Collectage de René Prat (Sentein-09)
Dublin Core
Titre
Collectage de René Prat (Sentein-09)
Sujet
Pastoralisme
Relations pastorales transfrontalières
Relations entre vallées
Prisonniers de guerre allemands
Guerre mondiale (1939-1945) -- Résistance
Guerre mondiale (1939-1945) -- Collaborateurs
Habillement
Description
RL-09[CC-Se-Pre-1](JPF)
0'10 Toponymie – neishut ara Bòrda d'Espanha – 2 km anar e 2 km tornar per anar dinc ara escòla – en mès dera escòla, qu'ajudavan eths parenti, a hèr era èrba, o eths trebalhs dera tèrra – era bòrda qu'èra sovent ath cap deth prat – dalhar tot eth maitin
01'40 Agriculture – èrba – dalhar eth maitin – e des.hèr era vrespada dab era mair – amassar-la, e hèr garbòts – portà'c sus eth còth e pujar dinc ara cleda
02'55 Idem – eth boès – cercà'u en bòsc – e tirà'u dab eth saumet – a 5 km a bèths còps – eth garde que desinava un dia per cada copa – qu'èra ena horada
04'30 Elevage – 60 oelha e 6 o 8 vacas – sus aqueras, tostemps un parelh – eras mès vielhas – taths camps : trufas, blat, blat ner – dab eth arai
05'50 Agriculture – coma èran rabes, eths camps, cada dus ans, que tornavan pujar era èrba dab ua lea dinc ath cap – qu'èra dab un sistème de cables
06'40 Elevage – en mès deras bèstias, que hadian era lèit – micons
08'10 Agriculture - lèt – eths prats deth Lavèth, eths prats de París – après eth Còth de Nedèr – qu'i anavan eth maitin, qu'arrecaptavan era lèt – ua ora de marcha
09'35 Alimentation – eths micons – pasta de bla nèr
10'35 Idem – hormatge –- hèr eth burri tanben
11'30 Idem – idem – sa gran mair que'n hadian – e hormatge dera ola : çò qu'ei
12'40 Agriculture – ara, qu'ei acabat
13'30 Elevage – oelhas – tóner – avant de partir tara montanha, eth dia d'avant que declaravan quan n'avian – cada 20 cap, 1 dia tà guarar-las ena montanh – partir en mes de junh, e tornar ath mes d'octobre – qu'èran tostemps en mèma endret segon eths vilatges de Santenh, per contradas – eth Pont e Bòrda d'Espanha, era Sendet qu'èra peth Pic de Lar e Ilhau – après era Capèra deth Isard, Ilhau – que las miavan en Pic de Lar eths de...
RL-09[CC-Se-Pre-2](JPF)
0'00 Seguida – tath Pic de Lar, eths deth Mortís, Soèl, eth Òs – deth costat d'Eilia, qu'èra eth Ventalhon, era Planha – après, que ho oelhèrs, e eths paisans non pujèren pas mès
0'55 Pastoralisme – gropament pastorau que comencèc de cap a 1968
01'18 Idem – pegader – cada maison que l'avian
que ca coélher eth sòn pegader
RL-09[CC-Se-Pre-3](JPF)
Seguida – son pegader – un trèfle dab ua crotz – qu'ei eth pegader vielh de casa sua
01'00 Pastoralisme – oelhas – qu'a era passion deras oelhas – tot chòc, qu'èra tostemps ath miei – quan èra ena poliça, cada estiu, que hèva eth oelhèr
01'50 Pastoralisme – tara Val d'Aran ? - non, segon eth - delà, eth Còth d'Averan, qu'èra eth Melins (eths de Melas) – que's barrejavan a bèths còps – Bagergue qu'ei deth aute costat – eths oelhèrs de Bagergue que pujan en lac deth Leat
04'55 Idem – eth oelhèr de Urets
05'45 Sobriquets Bòrda d'Espanha – Joanhon (eth), Jaques, e eth Cotèth – eth Guit, Marc d'Esteve, Joan deth Nhacho (Vencaret) – eth Còr, Barrau e eth Cotèth ath Plairàs – eth Pont : Imaneras de Naut e de Baish, Lavat, eth Ministre, eth Ranc, París (??), eth Maçon
07'20 Alimentacion – eth hormatge – era presura – hè'n colat
08'10 Pastoralisme – frequentacion dav eths dera Vath Longa – darrèr eths prats de París – frequentar eths d'Antràs tanben
09'30 Société – rivalitats entre vilatges
09'50 Arreligion – capèra deth Isard – de Antràs
10'50 Société – velladas – bruishas – que parlavan deths revenants
12'20 Croyances – hadas – non sap pas
13'30 Idem – era Malombra
14'05 Lenga – diferenças entre Vathlonga e eth Biròs – òc – dab eths d'Antràs, quauques diferenças 15'15 Idem – diferenças entre Esteou e Bòrda d'Espanha - «quan i serec» (Estoeu), «quan i estèc» (Bòrda d'Espanha)
RL-09[CC-Se-Pre-4](JPF)
0'00 Lenga – Vathlonga : eth «pan» aciu, ací eth «pâ»
01'20 Lenga – aprés a casa – interdit ena escòla
02'45 Industrie – minas – totas nacionalitats – que s'arrestèren – eth Bocard e wagonets deth Bocard tà St Guironç – que s'i estavan tota era annada a haut – minurs que horen malauts, deths paumons
05'30 Guerre 40 – après era guèrra, alemands presoèrs qu'èran anats trebalhar ena mina – que s'escapèren – eths alemands qu'èran a Santenh, en Pradau
06'45 Idem – un vesin dera hemna – qu'èra estat presoèr, e que s'èra escapat – que hadia partida en maquís dera Croseta – que hadia passar eth monde tà Espanha, mes qu'èra estat denonciat e aucit peths alemands
08'30 Idem – ena escòla de St Guironç, qu'avia vist joenis franceses abilhadis en alemands : qu'èra era miliça – qu'avian eras cartas tà tot
11'10 Intime – non podia pas èster paisan, tròp de monde – sa pair que trebalhava ena mina e èster paisan – qu'èra ua vita arruda
11'55 Guerre Espanha – n'a pas entenut eth canon
13'20 Idem – refugiats – passar eth pòrt d'Urets, e que s'estancavan a Santenh – ua vesia deras suas qu'èra de montgarri a Lanamèsan
15'10 Idem – espanhòus que volian liberar eth Val d'Aran – non sap pas
15'55 Hèstas – Nadau
16'05 Idem – hèsta de Santenh – eth 15 d'aost
16'25 Idem – Nadau – que partian dab era net
RL-09[CC-Se-Pre-5](JPF)
0'00 Seguida – tot dòi s'avian un tròç de chocolat per Nadau
RL-09[CC-Se-Pre-6](JPF)
0'00 Pastoralisme – oelhas – Roja en temps – après, que ho eras pigalhas – puish era Tarasconesa, qu'èra mès ruda – mes era Roja, non n'èra pas tant, bona leitèra, mes pas pes tara carn
RL-09[CC-Se-Pre-7](JPF)
0'00 Seguida – era Trasconesa – qu'ei ua oelha mès bèra – totis que s'i botèren – eth oelhèr d'Uret qu'a quauques rojas – era Tarasconesa qu'ei bona tara montanha
01'20 Pastoralisme – pujar en mai taras purmèras cabanas – ath Ventalhon, purmèr, qu'èran tres eslhevurs : Thierry Estrémé, son bèu frair (ad eth), e eth – que pujavan eth dissabte de maitin, eth un tath Pòrt dera Horqueta, eth aute, tara Sèrra Hauta, eth, era Serra d'Arrenh, eth Còth d'Averan, eth Cap de Crabèra, e eth Portilhon – eth Lac de Chichoè
05'10 Idem – eth os – en temps, non, non se'n parlava pas - non n'avia pas jàmes avut ua, ataca
06'00 Idem – oelhas – noms segon eth atge - quan nesc : ua anhèra, quan non popa mès, ua bassivalha (ath cap de 5 meses) – que demora un an, bacivalha – ath dusau an : ua borrèga (purmèr anheratge) – après, qu'ei ua oelha – que's coneish aras dents – ath cap de dus ans, borrèga, qu'a totas eras dents – a tres ans, que's cambian eras dents de costat – dinc a 4 ans
08'20 Idem – idem – en temps, que las venian ath tresau anhèth
08'50 Idem – idem – eth baciu – compausat dera bacivalha - anhèths que crestavan – quan devaravan dera montanha en mes d'octobre o novembre, que'us crestavan – era oelha anherèra, non la cau pas hèr sortir quan ei lèd, qu'èran mès fragilas – eth baciu qu'èra : anheras, eths bacivais crestadi, oelhas que n'anheravan pas encara
11'55 Idem – pujar-las – totas, non n'avia pas que damorèssan ath entorn de casa – eths bordaus
12'40 Idem – quan era nhèu hon, era èrba que possa de tira – qu'ei hòrt bona taras oelhas – eth baciu que demoava en eths bordaus – qu'entravan èrba en aqueri bordaus
14'50 Agriculture – èrba – evolucion – motofaucheuse e eth dalh
15'20 Idem – blat – ua batusa en vilatge en Bòrda d'Espanha – ua manivèla e corèjas
RL-09[CC-Se-Pre-8](JPF)
0'00 Idem – bòrdas tetadas – qui calia hèr entà tetar – quin s'i prenguian
01'20 Lops – colièrs taths cans – n'ac a pas conegut
01'45 Elevage – hèr canaulas, quin – eras esqueras, quin – qu'èran eras mès vielhas que las portavan – e tanben, eras qu'avian anhèths joenis, atau que seguia eth anhèth – que'us deishavan ena quita bòrda
05'00 idem – heira de Castilhon – 1èr e 3au dimarç deth mes – vacas e oelhas sustot
05'50 Société – contrabanda – non n'a pas vist guaire
06'30 Idem – lesers – hèr shiulets – qui cau hèr
08'15 Idem – cançons en patoès – «eths caulets»
10'20 Natura – eras previsions deth monde - «broma roja, ploja segura»
11'20 Lenga – a casa, non parlavan pas qu'aquerò - que parlan mès francés quan i son dab monde que non parlan pas patoès
13'25 Société – habillement – eth costume tradicionau – ua gran mair deras suas que s'abilhava ara birossana quan anava tara missa – dab eth cascarret
15'40 Histoire – guèrra deras damaiselas – entenut a parlar mes mès de cap ara Vathlonga
0'10 Toponymie – neishut ara Bòrda d'Espanha – 2 km anar e 2 km tornar per anar dinc ara escòla – en mès dera escòla, qu'ajudavan eths parenti, a hèr era èrba, o eths trebalhs dera tèrra – era bòrda qu'èra sovent ath cap deth prat – dalhar tot eth maitin
01'40 Agriculture – èrba – dalhar eth maitin – e des.hèr era vrespada dab era mair – amassar-la, e hèr garbòts – portà'c sus eth còth e pujar dinc ara cleda
02'55 Idem – eth boès – cercà'u en bòsc – e tirà'u dab eth saumet – a 5 km a bèths còps – eth garde que desinava un dia per cada copa – qu'èra ena horada
04'30 Elevage – 60 oelha e 6 o 8 vacas – sus aqueras, tostemps un parelh – eras mès vielhas – taths camps : trufas, blat, blat ner – dab eth arai
05'50 Agriculture – coma èran rabes, eths camps, cada dus ans, que tornavan pujar era èrba dab ua lea dinc ath cap – qu'èra dab un sistème de cables
06'40 Elevage – en mès deras bèstias, que hadian era lèit – micons
08'10 Agriculture - lèt – eths prats deth Lavèth, eths prats de París – après eth Còth de Nedèr – qu'i anavan eth maitin, qu'arrecaptavan era lèt – ua ora de marcha
09'35 Alimentation – eths micons – pasta de bla nèr
10'35 Idem – hormatge –- hèr eth burri tanben
11'30 Idem – idem – sa gran mair que'n hadian – e hormatge dera ola : çò qu'ei
12'40 Agriculture – ara, qu'ei acabat
13'30 Elevage – oelhas – tóner – avant de partir tara montanha, eth dia d'avant que declaravan quan n'avian – cada 20 cap, 1 dia tà guarar-las ena montanh – partir en mes de junh, e tornar ath mes d'octobre – qu'èran tostemps en mèma endret segon eths vilatges de Santenh, per contradas – eth Pont e Bòrda d'Espanha, era Sendet qu'èra peth Pic de Lar e Ilhau – après era Capèra deth Isard, Ilhau – que las miavan en Pic de Lar eths de...
RL-09[CC-Se-Pre-2](JPF)
0'00 Seguida – tath Pic de Lar, eths deth Mortís, Soèl, eth Òs – deth costat d'Eilia, qu'èra eth Ventalhon, era Planha – après, que ho oelhèrs, e eths paisans non pujèren pas mès
0'55 Pastoralisme – gropament pastorau que comencèc de cap a 1968
01'18 Idem – pegader – cada maison que l'avian
que ca coélher eth sòn pegader
RL-09[CC-Se-Pre-3](JPF)
Seguida – son pegader – un trèfle dab ua crotz – qu'ei eth pegader vielh de casa sua
01'00 Pastoralisme – oelhas – qu'a era passion deras oelhas – tot chòc, qu'èra tostemps ath miei – quan èra ena poliça, cada estiu, que hèva eth oelhèr
01'50 Pastoralisme – tara Val d'Aran ? - non, segon eth - delà, eth Còth d'Averan, qu'èra eth Melins (eths de Melas) – que's barrejavan a bèths còps – Bagergue qu'ei deth aute costat – eths oelhèrs de Bagergue que pujan en lac deth Leat
04'55 Idem – eth oelhèr de Urets
05'45 Sobriquets Bòrda d'Espanha – Joanhon (eth), Jaques, e eth Cotèth – eth Guit, Marc d'Esteve, Joan deth Nhacho (Vencaret) – eth Còr, Barrau e eth Cotèth ath Plairàs – eth Pont : Imaneras de Naut e de Baish, Lavat, eth Ministre, eth Ranc, París (??), eth Maçon
07'20 Alimentacion – eth hormatge – era presura – hè'n colat
08'10 Pastoralisme – frequentacion dav eths dera Vath Longa – darrèr eths prats de París – frequentar eths d'Antràs tanben
09'30 Société – rivalitats entre vilatges
09'50 Arreligion – capèra deth Isard – de Antràs
10'50 Société – velladas – bruishas – que parlavan deths revenants
12'20 Croyances – hadas – non sap pas
13'30 Idem – era Malombra
14'05 Lenga – diferenças entre Vathlonga e eth Biròs – òc – dab eths d'Antràs, quauques diferenças 15'15 Idem – diferenças entre Esteou e Bòrda d'Espanha - «quan i serec» (Estoeu), «quan i estèc» (Bòrda d'Espanha)
RL-09[CC-Se-Pre-4](JPF)
0'00 Lenga – Vathlonga : eth «pan» aciu, ací eth «pâ»
01'20 Lenga – aprés a casa – interdit ena escòla
02'45 Industrie – minas – totas nacionalitats – que s'arrestèren – eth Bocard e wagonets deth Bocard tà St Guironç – que s'i estavan tota era annada a haut – minurs que horen malauts, deths paumons
05'30 Guerre 40 – après era guèrra, alemands presoèrs qu'èran anats trebalhar ena mina – que s'escapèren – eths alemands qu'èran a Santenh, en Pradau
06'45 Idem – un vesin dera hemna – qu'èra estat presoèr, e que s'èra escapat – que hadia partida en maquís dera Croseta – que hadia passar eth monde tà Espanha, mes qu'èra estat denonciat e aucit peths alemands
08'30 Idem – ena escòla de St Guironç, qu'avia vist joenis franceses abilhadis en alemands : qu'èra era miliça – qu'avian eras cartas tà tot
11'10 Intime – non podia pas èster paisan, tròp de monde – sa pair que trebalhava ena mina e èster paisan – qu'èra ua vita arruda
11'55 Guerre Espanha – n'a pas entenut eth canon
13'20 Idem – refugiats – passar eth pòrt d'Urets, e que s'estancavan a Santenh – ua vesia deras suas qu'èra de montgarri a Lanamèsan
15'10 Idem – espanhòus que volian liberar eth Val d'Aran – non sap pas
15'55 Hèstas – Nadau
16'05 Idem – hèsta de Santenh – eth 15 d'aost
16'25 Idem – Nadau – que partian dab era net
RL-09[CC-Se-Pre-5](JPF)
0'00 Seguida – tot dòi s'avian un tròç de chocolat per Nadau
RL-09[CC-Se-Pre-6](JPF)
0'00 Pastoralisme – oelhas – Roja en temps – après, que ho eras pigalhas – puish era Tarasconesa, qu'èra mès ruda – mes era Roja, non n'èra pas tant, bona leitèra, mes pas pes tara carn
RL-09[CC-Se-Pre-7](JPF)
0'00 Seguida – era Trasconesa – qu'ei ua oelha mès bèra – totis que s'i botèren – eth oelhèr d'Uret qu'a quauques rojas – era Tarasconesa qu'ei bona tara montanha
01'20 Pastoralisme – pujar en mai taras purmèras cabanas – ath Ventalhon, purmèr, qu'èran tres eslhevurs : Thierry Estrémé, son bèu frair (ad eth), e eth – que pujavan eth dissabte de maitin, eth un tath Pòrt dera Horqueta, eth aute, tara Sèrra Hauta, eth, era Serra d'Arrenh, eth Còth d'Averan, eth Cap de Crabèra, e eth Portilhon – eth Lac de Chichoè
05'10 Idem – eth os – en temps, non, non se'n parlava pas - non n'avia pas jàmes avut ua, ataca
06'00 Idem – oelhas – noms segon eth atge - quan nesc : ua anhèra, quan non popa mès, ua bassivalha (ath cap de 5 meses) – que demora un an, bacivalha – ath dusau an : ua borrèga (purmèr anheratge) – après, qu'ei ua oelha – que's coneish aras dents – ath cap de dus ans, borrèga, qu'a totas eras dents – a tres ans, que's cambian eras dents de costat – dinc a 4 ans
08'20 Idem – idem – en temps, que las venian ath tresau anhèth
08'50 Idem – idem – eth baciu – compausat dera bacivalha - anhèths que crestavan – quan devaravan dera montanha en mes d'octobre o novembre, que'us crestavan – era oelha anherèra, non la cau pas hèr sortir quan ei lèd, qu'èran mès fragilas – eth baciu qu'èra : anheras, eths bacivais crestadi, oelhas que n'anheravan pas encara
11'55 Idem – pujar-las – totas, non n'avia pas que damorèssan ath entorn de casa – eths bordaus
12'40 Idem – quan era nhèu hon, era èrba que possa de tira – qu'ei hòrt bona taras oelhas – eth baciu que demoava en eths bordaus – qu'entravan èrba en aqueri bordaus
14'50 Agriculture – èrba – evolucion – motofaucheuse e eth dalh
15'20 Idem – blat – ua batusa en vilatge en Bòrda d'Espanha – ua manivèla e corèjas
RL-09[CC-Se-Pre-8](JPF)
0'00 Idem – bòrdas tetadas – qui calia hèr entà tetar – quin s'i prenguian
01'20 Lops – colièrs taths cans – n'ac a pas conegut
01'45 Elevage – hèr canaulas, quin – eras esqueras, quin – qu'èran eras mès vielhas que las portavan – e tanben, eras qu'avian anhèths joenis, atau que seguia eth anhèth – que'us deishavan ena quita bòrda
05'00 idem – heira de Castilhon – 1èr e 3au dimarç deth mes – vacas e oelhas sustot
05'50 Société – contrabanda – non n'a pas vist guaire
06'30 Idem – lesers – hèr shiulets – qui cau hèr
08'15 Idem – cançons en patoès – «eths caulets»
10'20 Natura – eras previsions deth monde - «broma roja, ploja segura»
11'20 Lenga – a casa, non parlavan pas qu'aquerò - que parlan mès francés quan i son dab monde que non parlan pas patoès
13'25 Société – habillement – eth costume tradicionau – ua gran mair deras suas que s'abilhava ara birossana quan anava tara missa – dab eth cascarret
15'40 Histoire – guèrra deras damaiselas – entenut a parlar mes mès de cap ara Vathlonga
Créateur
Jean-Paul Ferré, enquêteur
Source
RL-09[CC-Se-Pre]
Éditeur
Eth Ostau Comengés
Date
31/07/2013
Contributeur
Les Biroussans (commanditaire)
Format
Texte/html
Langue
gascon
Type
Texte
Spatial Coverage
Sentein
Person Item Type Metadata
Birth Date
1930
Birthplace
Sentein
Collection
Citer ce document
Jean-Paul Ferré, enquêteur, “Collectage de René Prat (Sentein-09),” Oralitat de Gasconha, consulté le 1 novembre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/601.