Collectage de Lucien 2 - (Illartein-09)
Dublin Core
Titre
Collectage de Lucien 2 - (Illartein-09)
Abstract
Sujet
Marginaux
Ivresse
Successions et héritages
Guerre mondiale (1914-1918)
Guerre mondiale (1939-1945) -- Réfugiés
Guerre mondiale (1939-1945) -- Occupation
Guerre mondiale (1939-1945) -- Prisonniers
Blagues et farces
Processions
Surnaturel (faire pleuvoir)
Surnaturel (fées)
Surnaturel (fantômes)
Curés
Gascon (dialecte)
Description
RL-09[CC-Il-Bl2-1]
0'00 Praubes a mendicar – cap conegut – un praube qu'èra estat colporteur en temps – que vivia en ua ruine – que'u balhavan un pòc d'aminjar – un que vivia en un òrde de cabana en bòsc, qu'abaishava ath vilatge cercar eth pan, que s'anava ahartar de vin ath cafè – que sen'anava pendent 8 dias e que tornava a cercar eth pan – que vivia de pan e de lèt – un, Bertrand de Salat, aqueste colportur estat, qu'èra vertaderament praube
02'25 Pelharòt – que botavan era pèth en un bímet entà hèr-la secar
03'30 Abelhas – un que n'avia, ara mola – qu'ac hadia enà eth
04'00 Eiretar – 3 notaris au mens ena valea – mes qu'èra sovent eth òme ainat qu'eiretava – se i avia ua hilha, que demoravan un mascle e era hilha que's maridava – mes que's didia atau : eth permèr qu'eiretava, eth segond que partia ath seminari – qu'arrepuja ath temps dera sua gran mair – a Ilhartenh, ua maison qu'ei dita atau :era maison deth Notari – que hadian papèrs devant eth notari entaths deutes – 2 a Augerenh e 1 a Ilhartenh – quan non pagavan cap quan calia, que's hadia procès – qu'a papèrs deth temps de Louis XVIII sus aquerò ena sua familha
07'10 Société – familhas aisadas – eths dera mola, mes qu'èra deth trebalh que hadian – que's hadia pagar pera electricitat – mes sovent, qu'èra boishoat peras fuelhas, alavetz eth lm que s'amortava
09'05 Idem – divertí's – era hèsta deth vilatge e deths autis vilatges – engarnar eth garnable tanben – parlar entre gents – mes qu'èra aquò, cap arren mès – béver ua chopina – eth «leser» qu'èra un concèpt desconegut – taras nòça, cap de viatge- era tentacion de partir ena vila que n'èra encara mès hòrta – quan èran macipons e qu'entravan era èrba, que botavan eths macipons ath hons dera cleda e eths òmes que s'amusavan a plenhar era cleda de'èrba e que'us embarravan ath hons – eths macipons n'aimavan cap aquò, e eths òmes que se n'amusavan – eth, que didia «non voi pas hèr aquerò longtemps»
13'20 Guèrra 14 – fin de 1916, son pair qu'i partic a 17 ans – e que tornèc a partir entara de 40 – un òme ací que l'avia hèrta tota – qu'èra estat a Verdun – qu'èra un personatge deth vilateg – a cada còp qu'i avia quauquarren a çò de sieu, eth, tostemps que condava eth «chemin des dames, etc...» - qu'èra escotat e respectat coma un eròi nacionau – era trenchadas, eths comendaments, eth aigüardent que'us balhavan entà cargar, era pòur deras minas – totis que l'escotavan – e non calia cap parlar dera guèrra de 40, qu'èra arren entad eth
15'45 Guerre 40 – cap plan d'òmes que partiren d'ací – son pair qu'èra estat ath front e prés coma presoèr
RL-09[CC-Il-Bl2-2]
0'00 Seguida – tres macipons refugiadi deth nòrd – qu'avian pòur aths alemands – qu'entenian eras bòtas era net – qu'adaigüavan dab era net, e qu'avian pòur de hè's gahar – eths òmes que parlavan deras novèlas – eth vilatge qu'èra desertat a partir de 20h00 – quauques maquisards que passavan entà hè's balhar un polet o atau, mes petit
01'50 Idem – pair presoèr en 1939 – enviat en Prussa, deth costat de Stettin (ara, Szczecin en Polonha) – en 1942, qu'avec era tuberculòsa, que tornèc entà França en 1943 – que tornèc en 1945 (era malaudia) e que's moric en 1957 – quan tornèc en 1943, qu'èra coma un estrangèr entad eth – en 1939, n'avia pas sonque 5 ans quan partic – que l'avia desbrembat, que l'aperavan Papa, mes entad eth, qn'èra pas arrés – sa mair que s'èra aucupada de tot dab eth sieu bèu-pair – quan son apir tornèc, qu'èra fatigat, donc non podia pas tròp trebalhar tanpòc – a Vielanava, que trebalhava tanben ena fèrma deths sievis parents – sa mair qu'avia ua personalitat hòrta – un còp qu'èra anada en velò ara heira de Castilhon dab eth – d'aqueth temps, que calia ua placa – eths gendarmas que l'arrestèren e que'u voleren dar un verbau – que li didèren que calia pagar – que didec que non podia pas pagar e qu'èra ath sieu òme de pagar – que preneren era adreça – que'us didec : Robert Bordaux, Stalag 2D Steting – que horen atrapadi, que la deishèren anar – era dificultat dera vita que formèc eth sieu caractère
05'50 Algeria – non la hec cap pr'amor qu'èra estudiant e qu'avia donc un sursis – que i devec partir ath mes siguent – qu'èra partit purmèr en ua escòla militara entà hèr eth professor – mes que s'acabèc
06'50 Nadau – era hèsta – que minjavan mès que d'abituda – era messa de miejanet – ua hèsta oma a Martror – n'èra cap quauquarren de marcat – un libe coma present – ara, eth çò que ved qu'ei ua vergonha – que i a tostemps era possibilitat de hèr presents educatius – dab eths mainatges sons o petiti mainatges, qu'averen tostemps libes o CD de musica classica – era vita simpla qu'ei tostemps estat quauquarren d'important entad eth – era vita qu'ei quauquarren que cau meritar
09'50 Carnavalh – pas guaire
10'15 Marteror – qu'anavan hèr tustets – eras gents qu'aubrivan era pòrta e que trobavan ua corja - que plantavan ua corja traucada dab ua lim laguens – que s'aperava «hèr despiet» coma lançar bòlas de neu ena cheminèja – o passar dab eras tenecas entà Pasca (organisat peth curè)
12'40 Cavilhari – sa gran mair que l'avia avut quan s'èra tornada a maridar pr'amor d'èster veusa
13'20 Rogacions – ath dimenge davant era glèisa enà protejar dera ploja, dera periglada – que i avia duas estatuas de boès (au mens 400 ans) – non sab pas eth nom deths sents, eth cap no's coneguia cap mès – quan i avia ua sequeressa, eras vielhas deth país qu'anavan cercar aquera estatua e que'u plonjavan en riu – quan plavia tròp, qu'èra era auta qu'anavan passejar en vilatge - «aquera que hè plàver e aquera que hè hèr bèth»
15'20 Supersitions – un òme, a çò de Barelha, que coneguia hòrt de causas e que didian qu'avia eth Grand Albert – eth, que n'avia entenut a parlar – quan hoc arre-editat enas annadas 70, que'u crompèc e que l'a ara – que conda un tartèr de tradicions de ce quin cau víver, o çò que cau minjar quan ua hemna vòu aver un dròlle
RL-09[CC-Il-Bl2-3]
0'00 Seguida – eths que l'avian qu'èran arreputadis coma aver poders particulars
0'15 Superstitions – a Vielanava, ua hemna quan avia ua vaca malauda que didia ath òme «bota't eths esclòps», que volia díder d'anar veir era persona qu'avia poders de goarir
0'50 Idem – hadas – un òme que'u parlava de Castèl Neron – que didia qu'ua hada que s'aperava Penquirinèla, se planhia – gents que l'avia entenuda díser «que som Pinquirinèla, on ès mair mieva ?» - eth que condava aquò sense saber çò que volia díser (Pinquirinèla – Pinquirinèu mèslèu - que devia èster eth petit dera hada qu'ua familha d'Argenh avia panat. Que devia donc aperar era sua mair atau – n'ei pas vertaderament eth conde)
04'40 Idem – hantaumas – eths mortis que tornavan – sovent, que didian qu'avian vist dab era net ua hemna en blanc que's planhia – quan anavan adaigüar, un que susvelhava s'eths autis no'u panavan cap era aiga – aqueste que's desguisava en hantauma en tot plànher – mes un aute còp, un qu'èra anat cercar ua barra entà l'estambornir
06'40 Idem – eth car deras armas – quan i avia un tapatge gran, que didian qu'èra «un tapatge coma eth car deras armas» - que'n parlèc un còp a un vielh curè, eth que'u didec qu'èra eth «car deras amnas» - eras gents que credian qu'eths mortis que n'avian pas podut trobar era patz que tornavan pr'amor n'avian pas avut pro de messas – que tornavan enà hèr tapatge – que didian qu'aqueth «car deras armas» qu'èra estat organisat peths curès enà hèr pòur ara populacion enà que didessan messas – qu'èran eras amnas deth purgatòri – que volia díser que calia hèr cas aths mortis pr'amor qu'avian poders
09'40 Idem – ua vesia que didia qu'era net, eth sieu òme que'u venguia segotir eths pès en let – que hadia díser messas ath curè – mes de tant, que ath cap d'un moment, que'u didec qu'èra en patz e que non tornaria cap mès – coma avia tròp de pòur a casa sua, sovent que venguia dromir ena maison de Lucien, còsta ath hoc – qu'avia un gran baston a costat deth let enà hèr pòur ara ombra deth sieu òme quan tornava
10'40 Lenga – diferença – a Argenh e Galei, òc – ací, que disen «se voletz» - a Argenh e Galei (Galei ??), que disen «se voleu» - vist era fòrma latina, qu'ei Ilhartenh qu'a rason (exemple dera fòrma latina)
0'00 Praubes a mendicar – cap conegut – un praube qu'èra estat colporteur en temps – que vivia en ua ruine – que'u balhavan un pòc d'aminjar – un que vivia en un òrde de cabana en bòsc, qu'abaishava ath vilatge cercar eth pan, que s'anava ahartar de vin ath cafè – que sen'anava pendent 8 dias e que tornava a cercar eth pan – que vivia de pan e de lèt – un, Bertrand de Salat, aqueste colportur estat, qu'èra vertaderament praube
02'25 Pelharòt – que botavan era pèth en un bímet entà hèr-la secar
03'30 Abelhas – un que n'avia, ara mola – qu'ac hadia enà eth
04'00 Eiretar – 3 notaris au mens ena valea – mes qu'èra sovent eth òme ainat qu'eiretava – se i avia ua hilha, que demoravan un mascle e era hilha que's maridava – mes que's didia atau : eth permèr qu'eiretava, eth segond que partia ath seminari – qu'arrepuja ath temps dera sua gran mair – a Ilhartenh, ua maison qu'ei dita atau :era maison deth Notari – que hadian papèrs devant eth notari entaths deutes – 2 a Augerenh e 1 a Ilhartenh – quan non pagavan cap quan calia, que's hadia procès – qu'a papèrs deth temps de Louis XVIII sus aquerò ena sua familha
07'10 Société – familhas aisadas – eths dera mola, mes qu'èra deth trebalh que hadian – que's hadia pagar pera electricitat – mes sovent, qu'èra boishoat peras fuelhas, alavetz eth lm que s'amortava
09'05 Idem – divertí's – era hèsta deth vilatge e deths autis vilatges – engarnar eth garnable tanben – parlar entre gents – mes qu'èra aquò, cap arren mès – béver ua chopina – eth «leser» qu'èra un concèpt desconegut – taras nòça, cap de viatge- era tentacion de partir ena vila que n'èra encara mès hòrta – quan èran macipons e qu'entravan era èrba, que botavan eths macipons ath hons dera cleda e eths òmes que s'amusavan a plenhar era cleda de'èrba e que'us embarravan ath hons – eths macipons n'aimavan cap aquò, e eths òmes que se n'amusavan – eth, que didia «non voi pas hèr aquerò longtemps»
13'20 Guèrra 14 – fin de 1916, son pair qu'i partic a 17 ans – e que tornèc a partir entara de 40 – un òme ací que l'avia hèrta tota – qu'èra estat a Verdun – qu'èra un personatge deth vilateg – a cada còp qu'i avia quauquarren a çò de sieu, eth, tostemps que condava eth «chemin des dames, etc...» - qu'èra escotat e respectat coma un eròi nacionau – era trenchadas, eths comendaments, eth aigüardent que'us balhavan entà cargar, era pòur deras minas – totis que l'escotavan – e non calia cap parlar dera guèrra de 40, qu'èra arren entad eth
15'45 Guerre 40 – cap plan d'òmes que partiren d'ací – son pair qu'èra estat ath front e prés coma presoèr
RL-09[CC-Il-Bl2-2]
0'00 Seguida – tres macipons refugiadi deth nòrd – qu'avian pòur aths alemands – qu'entenian eras bòtas era net – qu'adaigüavan dab era net, e qu'avian pòur de hè's gahar – eths òmes que parlavan deras novèlas – eth vilatge qu'èra desertat a partir de 20h00 – quauques maquisards que passavan entà hè's balhar un polet o atau, mes petit
01'50 Idem – pair presoèr en 1939 – enviat en Prussa, deth costat de Stettin (ara, Szczecin en Polonha) – en 1942, qu'avec era tuberculòsa, que tornèc entà França en 1943 – que tornèc en 1945 (era malaudia) e que's moric en 1957 – quan tornèc en 1943, qu'èra coma un estrangèr entad eth – en 1939, n'avia pas sonque 5 ans quan partic – que l'avia desbrembat, que l'aperavan Papa, mes entad eth, qn'èra pas arrés – sa mair que s'èra aucupada de tot dab eth sieu bèu-pair – quan son apir tornèc, qu'èra fatigat, donc non podia pas tròp trebalhar tanpòc – a Vielanava, que trebalhava tanben ena fèrma deths sievis parents – sa mair qu'avia ua personalitat hòrta – un còp qu'èra anada en velò ara heira de Castilhon dab eth – d'aqueth temps, que calia ua placa – eths gendarmas que l'arrestèren e que'u voleren dar un verbau – que li didèren que calia pagar – que didec que non podia pas pagar e qu'èra ath sieu òme de pagar – que preneren era adreça – que'us didec : Robert Bordaux, Stalag 2D Steting – que horen atrapadi, que la deishèren anar – era dificultat dera vita que formèc eth sieu caractère
05'50 Algeria – non la hec cap pr'amor qu'èra estudiant e qu'avia donc un sursis – que i devec partir ath mes siguent – qu'èra partit purmèr en ua escòla militara entà hèr eth professor – mes que s'acabèc
06'50 Nadau – era hèsta – que minjavan mès que d'abituda – era messa de miejanet – ua hèsta oma a Martror – n'èra cap quauquarren de marcat – un libe coma present – ara, eth çò que ved qu'ei ua vergonha – que i a tostemps era possibilitat de hèr presents educatius – dab eths mainatges sons o petiti mainatges, qu'averen tostemps libes o CD de musica classica – era vita simpla qu'ei tostemps estat quauquarren d'important entad eth – era vita qu'ei quauquarren que cau meritar
09'50 Carnavalh – pas guaire
10'15 Marteror – qu'anavan hèr tustets – eras gents qu'aubrivan era pòrta e que trobavan ua corja - que plantavan ua corja traucada dab ua lim laguens – que s'aperava «hèr despiet» coma lançar bòlas de neu ena cheminèja – o passar dab eras tenecas entà Pasca (organisat peth curè)
12'40 Cavilhari – sa gran mair que l'avia avut quan s'èra tornada a maridar pr'amor d'èster veusa
13'20 Rogacions – ath dimenge davant era glèisa enà protejar dera ploja, dera periglada – que i avia duas estatuas de boès (au mens 400 ans) – non sab pas eth nom deths sents, eth cap no's coneguia cap mès – quan i avia ua sequeressa, eras vielhas deth país qu'anavan cercar aquera estatua e que'u plonjavan en riu – quan plavia tròp, qu'èra era auta qu'anavan passejar en vilatge - «aquera que hè plàver e aquera que hè hèr bèth»
15'20 Supersitions – un òme, a çò de Barelha, que coneguia hòrt de causas e que didian qu'avia eth Grand Albert – eth, que n'avia entenut a parlar – quan hoc arre-editat enas annadas 70, que'u crompèc e que l'a ara – que conda un tartèr de tradicions de ce quin cau víver, o çò que cau minjar quan ua hemna vòu aver un dròlle
RL-09[CC-Il-Bl2-3]
0'00 Seguida – eths que l'avian qu'èran arreputadis coma aver poders particulars
0'15 Superstitions – a Vielanava, ua hemna quan avia ua vaca malauda que didia ath òme «bota't eths esclòps», que volia díder d'anar veir era persona qu'avia poders de goarir
0'50 Idem – hadas – un òme que'u parlava de Castèl Neron – que didia qu'ua hada que s'aperava Penquirinèla, se planhia – gents que l'avia entenuda díser «que som Pinquirinèla, on ès mair mieva ?» - eth que condava aquò sense saber çò que volia díser (Pinquirinèla – Pinquirinèu mèslèu - que devia èster eth petit dera hada qu'ua familha d'Argenh avia panat. Que devia donc aperar era sua mair atau – n'ei pas vertaderament eth conde)
04'40 Idem – hantaumas – eths mortis que tornavan – sovent, que didian qu'avian vist dab era net ua hemna en blanc que's planhia – quan anavan adaigüar, un que susvelhava s'eths autis no'u panavan cap era aiga – aqueste que's desguisava en hantauma en tot plànher – mes un aute còp, un qu'èra anat cercar ua barra entà l'estambornir
06'40 Idem – eth car deras armas – quan i avia un tapatge gran, que didian qu'èra «un tapatge coma eth car deras armas» - que'n parlèc un còp a un vielh curè, eth que'u didec qu'èra eth «car deras amnas» - eras gents que credian qu'eths mortis que n'avian pas podut trobar era patz que tornavan pr'amor n'avian pas avut pro de messas – que tornavan enà hèr tapatge – que didian qu'aqueth «car deras armas» qu'èra estat organisat peths curès enà hèr pòur ara populacion enà que didessan messas – qu'èran eras amnas deth purgatòri – que volia díser que calia hèr cas aths mortis pr'amor qu'avian poders
09'40 Idem – ua vesia que didia qu'era net, eth sieu òme que'u venguia segotir eths pès en let – que hadia díser messas ath curè – mes de tant, que ath cap d'un moment, que'u didec qu'èra en patz e que non tornaria cap mès – coma avia tròp de pòur a casa sua, sovent que venguia dromir ena maison de Lucien, còsta ath hoc – qu'avia un gran baston a costat deth let enà hèr pòur ara ombra deth sieu òme quan tornava
10'40 Lenga – diferença – a Argenh e Galei, òc – ací, que disen «se voletz» - a Argenh e Galei (Galei ??), que disen «se voleu» - vist era fòrma latina, qu'ei Ilhartenh qu'a rason (exemple dera fòrma latina)
Créateur
Lassalle Renaud, enquêteur
Source
RL-09[CC-Il-Bl2]
Éditeur
Eth Ostau Comengés
Date
16/09/2015
Format
Texte/html
Langue
gascon
Type
Texte
Temporal Coverage
Illartein
Person Item Type Metadata
Birthplace
Illartein
Collection
Citer ce document
Lassalle Renaud, enquêteur, “Collectage de Lucien 2 - (Illartein-09),” Oralitat de Gasconha, consulté le 23 novembre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/596.