós » - eth gròs can de montanha que defendè eth tropèth
06’40 Pastoralisme – un barri – cada proprietari qu’avè 5 6 barranas – tath hiems
10’15 Idem – quin cau horgar – quin hèn – pendent 5 o 10 mn – eth, qu’a sustot dalhat dab era motofochusa
14’14 Idem – non sap pas dalhar coma eths vielhs – entrar eths cunhs laguens – dalhar eras ortigas
MF-31[BL-Ca-Sh2-4]
0’00 _ 03’30 Dalh
03’30 Dalhar – ahialar era dalha – ua pèira doça – quin cau hèr – ahialar dab aiga tanben – eth codèr tà ténguer era pèira e tara aiga – eth manje qu’ei era asta – pas tostemps atau com ac a, eth manilhon que pòt èster tà darrèr – qu’ei ua dalha « autrichienne » - qu’èran bonas – dalhas estretas e d’autas mès larjas
07’25 Diferença entre era dalha e eth dalh (pas marcada) – era asta qu’ei de hereishe
08’30 HS entra a casa sua – un arruchèr – eths cadres – ahumar eras abelhas en automna – ua malaudia eth polh, o eth poi
10’45 Era mèu – tirar eths cadres ( hausses ?) – tirar era cira, sarrar en un sac on cagia era mèu – « les abeilles sont en colère »
11’40 Seguida – quin sa mair hèva era cira taths planchèrs – bovièrs ( ??), era cira – ua tecnica
13’20 Eth plec, era candela prima – non sap pas
13’40 Eth casau – trufas, mongetas – quin hè eras consèrvas de mongetas
15’10 Agriculture – semiar – blat, òrs, civada e trufas -eras trufas taths pòrcs – eth blat copat dab era hauç e era dalha (sons parents) – bàter ena automna – ara, non hèn pas mès que èrba
17’35 Plans deth casau
18’35 Idem
MF-31[BL-Ca-Sh2-6]
0’30 St Joan – botar un tison ena maison – dessús eth lintèu dera cheminèia
01’10 Alimentation – sa gran mair quan hèva eth cafè, que prenia un tison e que’u trempava en cafè
02’00 Eth arramèu dera bòrda – que portava bonur – eth arramèu vielh, que’u hèn cremar
03’30 Elevage – dificultat d’aucir ua craba – que hè pena – era oelha, mens – que comprenen que las vatz aucir
04’15 Era lèit – un leitarè de Vath d’Oelh que passava - eth, que hèva eth hormatge – hèr eth burre – non crompavan pas jàmes burre – trucar tà hèr eth burre – eth hormatge, qu’èra mès rare – en çò de Hontan, qu’anavan véner eth burre – ara, non pòden pas mès mólher
07’Société – eras nòrmas e restriccions de ara – que n’i a tròp
12’55’20 Vacas castanhas – dressar un parelh, se non son pas dressats, ni eths un nn eth aute, qu’ei mauaisit
12’57’20 Eth parelh – eras guidas enas aurelhas – tà avançar « hà », e « uò’ » tà estangà’s – sovent sonque vacas, sonque un a Portèth, qu’avè braus
13’00’10 Plan garias
13’00’30 Pèiras – eth Calhau deths Porricos – que sembla ua cloca dab eths porrics – era montanha de
Plan de HC a dalhar ??
MF-31[BL-Ca-Sh2-7]
0’30 Montanha d’Espiò – montanha en « indivis » - en temps, que podian anar montanhar en vilatge vesin, mes se’n devian tornar eth ser a lor
01’40 Idem – un procès dab eths de Garin – un curè – Maridèras ara plaça de Pèirèras (pas clar)
02’50 Pastoralisme – tensions entre vilatges pr’amor deras hitas – ara, qu’ei parièr, qu’an tota era montanha per eths e que’s pelèjan
03’35 Pèiras – eth Calhau de Pèiralada – en eths prats tanben
04’15 Pèiras – eth Calhau deths Porricós – a que sembla
04’55 Idem – eth Calhau de Riba Pardin – eras hemnas que non podian pas aver mainatges qu’i anavan – eh Calhau de Pèira Daumèra ( ?) – qu’i balhavan era dima en aqueth calhau – entre Pobòu e Catèrvièla – eth Calhau des Cères – eth Calhau de Cauvèga
06’40 Croyances – eth òme de pèira – que hèvan un òme de pèira dab calhaus
07’20 Eth Planhòt des Hautaumes – que s’i amassavan eras hantaumas per anar dançar – ua hantauma qu’ei ua sorcière, ua hada
08’05 Croyances – que’n parlavan eths vielhs e qu’i credian
08’30 Idem – eras hadas
11’50 Cosina en huec – eth huec tostemps alugat – eth maitin, que botavan eth metau – quan arribè eth gaz, que’u calia esparanhar – era lèit en huec n’èra pas bona segon eth, un gost de hum
13’50 Société – eras hemnas – çò que hèvan
14’35 Idem – generacions ena maison – 3 – eths vielhs, tostemps a casa – un lhet a costat deth huec taths vielhs, tostemps
15’54 Idem – eretatge – eth ainat, dròlle o dròlla
16’15 Histoire famille – maison Senhorat en temps, mes un gendre qu’arribè – un Sacaze que venguec gendre – qu’èran mès praubes en montanha qu’ena plana
17’50 Cosina – pastèras de morets – dab era haria soa – eth milhàs, pastèras dab pomas – tara Candelèra e eths pescajons tà Carnaval
19’10 Candelèra – era prumèra pastèra – un bilhet ena man e enviar-la dessús eth armari – e que l’i deishavan – « A la Chandeleur, l’hiver cesse o prend rigueur » -
20’40 Arreproèr – « Heroèr, heroeuron, per un trauc de viron, m’empies era maidon »
21’30 EPAstoralisme – eras oelhas taras Vaths que s’i estavan tot eth ivèrn –
MF-31[BL-Ca-Sh2-8]
0’00 Seguida - eras arrabastèras, çò qu’èra – que’s portavan eth disnar a haut – era èrna que demoravan en eths troats dera Vath – tot qu’èra dalhat – cada maison qu’avè ua maison ena Vath
3’00 Elevage – eths tropèths que demòran en país
04’00 Idem – benediccion deth tropèth – a Garin, que’s hèva tara sent Joan
04’50 Société – evolucion – era vitessa que decida – hèr tot çò que pѽden dab eths tractors – çò de mès arribent, no’s dalha pas mès
06’25 Cançon – « Quan te costèren los esclòps »
08’00 Idem – Le refuge…
11’30 Société - Cançons – que s’i cantava mès en temps
12’20 Arreligion – davath eth Plan de Còrs ( ?) - un planhòt on hèvan ua procession
13’05 Croyance – Tantuga – a Jurvièla – non a pas entenut a parlar un pialèr – que s’amagavan
14’35 Histoire famille Fontan – en çò de Hontan – qu’avian crompat ua maison vesia – e d’aquiu enlà, sonque malurs que’u arribèren – ua hemna « voyante » qu’èra venguda, e qu’avè trobat eth maishant sòrtena aquera maison – que pugè taras bòrdas dera Vath – que’us digó en partir que s’anava estancar – e que s’estanquè
18’30 Croyances – Joan d’Avanha (Avajan en Loron) – que espaurir eths mainatges que parlavan d’aqueth òme
19’20 Idem – sa mair qu’èra de Cièr – e quan i anavan, un que s’aperava eth Pesquèrr – que sen servian tà hossa sage – un aute deras Barelhas
21’20 Idem – eras hadas – en Planhòt des Hantaumas (que confon hantaumas e hadas)
MF-31[BL-Ca-Sh2-9]
0’00 Seguida – que se’n parlava enas velhadas
01’30 Idem – son gran pair que’u parlava dera mairastre que ven de sortir – que’n parlava tostemps – tà hè’u pòur – non la vedian pas jàmes
06’50 Oralité – conde – era saumeta de Porradet – que cercava èrba – qu’encontrè eth lop que la volia minjar – era saumeta que’u digó que n’avè pas nada grèisha e que calia demorar que devarèssi dera montanha- ara automna, eth lop que la demorava – era saumeta que’u digó avant de minjar-la d’aueitar un pè que’u hèva mau – tanlèu que ho pròishe que l’acabejè
10’22 Oralité – formulette – de qué as pòur ? Dera gata de Pobòu !
10’50 conde – qu’èra a Canejan, ena Vath d’Aran (tròp de vent)
13’15 Idem – conde acabat en Canejan – que caçavan e que s’atrapèren era broma – que’s perdoren – que vedoren ua lutz en ua maison, ath lonh – que tustèren, non i avia pas arrés – ara fin, un vielh que’u responó d’entrar e d’aueitar en armari tà minjar – ua codena que copèren - eth endeman matin, eth òme que devarè,era codena qu’èra tà soenhà’s eth hemoroïdes
18’00 Espanhòus tà França – hòrt qu’arribèren tad ací – vaquèrs, oelhèrs o vailets qu’èra sovent espanhòus – sovent que demorèren ací – mès tard, que’us logavan en Espanha, mainatges de 13 o 14 ans – ara fin, que s’estèren a Espanha pr’amor qu’i vivian miélhor e eras cloturas que remplacèc eras cloturas
20’25 Idem – hèira de Arreu tà logà’us
21’20 Pastoralisme – arravitalhament – un còp per maison, segon eth nombre de vacas per maison
MF-31[BL-Ca-Sh2-2]
0’05 Idem – eth vaquèr – qu’avè ua trompeta o un carcòi – quan tutava, eth monde qu’aalargavan eras vacas – un proprietari tot dia que l’anava acompanhar dinc ara montanha – que devarava tot dia – mes a Garin, que demorava dab eras vacas manas
01’45 Idem – eth oelhèr – cada un eth son torn tà portà’u eth arrevitalhament – que devarava totis eths 8 dias tà balhar sau, mes ath vilatge, qu’èra ua costuma – qu’èra mès arrude que ara – qu’èran ahumats
04’00 Eth os – de cap a Castilhon, qu’avian a lhevà’s era net – préner un tison en huec tà hè’u pòur
05’20 Vita paisana – autonomia – eth casau, eth pan, eth pòrc, en eths prats eth estiu
06’05 Era hèsta deth pòrc – quin se passava – eth estiu, que hèvan petit salat – eth ivèrn, qu’escanavan oelhas
08’00 Idem – escanar dab eths vesins – anar lavar eth vente en arriu – ara que i a eths congelators
10’00 Eth pòrc – çò qu’ei eth petit salat – quin hèvan
10’55 Era oelha – era gròssa tripa – qu’èra mens bona qu’era deth pòrc – hèr eth peteran, pelar eth vente – botar pomons – quan sa mair escanava ua oelha, qu’ac hèva tostemps
13’10 Alimentacion – eth estiu – eth dejunar qu’èra ua moleta, trufas, o ua ròsta de camajon
14’15 Vilatge despareishut – ena lana de Garin, un vilatge aperat Arror – un vedèth en òr que seria devath tèrra – vilatge englotit, ua punicion de Diu pr’amor qu’èran desbauchats – qu’i demorè era glèisa de St Pè
16’40 Plans oelhas
17’15 Pastoralisme – oelhas arraça - ua crotzada de castilhonesa – en Artiga, sonque castilhonesa en temps – qu’èra leitèra – aquera arraça que’s pèrd – ena tradicion, qu’ei era tarasconesa – qu’an eras patas longas
19’00 Idem – es tuhadas – non son pas tròp beròias, mes que son granas – dab era lan, que la crompavan – que la portavan tath lanissèr – eth, que hèva gusmèths de hiu tà brocar
MF-31[BL-Ca-Sh2-3]
02’50 Que’n gaha ua – un gancho qu’ei eth nòm dera maneita
04’50 Pastoralisme – can deras oelhas – en temps, qu’èra un can coma aqueth qu’avèn – eth border qu’ei bon tanben mes qu’amassa tostemps eth bestiar – qu’aperavan aquera arraça « eth patós » - eth gròs can de montanha que defendè eth tropèth
06’40 Pastoralisme – un barri – cada proprietari qu’avè 5 6 barranas – tath hiems
10’15 Idem – quin cau horgar – quin hèn – pendent 5 o 10 mn – eth, qu’a sustot dalhat dab era motofochusa
14’14 Idem – non sap pas dalhar coma eths vielhs – entrar eths cunhs laguens – dalhar eras ortigas
MF-31[BL-Ca-Sh2-4]
0’00 _ 03’30 Dalh
03’30 Dalhar – ahialar era dalha – ua pèira doça – quin cau hèr – ahialar dab aiga tanben – eth codèr tà ténguer era pèira e tara aiga – eth manje qu’ei era asta – pas tostemps atau com ac a, eth manilhon que pòt èster tà darrèr – qu’ei ua dalha « autrichienne » - qu’èran bonas – dalhas estretas e d’autas mès larjas
07’25 Diferença entre era dalha e eth dalh (pas marcada) – era asta qu’ei de hereishe
08’30 HS entra a casa sua – un arruchèr – eths cadres – ahumar eras abelhas en automna – ua malaudia eth polh, o eth poi
10’45 Era mèu – tirar eths cadres ( hausses ?) – tirar era cira, sarrar en un sac on cagia era mèu – « les abeilles sont en colère »
11’40 Seguida – quin sa mair hèva era cira taths planchèrs – bovièrs ( ??), era cira – ua tecnica
13’20 Eth plec, era candela prima – non sap pas
13’40 Eth casau – trufas, mongetas – quin hè eras consèrvas de mongetas
15’10 Agriculture – semiar – blat, òrs, civada e trufas -eras trufas taths pòrcs – eth blat copat dab era hauç e era dalha (sons parents) – bàter ena automna – ara, non hèn pas mès que èrba
17’35 Plans deth casau
18’35 Idem
MF-31[BL-Ca-Sh2-6]
0’30 St Joan – botar un tison ena maison – dessús eth lintèu dera cheminèia
01’10 Alimentation – sa gran mair quan hèva eth cafè, que prenia un tison e que’u trempava en cafè
02’00 Eth arramèu dera bòrda – que portava bonur – eth arramèu vielh, que’u hèn cremar
03’30 Elevage – dificultat d’aucir ua craba – que hè pena – era oelha, mens – que comprenen que las vatz aucir
04’15 Era lèit – un leitarè de Vath d’Oelh que passava - eth, que hèva eth hormatge – hèr eth burre – non crompavan pas jàmes burre – trucar tà hèr eth burre – eth hormatge, qu’èra mès rare – en çò de Hontan, qu’anavan véner eth burre – ara, non pòden pas mès mólher
07’Société – eras nòrmas e restriccions de ara – que n’i a tròp
12’55’20 Vacas castanhas – dressar un parelh, se non son pas dressats, ni eths un nn eth aute, qu’ei mauaisit
12’57’20 Eth parelh – eras guidas enas aurelhas – tà avançar « hà », e « uò’ » tà estangà’s – sovent sonque vacas, sonque un a Portèth, qu’avè braus
13’00’10 Plan garias
13’00’30 Pèiras – eth Calhau deths Porricos – que sembla ua cloca dab eths porrics – era montanha de
Plan de HC a dalhar ??
MF-31[BL-Ca-Sh2-7]
0’30 Montanha d’Espiò – montanha en « indivis » - en temps, que podian anar montanhar en vilatge vesin, mes se’n devian tornar eth ser a lor
01’40 Idem – un procès dab eths de Garin – un curè – Maridèras ara plaça de Pèirèras (pas clar)
02’50 Pastoralisme – tensions entre vilatges pr’amor deras hitas – ara, qu’ei parièr, qu’an tota era montanha per eths e que’s pelèjan
03’35 Pèiras – eth Calhau de Pèiralada – en eths prats tanben
04’15 Pèiras – eth Calhau deths Porricós – a que sembla
04’55 Idem – eth Calhau de Riba Pardin – eras hemnas que non podian pas aver mainatges qu’i anavan – eh Calhau de Pèira Daumèra ( ?) – qu’i balhavan era dima en aqueth calhau – entre Pobòu e Catèrvièla – eth Calhau des Cères – eth Calhau de Cauvèga
06’40 Croyances – eth òme de pèira – que hèvan un òme de pèira dab calhaus
07’20 Eth Planhòt des Hautaumes – que s’i amassavan eras hantaumas per anar dançar – ua hantauma qu’ei ua sorcière, ua hada
08’05 Croyances – que’n parlavan eths vielhs e qu’i credian
08’30 Idem – eras hadas
11’50 Cosina en huec – eth huec tostemps alugat – eth maitin, que botavan eth metau – quan arribè eth gaz, que’u calia esparanhar – era lèit en huec n’èra pas bona segon eth, un gost de hum
13’50 Société – eras hemnas – çò que hèvan
14’35 Idem – generacions ena maison – 3 – eths vielhs, tostemps a casa – un lhet a costat deth huec taths vielhs, tostemps
15’54 Idem – eretatge – eth ainat, dròlle o dròlla
16’15 Histoire famille – maison Senhorat en temps, mes un gendre qu’arribè – un Sacaze que venguec gendre – qu’èran mès praubes en montanha qu’ena plana
17’50 Cosina – pastèras de morets – dab era haria soa – eth milhàs, pastèras dab pomas – tara Candelèra e eths pescajons tà Carnaval
19’10 Candelèra – era prumèra pastèra – un bilhet ena man e enviar-la dessús eth armari – e que l’i deishavan – « A la Chandeleur, l’hiver cesse o prend rigueur » -
20’40 Arreproèr – « Heroèr, heroeuron, per un trauc de viron, m’empies era maidon »
21’30 EPAstoralisme – eras oelhas taras Vaths que s’i estavan tot eth ivèrn –
MF-31[BL-Ca-Sh2-8]
0’00 Seguida - eras arrabastèras, çò qu’èra – que’s portavan eth disnar a haut – era èrna que demoravan en eths troats dera Vath – tot qu’èra dalhat – cada maison qu’avè ua maison ena Vath
3’00 Elevage – eths tropèths que demòran en país
04’00 Idem – benediccion deth tropèth – a Garin, que’s hèva tara sent Joan
04’50 Société – evolucion – era vitessa que decida – hèr tot çò que pѽden dab eths tractors – çò de mès arribent, no’s dalha pas mès
06’25 Cançon – « Quan te costèren los esclòps »
08’00 Idem – Le refuge…
11’30 Société - Cançons – que s’i cantava mès en temps
12’20 Arreligion – davath eth Plan de Còrs ( ?) - un planhòt on hèvan ua procession
13’05 Croyance – Tantuga – a Jurvièla – non a pas entenut a parlar un pialèr – que s’amagavan
14’35 Histoire famille Fontan – en çò de Hontan – qu’avian crompat ua maison vesia – e d’aquiu enlà, sonque malurs que’u arribèren – ua hemna « voyante » qu’èra venguda, e qu’avè trobat eth maishant sòrtena aquera maison – que pugè taras bòrdas dera Vath – que’us digó en partir que s’anava estancar – e que s’estanquè
18’30 Croyances – Joan d’Avanha (Avajan en Loron) – que espaurir eths mainatges que parlavan d’aqueth òme
19’20 Idem – sa mair qu’èra de Cièr – e quan i anavan, un que s’aperava eth Pesquèrr – que sen servian tà hossa sage – un aute deras Barelhas
21’20 Idem – eras hadas – en Planhòt des Hantaumas (que confon hantaumas e hadas)
MF-31[BL-Ca-Sh2-9]
0’00 Seguida – que se’n parlava enas velhadas
01’30 Idem – son gran pair que’u parlava dera mairastre que ven de sortir – que’n parlava tostemps – tà hè’u pòur – non la vedian pas jàmes
Créateur
Mathieu Fauré, enquêteur
Source
MF-31[BL-Ca-Sh2]
EOC 5
Éditeur
Eth Ostau Comengés
Date
26/08/2010
Format
Texte/html
Langue
gascon
Type
Texte
Spatial Coverage
26/08/2010
Person Item Type Metadata
Birth Date
1946
Birthplace
Cathervielle
Collection
Citer ce document
Mathieu Fauré, enquêteur, “Collectage d'Honoré Sacaze (Cathervielle-31),” Oralitat de Gasconha, consulté le 30 octobre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/500.