Collectage d'Adeline - (Antras-09)
Dublin Core
Titre
Collectage d'Adeline - (Antras-09)
Abstract
Sujet
Guerre mondiale (1914-1918)
Marginaux
Rivalité entre village
Formulettes
Surnaturel (fées)
Mines (sites d'extraction)
Tramways
Thermalisme
Surnaturel (légende)
Grippe espagnole
Cantiques
Description
RL-09[CC-An-Ta-1]
0'00 Lenga – ena escòla, era arregenta qu'avia demandat en ua hilha : «où est ton père ?», «ath bestiar !», ça avia responut
0'40 Idem – apréner eth francés ena escòla
01'15 Sobriquet maison – sortida d'Antràs, de çò de Pujòu
01'45 Lenga – fauta en panèu Estoeu : «Estouveu» qu'ei portat
02'40 Sobriquet maison Antràs – en çò deth Pujòu – ath cap deth vilatge – que's demanda perqué l'an quilhat atau, eth vilatge
03'40 Sobriquets maisons – a çò deth Gras, deth Mut, eths de Buhet
04'40 Toponymie – quartièrs d'Antràs : eras Cors (5 o 6 maisons)
05'20 Guerre 14 – morts ena guèrra ? – qu'ei fauç que non n'i aja pas avut – 4 - un oncle de Roger Cep, un aute, que s'aperava Mahenc, un, Garié-Lafont – 4 ath segur, mes eth darrèr, que non se'n pòt brembar – nat monument a Antràs – que son escrivudi ena glèisa de Santenh
qu'arriba son gendre
08'35 Aiga – a Antràs – que l'anavan cercar en vilatge – que l'an anada cercar ath Plairàs – eras Escomeras qu'èra eth nom dera hont
09'40 Sobriquet vilatge Antràs – non sap pas
10'30 Intime – que's maridèc dab un dera Vathlonga – mes que's seria poduda maridar dab qui que hossa sense vantà's – n'èra pas un vilatge, un vilatjòt : eras Lobèras (on èra), eth Matet (mès haut), Crabiba (mès avath)
12'00 Lenga – diferenças entre Vathlonga e Biròs – pòc
12'20 Société – marginaus a Antràs – un vielh que panava eras garias – Marc deras Garias que l'apareva – pas conegut que marchavan pè-dscauç – dab eths esclòps de punta
14'00 Pastoralisme – montanhar – tath Isard – pelerinatge ath 5 d'aost – çò que vòu díser «companhejar» - eths aranesis n'arribavan pas dinc aciu
15'35 Territoire – Meles – que'us frequentavan ena montanha – ua d'Antràs que s'i èra maridada – que crompavan bèstias tà) hèr-las passar tà Espanha
RL-09[CC-An-Ta-2]
0'00 Guerre 40 – hèr passar monde tà Espanha – a bèths còps – que hè signe que quiòc
0'25 Evolucion – país cambiat ara – arbes pertot, tot qu'a possat – que manca gents – cap un arbe enlòc – de cap a Estoeu de Baish, qu'èra tot camps – mentalitat : qu'a cambiat tanben – qu'anavan dançar en çò dera Morèna – en temps, que demoravan amassa, entre eths deth vilatge, no's barrejavan pas – ara, tanlèu qu'encontran quauqu'un, abraçadas e tot – n'existava pas en temps, aquerò – mèma eras deths vilatjòts de Santenh que demoravan entre eras
03'40 Société – rivalitat Santenh/Antràs – òc, mes a Antràs, que n'i avia qu'èran gualhards, eths de Santenh que s'estujavan quan los vedian arribar
04'15 Oralitat – cançon - «Santenh, cuu de bren, carrigòlas a Balàcet, mèrda-clara a Shoantenh» - «Birossan d'Antràs, lèt e milhàs, pansa de oelha, lèt e cornelha, coic, coac, minja te lu m'ac» (eths de Santenh que'us cantavan aquerò) - «carrigòlas» : mantun carrics – Irasenh n'èra pas ena cançon
06'50 Croyance – hadas - Carric Traucat – qu'ei lèd tà pujà'i – quan arribèren aciu haut, qu'i èra dus pès de salade ara entrada dera tuta – que s'escapèren viste – qu'i èran pujada entre amigas d'Antràs
08'30 Idem – hadas – eths vielhis qu'avian vist linge blanc – tad era, monde qu'i èran pujats e que l'avian botat
09'30 Idem – idem – eth hadon qu'èra estat arrecaptat per eths de Telèu – «mes que pareish que le tornèc anar cercar, era hada» - «Pinquirinèu !» «Mair mia, on èu ?» ça avia responut ath hadon – qu'ac avia desbrembat açò
11'55 Société – velhadas -
12'20 Croyances – bruishas – eth pair de André Cep qu'èra anat ara hèsta deth pòrc en çò de Marcon – eth ser, que se'n devia aturar entà casa sua – que i avia un borregàs qu'arrodava en vilatge, ça didian eths vielhis – qu'i a un alat,eth que barrèc eths uelhs avant de passà'i devath – que caec e que's captrauquèc e que didec : «XXX draubir eths uelhs, no'm vòli cap cap traucar mès, que'm pòt hregar, ja'u virè»
15'25 Idem – era malombra
16'00 Industrie – minas – Malh de Bulard – un qu'avia glissat davant son pair quan anava tara mina peth purmèr còp – que manquèc de hicà's en trauc
RL-09[CC-An-Ta-3]
0'00 Seguida – sa pair que didec «que me'n torni» - n'i anèc cap mès
0'30 Industrie – mina – sa pair qu'avia trebalhat en Ventalhon, e tath Palat a Irasenh – ua mina de coeire – sa pair que la volia tornar hèr marchar, qu'avia escriut ua letra ara admininstracion mes non marchèc cap – qu'èra dur eth trebalh dera mina – qu'èra dangerós dab eths «coups de mine»
02'15 Idem – idem – imigracion – hòrt d'espanhons – que venguian dançar dab eras en çò dera Morèna – que parlavan espanhòu – non sap pas ce qué parlan eths aranesis
03'50 Idem – idem – eth tramway – qu'i ei pojada un ramat de còps – qu'èra pratic – avant, qu'èran dab carretas, que portavan eth monde
05'15 Société – heira – quan i anèc tà véner un còp (Castilhon) – véner ua anhèra – que la venec en un marchand, 5fr – que la paguèc mes aqueth, non tornèc pas jàmes entà préner-la – que devec tornar pujar dab era – era heira d'après, son pair que'u volec tornar aviar tath marcat, mes era, non volec cap – a St Lari, qu'anavan tà Castilhon tanben – ua heira per an a St Lari – ua sola a Santenh tanben
07'50 Thermalisme – eth Pradau a Santenh – entath 15 d'aost, qu'anavan cercar era aiga feruginusa en Pradau
08'50 Pastoralisme – montanhar – entà Espanha – bèth temps a, òc, eths vielhis qu'i èran anats
09'15 Société – travaux saisonnier – dalhadas tà Espanha – que devia anar un shinhau lonh entà qu'avessa possat era èrba – ath mes de junh
10'05 Idem – idem – vrenhar – qu'i èra anada en Gèrs – que hèvan ua còia – sa mair qu'i èra anada, a costat de Montpelièr
11'10 Intime – sa mair qu'èra morta quan avia 20 ans – non compren pas coma era se moric tan joena, e era-madeisha, qu'ei venguda tan vielha – quan avec 80 ans, que convidèc monde, entà hèr ua hèsta – que'us didec «que'm vau morir lèu, que vos convidi» - 10 ans mès tard, qu'i ei tostemps
12'30 Arreligion – Nosta Dama deth Isard – qu'i èra estada anada dab un saumet – que dromian enas maisons de còsta – qu'èran bòrdas, que's tenguian dab era capèra – quan se burlèc, non tornèren a hèr sonque era glèisa
14'05 Idem – idem – legenda – un qu'avia trobat era vièrja – que la pujavan en Plan dera Pèira (a on ei era maison horastèra) – eth endeman, que cambiava de plaça, e que se'n tornava a on èra avant
15'05 Société – epidemia – era promesa de sa pair que s'èra morta dera gripa espanhòla (avant 1914) – qu'èra arribat pendent era guèrra – e eth prometut de sa mair que s'èra mort ena guèrra de 1914 : Mahenc que s'aperava – que's maridèren amassa en darrèras
16'10 Hèstas – nadau – anar tara missa – qu'i èra un curè a Antràs – un vielh, a miejanet, qu'anava ath cap dera plaça, e que demorava eth monde
RL-09[CC-An-Ta-4]
0'00 Seguida – quan tot eth monde èran arribats, que cantava : «anem donc pastors / anem totis en fola / que va sonar l'ora / l'angèl va anonçar / miejanet quna bèla ora / per nosauti pecadors» - qu'ei un cantic – sons parents que'u condava aquera istoèra – n'a pas jàmes conegut aqueth òme
01'45 Hèsta – Nadau – nada grèisha e cap de vianda – que hadian magre – arrís, riz au lait – merluça – nat present
03'50 Idem – Cap d'An – soetà's era bona annada – avant, qu'anava córrer eras maisons dab eths joenis – que'us davan sòs o averans – sa pair que'u demandèc çò qu'avia hèt – n'i tornèc cap mès – l'agradava pas de mendièssa
05'40 Idem – Carnaval - «poscajons dinc ath solèr» ça didian
06'15 Idem – dias caumats – per Pasca, 15 d'aost tanpòc – ara, non respectan pas arren mès
07'15 Idem – Carnaval – que's desguisavan quin que hossa
08'00 Société – eth cavilhari – quan un veuse o ua veusa se maridava – ja se hadia – sustot se volian mau ara hilha
08'50 Hèstas – St Joan – un hoc mes no's bremba pas d'ac aver vist a Antràs
09'25 Lenga – se'n parla encara ? - non – no'n parla pas mès – uè, qu'anèc entà Castilhon, que trobèc duas amigas, avant, que'u parlavan gascon – ara, que l'an parlat francés
10'40 Idem – utilitat – sovent, quan ved un mot desconegut en francés, dab eth patoès, que pòt saber çò qu'ei
11'20 Idem – escòla – que l'aprenèren viste totun
0'00 Lenga – ena escòla, era arregenta qu'avia demandat en ua hilha : «où est ton père ?», «ath bestiar !», ça avia responut
0'40 Idem – apréner eth francés ena escòla
01'15 Sobriquet maison – sortida d'Antràs, de çò de Pujòu
01'45 Lenga – fauta en panèu Estoeu : «Estouveu» qu'ei portat
02'40 Sobriquet maison Antràs – en çò deth Pujòu – ath cap deth vilatge – que's demanda perqué l'an quilhat atau, eth vilatge
03'40 Sobriquets maisons – a çò deth Gras, deth Mut, eths de Buhet
04'40 Toponymie – quartièrs d'Antràs : eras Cors (5 o 6 maisons)
05'20 Guerre 14 – morts ena guèrra ? – qu'ei fauç que non n'i aja pas avut – 4 - un oncle de Roger Cep, un aute, que s'aperava Mahenc, un, Garié-Lafont – 4 ath segur, mes eth darrèr, que non se'n pòt brembar – nat monument a Antràs – que son escrivudi ena glèisa de Santenh
qu'arriba son gendre
08'35 Aiga – a Antràs – que l'anavan cercar en vilatge – que l'an anada cercar ath Plairàs – eras Escomeras qu'èra eth nom dera hont
09'40 Sobriquet vilatge Antràs – non sap pas
10'30 Intime – que's maridèc dab un dera Vathlonga – mes que's seria poduda maridar dab qui que hossa sense vantà's – n'èra pas un vilatge, un vilatjòt : eras Lobèras (on èra), eth Matet (mès haut), Crabiba (mès avath)
12'00 Lenga – diferenças entre Vathlonga e Biròs – pòc
12'20 Société – marginaus a Antràs – un vielh que panava eras garias – Marc deras Garias que l'apareva – pas conegut que marchavan pè-dscauç – dab eths esclòps de punta
14'00 Pastoralisme – montanhar – tath Isard – pelerinatge ath 5 d'aost – çò que vòu díser «companhejar» - eths aranesis n'arribavan pas dinc aciu
15'35 Territoire – Meles – que'us frequentavan ena montanha – ua d'Antràs que s'i èra maridada – que crompavan bèstias tà) hèr-las passar tà Espanha
RL-09[CC-An-Ta-2]
0'00 Guerre 40 – hèr passar monde tà Espanha – a bèths còps – que hè signe que quiòc
0'25 Evolucion – país cambiat ara – arbes pertot, tot qu'a possat – que manca gents – cap un arbe enlòc – de cap a Estoeu de Baish, qu'èra tot camps – mentalitat : qu'a cambiat tanben – qu'anavan dançar en çò dera Morèna – en temps, que demoravan amassa, entre eths deth vilatge, no's barrejavan pas – ara, tanlèu qu'encontran quauqu'un, abraçadas e tot – n'existava pas en temps, aquerò – mèma eras deths vilatjòts de Santenh que demoravan entre eras
03'40 Société – rivalitat Santenh/Antràs – òc, mes a Antràs, que n'i avia qu'èran gualhards, eths de Santenh que s'estujavan quan los vedian arribar
04'15 Oralitat – cançon - «Santenh, cuu de bren, carrigòlas a Balàcet, mèrda-clara a Shoantenh» - «Birossan d'Antràs, lèt e milhàs, pansa de oelha, lèt e cornelha, coic, coac, minja te lu m'ac» (eths de Santenh que'us cantavan aquerò) - «carrigòlas» : mantun carrics – Irasenh n'èra pas ena cançon
06'50 Croyance – hadas - Carric Traucat – qu'ei lèd tà pujà'i – quan arribèren aciu haut, qu'i èra dus pès de salade ara entrada dera tuta – que s'escapèren viste – qu'i èran pujada entre amigas d'Antràs
08'30 Idem – hadas – eths vielhis qu'avian vist linge blanc – tad era, monde qu'i èran pujats e que l'avian botat
09'30 Idem – idem – eth hadon qu'èra estat arrecaptat per eths de Telèu – «mes que pareish que le tornèc anar cercar, era hada» - «Pinquirinèu !» «Mair mia, on èu ?» ça avia responut ath hadon – qu'ac avia desbrembat açò
11'55 Société – velhadas -
12'20 Croyances – bruishas – eth pair de André Cep qu'èra anat ara hèsta deth pòrc en çò de Marcon – eth ser, que se'n devia aturar entà casa sua – que i avia un borregàs qu'arrodava en vilatge, ça didian eths vielhis – qu'i a un alat,eth que barrèc eths uelhs avant de passà'i devath – que caec e que's captrauquèc e que didec : «XXX draubir eths uelhs, no'm vòli cap cap traucar mès, que'm pòt hregar, ja'u virè»
15'25 Idem – era malombra
16'00 Industrie – minas – Malh de Bulard – un qu'avia glissat davant son pair quan anava tara mina peth purmèr còp – que manquèc de hicà's en trauc
RL-09[CC-An-Ta-3]
0'00 Seguida – sa pair que didec «que me'n torni» - n'i anèc cap mès
0'30 Industrie – mina – sa pair qu'avia trebalhat en Ventalhon, e tath Palat a Irasenh – ua mina de coeire – sa pair que la volia tornar hèr marchar, qu'avia escriut ua letra ara admininstracion mes non marchèc cap – qu'èra dur eth trebalh dera mina – qu'èra dangerós dab eths «coups de mine»
02'15 Idem – idem – imigracion – hòrt d'espanhons – que venguian dançar dab eras en çò dera Morèna – que parlavan espanhòu – non sap pas ce qué parlan eths aranesis
03'50 Idem – idem – eth tramway – qu'i ei pojada un ramat de còps – qu'èra pratic – avant, qu'èran dab carretas, que portavan eth monde
05'15 Société – heira – quan i anèc tà véner un còp (Castilhon) – véner ua anhèra – que la venec en un marchand, 5fr – que la paguèc mes aqueth, non tornèc pas jàmes entà préner-la – que devec tornar pujar dab era – era heira d'après, son pair que'u volec tornar aviar tath marcat, mes era, non volec cap – a St Lari, qu'anavan tà Castilhon tanben – ua heira per an a St Lari – ua sola a Santenh tanben
07'50 Thermalisme – eth Pradau a Santenh – entath 15 d'aost, qu'anavan cercar era aiga feruginusa en Pradau
08'50 Pastoralisme – montanhar – entà Espanha – bèth temps a, òc, eths vielhis qu'i èran anats
09'15 Société – travaux saisonnier – dalhadas tà Espanha – que devia anar un shinhau lonh entà qu'avessa possat era èrba – ath mes de junh
10'05 Idem – idem – vrenhar – qu'i èra anada en Gèrs – que hèvan ua còia – sa mair qu'i èra anada, a costat de Montpelièr
11'10 Intime – sa mair qu'èra morta quan avia 20 ans – non compren pas coma era se moric tan joena, e era-madeisha, qu'ei venguda tan vielha – quan avec 80 ans, que convidèc monde, entà hèr ua hèsta – que'us didec «que'm vau morir lèu, que vos convidi» - 10 ans mès tard, qu'i ei tostemps
12'30 Arreligion – Nosta Dama deth Isard – qu'i èra estada anada dab un saumet – que dromian enas maisons de còsta – qu'èran bòrdas, que's tenguian dab era capèra – quan se burlèc, non tornèren a hèr sonque era glèisa
14'05 Idem – idem – legenda – un qu'avia trobat era vièrja – que la pujavan en Plan dera Pèira (a on ei era maison horastèra) – eth endeman, que cambiava de plaça, e que se'n tornava a on èra avant
15'05 Société – epidemia – era promesa de sa pair que s'èra morta dera gripa espanhòla (avant 1914) – qu'èra arribat pendent era guèrra – e eth prometut de sa mair que s'èra mort ena guèrra de 1914 : Mahenc que s'aperava – que's maridèren amassa en darrèras
16'10 Hèstas – nadau – anar tara missa – qu'i èra un curè a Antràs – un vielh, a miejanet, qu'anava ath cap dera plaça, e que demorava eth monde
RL-09[CC-An-Ta-4]
0'00 Seguida – quan tot eth monde èran arribats, que cantava : «anem donc pastors / anem totis en fola / que va sonar l'ora / l'angèl va anonçar / miejanet quna bèla ora / per nosauti pecadors» - qu'ei un cantic – sons parents que'u condava aquera istoèra – n'a pas jàmes conegut aqueth òme
01'45 Hèsta – Nadau – nada grèisha e cap de vianda – que hadian magre – arrís, riz au lait – merluça – nat present
03'50 Idem – Cap d'An – soetà's era bona annada – avant, qu'anava córrer eras maisons dab eths joenis – que'us davan sòs o averans – sa pair que'u demandèc çò qu'avia hèt – n'i tornèc cap mès – l'agradava pas de mendièssa
05'40 Idem – Carnaval - «poscajons dinc ath solèr» ça didian
06'15 Idem – dias caumats – per Pasca, 15 d'aost tanpòc – ara, non respectan pas arren mès
07'15 Idem – Carnaval – que's desguisavan quin que hossa
08'00 Société – eth cavilhari – quan un veuse o ua veusa se maridava – ja se hadia – sustot se volian mau ara hilha
08'50 Hèstas – St Joan – un hoc mes no's bremba pas d'ac aver vist a Antràs
09'25 Lenga – se'n parla encara ? - non – no'n parla pas mès – uè, qu'anèc entà Castilhon, que trobèc duas amigas, avant, que'u parlavan gascon – ara, que l'an parlat francés
10'40 Idem – utilitat – sovent, quan ved un mot desconegut en francés, dab eth patoès, que pòt saber çò qu'ei
11'20 Idem – escòla – que l'aprenèren viste totun
Créateur
Lassalle Renaud, enquêteur
Eth Ostau Comengés, producteur
Source
RL-09[CC-An-Ta]
EOC 9
Éditeur
Eth Ostau Comengés
Date
EOC 9
Contributeur
Les Biroussans (commanditaire)
Format
Texte/html
Langue
gascon
Type
Texte
Spatial Coverage
Antras
Person Item Type Metadata
Birth Date
1929
Birthplace
Antras
Collection
Citer ce document
Lassalle Renaud, enquêteur et Eth Ostau Comengés, producteur, “Collectage d'Adeline - (Antras-09),” Oralitat de Gasconha, consulté le 21 novembre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/63.