Collectage de Yves - (Arrien en Bethmale-09)
Dublin Core
Titre
Collectage de Yves - (Arrien en Bethmale-09)
Abstract
Sujet
Surnaturel (fées)
Montreur d'animaux savants
Superstitions
Ours
Surnaturel (légende)
Loup
Contes gascons
Marche à pied
Temps (météorologie) -- Prévision
Description
JPF-09[CC-ArB-Gy-1]
0'00 Presentacion – neishut en vilatge – ena «viela» coma ac disen ací – trebalhat coma ajuda familhau dinc a 18 ans – 10 ans en transpòrts e paisan ací – qu'avia gasconas, e que passèc aras blondas
01'15 Société – exode – despuish eras annadas 1960 – eth que's devec de tornac pr'amor sa pair que començava d'èster malaut – autament, non seria cap tornat – mes de mau víver ath començament enas annadas 1970
02'20 Elevage – quan s'installèc, eras tèrras que's vueidavan – que l'ajudèc – qu'ei encara hòrt morcelat sus era comuna – qu'avia 100 vacas e 30 shibaus
03'50 Idem – en temps, qu'èra era guèrra pera tèrra – qu'èran praubes eth monde
04'00 Société – maison – qu'èra praube en temps era maison – tèrra batuda a baish dab eras bèstias – çò de Jamiu
05'05 Sobriquet maisons dera Vièla – en çò de Relha (??), Ramon d'Ansa (??) - de Bolant, Montarnar
05'30 Pastoralisme – estivar – n'i anèc pas sonqu'un shinhau – qu'avia pro de tèrra tad estar ací – on anavan en temps – eras bèstias qu'èran agrilhadas ath endret – entà Arrienh, qu'èra ena ? - Vathmala, ath Còth de Liet – eris a ??
07'40 Idem – idem – eth camin – per on passavan : partir dera Vièla, deth Hlaret, eth camin deths gardes, Còth dera Còra, dejós Balam, era Suberar, Camlès (??), Chele, e eth Tòs – bèths uns qu'anavan entà Loset
09'10 Elevage – vacas e oelhas en cada maison -perqué avia causit era blonda – que valia dus còps mès qu'ua gascona – de tota mòda, que las se cau soenhar – era gascona qu'a besonh mès de soenh que non pas era blonda
11'40 Idem – mecanisacion – urosament, qu'i èra – que calia bastejar
12'40 Agriculture – dalhar – quin hadian – hèr garbòts – era cinta
13'40 Idem – camps – que s'èra perdut dijà, hòrt – mes cada un qu'avia eth sòn camp, totun – que lauravan dab un arai de boès, 50 ans a
14'50 Evolucion - Hèr eth pan – a casa – bolangèr non pujava pas sonque un còp per setmana – n'ei pas possible de comparar entre era duas epòcas – que vau mès èster ath caumatge uè que ric alavetz
16'05 Idem – enterajuda jornalera – tath pòrc
JPF-09[CC-ArB-Gy-2]
0'00 Seguida
0'25 Hormatge – mólher – calhar era let – colar – tornejar-la – tirà'n eth cèr – botar en ua servieta – sa pair que venia era lèt entrò 1968, haut o baish
02'00 Idem – era lèt – que hadia ua tornada sus era Vath Longa e eth Biròs
02'20 Lenga – aprés ara neishença – nescut dab – expressions mès ritmadas en patoès que non pas en francés
03'20 Idem – valor – ara, entà servir se'n, non n'a pas – dijà que cambia
04'30 Elevage – lenga – parlar patoès ara bèstias – sia patoès o francés, qu'ei parièr, mes eras bèstias que senten eras causas – e parlà'us que's assegura
05'00 Pastoralisme – eth Plan de Beret – qu'i va sovent – que va cercar ua fòtò- que passavan peth Pòrt d'Òrla e càger a Montgarri – qu'anavan a Montgarri – era fòtò que data de davant dera purmèra guèrra
08'00 Société – habillage – un que's vestiva encara dab eth costume vielh, mort en 1960
JPF-09[CC-ArB-Gy-3]
0'30 Société – velhadas – que condavan peguessas – que vedian bruishas – entà hèr pòur aths macipons
01'20 Croyance – hadas – en ua auta maison, un qu'avia panat eth petiu d'ua hada, puish que l'avia tornat a portar alà sús, e eras hadas que l'avian aucit – vesins que'n parlavan tostemps d'aquerò – son pair que'u hadia creir (sense i creir, eth), mes ena escòla que comprenec que n'existava pas
03'10 Lop – que didian que'u podian dar sau
04'00 Os – eths ossalhèrs – qu'avian vertut – era mair deth son pair que l'avia botat sus eth os (a sa pair), e hè'u a hèr tres passes tà que non hossa malaut - un caçaire, Sanson, que caçava eth os – qu'èra de Bòrdas
05'45 Idem – eth darrèr qu'i avec ací – quauqu'un que s'aperava Pèir, que l'avia aucit – qu'anèc morir a costat dera sua cleda de Mont nere – eth pair de Yves que l'avia trobat en seteme, que's prenec eth cap e que l'amièc ad aqueth Pèir - que passèc en totas eras casas tà hèr ua quista – en çò de sa tanta, que l'avia balhat sies ueus – eth pair de Jeannot que s'avia prés un tròç dera pata tà botar-la ena hrièsta
07'55 Pastoralisme – cabanas chòcas e miserablas – eth monde qu'èran praubes – bilhèu, eth monde qu'i demoravan
09'50 Credenças – per eth, qu'èra entà hèr pòur aras gents
10'55 Legenda – Bramavaca – qu'avian enterrat era campana d'òr – benadir eras campanas
12'20 Arreligion – qu'èra hòrt arrespectat
13'45 Meteo – prevéder eth temps – no's trompavan cap – que hè
14'30 Territoire – en temps, Arrienh e Vathmala qu'èra era madeisha comuna – avant era darrèra guèrra, que despartiren eras duas comunas – tot qu'èra comuna de Vathmala
15'45 Guerre 14 – son oncle que l'avia hèita – no'n parlava pas guaire – 4 ans, que s'i avia passat
JPF-09[CC-ArB-Gy-4]
0'00 Seguida – que ho pro malin tà non apressà's tròp tanpòc
0'40 Guerre 40 – soviers de JPC – un que s'èra hèt cramar ena bòrda
02'00 Legenda – Milogar e Crudó – ua batalha - «Crusós, centèr d'os, ara Avet, cent avets, e a Milogar, non poder-les condar»
02'55 Montanha – era Tota de Hauta Sèrra
04'00 Nadau – soc ena cheminèia – anara tara messa de miejanet – eth pair de nadau – eth, n'avia pas qu'ua irange
05'30 Legenda – eras oelhas anticas – après, eth Mont Valhèr
09'00 Evolucion – qu'a hòrt cambiat, mes eth país qu'èra mès bèth en temps – mes era evolucion que mièc hòrt de bonas causas
09'45 St Joan – arrominguèras a burlar – sovent, que las se panavan quan secavan – ena plaça d'Aret – hòrt de Joans e Joseps en temps
11'45 Sobriquets – en quauques annadas, eths sobriquet que van partir – sa pair qu'arrecebia eras facturas ath sobriquet – que's manten un shinhau encara, quauques uns qu'i son estacats
15'10 Eth lop – hèr pòur aths mainatges – eth «caça lop» - era vedia que didia que s'anavan hèr atacar peths lops se sortian dab era net
JPF-09[CC-ArB-Gy-5]
0'00 Seguida – que s'èra hèta perseguir peths lops – que'us balhèc eth cerèr (devantau), atau que se'n podec sortic – jàmes entenut quauqu'un que un hossa minjat peths lops – qu'a pòur deth òme
01'30 Oralitat – lop – eth Lop de Pèiròt – ath dessús d'Aret, qu'i èra ua bòrda – cada maitin, que's trobava eras oelhas ath cap dera bòrda totas espauridas – un ser, que s'i posèc, Pèiròt – qu'atrapèc era coda deth lop pera pòrta – e que tirèc en díser : «lop de Pèiròt, afè-mos i un aute còp (tira)» - après, era coa que petèc e eth lop que partic – n'ei pas era lenga d'ací – qu'èra vengut un lop curt
04'35 Société -arrelacions dab eth Biròs – no's frequentavan pas guaire
05'00 Oralitat – eth ase de Balaguèr – qu'i avia èrba ath cap deth campanau e eth ase que crebava de hame a baish, que'u heren pujar ath cap deth campanau dab ua còrda – mes que s'escanèc
06'10 Idem – un que minjava tròp – lo heren pas minjar de 8 dias e hè'u trebalhar – ath cap de 9 dias, que ho mort – madeish istoèra dab pòrc
07'05 Société – Balaguèr – JPC : eths de Balaguèr que didian «que vau mès èster ase en Balaguèr, que hemna en Vathmala» - un de Vathmala qu'avia venut ua vaca en un de Balaguèr
07'50 Société – travaux saisonniers – bèths uns qu'anavan dalhar a Balaguèr – de 1900 dinc après era dusau guèrra
10'30 Natura – diferença lop/os -
11'35 Lenga – Mandra/renard – eth arrenard qu'ei era bèstia, e era mandra qu'ei era pèth
12'30 Lenga – a Samortenh «coquet», a Arienh, «pescajon»
12'55 Idem – diferenças ena vath : petivas - dab Bòrdas, òc – a Vathmala «que plò», a Bòrdas «que plau»
13'40 Idem – Vath d'Aran – que's sembla hòrt
14'25 Société – arrelacions dab darrèr era Còra – pòc, mès d'arrelacions dab eth Biròs
JPF-09[CC-ArB-Gy-6]
0'00 Anecdòta – eth pair de Josep de Vernei qu'èra partit anar veir eras vacas en mes de julhet a Beret – e tornar sus eth dia – mès de 20 oras d'un còp
JPF-09[CC-ArB-Gy-7]
0'00 Lenga – «eth pobilh peth Pòrt, era nhèu en òrt» - quan i ei eth pobilh, eth endeman, qu'ei ací – pera butada (eth maishant temps) dera Vath Longa : «era Vath Longa, qu'ei per longa, e quan ven per Biròs, enaras esquiás» - se ven pera Vath Longa era butada, que va plàver en ua estona, mes quan ven peth Biròs, que va plàver de tira
0'00 Presentacion – neishut en vilatge – ena «viela» coma ac disen ací – trebalhat coma ajuda familhau dinc a 18 ans – 10 ans en transpòrts e paisan ací – qu'avia gasconas, e que passèc aras blondas
01'15 Société – exode – despuish eras annadas 1960 – eth que's devec de tornac pr'amor sa pair que començava d'èster malaut – autament, non seria cap tornat – mes de mau víver ath començament enas annadas 1970
02'20 Elevage – quan s'installèc, eras tèrras que's vueidavan – que l'ajudèc – qu'ei encara hòrt morcelat sus era comuna – qu'avia 100 vacas e 30 shibaus
03'50 Idem – en temps, qu'èra era guèrra pera tèrra – qu'èran praubes eth monde
04'00 Société – maison – qu'èra praube en temps era maison – tèrra batuda a baish dab eras bèstias – çò de Jamiu
05'05 Sobriquet maisons dera Vièla – en çò de Relha (??), Ramon d'Ansa (??) - de Bolant, Montarnar
05'30 Pastoralisme – estivar – n'i anèc pas sonqu'un shinhau – qu'avia pro de tèrra tad estar ací – on anavan en temps – eras bèstias qu'èran agrilhadas ath endret – entà Arrienh, qu'èra ena ? - Vathmala, ath Còth de Liet – eris a ??
07'40 Idem – idem – eth camin – per on passavan : partir dera Vièla, deth Hlaret, eth camin deths gardes, Còth dera Còra, dejós Balam, era Suberar, Camlès (??), Chele, e eth Tòs – bèths uns qu'anavan entà Loset
09'10 Elevage – vacas e oelhas en cada maison -perqué avia causit era blonda – que valia dus còps mès qu'ua gascona – de tota mòda, que las se cau soenhar – era gascona qu'a besonh mès de soenh que non pas era blonda
11'40 Idem – mecanisacion – urosament, qu'i èra – que calia bastejar
12'40 Agriculture – dalhar – quin hadian – hèr garbòts – era cinta
13'40 Idem – camps – que s'èra perdut dijà, hòrt – mes cada un qu'avia eth sòn camp, totun – que lauravan dab un arai de boès, 50 ans a
14'50 Evolucion - Hèr eth pan – a casa – bolangèr non pujava pas sonque un còp per setmana – n'ei pas possible de comparar entre era duas epòcas – que vau mès èster ath caumatge uè que ric alavetz
16'05 Idem – enterajuda jornalera – tath pòrc
JPF-09[CC-ArB-Gy-2]
0'00 Seguida
0'25 Hormatge – mólher – calhar era let – colar – tornejar-la – tirà'n eth cèr – botar en ua servieta – sa pair que venia era lèt entrò 1968, haut o baish
02'00 Idem – era lèt – que hadia ua tornada sus era Vath Longa e eth Biròs
02'20 Lenga – aprés ara neishença – nescut dab – expressions mès ritmadas en patoès que non pas en francés
03'20 Idem – valor – ara, entà servir se'n, non n'a pas – dijà que cambia
04'30 Elevage – lenga – parlar patoès ara bèstias – sia patoès o francés, qu'ei parièr, mes eras bèstias que senten eras causas – e parlà'us que's assegura
05'00 Pastoralisme – eth Plan de Beret – qu'i va sovent – que va cercar ua fòtò- que passavan peth Pòrt d'Òrla e càger a Montgarri – qu'anavan a Montgarri – era fòtò que data de davant dera purmèra guèrra
08'00 Société – habillage – un que's vestiva encara dab eth costume vielh, mort en 1960
JPF-09[CC-ArB-Gy-3]
0'30 Société – velhadas – que condavan peguessas – que vedian bruishas – entà hèr pòur aths macipons
01'20 Croyance – hadas – en ua auta maison, un qu'avia panat eth petiu d'ua hada, puish que l'avia tornat a portar alà sús, e eras hadas que l'avian aucit – vesins que'n parlavan tostemps d'aquerò – son pair que'u hadia creir (sense i creir, eth), mes ena escòla que comprenec que n'existava pas
03'10 Lop – que didian que'u podian dar sau
04'00 Os – eths ossalhèrs – qu'avian vertut – era mair deth son pair que l'avia botat sus eth os (a sa pair), e hè'u a hèr tres passes tà que non hossa malaut - un caçaire, Sanson, que caçava eth os – qu'èra de Bòrdas
05'45 Idem – eth darrèr qu'i avec ací – quauqu'un que s'aperava Pèir, que l'avia aucit – qu'anèc morir a costat dera sua cleda de Mont nere – eth pair de Yves que l'avia trobat en seteme, que's prenec eth cap e que l'amièc ad aqueth Pèir - que passèc en totas eras casas tà hèr ua quista – en çò de sa tanta, que l'avia balhat sies ueus – eth pair de Jeannot que s'avia prés un tròç dera pata tà botar-la ena hrièsta
07'55 Pastoralisme – cabanas chòcas e miserablas – eth monde qu'èran praubes – bilhèu, eth monde qu'i demoravan
09'50 Credenças – per eth, qu'èra entà hèr pòur aras gents
10'55 Legenda – Bramavaca – qu'avian enterrat era campana d'òr – benadir eras campanas
12'20 Arreligion – qu'èra hòrt arrespectat
13'45 Meteo – prevéder eth temps – no's trompavan cap – que hè
14'30 Territoire – en temps, Arrienh e Vathmala qu'èra era madeisha comuna – avant era darrèra guèrra, que despartiren eras duas comunas – tot qu'èra comuna de Vathmala
15'45 Guerre 14 – son oncle que l'avia hèita – no'n parlava pas guaire – 4 ans, que s'i avia passat
JPF-09[CC-ArB-Gy-4]
0'00 Seguida – que ho pro malin tà non apressà's tròp tanpòc
0'40 Guerre 40 – soviers de JPC – un que s'èra hèt cramar ena bòrda
02'00 Legenda – Milogar e Crudó – ua batalha - «Crusós, centèr d'os, ara Avet, cent avets, e a Milogar, non poder-les condar»
02'55 Montanha – era Tota de Hauta Sèrra
04'00 Nadau – soc ena cheminèia – anara tara messa de miejanet – eth pair de nadau – eth, n'avia pas qu'ua irange
05'30 Legenda – eras oelhas anticas – après, eth Mont Valhèr
09'00 Evolucion – qu'a hòrt cambiat, mes eth país qu'èra mès bèth en temps – mes era evolucion que mièc hòrt de bonas causas
09'45 St Joan – arrominguèras a burlar – sovent, que las se panavan quan secavan – ena plaça d'Aret – hòrt de Joans e Joseps en temps
11'45 Sobriquets – en quauques annadas, eths sobriquet que van partir – sa pair qu'arrecebia eras facturas ath sobriquet – que's manten un shinhau encara, quauques uns qu'i son estacats
15'10 Eth lop – hèr pòur aths mainatges – eth «caça lop» - era vedia que didia que s'anavan hèr atacar peths lops se sortian dab era net
JPF-09[CC-ArB-Gy-5]
0'00 Seguida – que s'èra hèta perseguir peths lops – que'us balhèc eth cerèr (devantau), atau que se'n podec sortic – jàmes entenut quauqu'un que un hossa minjat peths lops – qu'a pòur deth òme
01'30 Oralitat – lop – eth Lop de Pèiròt – ath dessús d'Aret, qu'i èra ua bòrda – cada maitin, que's trobava eras oelhas ath cap dera bòrda totas espauridas – un ser, que s'i posèc, Pèiròt – qu'atrapèc era coda deth lop pera pòrta – e que tirèc en díser : «lop de Pèiròt, afè-mos i un aute còp (tira)» - après, era coa que petèc e eth lop que partic – n'ei pas era lenga d'ací – qu'èra vengut un lop curt
04'35 Société -arrelacions dab eth Biròs – no's frequentavan pas guaire
05'00 Oralitat – eth ase de Balaguèr – qu'i avia èrba ath cap deth campanau e eth ase que crebava de hame a baish, que'u heren pujar ath cap deth campanau dab ua còrda – mes que s'escanèc
06'10 Idem – un que minjava tròp – lo heren pas minjar de 8 dias e hè'u trebalhar – ath cap de 9 dias, que ho mort – madeish istoèra dab pòrc
07'05 Société – Balaguèr – JPC : eths de Balaguèr que didian «que vau mès èster ase en Balaguèr, que hemna en Vathmala» - un de Vathmala qu'avia venut ua vaca en un de Balaguèr
07'50 Société – travaux saisonniers – bèths uns qu'anavan dalhar a Balaguèr – de 1900 dinc après era dusau guèrra
10'30 Natura – diferença lop/os -
11'35 Lenga – Mandra/renard – eth arrenard qu'ei era bèstia, e era mandra qu'ei era pèth
12'30 Lenga – a Samortenh «coquet», a Arienh, «pescajon»
12'55 Idem – diferenças ena vath : petivas - dab Bòrdas, òc – a Vathmala «que plò», a Bòrdas «que plau»
13'40 Idem – Vath d'Aran – que's sembla hòrt
14'25 Société – arrelacions dab darrèr era Còra – pòc, mès d'arrelacions dab eth Biròs
JPF-09[CC-ArB-Gy-6]
0'00 Anecdòta – eth pair de Josep de Vernei qu'èra partit anar veir eras vacas en mes de julhet a Beret – e tornar sus eth dia – mès de 20 oras d'un còp
JPF-09[CC-ArB-Gy-7]
0'00 Lenga – «eth pobilh peth Pòrt, era nhèu en òrt» - quan i ei eth pobilh, eth endeman, qu'ei ací – pera butada (eth maishant temps) dera Vath Longa : «era Vath Longa, qu'ei per longa, e quan ven per Biròs, enaras esquiás» - se ven pera Vath Longa era butada, que va plàver en ua estona, mes quan ven peth Biròs, que va plàver de tira
Créateur
Jean-Paul Ferré, enquêteur
Eth Ostau Comengés, producteur
Source
JPF-09[CC-AB-Gy]
EOC 9
Éditeur
Eth Ostau Comengés
Format
Texte/html
Langue
gascon
Type
Texte
Spatial Coverage
Arrien en Bethmale (Aret)
Person Item Type Metadata
Birth Date
1944
Birthplace
Arrien en bethmale (Aret)
Collection
Citer ce document
Jean-Paul Ferré, enquêteur et Eth Ostau Comengés, producteur, “Collectage de Yves - (Arrien en Bethmale-09),” Oralitat de Gasconha, consulté le 21 novembre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/54.