Collectage de René - (Salies du Salat-31)

Dublin Core

Titre

Collectage de René - (Salies du Salat-31)

Abstract

Sujet

Charbonniers
Guerre mondiale (1914-1918)
Formulettes
Temps (météorologie) -- Prévision
Rivalité entre village
Sobriquets (villages)
Loup
Ours
Corvée
Travail des enfants
Guerre mondiale (1939-1945) -- Résistance
Lin
Outils
Attelage -- bovins

Description

JPF-31[SS-SS-Ar]


0'00 Intime - neishut en 22 - partic factur a 30 ans - tornèc en 1952 a Saliás - sa hemna qu'èra neurissa
01'35 Sobriquet maison - Morèra : çò deth Vaquèr - Vaquèr, nom d'un gendre - nom vielh : Mamalhenc ? - 5 maisons ena Morèra - çò de Laurença, de ?, de Carin, De Mamaïin, çò deth VAquèr - darrèr, çò de Ramonet, çò de Jiga e çò de Togoron (Tocon) - eth nom de familha, non sabian pas ce qu'èra
04'05 Idem - arrèr gran-pair, vengut gendre dera Artiga, de'n çò dera VAquèra - en temps ua vaca en cada maison - e tà júnher, qu'èra dab eth vesin
05'05 Elevage - júnher - un còp, qu'avian junhut ua vaca dab un ase - empruntar era vaca deth vesin tà poder júnher, en Pèirèu
06'30 Eths Americans - a Batalha, a çò deth Tuc, ua hemna qu'i èra partida, que tornèc en 1930 - a Shenh, Henriette deth Avei - e Jean d'Arribèth - un a Pèirèu, Andu
08'35 Idem - perqué partivan ? - tà víver - tota era familha de Romain, qu'i èra neishuda
09'40 Economie - eth qu'avia 2 ectares qu'èra arric - pertot qu'èra trebalhat, dinc ara Saubèra - duas partidas taras trufas - un hormiguèr : èrba qu'apielavan, e hèr-la cramar
11'30 Industrie - Carbon - en Sarrat-Gran - familhas d'italians - tostemps a proximitat dera aiga - dab mulets - que'n perdian tostemps en tot pujar, eths, mainats, que passavan darrèr tà n' amassar - eths franceses que caperavan de tèrra, eths italians pas autan plan
15'15 Idem - era carboèra - ath miei, ua cheminèja - ath torn, quilhar era lenha, alugar, aeracion dinc ath miei - barrar e hèr eth torn dera carboèra - caperar de tèrra e de huelhas

JPF-31[SS-SS-Ar-2]

seguida
0'15 Idem - vist a hèr tiò 15 ans, haut o baish - reputacion deths carboèrs ? arren de maishant - non n'i avia pas tròp de causida taths mestièrs
02'22 Guerre 14 - un Arthur a Solan - tornèc dera guèrra partvirat - partic tà Chicago - tornèc a Solan - cultivèc vinhas e empeutat arbos
05'25 Idem - sa pair neihut en 1893 - partic eth prumèr dia dera guèrra - tà Bertrix - prumèr dia, son amic que ho aucit - e puish Verdun, etc... - presoèr en 1917 - espitau a Pezenàs - que passèc en Suissa - pas jàmes arren, de tocat tath blessat de guèrra
08'20 Idem - qu'i èra tà 3 ans ath servici militar - quan tornèc dera guèrra, que caló que s'acabèssi eth servici militar...
10'07 Croyances - Hont deras Hadas - non se'n bremba pas guaire - a casa sua, qu'èran menets, non se'n parlava aas, de causas atau
12'45 Idem - en ua maison, que credian hòrt aras podoèras - de tant qu'avian aperat eths gendarrmes, pr'amor d'èster embroishoats - un que'us digó qu'èra dera policia secreta e que se'n anava ocupar !
14'35 Société - gran pair, colportur, que viatjava tiò eras Baishas Pireneas
16'00 Lenga - comptina dab eths dits : "Pishic, Lombric, Tartalhic, ...

JPF-31[SS-SS-Ar-3]

seguida, Porta de França, e Bèra Dança, e hè't enlà, tu, petiu, que non hès arren ! »
0'25 Idem - idem - doç
01'45 Idem - idem - qu'ac didiam eths mainatges
02'35 Savoir faire - Piulets - hèr sabar - e hèr un balulhet dab ua nòde : un trauc de cada costat e pelar-la - quin hèvan
04'45 Idem - piulet - çò que disian : "Saba, saba, sabaròu, se non vòs sabar, que't hicarè en un hortigau, que i aurà, abelhas e cornelhas, que se't chaparàn eras aurelhas" - en tot heregar, hèr escopir era pèth - quin hèr
08'30 Natura - eth bovrulh : eth pinson de montanha - que's hèvan eth nhenc dab pastet de blat marin - que'us gahavan tà vené'us - un qu'èra "oiselleur"
10'35 Idem - tà prevéder eth temp : dab eth vent e eth sorelh - eth Còth deth Arriu, que l'aperavan eth Trauc de Madama - s'eth vent que'n venia eth ser, eth endeman, que hadia maishant - tà nhevar, torrar eth matin : "que s'a arrapat era torrada" que disian
12'15 Idem - eth vent d'Autan - eras hoelhas que's passèjan : "Autan huelhèr, era nhhèu ath darrèr"
13'30 Idem - "ath temps dera castanha, auèita era montanha, ath temps dera gavèra, auèita era ribèra" : un arreproèr dera plana mès lèu
14'10 Idm - quan hè hereth - deth temps qu'anava ena escòla, eth - un còp, qu'avè torrat peth 1er d'octobre - un còp, eth arriu torrat sancèr, eras arrominguèras que venguian candelas de glaça - torrar ena bòrda ?

JPF-31[SS-SS-Ar-4]


01'15 Elevage - un còp quan he era èrba...
02'25 Société - rivalitat entre Shenh e Batalha, era Morèra, etc... - eths Cuus Blancs, e eth Taron - un còp en Higaròu, qu'èra estat aperat "eth Taron" - lavetz aqueth sobriquet qu'èra coneishut - a bèths còps, que degenerava - era hoguèra quan sòrt de tèrra : qu'ei en Taron - çò qu'apastavan eths pòrcs
Ua lenha que cad sus eth linò !


JPF-31[SS-SS-Ar-5]


0'00 Sobriquets vilatges - non se'n parlava pas a casa
01'35 Lenga - francés - "quand un cordier cordant, veut accorder sa corde pour sa corde accorder, trois cordons, il accorde, mais si l'un des cordons de la corde décorde, le cordon décordé fait décorder la corde"
02'46 Lenga - gascon - "eth còntra quatre petrilhon que se m'è descòntra quatre petrilhèth. Qu'è anat veir eth descòntra quatre petrilhaire que m'a descòntra quatre petrilhat, eth còntra quatre petrilhon"
05'50 Lenga - ajòus tornats dera America
07'20 Lenga - Petite pomme d'apis"
08'55Anecdote - en Almanach, ua bona prtida qu'èra consacrada ath gascon deth parçan - ua istoèra dab çò deth Capdèth (dera Font, en fèit)
10'25 Société - eretatge - ua familha on eth ainat qu'èra eth proprietari - quin marchava (pas tròp clar)
13'30 Idm - estacament ara tèrra -
... familha de JPF

JPF-31[SS-SS-Ar-6]

idem...

JPF-31[SS-SS-Ar-7]

que prèni eth arrelai (RL)

0'00 Société - servici militari en Artouste
01'35 NAtura - neu - a Shenh, un còp quan eths caulets èran amagats pera neu - un còp quan partic a Castelnau (?) e que nevava
08'00 Idem - cercar era glaça, en camin de Laujau - de cap ath Plan deth Lhet, e era Coma d'Iverneda - ua coma, dab glaça tostemps - qu'i pujavan eth 1er dimenge d'aost tà hèr un bal - que botavan eras botelhas ena glaça - devarar-la dab mulets - era Glacièra que s'apèra a on cargavan era glaça tà Tolosa, còsta ath camin de Laujau - taths espitaus
12'30 Croyances - eth Lop - sa gran mair, un còp eth lop que vengó tiò era porcingla - un aute còp, quan se portè un anhèth - un aute còp en Còth deth Arriu...


JPF-31[SS-SS-Ar-8]

seguida... eth lop que pugèc sus eth teulat - qu'aucideré ua hilha un còp - un aute còp son gran-pair qu'escarniva eths lops, un que's botè a seguí'u tiò casa-sua
01'40 Idem - dinc a 1880
02'00 Idem - eth ors - qque veneria tostemps ath torn dera hèsta d'Arbàs (segond dimenge de seteme) - eras prumèras nhèus que son de cap ad ací - que heren ua batuda, dus per dus, Leon Rouède d'Arbas, de cap a Pèna Blanca, que'u vi hòrt pròche
04'20 Caça - pètses - ua mòla ena Morèra - sa pair qu'arratava ací - era hagina, eth davant qu'èra blanc, eth martre jaunenc - eth martre que pugen en eths arbes
07'11 Intime - un ajòu que hondèc eth espitau francés de San Francisco...



JPF-31[SS-SS-Ar-9]

0'00 Société - eras corvadas - ua taxe vicinale, possible d'anar hèr trebalhs a 15f era jornada sus eths camins - tà anà's hèr tirar era prestacion - atau qu'entreguian eths camins - tà 150fr, qu'èra 10 jornadas - dab eth parelh = 13fr - eths qu'avian oelhas, a cada 10 oelhas, ua jornada de trebalh taths camins - ara qu'ei acabat
03'05 Idem - era copa dera comuna - lòts, e que tiravan ath sòrt - tanben pr'amor d'aquerò qu'eths camins avian a èster nets
05'50 Idem - se's haré ad aise ara ? - après qu'èran totis parents - ua bona ententa - tà bàter - hòrt de proba - batatge dab un manètge : amassar eras boas
08'40 Intime - sa pair qu'èra anat ena escòla en St Laurenç de Nèste - plan pro que hadian d'un intrument - un Noguès de Bechat, qu'èra arregent
...
12'30 Industrie - quin ho obrèr, 12 oras per dia après eth certificat d'estudis, a 12 ans - que heren poralha, arremplaçaments deth factúr, passè eth concors de factur
16'20 Guerre 40 - refractari qu'èra - tracat pera miliça


JPF-31[SS-SS-Ar-10]

0'00 (seguida) - caçat pera gestapo - bèths uns que hadian eth maquís a lor conde - en 1943, eth 7 d'aost, que horen prés pera poliça francesa - eth 9 d'aost qu'èran en Tolosa encarrats peths alemands - eth allamand qu'avia eth pistolet estacat ath bras - qu'èran 3, un curè, un aute e eth - que sautèren en un wagon, escriut : "réservé à l'armée d'occupation" - que partiren a Bossens - eth tren que's triga, un pescaire que puja (que parlava allemand) e que digó causas que non comprengoren
05'25 Idem - devarar a Bossens - qu'encontrè un òmi que coneishè
07'23 Idem - un tipe que'u he faussas cartas de trebalh, eth tampon qu'èra escarnit dab ua trufa- e que se'n avisèren
08'15 Idem - era Badèrque - n'i èra pas
08'55 Idem - passar ena Espanha dab eths passurs - dab eras balas que shiulavan - n'i arribè pas - un aute còp qu'ensagè de passar dab un que's hadia pagar peth monde e tanben peths allemands tà liurà'us
12'40 Agriculture - eth lin - parents de Denise que horen eths darrèrs - hossèras (quenouilles, husèths) - que las pintrava d'arroi, vert e blu - arroi entre eth Còth deth Arriu e Estadens en ua carrièra, era blua dab ardoèsa, e era verta n'ac sap pas
15'10 Idem - idem - pintrar era hossèra pr'amor deths repères - pèças que botavan

JPF-31[SS-SS-Ar-11]

0'40 Idem - idem - segà'u - botà'u sus ua cremèra dab eth es.hlaget - que'u botavan en un prat que's podia aigüar - quan era tija qu'èra poirida, que la passavan en horn - que la "batian", non demorava pas qu'era hilassa - o arruscar eth lin - après pientar eth lin - tornà'u arruscar - que rotlavan eth hiu ath torn d'un ... - qu'ac botavan sus un aute utís
05'10 Idem - idem - seguida - eth mestièr qu'èra hèt dab era pèth dera mata (clòra ?) - quin èra eth mestièr - eths pientes - eths lançòus qu'èran hèts atau - un teishinèr - ara eth mestièr qu'ei dab eras garias
08'50 Toponymie - Bagon - non pensa pas qu'i avessa minas - ua mina de coeire, dab un nebot deth marechal Foch
11'00 Savoir-faire - hèr ua cajola - amassar eras saralhas en eths prats - ua cajola qu'ei un paèr ponchut - hèr ua òsca, etc..., quin hèr - era roseta entà amassar pomas
14'12 Idem - hèr paèrs - un ajòu que'us hadia
14'50 Idem - era joata - un madrièr, cintrat, botar en cap deras vacas - curar en darrèr ara plaça dera corrèja - tirà'n un shinhau tà qu'eras aurelhas e podossin circular - puish botar ua calhiva o un escaravat davant - era calhiva ara plaça deth armèth

JPF-31[SS-SS-Ar-12]



0'00 seguida
0'15 Idem - idem - joata de oma - après dab telh - diferents noms : dessús, ua calhiva : eth junt
02'15 Idem - idem - armèth de coèr tath bòsc, aquerò, qu'èra maishant - que calia un hèt dab andòrtas - armèth de casse o de hai, o betoth - laurar : un ampleishon (un armèth que'n hadia dus) : un que passava en tirader e eth aute ena calhiva dera joata - atau era joata qu'èra mès libra
04'10 Idem - idem - ena mossa : eth plec, era esteva, eth carrat, era leta, era pòsta (eth versoèr) - era mossa qu'ei aperada un arnés tanben (de cap a Castilhon) - era trenca qu'ei aperada "rabassèra" - ena Auda, un "fosson"
05'50 Lenga - çò qu'arrepresenta eth patoès ? - eth País e eth monde dera epòca - que's sentiva mès dera Morèra que de Shenh - pas ath país de ara
...
11'00 Intime - mestièrs que he - hèr maisons (electricitat e sanitari) -
12'55 Intime - impression deth temps vielh - eth trebalh qu'èra era vita de cada dia - cada un que trastejava - qu'èra autan plan que çò que i a ara - ara que dilapidan
15'10 Intime - après que's maridè - se he esclòps - un viatge que he dab sa hemna

Créateur

Jean-Paul Ferré, enquêteur

Source

JPF-31[SS-SS-Ar]

Éditeur

Eth Ostau Comengés

Date

13/02/2012

Format

Texte/html

Langue

gascon

Type

Texte

Spatial Coverage

Salies du Salat

Person Item Type Metadata

Birth Date

1922

Birthplace

Chein-Dessus

Citer ce document

Jean-Paul Ferré, enquêteur, “Collectage de René - (Salies du Salat-31),” Oralitat de Gasconha, consulté le 22 novembre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/562.

Formats de sortie