Collectage de Urbain - (Sentenac d’Oust 09)
Dublin Core
Titre
Collectage de Urbain - (Sentenac d’Oust 09)
Abstract
Sujet
Toponymie
Races bovines
Races ovines
Fromage et beurre
Pastoralisme
Races bovines
Ours
Loup
Description
THEMES ABORDES DURANT L’ENTRETIEN
881-882 : lectura de païsatges despuish era cabana de Casabède – elements de microtoponimia
883 : era diferéncia entram dret d’usatge e de pacatge
887 : lectura de païsatge despuish eth petiu còth – microtoponimia
911 : conversacion en ame JP Cabos devant era cabana : eth 1èr còp qu’Urbain anèc enà Vathmala (a pè, que’u haián créder qu’anava minjar ua oelha avana, tornar pujar era Còra a pè ; après, que hec ua bona sièsta : n’aviá cap dromit dera net – eras arrelacions enter oelhèrs de Vathmala e de Casabede, ajudà’s enà trigar eras oelhas – eras istuèras que condavan sus eths oelhèrs, eras oelhas anticas)
914
00’10 : localizacion dera estiva de Casabede
1’20 : istoric dera estiva de Casabede - eth 1èr còp que i pugèc qu’aviá 5 ans e, après, a 9 ans, que i venguec en ame eth tropèu tot sol – manténguer era volentat de vénguer – entrò 1957, que i aviá 8 eslevurs ena cabana – que i aviá vacas – hormatge – 4 que demoravan ena cabana e 4 que devaravan enà hèr era èrba – 1957 : dissolucion d’aquera societat pastorala – exòde – en 1958, en ame son pair, son gran-pair e un cosin, que decidèren de contunhar – eth gran-pair que deviá anà’i tanben mès mòrt en mès de junh – après, que hec eth servici – 7 o 8 vacas de lèt, un pòc de hormatge – que tornèc en 1962 (après era Algeria) – 1963 : eth cosin qu’arrestèc pr’amor tròp vielh – que continuèc en ame son pair – 1964 : associats en ame Soeish enà hèr un gropament + un aute oncle – duas estivas ensemble
7’55 : era raça castilhonesa qu’a mancat de disparéisher – que caliá aver tarasconesas – annadas 1970 : n’i aviá cap que 300 castilhonesas en país – volentat de sauvar era raça : eth, que crompèc oelhas castilhonesas aths que n’avián encara – problèmas en ame maquinhons que las crompavan a bon compde – seguit per d’autis oelhèrs – eths maquinhons que haián créder qu’eras castilhonesas valián cap arren – eth, que tenguec bon – l’UPRA que diguec que caliá manténguer eras raças atau – ara, que n’i a 3000 e tanben en 31 e 65 – ua raça adaptada ara montanha – « eths vielhis que’n vivián, perqué pas nosauts ? »
13’00 : descripcion dera oelha castilhonesa : eth cap, eras aurelhas, color de blat – eras oelhas vriolas, eras bogadas, eras letradas (= cari-blancas) – era lan fina que condiciona era valor letèra (superiora aras tarasconesas) – eras pigalhas (crosadas en ame tarasconesas) – eras neras
915
00’00 : era vertadera castilhonesa nera
00’20 : eths noms qu’òm balha naras oelhas – anhèras (entrò 1 an), borrègas (2 ans), ternèras (3 ans), adultes – idem enaths anhèths
1’55 : eras oelhas bessoèras – era genetica e era alimentacion que jòga tanben – eras tardaneras (qu’anhèran tard) un tardan o ua tardana – que n’i a qu’an noms (Parpalhòu, Blanca, Trèfla, Cornuda roja, Marie…) – eras oelhas deths sòns petivis hilhs – abans, que n’avián mens (30-40), qu’èra mès avient de batejar-las – eths marrans qu’an noms tanben
8’30 : eth bacivèr (d’autis còps) que guardava eth baciu – quan arribèc eth, i aviá cap pro de bèstias enà separar eth baciu e eras letèras – eth majorau (chèf dera cabana, hèr hormatge, ajudar tanben eths autis oelhèrs, eth mès vielh, hèr era sopa) – hèr hormatge – en ua semau de buès – mólher en ame ua lera (sonque eras vacas) – botar eth còu (présure) – demorar ua ora enà deishar calhar – d’aqueth temps, que sopavas – i aviá cap taula en aquera epòca – eth sèr (leton) qu’anava naths pòrcs – que les haián sopar en un nau (nòc) de buès – quan plaviá, j’ac caliá hèr tanben – posadis sus eth banc en un cercle – tirar eth leton – eth maitin, que’u caliá tirar det cercle e passà’u ena brasa (nà tirar eras moscas e nà acabar de tirà’n eth sèr).
916
00’00 : eth hormatge (fin) - que les botavan en hormatgèr – salar-les – pujats sus planchas – tornar salar s’ac caliá – que les i deishavan 2 meses e que les venián – eth magasin de Sent Guironç que les crompava – que les devaravan enà Sentenac en ame era cavala – quauqu’un enara consomacion – era qualitat deth hormatge que venc dera qualitat dera èrba
telefona
918
00’00 : eths pòrcs quan abaishavan dera montanha
00’35 : eth hormatge (fin) – quan haiá oratge, era lèt que virava en braguèr deras vacas – quan eras vacas arribavan d’ora de cap ara cabana, qu’anava periglar ; quan se n’anavan, qu’anava hèr bèth (eth temps que va hèr)
2’26 : eras diferentas èrbas – eth gispet, era regalécia (qualitat), era shiscla (que la minjan en fin de sason), eth bogiu (trende, era repossa) – eth bogiu n’é cap tròp bon naras oelhas, vau mès que mingen shiscla
5’38 : era jornada « type » deth pastor – amassar eras oelhas eth ser ena cabana – suenhà’n quauqu’ua eth maitin – alargar-las – levà’s abans eth solelh nà véder eras que son ath amont – controlar eth tropèu – véder se i a oelhas perdudas
9’26 : moscar (botà’s eth cap ara ombra d’un malh) e comar (quan an minjat eth maitin, que hèn ua pòsa)
10’10 : salar un còp per setmana, quan eras pèiras son eishutas, cau cap qu’eras oelhas sián banhadas
11’30 : tóner : ua corvada e un pòc de hèsta – abans, en ame eras talhanças – eth nosèth (eth tuet) : eth pompon plan estacat – ara, qu’é era moda de non deishar-les-ne quan tonen – abans, j’ac haián (plaser, qu’èran polidas) – imatge dera cravata – espernar (tirar era lana deth torn deth cuu) – eras tondusas electricas (ua pèrta de temps) – abans, que tonián mès tard (fin de junh) – ara, qu’ac hèn en abriu – bastar eths marrans
919
00’00 : tóner eths marrans (seguida)
00’30 : pegar – ara, qu’an ua carta d’identitat – abans, se’s despegavan, que doblavan era mèrca en ame ua mèrca en aurelha – ara, qu’an 2 medalhas e ua puça – eth sòn peguèr : eth 2 – eth 2 qu’é eth peguèr dera maison – ua color enaras suas (rog), ua color naras oelhas que son ath nom dera sua hilha (blu)
2’50 : eth depart deth tropèu nara montanha – causir era data en ame eths eslevurs – que cau era autorisacion dera DSV – abans, qu’èran mès libres – eth pòrc que pujava tanben despuish era Còra (15 pòrcs, 3 oras a pè ; abans que venguián per baish) – devarar dera montanha - en 1966, que nevèc en seteme e que’s calec aturar ; en ame eth cosin, que heren devarar eths pòrcs – que les caliá butar ! qu’èra penible – un aute còp, que heren pujar 3 pòrcs – un aute còp, que n’i a un que non voliá abaishar mès, que’u deishèren aquiu e que i tornèren eth endeman en ame era cavala e eth « traineau », ja i èra tostemps – eth pòrc que gronhava
10’50 : hèr devarar eras oelhas e eras vacas (eras vacas que devaran eth 3 de seteme,eras oelhas en octobre)
12’10 : amontanhar : que pujavan en mes de mag – que las deishavan ena cabana deth Tucòu enà començar de pujar (ua etapa)
13’19 : eras arrelacions en ame eths oelhèrs – eras oelhas que’s barrejavan – bonas arrelacions en ame eths oelhèrs de Vathmala – que s’ajudavan – confiença – istuèra : qu’anèc salar eras oelhas mès qu’aviá oelhas qu’èran passadas peth Pas deth Géber
920
00’00 : seguida istuèra en ame eths oelhèrs de Vathmala – que caliá trigar eras oelhas (abarrejadas en ame eras de Vathmala) – plan recebut
2’33 : eth os – que i èra entrò 1955 – eth Pas Ussi – après, que’u heren disparéisher – eths osses de ara e eths d’abans – eth, que vic eth os i a cap longtemps – que vedián era tralha – surnom deth os (eth deths esclòps desconlats) – eths lops – eras Lobatèras – qu’èran baish, eths lops : barguèras, cans de lops, un tusset (crusat ena pèira) exprès enà hèr minjar eth can de lop – eth hoc enà hèr pòur nath os
Que sòrt enà véder eras oelhas que se’n van nath avath.
921
00’00 : suenhar eras oelhas : perqué ? – abans, las picavan cap, que haián sortir eth sang quan avián un panarí – quan èra ua infeccion o ua plaga, que i botavan vitriòl en ame grèish – suenhar eras oelhas shornas (qu’an un vèrme en cervèth) – lastoar (n’ac a vist a hèr)
3’55 : era formacion deths joesis pastors : de pair en hilh – desacòrd en ame eths tecnicians – recompensat en concors agricòle en public – après, qu’arreglèc eths compdes en ame eth tecnician – que cau 10 ans enà aprénguer eth mestièr – cau cap hèr n’impòrta qué en ame eth can, senon, que i a « cassa »
8’37 : comandar eth can
9’55 : eth avénguer deth mestièr de oelhèr – que’s pòsa questions – eths joesis oelhèrs de ara – no’s pòt cap improvisar d’èster oelhèr : caleriá cap que venguessan de luenh – senon, que se’n tornan enà véder era familha e que pèrden eth contact en ame era realitat deth mestièr – que i a joesis qu’abandonan – vaquèr, i a cap tant de trebalh
881-882 : lectura de païsatges despuish era cabana de Casabède – elements de microtoponimia
883 : era diferéncia entram dret d’usatge e de pacatge
887 : lectura de païsatge despuish eth petiu còth – microtoponimia
911 : conversacion en ame JP Cabos devant era cabana : eth 1èr còp qu’Urbain anèc enà Vathmala (a pè, que’u haián créder qu’anava minjar ua oelha avana, tornar pujar era Còra a pè ; après, que hec ua bona sièsta : n’aviá cap dromit dera net – eras arrelacions enter oelhèrs de Vathmala e de Casabede, ajudà’s enà trigar eras oelhas – eras istuèras que condavan sus eths oelhèrs, eras oelhas anticas)
914
00’10 : localizacion dera estiva de Casabede
1’20 : istoric dera estiva de Casabede - eth 1èr còp que i pugèc qu’aviá 5 ans e, après, a 9 ans, que i venguec en ame eth tropèu tot sol – manténguer era volentat de vénguer – entrò 1957, que i aviá 8 eslevurs ena cabana – que i aviá vacas – hormatge – 4 que demoravan ena cabana e 4 que devaravan enà hèr era èrba – 1957 : dissolucion d’aquera societat pastorala – exòde – en 1958, en ame son pair, son gran-pair e un cosin, que decidèren de contunhar – eth gran-pair que deviá anà’i tanben mès mòrt en mès de junh – après, que hec eth servici – 7 o 8 vacas de lèt, un pòc de hormatge – que tornèc en 1962 (après era Algeria) – 1963 : eth cosin qu’arrestèc pr’amor tròp vielh – que continuèc en ame son pair – 1964 : associats en ame Soeish enà hèr un gropament + un aute oncle – duas estivas ensemble
7’55 : era raça castilhonesa qu’a mancat de disparéisher – que caliá aver tarasconesas – annadas 1970 : n’i aviá cap que 300 castilhonesas en país – volentat de sauvar era raça : eth, que crompèc oelhas castilhonesas aths que n’avián encara – problèmas en ame maquinhons que las crompavan a bon compde – seguit per d’autis oelhèrs – eths maquinhons que haián créder qu’eras castilhonesas valián cap arren – eth, que tenguec bon – l’UPRA que diguec que caliá manténguer eras raças atau – ara, que n’i a 3000 e tanben en 31 e 65 – ua raça adaptada ara montanha – « eths vielhis que’n vivián, perqué pas nosauts ? »
13’00 : descripcion dera oelha castilhonesa : eth cap, eras aurelhas, color de blat – eras oelhas vriolas, eras bogadas, eras letradas (= cari-blancas) – era lan fina que condiciona era valor letèra (superiora aras tarasconesas) – eras pigalhas (crosadas en ame tarasconesas) – eras neras
915
00’00 : era vertadera castilhonesa nera
00’20 : eths noms qu’òm balha naras oelhas – anhèras (entrò 1 an), borrègas (2 ans), ternèras (3 ans), adultes – idem enaths anhèths
1’55 : eras oelhas bessoèras – era genetica e era alimentacion que jòga tanben – eras tardaneras (qu’anhèran tard) un tardan o ua tardana – que n’i a qu’an noms (Parpalhòu, Blanca, Trèfla, Cornuda roja, Marie…) – eras oelhas deths sòns petivis hilhs – abans, que n’avián mens (30-40), qu’èra mès avient de batejar-las – eths marrans qu’an noms tanben
8’30 : eth bacivèr (d’autis còps) que guardava eth baciu – quan arribèc eth, i aviá cap pro de bèstias enà separar eth baciu e eras letèras – eth majorau (chèf dera cabana, hèr hormatge, ajudar tanben eths autis oelhèrs, eth mès vielh, hèr era sopa) – hèr hormatge – en ua semau de buès – mólher en ame ua lera (sonque eras vacas) – botar eth còu (présure) – demorar ua ora enà deishar calhar – d’aqueth temps, que sopavas – i aviá cap taula en aquera epòca – eth sèr (leton) qu’anava naths pòrcs – que les haián sopar en un nau (nòc) de buès – quan plaviá, j’ac caliá hèr tanben – posadis sus eth banc en un cercle – tirar eth leton – eth maitin, que’u caliá tirar det cercle e passà’u ena brasa (nà tirar eras moscas e nà acabar de tirà’n eth sèr).
916
00’00 : eth hormatge (fin) - que les botavan en hormatgèr – salar-les – pujats sus planchas – tornar salar s’ac caliá – que les i deishavan 2 meses e que les venián – eth magasin de Sent Guironç que les crompava – que les devaravan enà Sentenac en ame era cavala – quauqu’un enara consomacion – era qualitat deth hormatge que venc dera qualitat dera èrba
telefona
918
00’00 : eths pòrcs quan abaishavan dera montanha
00’35 : eth hormatge (fin) – quan haiá oratge, era lèt que virava en braguèr deras vacas – quan eras vacas arribavan d’ora de cap ara cabana, qu’anava periglar ; quan se n’anavan, qu’anava hèr bèth (eth temps que va hèr)
2’26 : eras diferentas èrbas – eth gispet, era regalécia (qualitat), era shiscla (que la minjan en fin de sason), eth bogiu (trende, era repossa) – eth bogiu n’é cap tròp bon naras oelhas, vau mès que mingen shiscla
5’38 : era jornada « type » deth pastor – amassar eras oelhas eth ser ena cabana – suenhà’n quauqu’ua eth maitin – alargar-las – levà’s abans eth solelh nà véder eras que son ath amont – controlar eth tropèu – véder se i a oelhas perdudas
9’26 : moscar (botà’s eth cap ara ombra d’un malh) e comar (quan an minjat eth maitin, que hèn ua pòsa)
10’10 : salar un còp per setmana, quan eras pèiras son eishutas, cau cap qu’eras oelhas sián banhadas
11’30 : tóner : ua corvada e un pòc de hèsta – abans, en ame eras talhanças – eth nosèth (eth tuet) : eth pompon plan estacat – ara, qu’é era moda de non deishar-les-ne quan tonen – abans, j’ac haián (plaser, qu’èran polidas) – imatge dera cravata – espernar (tirar era lana deth torn deth cuu) – eras tondusas electricas (ua pèrta de temps) – abans, que tonián mès tard (fin de junh) – ara, qu’ac hèn en abriu – bastar eths marrans
919
00’00 : tóner eths marrans (seguida)
00’30 : pegar – ara, qu’an ua carta d’identitat – abans, se’s despegavan, que doblavan era mèrca en ame ua mèrca en aurelha – ara, qu’an 2 medalhas e ua puça – eth sòn peguèr : eth 2 – eth 2 qu’é eth peguèr dera maison – ua color enaras suas (rog), ua color naras oelhas que son ath nom dera sua hilha (blu)
2’50 : eth depart deth tropèu nara montanha – causir era data en ame eths eslevurs – que cau era autorisacion dera DSV – abans, qu’èran mès libres – eth pòrc que pujava tanben despuish era Còra (15 pòrcs, 3 oras a pè ; abans que venguián per baish) – devarar dera montanha - en 1966, que nevèc en seteme e que’s calec aturar ; en ame eth cosin, que heren devarar eths pòrcs – que les caliá butar ! qu’èra penible – un aute còp, que heren pujar 3 pòrcs – un aute còp, que n’i a un que non voliá abaishar mès, que’u deishèren aquiu e que i tornèren eth endeman en ame era cavala e eth « traineau », ja i èra tostemps – eth pòrc que gronhava
10’50 : hèr devarar eras oelhas e eras vacas (eras vacas que devaran eth 3 de seteme,eras oelhas en octobre)
12’10 : amontanhar : que pujavan en mes de mag – que las deishavan ena cabana deth Tucòu enà començar de pujar (ua etapa)
13’19 : eras arrelacions en ame eths oelhèrs – eras oelhas que’s barrejavan – bonas arrelacions en ame eths oelhèrs de Vathmala – que s’ajudavan – confiença – istuèra : qu’anèc salar eras oelhas mès qu’aviá oelhas qu’èran passadas peth Pas deth Géber
920
00’00 : seguida istuèra en ame eths oelhèrs de Vathmala – que caliá trigar eras oelhas (abarrejadas en ame eras de Vathmala) – plan recebut
2’33 : eth os – que i èra entrò 1955 – eth Pas Ussi – après, que’u heren disparéisher – eths osses de ara e eths d’abans – eth, que vic eth os i a cap longtemps – que vedián era tralha – surnom deth os (eth deths esclòps desconlats) – eths lops – eras Lobatèras – qu’èran baish, eths lops : barguèras, cans de lops, un tusset (crusat ena pèira) exprès enà hèr minjar eth can de lop – eth hoc enà hèr pòur nath os
Que sòrt enà véder eras oelhas que se’n van nath avath.
921
00’00 : suenhar eras oelhas : perqué ? – abans, las picavan cap, que haián sortir eth sang quan avián un panarí – quan èra ua infeccion o ua plaga, que i botavan vitriòl en ame grèish – suenhar eras oelhas shornas (qu’an un vèrme en cervèth) – lastoar (n’ac a vist a hèr)
3’55 : era formacion deths joesis pastors : de pair en hilh – desacòrd en ame eths tecnicians – recompensat en concors agricòle en public – après, qu’arreglèc eths compdes en ame eth tecnician – que cau 10 ans enà aprénguer eth mestièr – cau cap hèr n’impòrta qué en ame eth can, senon, que i a « cassa »
8’37 : comandar eth can
9’55 : eth avénguer deth mestièr de oelhèr – que’s pòsa questions – eths joesis oelhèrs de ara – no’s pòt cap improvisar d’èster oelhèr : caleriá cap que venguessan de luenh – senon, que se’n tornan enà véder era familha e que pèrden eth contact en ame era realitat deth mestièr – que i a joesis qu’abandonan – vaquèr, i a cap tant de trebalh
Créateur
Jean-Paul Ferré, enquêteur
Source
09[OU-SO-Cu]
Éditeur
Eth Ostau Comengés
Date
21 septembre 2011
Format
Texte/html
Langue
gascon
Type
Texte
Spatial Coverage
Cazabède
Person Item Type Metadata
Birth Date
1-1-1940
Collection
Citer ce document
Jean-Paul Ferré, enquêteur, “Collectage de Urbain - (Sentenac d’Oust 09),” Oralitat de Gasconha, consulté le 30 octobre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/620.