Collectage de Yves - (Saint-Lary-09)
Dublin Core
Titre
Collectage de Yves - (Saint-Lary-09)
Abstract
Sujet
Ardoisières
Relations entre vallées
Mines (sites d'extraction)
Fruitières
Cheval
Races ovines
Agriculture -- aspects économiques
Guerre des Demoiselles
Guerre mondiale (1939-1945) -- Passeurs
Chandeleur
Carnaval
Jeux de cartes
Description
RL-09[CC-SL-Ry-1]
0'00 Sortit d'un shinhau mès avath – ací, maison dera sua arrèr gran mair, de 1830 – qu'èra peth sòu, e qu'ac a arrengat – en çò deth Paranèr – maison sua tanben
01'00 Toponymie – eth Cap de Crabiva – Rueg qu'ei mès era valea qu'eth quartièr : Crabivas, eth Vessadau, Cort de Rueg, eras Lobèras, eth Matet e Picastelas (permèr quartièr en pujar) – eth Matet qu'ei eth darrèr amèu
02'00 Sobriquet Matet – en çò de Martin
02'15 Lenga – nada diferença de lenga entre eths amèus de St Lari
02'25 Evolution – ara, cap arrés mès – tot barrat – eths joens que se'n van
03'00 Lòsa – eth darrèr losaire que hoc sa pair – en 1989, que's triguèc – qu'ac hadia enas Còstas – eth Malh de Sentinh
03'50 Losèras – cada un qu'avia eth sòn trauc – e era sua cabana – bèths uns que hadian 110m de long – avant era guèrra de 1940, 40 losèrs – eth Losèr deth Piòlle, de Martin, deth Italien – eth italien qu'èra arribat avant era guèrra de 1914, avant era sua arribada, que hadian eras lòsas «en cu de gota», que didec que la calia hèr carradas, pr'amor n'i avia pas tant de pèrtas – totis eths tets que vedem dab eras lòsas en cu de gota que data de davant era guèrra de 14 – que s'aperava Daniel Ferrari
05'50 Idem – eth estiu, era èrba, en ivèrn, era lòsa – deth maitin dinc ath ser – picar dab ua piòcha, darrigar eths malhs, un trauc dab un burrin, e hèr petar dab era podra nera – ua meche lente – que hadian blòcs de 50 o 60 kg e portar-les sus era esquia – talhar ena cabana – que hadian un m2 per dia per òme – que la venian aths maçons – que hadian comandas
08'05 Aiga – qu'anavan cercar era aiga ara hont – nescut en 1958, qu'arribèc de cap a 1960 – eth lum de cap a 1960 – eras gents qu'èran abituadas
09'30 Toponymie – prats : era Sèrra, eth Costalat, Saradera, eth Paranèr – sa gran mair qu'èra nescuda a çò deth Berasso – montanha darrèr : eras Còstas
10'45 Rivalitat amèus – non
11'00 Montanhar – enas Tremalhas – ara, tostemps – un qu'a 400 oelhas e que las bota ath Ventalhon – non montanhavan pas en Biròs – era cavala qu'èra entaths arriches, eth saumet taths praubes – a qué servian
12'05 Industrie – son gran pair e son arrèr gran pair que partian en ivèrn ath Ventalhon (minas) – qu'avia un baston puntagut de hèr – que s'apèra un bordon – que passavan peth Còl de Nedèr, baishar entà Santenh, e anar tath Ventalhon – Antràs, Irasenh, Uchantenh que pujavan
14'40 Fruitières – en çò de Mària, en quartièr – que s'estanquèc de cap a 1967 – eras gents que portavan era lèt – bèths uns qu'anavan dinc a Sent Gaudenç dab ua cavala, ua jardinière – Adrienne Tougne qu'èra era proprietaria dera fruitière d'ací – que venian eth cèr tanben entaths pòrcs
16'50 Commerces – un bolangèr, un bochèr, cafès – un comerce que venia vin e aigüardent – que hadian a minjar tanben
17'30 Aigüardentaires – un d'Orgivet, Philémon – dera prua Mujòla – era cidra, amassar eras pomas e anar hèr las mòler a Autrech – un trolh comunau
18'45 Camps – pertot – en 30 ans, qu'a cambiat segon eth – ara, tot que's barra
19'15 Elevurs ara – qui encara sus era comuna – eth bòsc que baisha cada an
20'10 Semiar – trufas, blat – bàter-le ara man – estacar eras garbas dab un hiu de hèr – cap de batusa – eth «fléau», non coneish aps eth mòt «hlaget»
21'00 Elevage – oelhas : castilhonesas – gasconas taras vacas – cavalas castilhonesas, qu'èra mès clara qu'eth Meren – era oelha castilhonesa qu'ei en dangèr – un que n'a 150 sus 800 en Tarn e Garonne, Chartier Daniel
23'00 Idem – castilhonesa – qu'ua oelha ruda, mes non pesa cap – qu'ei polida, bèra color
RL-09[CC-SL-Ry-2]
0'00 eths anhèths non pesan cap arren – mes qu'ei mès arruda qu'era Tarasconesa – qu'ei ua bèra oelha, qu'ac cau díser – a bèths còps, que las crotzan – vaca ara : era Limosina – ena plana, Charolesa e Blonda – era Gascona qu'ei ruda, eths vedèths no's venen cap, que son petitis – qu'a vacas e cavalas, eth
01'35 Tóner – dab eths talhanses – qu'èra fin de mag – que las espernavan – e que botavan SL costat dret – dab cavals, devath eth esclòp – un talh ena aurelha – Jean Tougne qu'ac hè encara ath cisèu – ací, un pic e ua òsca – que metian eras esqueras entà tóner – ems n'ac hadian pas un dia precís
03'35 Pastoralisme – tant de oelhas, tant de dias – eth que no anava, que pagava un oelhèr – eth vaquèr que pujava deth 4 de junh ath 30 de seteme – ara, un oelhèr tanben, un que ven dera Champagne – eth aute qu'ei de Castilhon
04'35 Elevur ara – que va mau, era vianda no's ven pas mès – eths anhèths que venen – eths vedèths, non, o alavetz, que'us cau engreishar – e après, que parten en Espanha o en Italia – èster en montanha n'ajuda pas arren
05'30 idem – primas – que supriman eras primas entà pagar eths oelhèrs – que trebalhan dab era Euròpa – contròlas – papèrs
06'40 Idem – qué caleria hèr entà que demòren eths joenis – hòrtde primas – un joen d'ací que ven de crompar ua fèrma a Riumont, que se'n va anar
07'20 Pelharòt – que passava – qu'ac amassava tot, mèma era pluma – e ara, que part ara pobela – amassar era foelha e era hoguèra – portar se'n en cap – hèishes – a Santenh, Michel Estrémé que'n hè encara
09'45 Dalhar – picar era dalha
09'55 Bordaus – en pujar, qu'i passava eth printemps e era horada – era bòrda, ací, qu'ei miejèra – bordaus : era Roja, Hereishe, eras Còstas, Paranèr – ena Roja, ua cabana -
11'00 Guerre deras Demoiselles – que comencèc en bordau dera Roja – ena cabana – Jean-Baptiste Cointre qu'èra eth que la comencèc – que s'èran amassats aquiu entà parlar de hèr era revòlta - que hadian carbon e eths gardes n'ac volian cap
13'00 Eras carboèras- que n'i a un pòc pertot ací
13'20 Eleccions – mau a bèths còps, a còp de punh
14'15 Guerre 14 – gran pair dera hemna de Jeannot Tougne qu'ac avia hèt – un esclat d'obús en cap 14'52 Guerre 40 – eths passurs que passavan peth Piejau, eth Còl dera Terne, Meles – 4 oras
15'30 Industrie – eras Palas de Hèr a Meles – era Mina de Pala de Rasa, de cap ath Piejau – bèths un qu'i anavan
16'20 Caça – en temps, lèbe e perdits – eth poret – eth sanglar qu'i ei pr'amor deth bòsc qu'avança
17'35 Hèsta St Lari – en mes d'aost – en temps, qu'èra eth permèr dimeche de seteme
18'10 Candelèra – estacar era persona en un saumèr per exemple – estacar pera talha – eth 1er de horèr, eths òmes e eth 2, eras hemnas – que s'amagavan enas bòrdas, mes eths autis qu'arrodavan – eth 3, que hadian era hèsta – que's perdec 20 ans a – en un saumèr o sus ua branca s'èra dehòra
21'00 Carnavalh a Rueg – que'n hadian un, portar l'ac dab ua vaca e ua carreta – que'u cramava on ei eth hereishe darrèr – cantar «adiu praube carnavalh», e d'autas tanben – tot en patoès – hèr eth torn de Rueg – que'u penjavan en ua branca – ua careta en carton, esclòps en eths pès, ua vielha camisa, e ua bota dab vin
23'00 St Joan – a St Lari – pas ací
RL-09[CC-SL-Ry-3]
0'00 Bruishas – un qu'i credia hòrt – ua hemna, Charleta, que didian qu'èra bruisha – aquera que hadia mau ath monde, que l'aucideren – qu'èra sus un saumet, que'u meteren un còp de barra darrèr eth cap, en camin deras Còstas
01'35 Hadas – eths vielhis que'n parlavan
02'20 Cartas – hèr ara manilha, ara borra – era borra, dab 3 cartas
03'30 Lenga – que'u parlavan patoès a casa – sons hilhs que comprenen tot
04'10 Idem – plan de diferença dab Portèth – ua «janc» e ua «andra» a Portèth – que l'arriba soent d eparlar patoès – qu'ei importent que's mantenga, bèths uns qu'an 60 ans, no comprene npas era mentat
0'00 Sortit d'un shinhau mès avath – ací, maison dera sua arrèr gran mair, de 1830 – qu'èra peth sòu, e qu'ac a arrengat – en çò deth Paranèr – maison sua tanben
01'00 Toponymie – eth Cap de Crabiva – Rueg qu'ei mès era valea qu'eth quartièr : Crabivas, eth Vessadau, Cort de Rueg, eras Lobèras, eth Matet e Picastelas (permèr quartièr en pujar) – eth Matet qu'ei eth darrèr amèu
02'00 Sobriquet Matet – en çò de Martin
02'15 Lenga – nada diferença de lenga entre eths amèus de St Lari
02'25 Evolution – ara, cap arrés mès – tot barrat – eths joens que se'n van
03'00 Lòsa – eth darrèr losaire que hoc sa pair – en 1989, que's triguèc – qu'ac hadia enas Còstas – eth Malh de Sentinh
03'50 Losèras – cada un qu'avia eth sòn trauc – e era sua cabana – bèths uns que hadian 110m de long – avant era guèrra de 1940, 40 losèrs – eth Losèr deth Piòlle, de Martin, deth Italien – eth italien qu'èra arribat avant era guèrra de 1914, avant era sua arribada, que hadian eras lòsas «en cu de gota», que didec que la calia hèr carradas, pr'amor n'i avia pas tant de pèrtas – totis eths tets que vedem dab eras lòsas en cu de gota que data de davant era guèrra de 14 – que s'aperava Daniel Ferrari
05'50 Idem – eth estiu, era èrba, en ivèrn, era lòsa – deth maitin dinc ath ser – picar dab ua piòcha, darrigar eths malhs, un trauc dab un burrin, e hèr petar dab era podra nera – ua meche lente – que hadian blòcs de 50 o 60 kg e portar-les sus era esquia – talhar ena cabana – que hadian un m2 per dia per òme – que la venian aths maçons – que hadian comandas
08'05 Aiga – qu'anavan cercar era aiga ara hont – nescut en 1958, qu'arribèc de cap a 1960 – eth lum de cap a 1960 – eras gents qu'èran abituadas
09'30 Toponymie – prats : era Sèrra, eth Costalat, Saradera, eth Paranèr – sa gran mair qu'èra nescuda a çò deth Berasso – montanha darrèr : eras Còstas
10'45 Rivalitat amèus – non
11'00 Montanhar – enas Tremalhas – ara, tostemps – un qu'a 400 oelhas e que las bota ath Ventalhon – non montanhavan pas en Biròs – era cavala qu'èra entaths arriches, eth saumet taths praubes – a qué servian
12'05 Industrie – son gran pair e son arrèr gran pair que partian en ivèrn ath Ventalhon (minas) – qu'avia un baston puntagut de hèr – que s'apèra un bordon – que passavan peth Còl de Nedèr, baishar entà Santenh, e anar tath Ventalhon – Antràs, Irasenh, Uchantenh que pujavan
14'40 Fruitières – en çò de Mària, en quartièr – que s'estanquèc de cap a 1967 – eras gents que portavan era lèt – bèths uns qu'anavan dinc a Sent Gaudenç dab ua cavala, ua jardinière – Adrienne Tougne qu'èra era proprietaria dera fruitière d'ací – que venian eth cèr tanben entaths pòrcs
16'50 Commerces – un bolangèr, un bochèr, cafès – un comerce que venia vin e aigüardent – que hadian a minjar tanben
17'30 Aigüardentaires – un d'Orgivet, Philémon – dera prua Mujòla – era cidra, amassar eras pomas e anar hèr las mòler a Autrech – un trolh comunau
18'45 Camps – pertot – en 30 ans, qu'a cambiat segon eth – ara, tot que's barra
19'15 Elevurs ara – qui encara sus era comuna – eth bòsc que baisha cada an
20'10 Semiar – trufas, blat – bàter-le ara man – estacar eras garbas dab un hiu de hèr – cap de batusa – eth «fléau», non coneish aps eth mòt «hlaget»
21'00 Elevage – oelhas : castilhonesas – gasconas taras vacas – cavalas castilhonesas, qu'èra mès clara qu'eth Meren – era oelha castilhonesa qu'ei en dangèr – un que n'a 150 sus 800 en Tarn e Garonne, Chartier Daniel
23'00 Idem – castilhonesa – qu'ua oelha ruda, mes non pesa cap – qu'ei polida, bèra color
RL-09[CC-SL-Ry-2]
0'00 eths anhèths non pesan cap arren – mes qu'ei mès arruda qu'era Tarasconesa – qu'ei ua bèra oelha, qu'ac cau díser – a bèths còps, que las crotzan – vaca ara : era Limosina – ena plana, Charolesa e Blonda – era Gascona qu'ei ruda, eths vedèths no's venen cap, que son petitis – qu'a vacas e cavalas, eth
01'35 Tóner – dab eths talhanses – qu'èra fin de mag – que las espernavan – e que botavan SL costat dret – dab cavals, devath eth esclòp – un talh ena aurelha – Jean Tougne qu'ac hè encara ath cisèu – ací, un pic e ua òsca – que metian eras esqueras entà tóner – ems n'ac hadian pas un dia precís
03'35 Pastoralisme – tant de oelhas, tant de dias – eth que no anava, que pagava un oelhèr – eth vaquèr que pujava deth 4 de junh ath 30 de seteme – ara, un oelhèr tanben, un que ven dera Champagne – eth aute qu'ei de Castilhon
04'35 Elevur ara – que va mau, era vianda no's ven pas mès – eths anhèths que venen – eths vedèths, non, o alavetz, que'us cau engreishar – e après, que parten en Espanha o en Italia – èster en montanha n'ajuda pas arren
05'30 idem – primas – que supriman eras primas entà pagar eths oelhèrs – que trebalhan dab era Euròpa – contròlas – papèrs
06'40 Idem – qué caleria hèr entà que demòren eths joenis – hòrtde primas – un joen d'ací que ven de crompar ua fèrma a Riumont, que se'n va anar
07'20 Pelharòt – que passava – qu'ac amassava tot, mèma era pluma – e ara, que part ara pobela – amassar era foelha e era hoguèra – portar se'n en cap – hèishes – a Santenh, Michel Estrémé que'n hè encara
09'45 Dalhar – picar era dalha
09'55 Bordaus – en pujar, qu'i passava eth printemps e era horada – era bòrda, ací, qu'ei miejèra – bordaus : era Roja, Hereishe, eras Còstas, Paranèr – ena Roja, ua cabana -
11'00 Guerre deras Demoiselles – que comencèc en bordau dera Roja – ena cabana – Jean-Baptiste Cointre qu'èra eth que la comencèc – que s'èran amassats aquiu entà parlar de hèr era revòlta - que hadian carbon e eths gardes n'ac volian cap
13'00 Eras carboèras- que n'i a un pòc pertot ací
13'20 Eleccions – mau a bèths còps, a còp de punh
14'15 Guerre 14 – gran pair dera hemna de Jeannot Tougne qu'ac avia hèt – un esclat d'obús en cap 14'52 Guerre 40 – eths passurs que passavan peth Piejau, eth Còl dera Terne, Meles – 4 oras
15'30 Industrie – eras Palas de Hèr a Meles – era Mina de Pala de Rasa, de cap ath Piejau – bèths un qu'i anavan
16'20 Caça – en temps, lèbe e perdits – eth poret – eth sanglar qu'i ei pr'amor deth bòsc qu'avança
17'35 Hèsta St Lari – en mes d'aost – en temps, qu'èra eth permèr dimeche de seteme
18'10 Candelèra – estacar era persona en un saumèr per exemple – estacar pera talha – eth 1er de horèr, eths òmes e eth 2, eras hemnas – que s'amagavan enas bòrdas, mes eths autis qu'arrodavan – eth 3, que hadian era hèsta – que's perdec 20 ans a – en un saumèr o sus ua branca s'èra dehòra
21'00 Carnavalh a Rueg – que'n hadian un, portar l'ac dab ua vaca e ua carreta – que'u cramava on ei eth hereishe darrèr – cantar «adiu praube carnavalh», e d'autas tanben – tot en patoès – hèr eth torn de Rueg – que'u penjavan en ua branca – ua careta en carton, esclòps en eths pès, ua vielha camisa, e ua bota dab vin
23'00 St Joan – a St Lari – pas ací
RL-09[CC-SL-Ry-3]
0'00 Bruishas – un qu'i credia hòrt – ua hemna, Charleta, que didian qu'èra bruisha – aquera que hadia mau ath monde, que l'aucideren – qu'èra sus un saumet, que'u meteren un còp de barra darrèr eth cap, en camin deras Còstas
01'35 Hadas – eths vielhis que'n parlavan
02'20 Cartas – hèr ara manilha, ara borra – era borra, dab 3 cartas
03'30 Lenga – que'u parlavan patoès a casa – sons hilhs que comprenen tot
04'10 Idem – plan de diferença dab Portèth – ua «janc» e ua «andra» a Portèth – que l'arriba soent d eparlar patoès – qu'ei importent que's mantenga, bèths uns qu'an 60 ans, no comprene npas era mentat
Créateur
Lassalle Renaud, enquêteur
Source
RL-09[CC-SL-Ry]
EOC 11
Éditeur
Eth Ostau Comengés
Date
12/07:2015
Format
Texte/html
Langue
gascon
Type
Texte
Spatial Coverage
Saint-Lary
Person Item Type Metadata
Birth Date
1958
Birthplace
Saint-Lary
Collection
Citer ce document
Lassalle Renaud, enquêteur, “Collectage de Yves - (Saint-Lary-09),” Oralitat de Gasconha, consulté le 30 octobre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/532.