Collectage de Anne-Claire - (Herran)

Dublin Core

Titre

Collectage de Anne-Claire - (Herran)

Abstract

Sujet

Noël
Musique traditionnelle -- Gascogne
Guerre mondiale (1914-1918) -- anecdotes
Industrie
Guerre mondiale (1939-1945) -- Occupation
Emigration -- Amérique du Sud
Alimentation
Solidarité paysanne
Paysage -- Modifications
Ours
Loup
Calendrier des travaux culturaux
Gascon (dialecte)

Description

THEMES ABORDÉS PENDANT L’ENTRETIEN
2566
00’00 : eths ueus arroges enà Nadau – de cap a 1917 – que’s passava ath çò de Pèir – eth pair, Séraphin, qu’èra ath front e era mair qu’èra a casa en ame 7 dròlles – Séraphin gasat que huc desmobilizat – qu’an crompat cauçuras e pelerinas naths gafets nà Nadau – era mair qu’aviá hèt còder ueus en dur en ame bletas arrojas – eths ueus qu’avián pres era color, daguens tot – qu’èra beròi mès que tot – qu’ac condèren ena escòla e totis que volián saber ce quin avián hèt – era mair qu’anèc ara escòla enà les hèr ueus arroges
2’52 : Séraphin que haiá eth vieulon e que haiá dançar eras gents – en 1944, eth frair ainat qu’èra fiançat en ame Marie de Polita, era hilha – ath çò d’Anne Claire, que s’èra cramat, les demorava cap sonque un vielh topin – qu’estèren aubergats ath çò de Marie de Polita pendent eth ivèrn 1944 – que s’i dançava mès d’un còp – Séraphin que jogava sus ua taula – Marie de Polita que les hadia ua moleta e que se n’anava
5’42 : Marie de Polita qu’èra ua comerçanta coma non n’i a mès – quan arribava quauqu’un, que les balhava pan e patè – d’aqueth temps, qu’anava tuar un lapin – « que voludava encara eras camas ena padena ! »
6’40 : istuèra d’Ulysse que hec era guèrra de 1914… a 45 ans ! – coma sabia escríver, qu’èra enas escrituras – quan tornèc, a pè, qu’èra esqueletic – era gran-mair que hec cramar era harda qu’aviá dessús e que’u lavèc
8’50 : eth pair d’Anne-Claire que neishec a Huesca d’un pair aragonés e de ua hemna de Peniscola – era mair de son pair que moric d’ora – eth pair que’s tornèc a maridar – qu’èra era misèra – son oncle que haiá potzes en País Basco – son nebot que l’acompanhava – un diá, que haiá un potz ath çò d’un bolangèr e eth bolangèr que s’amassèc eth pair d’AC – que’u heren anar ena escòla – que sabiá atau eth francés – qu’a trebalhat enas explotacions forestièras en ame eth cable – qu’é atau qu’arribèc en Plan d’Atgòtla on i aviá ua usina – qu’arrencontrèc enara mair d’AC – ua bona operacion – fièra de son pair
12’39 : era usina deth Plan d’Atgòla – que marchava encara quan èra petiva – que vediá era lenha a passar en ame eth cable e, en tot pujar, que vedián a passar eth arravitalhament (pòrcs, oelhas…) – plan de Bascos que i trebalhèren – qu’èra ua passejada d’anar véder eth cable – ara, que i van quan an perdut un can de caça (que i a ua citèrna) – ara, eth siti qu’é abandonat – qu’èra era 1èra bastissa on i avec era electricitat – en vilatge, que calec demorar 1950 – que i anèren cercar pèiras quan tornèren a bastir Era Baderca nà hèr eras cantoadas
16’06 : era 2da GM (1) – qu’aviá 4 ans quan eths Alemands cramèren era Baderca, eth 11-8-1944 – sa mair que les aviá botat un manteau – pr’aquò, que haiá calor, aqueth diá
2567
00’00 : era 2da GM (2) – qu’aviá tanben un piente ena pòcha – sa mair que se’n servic dinca eth darrèr dia – que partic de cap a Varadòs en ame sa sòr e un petiu Toulousain – que s’i arretrobèren en ame eths de Pachana – AC qu’èra sus eth ase de Pachana – eth ser, en tot devarar, que i aviá maisons que cramavan encara – ath çò de Coledís, no’s cramèc cap – que dromiren en ua bòrda de Pachana – eth ser, qu’avián molhut eras vacas en ame era padena deth gat – que vedián eth huec mès qu’é sustot eras teules que petavan que les impressionavan – eth maquis qu’aviá eth QG a casa, ara Baderca – que i a 20 ans, ua bòrda que’s cramèc per accident ; de tornar enténer eras teulas a petar qu’impressionèc eths dera Baderca – après, eth beu-pair deth frair ainat que les hec dromir en çò de sòn – qu’ac avián perdut tot – [arribada deth petiu hilh] – après, qu’anèren ath çò de Garcia, a Shenh, qu’anavan ena escòla a Shenh – après, qu’anavan ena escòla en Herranh, a pè, cada maitin – a 12 h, que dinnavan ath çò de ua parenta a Herranh mès n’aviá cap que duas vacas pr’amor que tornavan de Mexico – alavetz era mair d’AC qu’envoiava trufas, ueus...
7’47 : eth exòde a Mexico – que balha eths noms deras personas dera Baderca partidas a Mexico -
que ganhavan sòus – eras hilhas que sabián líger e compdar – n’èran cap man d’òbra coma eths autis – eth frair dera gran-mair qu’avec un chagrin d’amour – eth 1èr qu’èra curè, eth 2d qu’èra en armada, eth 3au qu’èra nara tèrra – Oncle Louis qu’anèc a Mexico, que hec mèstre d’armas – qu’aviá ua explotacion de buès d’arròsa – qu’a avut eth monopòli deths frigidaris nà tota era Amsud : eth jackpòt ! – qu’envoiavan dinèrs nara familha demorada ací – en ame eths sòus dera America, era mair d’AC qu’èra abilhada coma ua princessa – qu’èra ua auta epòca, mès de solidaritat, de sentiments…
11’40 : ex de solidaritat familiala - ara reconstruccion, que mancavan de sòus enà hèr eths contravents – ath çò d’AC, que heren era sala de banh mès sense chauffe-eau – eth frair ainat d’AC qu’èra vice-consul de França ath Marròc en aquera epòca – qu’aviá estudiat lengas orientalas en 1920 ! – eth aute frair qu’èra partit a Cayenne nà ganhà’s era vita – qu’an pagat eths mòbles, era pintrura dera reconstruccion dera maison deths parents – quan AC a hèt eths estudis a París, son pair qu’èra malaut – qu’é son frair ainat que’u pagava era pension – qu’aviá 25 ans de mès qu’era – que i aviá ua solidaritat hòrta ena familha
16’20 : eth estacament ath vilatge (1)  AC qu’é tostemps demorada plan estacada ath vilatge, a cada vacança, que tornava

2568
00’00 : eth estacament ath vilatge (2) – AC que passèc un an a Tolosa e que passèc un concors enà estudiar a París – era pension pagada per son frair – cada setmana, sa mair que l’envoiava ua letra – qu’ac sabián tot sus çò que’s passava en vilatge – sa mair qu’èra anada ena escòla – era educacion que primava –
3’37 : un aute ex de solidaritat familiala  ath çò de Coledís : Yvonne de Coledís que no’s volec maridar pr’amor son pair qu’èra mòrt e qu’èra en ame sa mair e son petiu frair Georges – Qu’é Yvonne que trebalhèc dur enà poder pagar eth camion de son frair que voliá hèr eth letèr

2570
00’10 : Yvonne de Coledís (2) : tostemps disponibla, ua brava hemna
00’55 : eras maisons qu’èran draubidas – eths dròlles que i anavan e que davan eth vrespalh – era solidaritat
1’35 : era amistat en ame eths de Galèi – pendent era guèrra, se volias aver blat, que calia aver trufas – que haián tròc – un aute tròc : qu’anavan cercar lan ara Reburulha e que se’n tornavan en ame un sac de trufas (que s’avián deishat era broeta ara Crotz de Guèret) – era sòr d’Espanha d’AC qu’anava portar trufas a Shenh, que’u balhavan blat e que l’anava hèr mòler ara Reburulha
3’46 : era alimentacion bèth temps a - eth mundat : vielh pan trempat ena lèt en dab un peishic de chicorée – eths vielhs que minjavan aquò – cada ser, que pelavan castanhas e eth maitin que las minjavan en un tusset en ame lèt
5’02 : solidaritat : espelhotar eth blat d’Espanha – i aviá cap era television - istuèra de Pion, frair d’un chirurgian, qu’èra oelhèr – cada dissabde que venguiá a casa – que minjava era sopa e era mair d’AC que l’arrasava – eth ser, que venguiá mès minjava cap era sopa
6’45 : Palomèra – que i pujavan eth 1èr dimenge d’aost, eths joesis, nà dançar – AC qu’èra tròp petiva, l’i deishavan cap anar – que s’arretrobavan ath Clòt dera Glèisa en ame eths de Galèi – eths de Galèi que portavan nhòla, eths de Herranh, que pujavan de qué minjar – ara fin, Jo Hulin de Portèth, que jogava e que hec tornar pujar eths qu’èran mès atjadis – pr’amor de Jo Hulin, que n’i a que’s trobèren ua hemna a Galèi e pr’aquò qu’avián mès de 30 ans – Jo Hulin qu’èra coma Séraphin a Herranh
9’40 : eths cambiaments en païsatge – eth casau perdut ath Cap de Milòt – qu’èra deth Bohon, que i aviá de tot – que l’anavan crompar eth plant – suenhà’s d’autis còps : eth Bohon qu’aviá tanben grèisha de taishon (naths arrumatismes) e de sèrp (naths orgelets e panaris) – que botavan tanben lis ena nhòla enà suenhar – era èrba deth lop
12’15 : eth Bohon que minjava eths taishons – qu’é a fèt bon – istuèra d’un nebot dera sua gran-mair, perturbat pera mòrt de son pair ara guèrra – eth, que minjava eriçons en ame arrís
14’40 : que caçavan tanben ara demòra – istuèra d’Edoard de Coledís qu’anava ara demòra ath Prat deth Gat – que i a 2 camins – qu’entenec un brut : eth senglar que’s trobèc nas e nas en ame eth os – quin brolh ! – eth, qu’avec pòur : que passèc un diá abans de poder tornar parlar

2571
00’00 : eth os (2) : era darrèra batuda en 1918 – ua tuta de cap a Penablanca – eth arregent d’Arbàs que i èra anat – que caçava e qu’èra ara demòra – que ved eth os – que l’a fotut dus pets e qu’é cajut – que’u calec ua setmana enà remete’s
1’45 : istuèra de caça – Marcel Marrot que caçava, que vic a passar un gròs senglar, que’u deishèc passar e que’u tirèc peth costat pr’amor qu’aviá pòur de mancà’u
2’20 : eths lops – eth colièr deth can – istuèra deth òme qu’aviá passat era net sus era meda – eths lops que tiravan era èrba en ame eras dentses – quan eth diá s’é levat, eth òme qu’èra ath cap dera pèrja, n’i aviá guaireben cap mès d’èrba – explicacion dera fabricacion dera meda – ath cap, que i botavan un boquet de hoguèra nà empachar era aigua de passar
5’10 : amassar era èrba - hèr arrossècs a Varadòs – cargar èrba sus eras brancas e qu’òm ac haiá devarar pròishi deth camin – eths truats n’èran cap plan granis – que caliá hèr medas – era amistat en ame eths de Pachana – qu’anava guardar eras oelhas en ame Louis de Pachana – eth plaser de guardar eras oelhas e d’amusà’s
7’15 : a casa, les parlavan cap patuès mès, quan èran en ame eths autis, que caliá parlar patuès – son pair les parlava cap espanhòu – qu’aviá aprés a escríver en francés – que tornèc en Espanha 20 ans après – era e son òme que l’acompanhèren en sòn vilatge enà véder era sua maison
9’30 : çò qu’arrepresenta eth patuès nà AC – eras arraïces – AC n’a cap enveja de partir, qu’é son òme que va hèr eras comissions – era fin deth patuès – que’n parlava en ame son frair – idem en ame Louis de Pachana – Christiane Olivan que devec aprénguer eth patuès quan se maridèc en ame eth frair d’AC – istuèra quan crompèc era maison en Milòt – qu’anèren crompar pòrtas de placards a Cueilars – era vuetura qu’èra imatriculada 75 [passatge dera gata] – era hemna que’u voliá véner era banhèra – « endà hèr béver eras vacas ? » - « e de qui ètz ? » - e tot qu’a cambiat ! – AC que passèc 8 ans a París enà estudiar – afectada a Estrasborg, que’u heren sautar eth CAPES – que’u tornèc a passar e que l’avec – qu’èra a París, en metrò – un que’u diguec : « E ! Non t’adròmas ! » qu’èra un tipe de Shenh – un aute de Sent Martòri qu’èra factor a París que’u telefonava e que’u parlava patuès – solidaritat enter exilats
15’45 : que torna parlar d’Yvonne de Coledís – que l’apèra Tatie – que l’anavan véder soen – sustot quan avián un problèma en ame eras vacas pr’amor eth pair d’AC i enteniá cap arren

2572
00’00 : era situacion après era 2da GM : pas mès d’oncle d’America nà envoiar dinèrs e 3 dròlles a eslevar – eths granis qu’an ajudat e Yvonne que les ajudava en ame eth bestiar – era mair d’Yvonne que dalhava en pantalàs – quan passavan, que n’i a que les ajudavan e erbejar  solidaritat

Créateur

Jean-Paul Ferré, enquêteur

Source

31[AS-He-Cac]

Éditeur

Eth Ostau Comengés

Format

Texte/html

Langue

gascon

Type

Texte

Spatial Coverage

Herran

Person Item Type Metadata

Birth Date

24-4-1940

Birthplace

Herran

Citer ce document

Jean-Paul Ferré, enquêteur, “Collectage de Anne-Claire - (Herran),” Oralitat de Gasconha, consulté le 30 octobre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/623.

Formats de sortie