Collectage de Gabriel - (Saint Bertrand de Comminges-31)

Collectage de Gabriel - (Saint Bertrand de Comminges-31)

École publique

Ecole -- punitions

Gascon (sociolinguistique)

Races ovines

Surnaturel (légende)

Carrières

Saint-Jean (fête)

Fontaines miraculeuses

RL-31[Ba-SBC-Ag-1]

0'00 Patrònime – Abadie – que ven de Begòrra, de còsta a Lanamèsan, son gran-pair que n'èra sortit – non sap pas çò qu'ei ua « abadia »
01'35 Sobriquet – çò de Jana
02'12 Sobriquets dera Vath – çò deth Tran, dera Mortèra, de Compai, de Frisa, de Cabanhac, de Lançalòt, deth Bernic, d'Arramon, de Jana, dera Vinha
03'10 Idem tà Sen Martin – deras Penusclas, de Lajós, de Casassús, de Pistolet, de Còrna, de Haca, de Bernat, de Gironet, de Maurin, d'Ambròsi
04'30 Escòla – a pè – e portar se'n era sopa, e minjar-la dehòra, mèma en ivèrn – quin èran eths arregents, eth òme, juste mes era hemna, non – punicions, en placard o eth pan sec a mieidia – n'ac disián pas en tot tornar tà casa
06'35 Lenga – interdit de parlar patoès ena escòla – eth arregent, totun, que'n parlava
07'40 Idem – eth libe de Michel Gez : « que vos èi a dígue » - libe en patoès de Sent Bertran
08'40 Sobriquet taths abitants – non
09'10 Arriu – eth Arriu Tòrt – qu'ei sauvent sec e que's geta ena Nèsta
09'48 Montanhas – ( deth est dinc ath oest) - eras Marenhas, eth Malh deth Har (dit eth Malh deth Sar), Mont Arradon, Coma Nera, eth Mont Sec (tota era longor de Generés)
10'35 Lenga – gascon de Generés qu'ei diferent, sustot sus eras intonacions
11'35 Idem – anecdòta quan èra ath servici militar en Maròc, qu'èran 6 deth País e 6 deth Maròc ena cramba – eths, que parlavan arabe, alavetz, que's gahèren a aprlar gascon amassas – qu'èra en 1950, e qu'i avè passat 18 mes a Meknès
14'00 Era aiga – en arriu, tà hèr béver eth bestiar – ua canalisacion après – anar cercar era aiga dab ua leviòta e un bassin dessús – nat laveder, mes dus a St Bertran (un a haut, un aute a baish) – duas honts pas lonh : era Hont deth Vin Blanc, era Hont deth Griho ( o Grivo, o Grigo)

RL-31[Ba-SBC-Ag-2]

0'00 Hont – Hont deth Vin Blanc – perqué ? - n'ac sap pas
0'50 Industrie – eths carboèrs – pendent era Guère, chantier de joenessa
01'25 Agriculture – eslhevatge – que hèva vedèth de bocheria – Vedèth Blanc deth Comenge – qu'èran estacats, dab ua muselièra, e non pas hèr que popar – mes nat secret particular tà hè'c
03'15 Eras Hèiras de SB – Herevèr, Mai e Octobre – Mai e Octobre qu'èran importentas : vacas e oelhas- monde dera Barossa e de Nistòs que venguèvan – dus o tres maquinhons que venguian dab eths tocadors – estacar enas plaças – ara, qu'ei acabat – eras vacas qu'èran a baish, sus eras duas plaças – a haut, eras oelhas dinc ath lavoèr
05'45 Arraça de oelha – auresa, en purmèras, après, tarasconesas – eras Cap Arroges, quauques – a Sòst, que n'i avè
07'20 Idem vacas – Gasconas e Castanhas – e crotzar pòc e pòc dab limosinas e suissas
08'40 Agriculture – hèr tot dab eth bestiar – hèr eth boès – en mejana, 6 o 7 vacas, mes en cada maison – ath dessús de 10, qu'èra rale
10'00 Sent Bertran – Vila Hauta – quauques paisans mes pòc, dus o tres, - sustot mestièrs e òtèls
12'10 Sent Bertran (eth sent) – eth cròcòdile, ua istoèra quan avè sauvat eth país, que l'avè pausat eth pè dessús e que l'avè gahat – ara, qu'i ei ena glèisa, penjat ena entrada principala, a dreta
14'30 Idem – eth Malh dera Mula
15'05 Agriculture – semiar – blat, segle tà hèr eths liaders tà amassar eth blat, mandòrras e milhòc – mongetas en milhòc, qu'èran beròias mes que minjava eth milhòc – ara, pas mès nat camp – pas mès que dus paisans

RL-31[Ba-SBC-Ag-3]

0'00 Seguida
0'25 Idem – totis qu'anavan trebalhar en eths camps
01'05 Vinhas – tres ena Vath, en temps – qu'èra un shinhau maishant – eth vin vert, que non madurava pas pro – ua espiada, encara ua en St Bertran, avant era horcada - en eths auderòus
03'25 Pomèrs – que son estats darrigats, puishqu'eths camins èran estrets, qu'alargiren en copà'us – tà hèr era citra, qu'anavan pressar en St Bertran – Mus de Lèbe pr'amor qu'ei agusada
05'30 Castanhas – vener-las a Montrejau dab nòdes è- que'us pagava eras aucas tà hèr eth confit – n'ac a pas jàmes vist a empeutar un quite castanhèr
08'50 America – non , pas a St Bertran – ni colportur – ua carrièra en temps, qu'i prenguian eth marbe – un filon de marbe de Sent Bertran avant dinc ara valea d'Aura
12'00 Tutas – duas sus seth territòri de St Bertran – Casteret qu'i èra vengut e que i a un lac laguens – eras Gròtas de Coma-Nera
13'00 Carnaval – ena Vila Hauta – bèths uns qu'èran mascats – que s'acabè pro viste
14'30 Calhavari – non n'a conegut que un – ara, que'n poderén hèr pertot e tostèm – que calè pagar a béver ara joenessa
15'30 Era Sent Joan – eths prumèrs maridats dera annada que'u hèvan

RL-31[Ba-SBC-Ag-4]

0'00 seguida – eths vielhs qu'aueitavan tostemps, pr'amor totis qu'ac sabèva hèr – botar eths cunhs – hè'c de casse, mes en fòrça endrets qu'èra de hai – partir deth pè e pujar – botar eth boquet e plantà'u – deishar secar
02'05 Idem – Quilhà'u – passar còrdas – sense escalas ; sonque dab còrdas, eth pè en trauc – eth curè que venguia e que'u benadia – eths mainatges que hèvan arrotlar eras halhas – n'a pas vist a amassar un tison
05'00 Hont deras Hadas – ua Hont Cicatrisanta en Mont
07'10 Lenga – tà parlar gascon a St Bertran, qu'ei acabat – en temps, que podian endovinar d'a on venguia era persona, en eths marcats
08'50 Idem – era lenga que's perd – perqué ? - eths joens non son pas mès interessats, non responen que'n francés – eth, qu'èra fier de parlar gascon – era hemna que ditz qu'eth monde que n'èran vergonhós
11'00 Idem – era lenga que's va estangar e eras gents que la se van portar en clòt – ara que mandan mèma eths cans en francés – sa petita hilha que volia apréner, e escríver causas en un caièr, eth que'u digó qu'èra parlar que calia (mes non lo parlè pas gascon per autant...)

Lassalle Renaud, enquêteur

RL-31[Ba-SBC-Ag]

Eth Ostau Comengés

19/09/2012

Texte/html

gascon

Texte

Saint Bertrand de Comminges

1930

Saint Bertrand de Comminges