Collectage de Irénée 3 - (Betchat 09)
Dublin Core
Titre
Collectage de Irénée 3 - (Betchat 09)
Abstract
Sujet
Sobriquets (villages)
Vignes
Vendanges
Guerre mondiale (1939-1945) -- Occupation
Noël
Saint-Jean (fête)
Gascon (dialecte)
Pain
Description
THEMES ABORDÉS PENDANT L’ENTRETIEN
2027
00’30 : eth çò de Vesin - era origina dera maison – era familha venguda dera Morèra (Taurinhan Castèth) – era maison crompada – era arrièra gran-mair deth Vaquerat (Mercenac)
2028
00’00 : eths autis sobriquets deth quartièr – Petèr – Bidet – Hauret (un haure vengut d’Aulús) – topo Eth Cap de Bèthlòc
1’53 : istuèra de Petèr que laurava a Ussòu – tèrra argilosa – qu’èra camicort – que passèc per dessús era mossa
3’05 : eras partidas dera mossa – era esteva – eth mossau – era aleta – eth barròt (eth carrat) – eth cotre – era pòste (le versoir) – quin haián ena laurar – amassadas e curadas
5’10 : eras vinhas – cadun que n’aviá – eths hautins – eras culturas entram – quin haián enà segar – podar eths hautins en ame ua escala a 3 pès – sulfatar ath travèrs deth blat a partir de sent Joan – era arribada deras vinhas baishas – un « pépiniériste » a Escolins – plantadas a 2 m – un que las plantèc mès pròishi e que i passava en ame era joata longa – perqué lauravan era vinha – 2 còps per an – passar era èrsa – desarroçar-la en printemps – botar hiems entram eths pès – un còp vrenhat que i haián ua curada (= ua rega) ath mieg enà hèr escolar era aiga – istuèra que la volec arroçar (virar era tèrra de cap ara vinha = cauçar) en printemps e que cagec enà curada – que la podavan e que l’estacavan en març – deishar ua flècha – espampoar (tirar eras repossas) – vinhas en totas eras maisons – eths hautins ara Garnison
15’10 : vrenhar – era ajuda – preparar era futalha – lavar era tina e eras barricas – eras barricas que trobavan ara ombra
2029
00’00 : vrenhar (seguida) – lavar eras barricas – ua mècha de sofre – era vrenha 15 diás ena tina – eras vrenhas – folar a casa – un bon arrepèish – de còps que durava tot eth diá – era data deras vrenhas, un còp pròishi de Martror – fixar era data en ame eths vesins – era fin deras vinhas – deserbar sense laurar – que n’i aviá pertot – eras varietats d’arradim – ath debut, que grefavan – eths plants americans – un vin petit – eth vin de prèssa – eth revin – botar era vrenha en semaus caperadas de tèrra argilosa - hèr aigardent
8’26 : eth alambic a Fatet (que i aviá ua hont) – eras pruas : eths curòsses & eras pruas de Marsolàs – çò que haián deth aigardent
11’20 : colar eth vin – un arrobinet e ua semau dejós – era canèra – ua sola vinha a Bèthhag
13’10 : bargar eth lin – hèr coma hialassa – pientar-la – a Sèrra que i aviá ua aparèlh a tissar on haián telas e lançòus espessis
16’18 : era Garnison (origina deth nom d’aqueth quartièr de Bèthlòc)
2030
00’00 : era Garnison (seguida dera istuèra) – ua tor ?
1’10 : eth çò deth Capitani – un capitani dera garda nacionala
2’02 : Marianna de Nana – eth pont de Nana que sautèc – qu’aviá 1 m d’aiga daguens – que bevián en ame un quart de soldat en ua hont – era sua hilha maridada a Laveret (Lavelanet de Com)
4’20 : era 2da GM – eths Alemands que passèren 3 còps – son pair qu’èra estat presoèr e que tornèc – que vic que s’arrestèren – que i botèc a copar arrominguèras en ame eth magalh – on èra eth 10 de junh – que devián hèr era 1èra comunion eth endeman – eth curè que’s hec portar per un oficièr alemand – era net d’abans eth vesin que trobèc era granja pleia de gendarmas que volián arrejuénher eth maquis – que balegèren eras tralhas deths gendarmas ena cort – Rocacorbèra, era tuta deth maquis – eth avion que lancèc bombas mès que la manquèc – ua n’explosèc cap e que la botèren en monument de Bèthlòc un còp desminada – eths autis maquises (Coteret, Belestà) – après que tornèran a passar (un còp qu’èran « Mongòls ») – que tornèren enà hèr cramar Culeta
12’38 : Nadau – era messa de miejanet – ara messa cada demishe quan èran dròlles entrò era 1èra comunion – un soc ena shumenèia – que caliá que cramèssa tota era net
14’22 : St Joan – ateperar hagòts – on le haián – sautar – eth tison ? – amassar flors eth maitin de St Joan
2031
00’00 : Sent Joan (fin)
00’21 : eras broishas – que n’i a que las vedián – qu’avián ua audor - que deviá èster monde qu’ac haián enà espaurir eths autis – quan arribava un malur, qu’acusavan un tau o un tau d’èster broish – quan ua bèstia èra embroishada
3’28 : eths empalhaires de cadièra que dromián ena granja – eth pair de Peirat de Ponsòla que veniá lunetas – un de Bagert que haiá eth pelhaire – que crompava pèths de lapins e que veniá ‘gulhas
5’28 : eras broishas (2) eths crosaments deths camins on se tenguián eras broishas (eth crosament d’Ussòu e ath cap dera Magina)
5’50 : arrelacions enter vesins - arrelacions en ame eths de Bagert, un pòc tibadas – eths de Bonropaus e eths de Bèthhag que se’n volián – « Eths de Bèthhag qu’arriban ! Que mos vam esclahar. »
8’15 : eth patuès aprés en ame eths parents – eth que l’a conservat – parlar patuès = èster arrierat – ena escòla, pas de patuès
8’55 : Bèthlòc, un quartièr a part, ua seccion – 2 conselhèrs elijuts peths de Bèthlòc mès n’avián cap pes ena prénguer eras decisions – que i aviá un curè que haiá Bèthlòc e Bagert – eth parlar de Bèthhag n’é cap a fèt eth madeish a Bèthlòc – eth Coserans qu’apartenguiá ath Comenge
12’18 : eth parlar de Bèthhag e eth de Bèthlòc – era granja e eth solèr – eth vesi(n) – sa mair que se n’èra avisada – eth factur que parlava eth parlar de patuès – eras cartas d’arravitalhament que son arribadas – eth mièu, eth tièu…
14’17 : çò qu’arrepresenta eth patuès – ath d’autis que parlavan francés
2032
00’25 : se quin s’amusavan d’autis còps eths dròlles – que haián shiulets – que jogavan en ame eras casquinhòlas (les verrues des chênes) = qu’arremplaçava eras bilhas – hèr un shiulet – hèr sabar eth bròc – eth buès qu’utilisavan – que haián tanben trompetas (hautbois d’écorce)
3’39 : eth pan – en cada maison, que i aviá un horn – hèr eth pan – era mèt – eths palhassons enà hèr levar eth pan – eth levame – era pala deth pan – alugar eth horn – ahornar – pans de 3 o 4 kg – eras crostadas – era baruta – eth foncionament – eths pescajons
8’56 : era hèsta de Bèthlòc bèth de temps a (eth 13 de decembre) – ua annada que i aviá tròp de nhèu, que l’avancèren (eth 2d demishe d’octòbre) – e ara qu’é en estiu – a Bèthhag, qu’èra nà Sent Farriòu (eth 18-9) – a Bèthlòc qu’èra nà Senta Lúcia era patrona – dicton : nà Senta Lúcia, un saut de puça ; nà Nadau, un saut de brau ; e nara Candelèra, un saut de vedèra
12’08 : eths buòus enà laurar – eths Gascons e eths Castanhs (sustot enà tirar buès) – dompdar eths buòus – que cau un moment – un gauchèr en ame un dretèr – cadun a sa plaça – que n’i a que les remanavan – ena bòrda tanben, cadun a sa plaça – júnher eths buòus – eth jog e era joata – era joata longa enà laurar era vinha – nà laurar, que’n caliá botar un ena rega e que caliá que la seguissa – que les botavan eras guidas
2033
00’00 : laurar en ame eras guidas (seguida) – laurar en ame eth brabant – un ex de manòbra
1’25 : que i aviá un haure a Bèthlòc, on demòra Patrick Garnier, que i a encara era ensènha deth haure – que i anèc Papi Jean-Marie nà aprénguer eth mestièr – Tuèna eth vesin que’s cramèc era man en ame un hèr – qu’èra hòrt coma un buòu – que s’arrossegava era lenha – eths dròlles que l’embestiavan
2034
00’00 : portar eth carrat dera mossa nath haure de Bèthlòc nà agudà’u : eras pitas que volavan
2027
00’30 : eth çò de Vesin - era origina dera maison – era familha venguda dera Morèra (Taurinhan Castèth) – era maison crompada – era arrièra gran-mair deth Vaquerat (Mercenac)
2028
00’00 : eths autis sobriquets deth quartièr – Petèr – Bidet – Hauret (un haure vengut d’Aulús) – topo Eth Cap de Bèthlòc
1’53 : istuèra de Petèr que laurava a Ussòu – tèrra argilosa – qu’èra camicort – que passèc per dessús era mossa
3’05 : eras partidas dera mossa – era esteva – eth mossau – era aleta – eth barròt (eth carrat) – eth cotre – era pòste (le versoir) – quin haián ena laurar – amassadas e curadas
5’10 : eras vinhas – cadun que n’aviá – eths hautins – eras culturas entram – quin haián enà segar – podar eths hautins en ame ua escala a 3 pès – sulfatar ath travèrs deth blat a partir de sent Joan – era arribada deras vinhas baishas – un « pépiniériste » a Escolins – plantadas a 2 m – un que las plantèc mès pròishi e que i passava en ame era joata longa – perqué lauravan era vinha – 2 còps per an – passar era èrsa – desarroçar-la en printemps – botar hiems entram eths pès – un còp vrenhat que i haián ua curada (= ua rega) ath mieg enà hèr escolar era aiga – istuèra que la volec arroçar (virar era tèrra de cap ara vinha = cauçar) en printemps e que cagec enà curada – que la podavan e que l’estacavan en març – deishar ua flècha – espampoar (tirar eras repossas) – vinhas en totas eras maisons – eths hautins ara Garnison
15’10 : vrenhar – era ajuda – preparar era futalha – lavar era tina e eras barricas – eras barricas que trobavan ara ombra
2029
00’00 : vrenhar (seguida) – lavar eras barricas – ua mècha de sofre – era vrenha 15 diás ena tina – eras vrenhas – folar a casa – un bon arrepèish – de còps que durava tot eth diá – era data deras vrenhas, un còp pròishi de Martror – fixar era data en ame eths vesins – era fin deras vinhas – deserbar sense laurar – que n’i aviá pertot – eras varietats d’arradim – ath debut, que grefavan – eths plants americans – un vin petit – eth vin de prèssa – eth revin – botar era vrenha en semaus caperadas de tèrra argilosa - hèr aigardent
8’26 : eth alambic a Fatet (que i aviá ua hont) – eras pruas : eths curòsses & eras pruas de Marsolàs – çò que haián deth aigardent
11’20 : colar eth vin – un arrobinet e ua semau dejós – era canèra – ua sola vinha a Bèthhag
13’10 : bargar eth lin – hèr coma hialassa – pientar-la – a Sèrra que i aviá ua aparèlh a tissar on haián telas e lançòus espessis
16’18 : era Garnison (origina deth nom d’aqueth quartièr de Bèthlòc)
2030
00’00 : era Garnison (seguida dera istuèra) – ua tor ?
1’10 : eth çò deth Capitani – un capitani dera garda nacionala
2’02 : Marianna de Nana – eth pont de Nana que sautèc – qu’aviá 1 m d’aiga daguens – que bevián en ame un quart de soldat en ua hont – era sua hilha maridada a Laveret (Lavelanet de Com)
4’20 : era 2da GM – eths Alemands que passèren 3 còps – son pair qu’èra estat presoèr e que tornèc – que vic que s’arrestèren – que i botèc a copar arrominguèras en ame eth magalh – on èra eth 10 de junh – que devián hèr era 1èra comunion eth endeman – eth curè que’s hec portar per un oficièr alemand – era net d’abans eth vesin que trobèc era granja pleia de gendarmas que volián arrejuénher eth maquis – que balegèren eras tralhas deths gendarmas ena cort – Rocacorbèra, era tuta deth maquis – eth avion que lancèc bombas mès que la manquèc – ua n’explosèc cap e que la botèren en monument de Bèthlòc un còp desminada – eths autis maquises (Coteret, Belestà) – après que tornèran a passar (un còp qu’èran « Mongòls ») – que tornèren enà hèr cramar Culeta
12’38 : Nadau – era messa de miejanet – ara messa cada demishe quan èran dròlles entrò era 1èra comunion – un soc ena shumenèia – que caliá que cramèssa tota era net
14’22 : St Joan – ateperar hagòts – on le haián – sautar – eth tison ? – amassar flors eth maitin de St Joan
2031
00’00 : Sent Joan (fin)
00’21 : eras broishas – que n’i a que las vedián – qu’avián ua audor - que deviá èster monde qu’ac haián enà espaurir eths autis – quan arribava un malur, qu’acusavan un tau o un tau d’èster broish – quan ua bèstia èra embroishada
3’28 : eths empalhaires de cadièra que dromián ena granja – eth pair de Peirat de Ponsòla que veniá lunetas – un de Bagert que haiá eth pelhaire – que crompava pèths de lapins e que veniá ‘gulhas
5’28 : eras broishas (2) eths crosaments deths camins on se tenguián eras broishas (eth crosament d’Ussòu e ath cap dera Magina)
5’50 : arrelacions enter vesins - arrelacions en ame eths de Bagert, un pòc tibadas – eths de Bonropaus e eths de Bèthhag que se’n volián – « Eths de Bèthhag qu’arriban ! Que mos vam esclahar. »
8’15 : eth patuès aprés en ame eths parents – eth que l’a conservat – parlar patuès = èster arrierat – ena escòla, pas de patuès
8’55 : Bèthlòc, un quartièr a part, ua seccion – 2 conselhèrs elijuts peths de Bèthlòc mès n’avián cap pes ena prénguer eras decisions – que i aviá un curè que haiá Bèthlòc e Bagert – eth parlar de Bèthhag n’é cap a fèt eth madeish a Bèthlòc – eth Coserans qu’apartenguiá ath Comenge
12’18 : eth parlar de Bèthhag e eth de Bèthlòc – era granja e eth solèr – eth vesi(n) – sa mair que se n’èra avisada – eth factur que parlava eth parlar de patuès – eras cartas d’arravitalhament que son arribadas – eth mièu, eth tièu…
14’17 : çò qu’arrepresenta eth patuès – ath d’autis que parlavan francés
2032
00’25 : se quin s’amusavan d’autis còps eths dròlles – que haián shiulets – que jogavan en ame eras casquinhòlas (les verrues des chênes) = qu’arremplaçava eras bilhas – hèr un shiulet – hèr sabar eth bròc – eth buès qu’utilisavan – que haián tanben trompetas (hautbois d’écorce)
3’39 : eth pan – en cada maison, que i aviá un horn – hèr eth pan – era mèt – eths palhassons enà hèr levar eth pan – eth levame – era pala deth pan – alugar eth horn – ahornar – pans de 3 o 4 kg – eras crostadas – era baruta – eth foncionament – eths pescajons
8’56 : era hèsta de Bèthlòc bèth de temps a (eth 13 de decembre) – ua annada que i aviá tròp de nhèu, que l’avancèren (eth 2d demishe d’octòbre) – e ara qu’é en estiu – a Bèthhag, qu’èra nà Sent Farriòu (eth 18-9) – a Bèthlòc qu’èra nà Senta Lúcia era patrona – dicton : nà Senta Lúcia, un saut de puça ; nà Nadau, un saut de brau ; e nara Candelèra, un saut de vedèra
12’08 : eths buòus enà laurar – eths Gascons e eths Castanhs (sustot enà tirar buès) – dompdar eths buòus – que cau un moment – un gauchèr en ame un dretèr – cadun a sa plaça – que n’i a que les remanavan – ena bòrda tanben, cadun a sa plaça – júnher eths buòus – eth jog e era joata – era joata longa enà laurar era vinha – nà laurar, que’n caliá botar un ena rega e que caliá que la seguissa – que les botavan eras guidas
2033
00’00 : laurar en ame eras guidas (seguida) – laurar en ame eth brabant – un ex de manòbra
1’25 : que i aviá un haure a Bèthlòc, on demòra Patrick Garnier, que i a encara era ensènha deth haure – que i anèc Papi Jean-Marie nà aprénguer eth mestièr – Tuèna eth vesin que’s cramèc era man en ame un hèr – qu’èra hòrt coma un buòu – que s’arrossegava era lenha – eths dròlles que l’embestiavan
2034
00’00 : portar eth carrat dera mossa nath haure de Bèthlòc nà agudà’u : eras pitas que volavan
Créateur
Jean-Paul Ferré, enquêteur
Source
09[SL-Be-Ti]
Éditeur
Eth Ostau Comengés
Date
4-9-2012
Format
Texte/html
Langue
gascon
Type
Texte
Spatial Coverage
Betchat
Person Item Type Metadata
Birth Date
28-6-1932
Birthplace
Betchat (09)
Collection
Citer ce document
Jean-Paul Ferré, enquêteur, “Collectage de Irénée 3 - (Betchat 09),” Oralitat de Gasconha, consulté le 23 novembre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/619.