Collectage de Marcel et Louis - (Estadens)
Dublin Core
Titre
Collectage de Marcel et Louis - (Estadens)
Abstract
Sujet
Surnaturel (fées)
Toponymie
Mines (sites d'extraction)
Noël
Saint-Jean (fête)
Carnaval
Ours
Loup
Gardes forestiers (conflits)
Colporteur et colportage
Guerre mondiale (1914-1918)
Fête du village
Description
TEMAS ABORDATS PENDENT ETH ENTRETEN
00’04 1’04 : eras Hadas (un parelh de vielhis que diguián qu’eras hadas èran entradas a casa sua nà cauhà’s, nà vénguer cercar aiga; que venguián de ua tuta demandar nà Claude de localizar-la) 31[AS-Es-Bm]
6’28 : socioling (eths joesis e eth patuès ; parlar patuès en familha ; ara, òm parla francés mès que patuès : « qu’é dera nòsta fauta »)
10’40 : microtoponimia d’Estadens > Era Hajòla, Ceriròus (pr’amor deras ceriras), Moishons, eth Plan d’Estadens, eth Hons dera Vièla, eth Burguet, Gotarrog, era Sèrra, Pujòus, era Gotilha, eth Prat de Biròs, Estadens d’Amont, Serciat, era Lobèra, eth Cap d’Arbon, eth Mau Pas (termièra d’Estadens e de Spèth).
13’54 : eths sobriquets (ex e usatge)
- çò deth Burat (Marcel deth Burat : Marcel Bonzom)
- çò d’Arrucau (Loís d’Arrucau ; cf. eth arriu d’Arrucau, que nèish en Prat d’Arrucau, ena Hont deth Uelh e que se’n va de cap a Montastruc)
GR : uelh [gwej]
- çò deth Minur
15’54 : era mina de hèr deth Còth deth Ariu explotada pendent era 1èra GM, eras galerias, eths vagonets e eth cable que travessava era coma (era Coma deth Horn) ; istuèra deth vagonet qu’èra demorat en prat : que n’i a un de Sent Martin que’u levava !
GR : totun
GR : arredon [ardun]
23’21 : explotacion dera tèrra roja en Comalonga enas annadas 1950
24’55 : hèr pèisher eras oelhas en Toàs ; que i aviá pelosa eth bèth cap ; copar era lenha ; eras arrelacions en ame eths oelhèrs de Shenh ; eth Potz dera Pala ; eras lèbes ath hons deth podac arretrobadas peths gendarmas… ; un can jetat en un podac e que l’entenián a lairar a Shenh !
34’17 : eths cambiaments enas campanhas : copar lenha en ame era pigassa a 13-14 ans ; dalhar a man eths prats arribents e erbejar ; anar cercar era lenha en ame era lúbia ; anar cercar un horn de hèr carbon a Montporcèth en ame era lúbia (38’05 : microtoponimia > Montporcèth) ; eths prumèrs tractors d’Estadens en 1958 ; trebalhar amassa ; eth pòrc
43’17 Nadau : hèr grilhar saucissa en tornar dera massa de miejanet e eths còrs deths canards (Louis) ; que caliá que totas eras bèstias qu’avessan sopat (Louis) ; un gròs tison en huec (Marcel) que’u caliá sauvar 8 diás (Louis) ; era bòrda interdita (Louis)
45’30 : Sent Joan > eth huec en ame arrominguèras ; ara, que’u hèn en Cap d’Arbon ; abans, no’s haiá cap tròp
48’43 : eth Carnaval organizat peth mèra (eth pair Campet)
49’44 : Era Candelèra > eths pescajons ; « Que cau virar eras oelhas dera casalèra » (eth entorn dera maison) / abans que i aviá de petivis tropèus de oelhas e de petivas proprietats
51’59 : eths Hiamats de Shenh
55’08 : eth os : anar cercar barras nà perjar eras carretas enas Hèishas ; que deviá èster eth bòsc eth mès pròshi ; eth ser, que’s prenguián papèrs nà poder hèr huec nà espaurir eth os (condat peth gran-pair de Marcel)
56’40 : Eths lops qu’anavan minjar en beveder deths pòrcs
57’40 : eth 11 d’aost 1944 : qu’enteniá eras mitralhusas (Louis)
59’09 : Era guèrra d’Espanha : qu’enteniám eth canon ; eths carrèus que tremblavan ; era arribada deths arrefugiats : istuèra de Soler (Marcel & Louis)
VOC : despuish
1 h 01’ 16 : Eras hadas (2) > era tuta ; « qu’èran de petivas hemnas que sortián dab era net deth Hons dera Vièla e, après, las vediás cap mès dab eth diá » (Louis) « e qu’anavan cercar aiga e cauhà’s a çò deth Servat » (Marcel, condat per Marie deth Servat, du quartier d’Era Bartèra)
1 h 03’22 : eras hantaumas a Moishons
+ 1 h 08’34 : podián cap ténguer eths pòrcs embarrats ena porcilla ; eras podoèras que las haián escapar (Louis)
1 h 03’57 : localizacion dera tuta
Microtoponimia : Era Bartèra, Eth Crodèth, Era Clin
1 h 05’44 : era 1èra GM (i a cap arrés mès enas maisons deths que son sus eth monument)
1 h 13’13 : eths colporturs que passavan en ivèrn (mendiants) > « aqueris braus que son mès bèris eths tòns qu’aqueris »; Baptiston (pas tròp valent) ; Bernada que dromiá darrèr era pòrta, venguda de Portèth o de Galèi (neurida e lotjada, que s’ocupava deth casau) (Louis & Marcel)
1 h 17’40 : era 1èra GM (eth pair de Louis, neishut en 1898 que s’engatgèc ; d’autis qu’èran estats requisicionats nà trebalhar ena mina) ; d’un pòc mès que’u caliá tornar a partir nath front en 1939 ; un d’Estadens tuat pendent era debacla en 1940 eras maisons dispareishudas (Louis)
1 h 22 ‘ 24 : Ceriròus d’autis còps (que i aviá un tepèr de monde)
1 h 23 : era hèira de Spèth (eth dimars après eth 25 de novembre) ; camelots ; eths de Shenh que passavan amiar bestiar
VOC : i a cap tròp bèth temps a
1 h 24’54 : eras duas hèstas d’Estadens :
- crostadas nà Sent Micolau (eth 6 de decembre) que tenguián entrò Nadau (Louis) > era hèsta deths voiatjurs
- era hèsta dera Matalena (22 de juilhet avançada ath debut de juilhet)
1 h 27’ 05 : eths voiatjurs e era America :
- hemnas qu’anavan véner dentèlas en Italia (Louis)
- que n’i a que se n’anavan en Espanha (remolurs, veneires…) > Marcel
- a çò de Louis, eths granis parents qu’èran partits a Reims (Louis)
- istuèra de Jean Cazes, un oncle deth gran-pair mairau de Marcel partit en America (Marcel) > qu’aviá ua petiva maison a Pujòus e que diguiá qu’era porcilla èra de un qu’èra partit enara America mès que non l’aviá conegut (eths descendents que la vengueren véder)
- istuèra deth Pelut que trebalhèc en batèu en tot tornar dera America (Louis)
VOC : léger
1 h 35’ 09 : istuèra dera tuta de Prospèr (braconièr que’s moric ena tuta en tot caçar eth arrenard) condat per Marcel
VOC : laguens
1 h 38’26 : era tuta de Sent Pau (eth 25 de junh = diá dera hèsta de Pujòus) ; istuèra deth pelegrinatge (que i aviá pastissièrs de Spèth, ua auta hemna que veniá pipas en caramèl, d’autis que venián limonada, crostadas…) ; qu’anavan béver aiga ena tuta > que i aviá un tepèr de monde que venguián > que diguián que Sent Pau i èra passat (Louis e Marcel)
1 h 41’30 : eths aratòris (Moishons : Sent Joan ; eth Hons dera Vièla : que i èra era glèisa Ste-Madeleine)
1 h 44’20 : eras hèstas (2) eths qu’èran partits ena Espanha que tornavan nara Matalena nà hèr eths trebalhs ; après, que tornavan a partir e que tornavan nà Sent Micolava (istuèra de ua familha de Moishons qu’èran en Bretanha) > condat per Marcel
1 h 45’30 : era questions dera aiga (istuèra deth arreductur que creava animositat)
1 h 47 ’10 : istuèra deths de Sauvatèrra : « A Sauvatèrra, mala tèrra e bona gents e d’autis que didián eth contrari » (Louis)
00’04 1’04 : eras Hadas (un parelh de vielhis que diguián qu’eras hadas èran entradas a casa sua nà cauhà’s, nà vénguer cercar aiga; que venguián de ua tuta demandar nà Claude de localizar-la) 31[AS-Es-Bm]
6’28 : socioling (eths joesis e eth patuès ; parlar patuès en familha ; ara, òm parla francés mès que patuès : « qu’é dera nòsta fauta »)
10’40 : microtoponimia d’Estadens > Era Hajòla, Ceriròus (pr’amor deras ceriras), Moishons, eth Plan d’Estadens, eth Hons dera Vièla, eth Burguet, Gotarrog, era Sèrra, Pujòus, era Gotilha, eth Prat de Biròs, Estadens d’Amont, Serciat, era Lobèra, eth Cap d’Arbon, eth Mau Pas (termièra d’Estadens e de Spèth).
13’54 : eths sobriquets (ex e usatge)
- çò deth Burat (Marcel deth Burat : Marcel Bonzom)
- çò d’Arrucau (Loís d’Arrucau ; cf. eth arriu d’Arrucau, que nèish en Prat d’Arrucau, ena Hont deth Uelh e que se’n va de cap a Montastruc)
GR : uelh [gwej]
- çò deth Minur
15’54 : era mina de hèr deth Còth deth Ariu explotada pendent era 1èra GM, eras galerias, eths vagonets e eth cable que travessava era coma (era Coma deth Horn) ; istuèra deth vagonet qu’èra demorat en prat : que n’i a un de Sent Martin que’u levava !
GR : totun
GR : arredon [ardun]
23’21 : explotacion dera tèrra roja en Comalonga enas annadas 1950
24’55 : hèr pèisher eras oelhas en Toàs ; que i aviá pelosa eth bèth cap ; copar era lenha ; eras arrelacions en ame eths oelhèrs de Shenh ; eth Potz dera Pala ; eras lèbes ath hons deth podac arretrobadas peths gendarmas… ; un can jetat en un podac e que l’entenián a lairar a Shenh !
34’17 : eths cambiaments enas campanhas : copar lenha en ame era pigassa a 13-14 ans ; dalhar a man eths prats arribents e erbejar ; anar cercar era lenha en ame era lúbia ; anar cercar un horn de hèr carbon a Montporcèth en ame era lúbia (38’05 : microtoponimia > Montporcèth) ; eths prumèrs tractors d’Estadens en 1958 ; trebalhar amassa ; eth pòrc
43’17 Nadau : hèr grilhar saucissa en tornar dera massa de miejanet e eths còrs deths canards (Louis) ; que caliá que totas eras bèstias qu’avessan sopat (Louis) ; un gròs tison en huec (Marcel) que’u caliá sauvar 8 diás (Louis) ; era bòrda interdita (Louis)
45’30 : Sent Joan > eth huec en ame arrominguèras ; ara, que’u hèn en Cap d’Arbon ; abans, no’s haiá cap tròp
48’43 : eth Carnaval organizat peth mèra (eth pair Campet)
49’44 : Era Candelèra > eths pescajons ; « Que cau virar eras oelhas dera casalèra » (eth entorn dera maison) / abans que i aviá de petivis tropèus de oelhas e de petivas proprietats
51’59 : eths Hiamats de Shenh
55’08 : eth os : anar cercar barras nà perjar eras carretas enas Hèishas ; que deviá èster eth bòsc eth mès pròshi ; eth ser, que’s prenguián papèrs nà poder hèr huec nà espaurir eth os (condat peth gran-pair de Marcel)
56’40 : Eths lops qu’anavan minjar en beveder deths pòrcs
57’40 : eth 11 d’aost 1944 : qu’enteniá eras mitralhusas (Louis)
59’09 : Era guèrra d’Espanha : qu’enteniám eth canon ; eths carrèus que tremblavan ; era arribada deths arrefugiats : istuèra de Soler (Marcel & Louis)
VOC : despuish
1 h 01’ 16 : Eras hadas (2) > era tuta ; « qu’èran de petivas hemnas que sortián dab era net deth Hons dera Vièla e, après, las vediás cap mès dab eth diá » (Louis) « e qu’anavan cercar aiga e cauhà’s a çò deth Servat » (Marcel, condat per Marie deth Servat, du quartier d’Era Bartèra)
1 h 03’22 : eras hantaumas a Moishons
+ 1 h 08’34 : podián cap ténguer eths pòrcs embarrats ena porcilla ; eras podoèras que las haián escapar (Louis)
1 h 03’57 : localizacion dera tuta
Microtoponimia : Era Bartèra, Eth Crodèth, Era Clin
1 h 05’44 : era 1èra GM (i a cap arrés mès enas maisons deths que son sus eth monument)
1 h 13’13 : eths colporturs que passavan en ivèrn (mendiants) > « aqueris braus que son mès bèris eths tòns qu’aqueris »; Baptiston (pas tròp valent) ; Bernada que dromiá darrèr era pòrta, venguda de Portèth o de Galèi (neurida e lotjada, que s’ocupava deth casau) (Louis & Marcel)
1 h 17’40 : era 1èra GM (eth pair de Louis, neishut en 1898 que s’engatgèc ; d’autis qu’èran estats requisicionats nà trebalhar ena mina) ; d’un pòc mès que’u caliá tornar a partir nath front en 1939 ; un d’Estadens tuat pendent era debacla en 1940 eras maisons dispareishudas (Louis)
1 h 22 ‘ 24 : Ceriròus d’autis còps (que i aviá un tepèr de monde)
1 h 23 : era hèira de Spèth (eth dimars après eth 25 de novembre) ; camelots ; eths de Shenh que passavan amiar bestiar
VOC : i a cap tròp bèth temps a
1 h 24’54 : eras duas hèstas d’Estadens :
- crostadas nà Sent Micolau (eth 6 de decembre) que tenguián entrò Nadau (Louis) > era hèsta deths voiatjurs
- era hèsta dera Matalena (22 de juilhet avançada ath debut de juilhet)
1 h 27’ 05 : eths voiatjurs e era America :
- hemnas qu’anavan véner dentèlas en Italia (Louis)
- que n’i a que se n’anavan en Espanha (remolurs, veneires…) > Marcel
- a çò de Louis, eths granis parents qu’èran partits a Reims (Louis)
- istuèra de Jean Cazes, un oncle deth gran-pair mairau de Marcel partit en America (Marcel) > qu’aviá ua petiva maison a Pujòus e que diguiá qu’era porcilla èra de un qu’èra partit enara America mès que non l’aviá conegut (eths descendents que la vengueren véder)
- istuèra deth Pelut que trebalhèc en batèu en tot tornar dera America (Louis)
VOC : léger
1 h 35’ 09 : istuèra dera tuta de Prospèr (braconièr que’s moric ena tuta en tot caçar eth arrenard) condat per Marcel
VOC : laguens
1 h 38’26 : era tuta de Sent Pau (eth 25 de junh = diá dera hèsta de Pujòus) ; istuèra deth pelegrinatge (que i aviá pastissièrs de Spèth, ua auta hemna que veniá pipas en caramèl, d’autis que venián limonada, crostadas…) ; qu’anavan béver aiga ena tuta > que i aviá un tepèr de monde que venguián > que diguián que Sent Pau i èra passat (Louis e Marcel)
1 h 41’30 : eths aratòris (Moishons : Sent Joan ; eth Hons dera Vièla : que i èra era glèisa Ste-Madeleine)
1 h 44’20 : eras hèstas (2) eths qu’èran partits ena Espanha que tornavan nara Matalena nà hèr eths trebalhs ; après, que tornavan a partir e que tornavan nà Sent Micolava (istuèra de ua familha de Moishons qu’èran en Bretanha) > condat per Marcel
1 h 45’30 : era questions dera aiga (istuèra deth arreductur que creava animositat)
1 h 47 ’10 : istuèra deths de Sauvatèrra : « A Sauvatèrra, mala tèrra e bona gents e d’autis que didián eth contrari » (Louis)
Créateur
Jean-Paul Ferré, enquêteur
Source
[AS-Es-Bm] & 31[AS-Es-Ml]
Éditeur
Eth Ostau Comengés
Date
1er décembre 2010
Format
Texte/html
Langue
gascon
Type
Texte
Spatial Coverage
Estadens
Person Item Type Metadata
Birth Date
Marcel : 23/02/1936
Louis : 07/05/1929
Collection
Citer ce document
Jean-Paul Ferré, enquêteur, “Collectage de Marcel et Louis - (Estadens),” Oralitat de Gasconha, consulté le 23 novembre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/621.