Collectage de Jean - (Ardiège-31)
Dublin Core
Titre
Collectage de Jean - (Ardiège-31)
Abstract
Sujet
Vignes
Mesures agraires
Pommes -- Variétés
Poires -- Variétés
Guerre mondiale (1914-1918) -- anecdotes
Proverbes
Saint-Jean (fête)
Description
RL-31[Ba-Ar-Pj-1]
0'20 Neishut a Vielanava d'Arribèra – sa mair qu'èra sortida de Vielenava, e sa sòr qu'èra saja hemna – que s'èra maridada en Ardieja e qu'i demorava dijà – tornada tà amainadar – sa pair qu'èra nescut ena maison
01'35 Ardiège en gascon – Ardieja
01'50 Sobriquet – en çò de Borjac – non sap pas perqué – eth gran pair : 4 mainatges (tres dròlles e ua dròlla) – era dròlla que's maridè a costat – un dròlle tà gendarme, un aute que partic en America, e son gran pair a casa – eth de qui èra partit en America : qu'an arretrobat eras suas traças en Texas – eth òme dera arrer hilha qu'a hèt arrecèrcas – qu'avè pujat un cafè – que hec preson pr'amor de non èste's declarat – qu'èra content d'arretrobar eras suas tralhas
05'45 Patronyme – Pourtau – n'ac a pas jàmes entenut a díser ara gascona (coma un portau)
06'20 Sobriquets quartièr – en çò de Felicie (nòm dera sòr deth gran pair) – en çò de Batista – en çò deth Quèc – en çò de Lashina (de la Chine?)
08'00 Toponymie – camins – era rota dera Barta – era Cava – eth Ishart (?) - era Glèisa – eth quartièr de Dessús – era Carrèra
09'10 Idem – montanhas – eth Arroset, e a gaucha Hausheton o Hoisheton– ath cap, vestiges deras parèths d'un sistème vielh de comunicacion dab Gordan, per signaus
10'35 Territoire – tot qu'ei d'Ardieja en bòsc e deth aute costat qu'ei era Barta
11'00 Arriu – eth Loncarieja, que part de Cièr – Ardieja e Cièr qu'avèn trobat ua hont en Cièr – Cièr que venó a Ardieja era aiga – un procès après entre eths dus vilatges, Ardieja que perdó – que partiren dab Martra e era Barta en un quartièr, aperat Caumont, de còsta ara Garona, tà hochar ua hont – ara, qu'i son tostemps
13'50 Territoire - « d'Arribèra », a qué hèr referéncia ? - ara Garona – qu'ei era plana d'Arribèra, e bèth temps a, qu'èra un lac tot, dinc a St Martòri
15'30 Aiga – hont – bassins tà hèr béver eth bestiar – era aiga qu'arribè...
RL-31[Ba-Ar-Pj-2]
0'00 Seguida – eth gran pair que partia cada maitin entà lavà's en arrobinet ath ras deth camin – qu'a tostemps conegut era electricitat
01'10 Sobriquet Ardieja – eths Borrachós – bilhèu, que bevian tròp ? (eth) – eths Bartins ara Barta
02'30 Vilatge cambiat ? - pas goaire - sonque de cap, ua maison dab dus celibataris, que l'an desmolida tà tornar a bastir – en çò de Tranta, que s'aperava
03'40 Economie – ara, que son 430 en vilatge – 15 ans a, qu'èran 230 – sus 430, sonque 52 abitants originaris d'Ardieja – que's frequentavan tostemps – eth ser que sortivan tostemps tà pleitejar – ua fraternitat – ara, que parteishen tath trebalh – ara, non coneishen pas eth monde deth vilatge – avant, qu'anava tath cafè tà discutar
06'30 Société – era veilada – qu'anavan sovent en çò d'ua hemna tà discutar – ara, era television – qu'èran mès tranquilles bèth temps a que ara – atau madeish tara agricultura – qu'avèn trot a man, eth pan dab eth blat – era sola despensa qu'èra ligada tath parelh
08'35 Mestièr – eth bolangèr – que'u balhavan 80 kg de pan – que hèva 26 marcas,n ua marca que hèva 2 kg
09'00 Agriculture – era sua proprietat ara (eths mainatges) – cuentas deth credit – eths deutes – bèth temps a, qu'èran mès independents – eras etapas dera sua proprietat – aspèct financèr – 8 ectaras quan avè 10 ans
15'40 Escòla – 4 a passar eth certificat
16'10 Semiar – coma ara – dalhar era èrba – un bricalh de lusèrna
RL-31[Ba-Ar-Pj-3]
0'00 Seguida – amassar eth blat mòro puish eth blat e semiar faróch – e sus eth blat, morisco
01'00 Vinha – un jornau qu'avèn (28 aras) – ua trentia d'ectolitras de vin – eths hautins en eths auderòus – que hèva 11° a bèths còps – eras vinhas que horen darrigadas pr'amor deth arrembrament – cepatges : eth noa, eth Nere de Pomareda, eth 7053, eth « Arrayon d'or »
03'15 Idem – vrenhar en mes d'octobre – ath mes de heurer, mars : podar – estacar – laurar, descabilhonar – trebalhar dab era hersa – cauçar-la – ath mes d'abriu, mai : sulfatar pr'mor deth mildiou – botar sofre contre eth oïdium
05'05 Idem – vrenhar – en ua vrespada, qu'èra hèt tot – un trolh en camp – barricas de 300 e boeitar eth trolh sus seth tonèth – e deth tonèth tara barrica entà fermentar (10 dias) – ua annada hereda, qu'avèn hèt borrir era vrenha en eths caudèrs de còsta ath huec de tant qu'èra heret
07'05 Hruitèrs – pomèrs pertot en temps – ua quinzenada de pomèrs darrèr era maison – véner-las a St Gaudenç o Montrejau – òrde : era cotrà – pomas venudas 150 fr/kg – sa pair qu'avè crompat eth brabant en escambi de 150 kg de pomas – era citra no's hèva pas guaire ací
10'00 Idem – qu'anava dinc a Tarba tà véner 250 kg de pomas en ua setmana – 5 fr/kg – dab era cellulose, totis eths pomèrs que's moriren – òrdes : era arraineta deth Canada, de Savoie, era Cotrà, eth Mus de Lèbe – pomas que's conservavan, sus un tapís se palha e caperar-las – peras : era pera Curè – era Passa-Crassana – ua hèsta deras pomas a Sauvatèrra (Bruncan)
13'25 Castanhas – castanhèras dividadas en parcelas – amassar era hoelha deth castanhèr – dalhar era honguèra
15'00 Semiar – blat de mòro dab eth pavic – un jornau a 28 aras, qu'èra hèit a tres – ua mesura qu'ei de 4aras 74 – eth ectare qu'èra 21 mesuras
RL-31[Ba-Ar-Pj-4]
0'00 Seguida – un jornau = 6 mesuras – entà hèr un ectare = 3 jornaus e miei
01'10 Elevage – vacas : gasconas – véner eth vedèth entara carn – qu'avè crompat suissas entara lèit – bona tà trebalhar tanben – que crompèren era prumèra machina a mólher deth vilatge
03'35 Idem – oelhas – dus en Ardieja : un maquinhon e un frair e ua sòr qu'ac hèvan tà víver – non s'i ei pas jàmas interressat aths motons
05'05 Société – celibataris – que n'i avè sovent en país – tres celibataris en çò deth vesin (Trando) - quin ac aexplicar ? - era vita qu'èra mès mauaisida que ara – impossibilitat de víver nombrosis ena madeisha familha
07'20 Idem – eth trebalh – quin heren dab sa pair entà haussar era maison – un arressec : 3000 fr/m3 en boès – qu'anavan hèr arressegar
10'20 Idem – eras 30 gloriusas – eth de qui èra velent e qui volè tribalhar, que podè hèr marchar son ben
11'45 Société – era fraternitat dab eth monde
12'15 Idem – arreligion – mès de pes que ara – missa cada dimenge – desgais que legiva, que ho enfant de cœur dinc a 16 ans – qu'èra mès gran qu'eth curè – era missa cada maitin e que ganhavan 30 sòs per dimenge – eth catechisme cada dimenge – que's pensa qu'era educacion arreligiosa que manca ara
14'00 Idem – perqué aqueth cambiament ena societat – un moviment de populacion vengut d'Africa e que son venguts pr'amor deth besonh – n'an pas aqueth arrespect e que dè ua maishanta maionèsa – qu'ei eth besonh que dè aquerò
15'15 Idem – idem – en temps, eths joens n'estudiavan pas coma ara- ara, eths joens que parten totis tà estudiar, qu'ac poscan o non – e que i a mauescaduda – e hòrt que s'arretròban sense arren en èster adultes – bèth temps a,que partivan en tecnica
RL-31[Ba-Ar-Pj-5]
0'00 Seguida – eth emplec que s'ei clarejat – qu'èm possats ara consomacion (sustot era hemna!) - « ara, que mos crompan dab eth credit » - qu'ei ua societat que non a podut evoluar coma a evoluat era tecnica
02'40 Société – colportur – non sap pas
03'05 Guerre 14 – sa pair qu'avè hèit eth camin deras damas ena Marna – en ua ataca, quan sortivan deras trenchadas e que s'atacavan, sa pair qu'avè vist un alemand estacat dab ua cadena ara mitralhusa, mort
05'15 Guerre 40 – arresistença – mes que's passè bien ací – 5 o 6 deth vilatge que hèvan accions
06'15 Intime – nescut en 1923
06'40 Idem – St Andrèu -
07'00 St Josèp - « Tara sent Josèp, cada piga qu'a son castèth »
09'40 Société – Nadau – ua hèsta deras grandas entà Nadau en temps – era dòba – era perròta dab castanhas – un còp, per ua mission, qu'avè servit tres missas dinc a 3 oras deth maitin – era darrèra, non n'i èra pas que eth e eth curè - sa mair que l'avè vengut coélher, qu'avè pòur
11'45 Idem – idem – ua irange e qu'èra beròi – que vivèn dab eths sons products
12'20 Alimentacion – nada vianda de bocheria – hòrt de trufas e de mongetas
13'00 Cap d'An – soetà's era bona annada entre vesins
13'20 Eras hèstas màgers – hèsta deth pòrc – bàter – eras vrenhas – des.hoelhar pr'amor qu'amassavan eth blat de mòro dab era hoelha – minjar castanhas e pomas en tot béver en vin navèth
14'50 Société – eths très cafès – cada ser qu'i anavan jogar ara belòta o ara manilha – en ua setmana, en çò de sa gran mair (qu'èra un cafè), que s'i bevia ua barrica de 220 l de vin
15'25 Idem – era Candelèra – hèr pastèras – n'èran privats d'arren
RL-31[Ba-Ar-Pj-6]
0'14 Idem – eth calhavari – qu'ac a conegut un còp – un marchand de lunetas que s'èra arremaridat
01'05 Idem – hèsta deth vilatge – mes de junh : St Pierre
01'45 Idem – era St Joan – deth temps deths sons parents, eths navèths maridats que botavan un boquet ath cap deth hoec – que hèvan tanben eth torn deth vilatge, amassar hagòts entà hèr eth huec – n'èra pas un arbe mes eisherments, brancas, etc...
04'15 Croyances – ua navèra faiçon de pausar era question mes non marcha pas – arrés
05'20 Lenga – aprés dab era familha – que parlavan gascon entre eris – que'u parlavan gascon dinc a qu'entrèssi ena escòla, mes eths grans parents, tostemps gascon – sa pair que vosejava eths pairs – eth, n'ac a pas jàmes hèit, e n'aurén pas acceptat
07'15 Idem – diferença entre « non » e « nani » ? - non compren pas – que'm ditz eth contrari , « nani » que va mèslèu entà quauqu'un que tutèjan
10'05 Idem – lenga entre Ardieja e eths autis vilatges – non, segon eth
10'25 Idem – avénguer dera lenga – que's pèrd – son dròlle no'n parla pas
11'35 Idem – particularitat deth gascon (patoès) – eth gascon qu'ei ua lenga aisida -ce quin ei era lenga (pas clar) – mès de simplicitat en gascon que'n francés
14'25 Idem – que hè dòu que despareishi – de parlar gascon tad eth, que i a coma un arredalh de joenessa
0'20 Neishut a Vielanava d'Arribèra – sa mair qu'èra sortida de Vielenava, e sa sòr qu'èra saja hemna – que s'èra maridada en Ardieja e qu'i demorava dijà – tornada tà amainadar – sa pair qu'èra nescut ena maison
01'35 Ardiège en gascon – Ardieja
01'50 Sobriquet – en çò de Borjac – non sap pas perqué – eth gran pair : 4 mainatges (tres dròlles e ua dròlla) – era dròlla que's maridè a costat – un dròlle tà gendarme, un aute que partic en America, e son gran pair a casa – eth de qui èra partit en America : qu'an arretrobat eras suas traças en Texas – eth òme dera arrer hilha qu'a hèt arrecèrcas – qu'avè pujat un cafè – que hec preson pr'amor de non èste's declarat – qu'èra content d'arretrobar eras suas tralhas
05'45 Patronyme – Pourtau – n'ac a pas jàmes entenut a díser ara gascona (coma un portau)
06'20 Sobriquets quartièr – en çò de Felicie (nòm dera sòr deth gran pair) – en çò de Batista – en çò deth Quèc – en çò de Lashina (de la Chine?)
08'00 Toponymie – camins – era rota dera Barta – era Cava – eth Ishart (?) - era Glèisa – eth quartièr de Dessús – era Carrèra
09'10 Idem – montanhas – eth Arroset, e a gaucha Hausheton o Hoisheton– ath cap, vestiges deras parèths d'un sistème vielh de comunicacion dab Gordan, per signaus
10'35 Territoire – tot qu'ei d'Ardieja en bòsc e deth aute costat qu'ei era Barta
11'00 Arriu – eth Loncarieja, que part de Cièr – Ardieja e Cièr qu'avèn trobat ua hont en Cièr – Cièr que venó a Ardieja era aiga – un procès après entre eths dus vilatges, Ardieja que perdó – que partiren dab Martra e era Barta en un quartièr, aperat Caumont, de còsta ara Garona, tà hochar ua hont – ara, qu'i son tostemps
13'50 Territoire - « d'Arribèra », a qué hèr referéncia ? - ara Garona – qu'ei era plana d'Arribèra, e bèth temps a, qu'èra un lac tot, dinc a St Martòri
15'30 Aiga – hont – bassins tà hèr béver eth bestiar – era aiga qu'arribè...
RL-31[Ba-Ar-Pj-2]
0'00 Seguida – eth gran pair que partia cada maitin entà lavà's en arrobinet ath ras deth camin – qu'a tostemps conegut era electricitat
01'10 Sobriquet Ardieja – eths Borrachós – bilhèu, que bevian tròp ? (eth) – eths Bartins ara Barta
02'30 Vilatge cambiat ? - pas goaire - sonque de cap, ua maison dab dus celibataris, que l'an desmolida tà tornar a bastir – en çò de Tranta, que s'aperava
03'40 Economie – ara, que son 430 en vilatge – 15 ans a, qu'èran 230 – sus 430, sonque 52 abitants originaris d'Ardieja – que's frequentavan tostemps – eth ser que sortivan tostemps tà pleitejar – ua fraternitat – ara, que parteishen tath trebalh – ara, non coneishen pas eth monde deth vilatge – avant, qu'anava tath cafè tà discutar
06'30 Société – era veilada – qu'anavan sovent en çò d'ua hemna tà discutar – ara, era television – qu'èran mès tranquilles bèth temps a que ara – atau madeish tara agricultura – qu'avèn trot a man, eth pan dab eth blat – era sola despensa qu'èra ligada tath parelh
08'35 Mestièr – eth bolangèr – que'u balhavan 80 kg de pan – que hèva 26 marcas,n ua marca que hèva 2 kg
09'00 Agriculture – era sua proprietat ara (eths mainatges) – cuentas deth credit – eths deutes – bèth temps a, qu'èran mès independents – eras etapas dera sua proprietat – aspèct financèr – 8 ectaras quan avè 10 ans
15'40 Escòla – 4 a passar eth certificat
16'10 Semiar – coma ara – dalhar era èrba – un bricalh de lusèrna
RL-31[Ba-Ar-Pj-3]
0'00 Seguida – amassar eth blat mòro puish eth blat e semiar faróch – e sus eth blat, morisco
01'00 Vinha – un jornau qu'avèn (28 aras) – ua trentia d'ectolitras de vin – eths hautins en eths auderòus – que hèva 11° a bèths còps – eras vinhas que horen darrigadas pr'amor deth arrembrament – cepatges : eth noa, eth Nere de Pomareda, eth 7053, eth « Arrayon d'or »
03'15 Idem – vrenhar en mes d'octobre – ath mes de heurer, mars : podar – estacar – laurar, descabilhonar – trebalhar dab era hersa – cauçar-la – ath mes d'abriu, mai : sulfatar pr'mor deth mildiou – botar sofre contre eth oïdium
05'05 Idem – vrenhar – en ua vrespada, qu'èra hèt tot – un trolh en camp – barricas de 300 e boeitar eth trolh sus seth tonèth – e deth tonèth tara barrica entà fermentar (10 dias) – ua annada hereda, qu'avèn hèt borrir era vrenha en eths caudèrs de còsta ath huec de tant qu'èra heret
07'05 Hruitèrs – pomèrs pertot en temps – ua quinzenada de pomèrs darrèr era maison – véner-las a St Gaudenç o Montrejau – òrde : era cotrà – pomas venudas 150 fr/kg – sa pair qu'avè crompat eth brabant en escambi de 150 kg de pomas – era citra no's hèva pas guaire ací
10'00 Idem – qu'anava dinc a Tarba tà véner 250 kg de pomas en ua setmana – 5 fr/kg – dab era cellulose, totis eths pomèrs que's moriren – òrdes : era arraineta deth Canada, de Savoie, era Cotrà, eth Mus de Lèbe – pomas que's conservavan, sus un tapís se palha e caperar-las – peras : era pera Curè – era Passa-Crassana – ua hèsta deras pomas a Sauvatèrra (Bruncan)
13'25 Castanhas – castanhèras dividadas en parcelas – amassar era hoelha deth castanhèr – dalhar era honguèra
15'00 Semiar – blat de mòro dab eth pavic – un jornau a 28 aras, qu'èra hèit a tres – ua mesura qu'ei de 4aras 74 – eth ectare qu'èra 21 mesuras
RL-31[Ba-Ar-Pj-4]
0'00 Seguida – un jornau = 6 mesuras – entà hèr un ectare = 3 jornaus e miei
01'10 Elevage – vacas : gasconas – véner eth vedèth entara carn – qu'avè crompat suissas entara lèit – bona tà trebalhar tanben – que crompèren era prumèra machina a mólher deth vilatge
03'35 Idem – oelhas – dus en Ardieja : un maquinhon e un frair e ua sòr qu'ac hèvan tà víver – non s'i ei pas jàmas interressat aths motons
05'05 Société – celibataris – que n'i avè sovent en país – tres celibataris en çò deth vesin (Trando) - quin ac aexplicar ? - era vita qu'èra mès mauaisida que ara – impossibilitat de víver nombrosis ena madeisha familha
07'20 Idem – eth trebalh – quin heren dab sa pair entà haussar era maison – un arressec : 3000 fr/m3 en boès – qu'anavan hèr arressegar
10'20 Idem – eras 30 gloriusas – eth de qui èra velent e qui volè tribalhar, que podè hèr marchar son ben
11'45 Société – era fraternitat dab eth monde
12'15 Idem – arreligion – mès de pes que ara – missa cada dimenge – desgais que legiva, que ho enfant de cœur dinc a 16 ans – qu'èra mès gran qu'eth curè – era missa cada maitin e que ganhavan 30 sòs per dimenge – eth catechisme cada dimenge – que's pensa qu'era educacion arreligiosa que manca ara
14'00 Idem – perqué aqueth cambiament ena societat – un moviment de populacion vengut d'Africa e que son venguts pr'amor deth besonh – n'an pas aqueth arrespect e que dè ua maishanta maionèsa – qu'ei eth besonh que dè aquerò
15'15 Idem – idem – en temps, eths joens n'estudiavan pas coma ara- ara, eths joens que parten totis tà estudiar, qu'ac poscan o non – e que i a mauescaduda – e hòrt que s'arretròban sense arren en èster adultes – bèth temps a,que partivan en tecnica
RL-31[Ba-Ar-Pj-5]
0'00 Seguida – eth emplec que s'ei clarejat – qu'èm possats ara consomacion (sustot era hemna!) - « ara, que mos crompan dab eth credit » - qu'ei ua societat que non a podut evoluar coma a evoluat era tecnica
02'40 Société – colportur – non sap pas
03'05 Guerre 14 – sa pair qu'avè hèit eth camin deras damas ena Marna – en ua ataca, quan sortivan deras trenchadas e que s'atacavan, sa pair qu'avè vist un alemand estacat dab ua cadena ara mitralhusa, mort
05'15 Guerre 40 – arresistença – mes que's passè bien ací – 5 o 6 deth vilatge que hèvan accions
06'15 Intime – nescut en 1923
06'40 Idem – St Andrèu -
07'00 St Josèp - « Tara sent Josèp, cada piga qu'a son castèth »
09'40 Société – Nadau – ua hèsta deras grandas entà Nadau en temps – era dòba – era perròta dab castanhas – un còp, per ua mission, qu'avè servit tres missas dinc a 3 oras deth maitin – era darrèra, non n'i èra pas que eth e eth curè - sa mair que l'avè vengut coélher, qu'avè pòur
11'45 Idem – idem – ua irange e qu'èra beròi – que vivèn dab eths sons products
12'20 Alimentacion – nada vianda de bocheria – hòrt de trufas e de mongetas
13'00 Cap d'An – soetà's era bona annada entre vesins
13'20 Eras hèstas màgers – hèsta deth pòrc – bàter – eras vrenhas – des.hoelhar pr'amor qu'amassavan eth blat de mòro dab era hoelha – minjar castanhas e pomas en tot béver en vin navèth
14'50 Société – eths très cafès – cada ser qu'i anavan jogar ara belòta o ara manilha – en ua setmana, en çò de sa gran mair (qu'èra un cafè), que s'i bevia ua barrica de 220 l de vin
15'25 Idem – era Candelèra – hèr pastèras – n'èran privats d'arren
RL-31[Ba-Ar-Pj-6]
0'14 Idem – eth calhavari – qu'ac a conegut un còp – un marchand de lunetas que s'èra arremaridat
01'05 Idem – hèsta deth vilatge – mes de junh : St Pierre
01'45 Idem – era St Joan – deth temps deths sons parents, eths navèths maridats que botavan un boquet ath cap deth hoec – que hèvan tanben eth torn deth vilatge, amassar hagòts entà hèr eth huec – n'èra pas un arbe mes eisherments, brancas, etc...
04'15 Croyances – ua navèra faiçon de pausar era question mes non marcha pas – arrés
05'20 Lenga – aprés dab era familha – que parlavan gascon entre eris – que'u parlavan gascon dinc a qu'entrèssi ena escòla, mes eths grans parents, tostemps gascon – sa pair que vosejava eths pairs – eth, n'ac a pas jàmes hèit, e n'aurén pas acceptat
07'15 Idem – diferença entre « non » e « nani » ? - non compren pas – que'm ditz eth contrari , « nani » que va mèslèu entà quauqu'un que tutèjan
10'05 Idem – lenga entre Ardieja e eths autis vilatges – non, segon eth
10'25 Idem – avénguer dera lenga – que's pèrd – son dròlle no'n parla pas
11'35 Idem – particularitat deth gascon (patoès) – eth gascon qu'ei ua lenga aisida -ce quin ei era lenga (pas clar) – mès de simplicitat en gascon que'n francés
14'25 Idem – que hè dòu que despareishi – de parlar gascon tad eth, que i a coma un arredalh de joenessa
Créateur
Lassalle Renaud, enquêteur
Source
RL-31[Ba-Ar-Pj]
Éditeur
Eth Ostau Comengés
Date
23/10/2012
Format
Texte/html
Langue
gascon
Type
Texte
Spatial Coverage
Ardiège
Person Item Type Metadata
Birth Date
1923
Birthplace
Ardiège
Collection
Citer ce document
Lassalle Renaud, enquêteur, “Collectage de Jean - (Ardiège-31),” Oralitat de Gasconha, consulté le 23 novembre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/530.