Collectage de Jean-Marie 10 - (Cier de Rivière)

Dublin Core

Titre

Collectage de Jean-Marie 10 - (Cier de Rivière)

Abstract

Sujet

France. Service du travail obligatoire
Guerre mondiale (1939-1945) -- Débâcle

Description

0'00 Société – politica – quin pòt hèr holejar eth monde – un que s'èra patacat en ua amassada – pr'amor n'èran pas deth madeish bòrd
02'00 Guerre 40 – aqueth que s'èra escapat d'Alemanha e que s'avia hèt ua bossòla dab ua lama d'arrasoèr – eth sol de Cièr que s'èra escapat d'Alemanha
03'10 Idem – STO – qu'i èra (JM) – liberat peths arrusses, e qu'i demorè 2 o 3 setmanas en un país aucupat peths arrusses – hòrt que s'èran escapats avant pr'amor qu'avian pòur aths arrusses – un dia, un sordat arrusse qu'èra arribat, que'us avia dit qu'èra acabada era guèrra, qu'ara, serian devath eth contròtle deths arrusses e que tornarén lèu a casa lor – mes n'avian pas arren a minjar – après, que passèren ena zòna americana – qu'èra en Autriche – purmèr, en ua usina de camin de hèr a Vièna – mes qu'èra era Alemanha – qu'i èra demorat 13 meses
06'05 Idem – idem – quin horen liberats – heren un escambi entre francés, italians, belges e espanhòus, e delà, arrusses e ukrainians
07'05 Idem – Pétain – eths deputats e senators que l'avian botat ath poder – ath congrès de Versaille – eth congrès qu'ei era amassada deths deputats e deths senators – qu'avia 85 ans quan ho botat ath poder – sonque 88 parlementaris que votèssan contra
09'30 Idem – idem – n'ei pas tà sosténguer Pétain – pr'amor era idèia anti-judiva : qu'èra eth – que signèc eras permèras leis avant deths alemands – mes n'a pas usurpat eth poder, n'ei pas vertat
10'50 Idem – STO – liberacion – quin les escambièren – duas colonas sus ua rota pro larja – qu'èran tres per tres – era ua : qu'èran francés, bèlges, etc... - era auta, eths arrusses e ukranians – que horen escambiats òme per òme e tres per tres – atau, que passè en zòna americana – qu'avian panat tà minjar en zòna russa – qu'avia perdut 30kg pendent eth STO
12'55 Seguida – eths alemands qu'èran estats hèits presoèrs peths americans – qu'avian totis, ara, un brassard dera «Croix Rouge» - quan los tiravan dessús 8 dias avant – que plavia hòrt e non podian pas jàmes partir – - qu'anèren a pè dinc a Linz – que i demorèn 3 dias avant que la ploja e's triguèssa – eths avions qu'arribèren plens de colís – 30 per 30 que descarguèren aqueths colís – partits dab avions, eths bombardèrs «Forteresses volantes» - qu'anèren aterir a Merville, a costat de Lille
15'30 Idem – un sovier puishent dera pista de Merville – en un camp plen d'òrdi – aquera pista, eths alemands que se n'èran servits tà lançar eths V1 e V2 sus era Angletèrra – eths òrdis qu'èran manhificas – non i avia pas qu'aquera pista
17'50 Seguida – que prenec eth tren a Tourcoing – qu'avia prés ua docha – que debarquèc a Montrejau – que's bremba aver vist a Orléans les Aubray qu'èra ua gara grana – non i èra pas arren mès – que's bremba tanben deths ponts sus era Loire, n'i sobravan pas qu'eras arcas
20'20 Seguida – monde que s'èran portats volontaris tà tornar eths joens arribats a Montrejau a casa-lor – eth, qu'èra quauqu'un dera Broquèra – que dromic tres dias en èster tornat – e push, era vita que tornè viste
21'50 Guerre 40 – STO – era usina de camin de hèr a Vienne que ho bombardada (qu'i demorè 13 meses), alavetz que partiren tad ua auta usina de camin de hèr mès chòca, sus era termièra tchèque – eth darrèr ivèrn que ho maishant – que'us envièren hèr eras «fortificacions» - eths alemands qu'avian imaginat de hèr ua linha defensiva dempuish era Baltica dinc ath ? - qu'èra ua utopia : hèr trenchadas entà que s'i gahèssin laguens eths tanks arrusses – que hadian trenchadas de 4m ath sòu dinc a 3 o 4 de pregondor en punta – que's pensavan qu'eths cars cagerian laguens sense se'n poder sortir – eths arrusses qu'arribèren eth 17 d'octobre 1944 – qu'èran a hèr aqueth trebalh sus era termièras hongroise – en un país de vinha on èran a vrenhar
24'30 Seguida – que hadian aquerò deth maitin dinc ath ser – e per minjar : 200g de pan, ua rondela de saucisson ath alh, fina fina e un tròç de margarina coma era ungla – e piochar tot eth dia dab aquera neuritura – eth ser, ua còssa de rutabaga – que sap çò qu'ei era hame – question de piochar, no'n fotian pas dus ath còp mes que calia hèr tant de mèstres – eth oficièr que passava tà susvelhà'us – qu'èran despartits en equipa de 20 – lotjats en ua bòrda d'ua familha plan brava – ara, qu'i pensa sovent e qu'a pòur qu'eths arrusses avossin hèt mau ara hilh e era mair (violar-las)
26'40 Idem – era fèrma dera familha qu'èra tara vinha – un vin blanc – qu'avian 20 francés en troat – e 20 arrusses (alemans ?) ena granja – ath mes d'octobre que hadia bon – mes eth ivèrn qu'èra tan hereth, e era tèrra tan torrada, que petavan totis eths manches que volian – qu'ac hadian tà emmerdar eths alemands – que si botavan a tres,e tirar dessús – n'ac heren pas pausa
28'10 Idem – que dromian en aqueth troat sense palha e sense apriga – e no's podoren pas lavar deth ivèrn – de tant, que vengó eth tifús – 1000 tipes qu'i èran a trebalhar en aqueth vilatge – e per aver era racion, 1 guichet – pr'amor deth tifús, eths alemands que'us botèren en maisons en contruccion de davant era guèrra – qu'anèren cercar palha pera lana, era mèma equipa – que'us dèren un seò per 20 – un qu'èra designat tà demorar a casa, n'anava pas trebalhar – aqueth qu'anava cercar era racion tath autis – ua còssa de cafè, eth maitin, e çò de dejà dit
31'30 Idem – qu'avian crompat en ua hemna, ua vielha cosinèra que'us avia costat 20 marks – que's lavèren totis eth un après eth aute en aqueth seò – que's lavèren eras hardas : un caleçon, un pantelon e ua camisa – un seò per 20 !
33'00 Idem – quan arribèren en Alemanha, qu'arribèren en un camp que s'aperava Strassov – pas lonh de Vièna – quan i arribèren, qu'i èra un aute camp laguens, petit, 1 jornau de terrenc – cloturat, barbelat, e plen de monde : òmes, hemnas e dròlles – n'avian pas jàmes entenut a parlar deths camps dera mòrt – aqueths que'us demandavan de qué minjar quan los vedoren – eth endeman de maitins, aqueth camp qu'èra vuit – segon eth, qu'èran judius embarrats aquiu – que demoravan de partit tà Aucshwitz – que'u caló annadas tà compréner qui èran aqueth monde – tot aquerò pr'amor qu'èran judius, n'ac sabia pas ara epòca
36'50 Guerre 40 – que tròba n'an pas acusat eths alemands coma s'ac ameritarén – pas eths de ara, solide – mes eths gavidaires d'aqueth temps – aquerò, p'amor d'èster judiu, gitano o omosexuau – çò que's bremba dera Alemanha, qu'ei era hame – mes n'i trebalhavan pas coma macha-hanha – era net, que saunejava deras trufas ena padena
38'40 idem – òme de Simone Castex (collectada a St Bertran) - que l'avia trobat en mèma camp – eth (JM) qu'èra estat blesssat per un bombardament arrusse – eths arrusses que'us avian dit de se las virar tà trobar a minjar – aqueth Castex qu'avia escanat ua vaca
40'40 Seguida – un dia avant, dab un aute, Abadie, deras Torelhas – que cagoren en ua maison, ua vielha hemna, qu'èra brava e que's pensa sovent ad era – que'us balhèc vianda salada e ueus, en escambi que la balhèren cobèrtas e hardas qu'avian – qu'arribè ua periglada – que s'apriguèren devath era bòrda e que tuèren 4 garias e amassar totis eths ueus ara hemna – qu'ei triste mes qu'ei atau, que calia que vivossin
43'10 Seguida – dab era vaca escanada, que se'n pensè petar – monde liberats deths camps, que se'n moriren de minjar
46'40 Société – trebalhar coma en temps de Louis XIV – que possa eth tret mes qu'ei vertat – eth mecanisme que cambièc tot – eths òmes ara, non son pas tan fatigats – e d'autis còps, no's morivan pas tan vielh – totis que's morivan d'ua congestion – que calia passar 8 dias o 9 dias, e qu'èratz sauvats



«un chapaire coma jo, no's deu pas véder sovent, non ?!»

Créateur

Lassalle Renaud, enquêteur

Source

RL-09[Ba-CR-Pjm12]

Éditeur

Eth Ostau Comengés

Format

Texte/html

Langue

gascon

Type

Texte

Spatial Coverage

Cier de Rivière

Person Item Type Metadata

Birth Date

1922

Birthplace

Cier de Rivière

Citer ce document

Lassalle Renaud, enquêteur, “Collectage de Jean-Marie 10 - (Cier de Rivière),” Oralitat de Gasconha, consulté le 30 octobre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/586.

Formats de sortie