Collectage d'Adrien 1 - (Balacet-09)
Dublin Core
Titre
Collectage d'Adrien 1 - (Balacet-09)
Abstract
Sujet
Carrières
Mines (sites d'extraction)
Tramways
Relations pastorales transfrontalières
France. Service du travail obligatoire
Chantiers de jeunesse
Description
RL-09[CC-Ba-La1-1]
0'50 Sobriquet maison – en çò deth Bordalèrs – non sap çò qu'ei un «bordalèr» - cada maison a son sobriquet
01'55 Toponymie – arrua màger : era Carrèra
02'05 Sobriquets Balàcet : en çò d'Estève (dit en çò d'Astève), de Clarac, deth Capdèth, de Camile, de Redon, deth Bordalèrs, de Cossant, de Cau, de Pelon, eth Borrut, era Mason, de Prièn, de Baron, deth Sarte, era Casa dera Carrièra – que son eras maison vielhas
03'20 Toponymie – eras Tres Casas
03'40 Toponymie – prats – eth Crosat, eth Tucòu, eras Gotèras, eras Tres Casas – Era Espòna, eth Castèth – qu'i ei ua gròta, qu'i vivian duas o tres personas deth temps deths senhors : eth Carric de Redon
04'50 Lenga – un carric
05'00 Montanha – eths carrics de Balàcet : Ròca Major - un dolmen tanben, que s'i podian botar dejós,eth bestiar, quan i avia periglada – ara, qu'ei esclahada – un auta ròca : Maria Longa – eth Carric Nere, Pèira Redona – cada pèira qu'a son nòm – era taula d'orientacion : Carric de Pirèra, Pèira Hicada (ena carrièra)
07'45 Industrie – carrièra – era Escaleta (de Shoantenh) – Maria Longa tanben, ath Carric de Pirèra tanben – qu'a trebalhat en portar eth materiau dera carrièra – dab duas saumas, e ua cavala – que portava cables, traverses, crics e «miraglas» (??) - avant, eras pèiras que devaravan dab un cable dinc a Shoantenh – dab eras saumas dinc ara plaça de Balàcet – eth cable qu'èra dangerós – eth fren qu'èra eths torns : arribent, tres torns, mens, sonque dus
09'55 Idem – idem – marbe blanc, rog – eth filon que s'acabèc – que l'anavan cercar en Italia après – eths americans qu'èran eths clients sustot – ara fin, tot que's venec aths japonés – un còp èra, eth marbe que partia dinc a Taurinhan entà hèr carrèus – que's barrèc eth 1er de gèr 1977
12'00 Idem – idem – qu'i trebalhavan dijà en 1900 avant era guèrra de 1914 – que partia dinc a St Girons dab un carriòt a quate arròdes e dus parelhs de bueus – sa pair qu'ac avia hèit
12'50 Evolucion – era rota, que l'a tostemps vista – era d'a costat qu'èra en 1961 – e a Shoantenh, en 1932 (qu'ei pr'amor d'aquerò que devarava peth cable, çò dera carrièra)
13'30 Idem – Balàcet – ara, qu'ei voeidat eth vilatge – 37 personas en 1954 – en 1880, 200 abitants – avant era guèrra de 1914, 112 abitants – ara, 17 o 18 personas, mes que venguen e que parten – mes 4 o 5 personas ara annada - un cople navèth qu'i s'i son estats
15'45 Sobriquet vilatge – Balàcet : eths balacèus – era Solana d'aqueste costat
RL-09[CC-Ba-La1-2]
0'30 Lenga – era Solana – que s'ei tostemps dit : Shoantenh, Balàcet, Irasenh e Antràs
01'05 Société – frequentacion – sa mair qu'èra d'Irasenh – que frequentavan eths de Shoantenh e d'Irasenh
01'30 Société – eras corvadas – a 7 o 8 – dab un tambór tath blat – hòrt de possièra e de calor – entà bàter – dab eth lataron tara civada
02'50 Bàter – non pujava pas era batusa – qu'i anavan en carreta – que durèc dinc ara guèrra – e après, que ho acabat
03'30 Evolucion – camps de pertot – on èran – ara, bòsques – un planhon : eth Subre Espòna, e dejós, era Espòna
04'35 Agriculture – semiar – blat, truhas e blat ner – après 1950, que s'abaishèc viste
05'00 Société – démographie – en 1952, 7 dera vièla que's moriren – un oncle, e un en çò de Pelon que' moriren – ja s'acabèc – en 1953/54, eth vilatge que's cluquèc
06'15 Agriculture – blat nèr : taths poscajons e micons
06'30 Idem – cidra – un trolh, esclahar eras pomas, e dab ua vis dera carrièra, pressar
08'10 Société – arruscar – hèr secar eras hardas sus eths gamasses
«coca t'ailà !» ça ditz ath can
08'50 Industrie – mina – ua mina de coeire a Irasenh – qu'a vist a trebalhar ath Ventalhon
09'40 Natura – eth lac de Bonac que's hec pendent era guèrra
09'50 Industrie – minas – pas jàmes anat tath Ventalhon, pujat un còp ena Malh de Bulard – era mina d'Irasenh qu'avia barrat pendent era guèrra de 1914 - eth Palat que s'apèra ? - sa mair qu'i avia portat materiau, ailà
RL-09[CC-Ba-La1-3]
0'00 Plan Adrien et le chien et la poule !
0'40 Lenga – Samiac – ditz qu'ei «Samiac» en gascon (que'm sembla aver entenut que didia «Semiac») - qu'ei de Bonac – Balàcet qu'ei tot gropat – sonqu'eras Tres Casas
01'15 Industrie – Tramway – acabat en 1938 – eth dia deth certificat d'estudis que l'avia prés – un aute còp pera confirmacion – après, qu'èra un autobús
02'05 Société – escòla – certificat d'estudis – que'u passèc en 1935 – a Castilhon – eth regent que s'aperava Adrien tanben – eth an d'avant, son frair que l'avia passat, e qu'èran estats totis arrecebuts – tath eth, 6 non l'averen pas
03'35 Idem – era Confirmacion – eth avesque que questionava eths mainatges – que demandèc ath dus autis Adriens questions – cada còp que's pensèc qu'èra tath eth
04'10 Aiga – ath miei dera Vièla en temps, un robinet – o avant, tara hont deth Tucòu – duas sorças : era Hont deth Tucòu
05'25 Idem - «fontaine de Jouvence» - qu'ei ath pè dera carrièra – eth monde que se'n arridian
06'35 Elevage – qu'avia vacas – en eths pastencs – mes ara, que son gebes e arrominguèras – eth bòsc th entorn qu'èra hòrt mès petiu
07'50 Montanha – eth Artigon (n'ei pas eth mèma nom sus era carta) – eth bòsc, ena montanha qu' possat hòrt
08'30 Elevage – vacas – arraças – purmèr, qu'èran «grisas», era Castà – après, que horen Gasconas – ara, que i a plan limosinas o charolesas – Montbeliard tara lèit – era Castà que s'arrapava – que son sauvatges – avant, eras colonias que passavan ath miei deths prats, qu'èra dangerós
11'20 Idem – idem – sobriquets : Blanca, Roja, Parga, Marquisa, Gajor
12'05 Pastoralisme – Tà Espanha – peth Pòrt d'Òrla en temps – en temps, on anavan ena Ribèra d'Òrla - on'i van pas mès – taths Graolhèrs, e entà Hontar – Bularrèra (??) - qu'i èran cabanas en temps
13'15 Idem – idem – eth Horcai – qu'i anavan eths vielhs, eths qu'avian motons – n'ac a pas jàmes vist
13'45 Idem – eth os – eras atacas qu'a hèt
14'10 Eth lop – que n'i avia – un de Vathmala que l'avia trobat en camin
que se'n va tara sopa
15'50 Intime – qu'ei vielh ara – que manquèc morí's un ramat de còps – en Autriche, a Potendorf, tath STO, ua bomba que cagèc sus era usina – qu'èra sortit
RL-09[CC-Ba-La1-4]
0'00 Guerre 40 – STO - a Vienne, qu'avian esglahat era usina on hadian eths avions
0'30 Idem – idem – ua usina soterrenca a Bratislava, en Slovaquia – que s'amagavan ath hons – eths americans e russes que bombardavan – liberats pera armada russa – qu'èra romanés (des roumains) – liberat en abriu 1945 – eth 8 de mai, qu'èran en Romania – puish que partiren a Odessa (Ukraine) entà préner eth batèu – que s'estèren tres meses aciu en demorà'u – mes n'arribèc cap jàmes – tornar peth trèn en 3 setmanas
02'20 Idem – idem – Odessa, que son sauvatges – non calia pas anar dab eth monde deth país o se hadian tirar dessús – ua que s'avia amiat ua hilha ara còsta dera mar, que l'avian tirat dessús
03'25 Idem – idem – partir Marteror 1942 – tà Argelès, puish tath Lot et Garonne e entara Dordonha – après Limoges peth tren – e partir – 8 meses en aqueths «chantiers» de joenessa (65,47, e 24) – eths paisans e minurs non partiren pas
04'50 Idem – idem – Argelès tath chantier de joenessa – qu'avia maishantis solièrs, que heren ua caminada de 37 km un còp – qu'avia tickets deth pan e qu'anava en ua bolangeria – un quart de pan de 1kg cada un – e minjar saloperias – sustot en Alemanha – en Slovaquia, un chic de vianda e béver bièrra – qu'èran pagats tanben – en Alemanha, qu'enviavan sus un liberòrt d'estauvias (livret d'épargne) mes non n'a pas jàmes vist era color
07'00 Idem – idem – qu'a lejut qu'un dera Arièja que'us avia arreclamat, pas guaire a
07'45 Idem – idem – Vienne puish Pottendorf e en Slovaquia – de Limoges en tren - un cosin que partic entà Arla mes, pr'amor qu'avia cicatriças, qu'èra estat reformat – en trèn dinc a Martras – de Martras, que passèc peras montanhas de Galèi dinc a Shoàntenh – que s'amaguèc 14 meses en solèr – n'ac avian pas dit en arrés – que'u davan a minjar – un de Bòrdas que s'èra amagat atau a Marbe (??), un prat de Balàcet, en ua bòrda – a Casavet, un que s'amagava atau en troat, qu'èra devarat eth ser tà apalhar eras vacas dab son frair – qu'arribèren eths alemands – que pujèc mes que's perdec eth berret – lo trobèren pas totun – ua denonciacion, ath segur
11'00 Idem – idem – Roger Cep d'Antràs – qu'èra partit dab un de Balàcet, son bèu frair (a Adrien) d'Irasenh e un d'Antràs
14'30 Idem – idem – en Autricha, que hadia eths ventaders deths avions – après, entara bièla deths motors – qu'èra frèsur – un sèrbe dab eth qu'avia 6 hilhs, 5 ena armada russa, 1 dab era armada amaricana, – eth sèrbe n'aimava pas ehs russes, pr'amor qu'èran sauvatges, que s'estimavan mès eths maericans
16'20 Idem – idem – Tres qu'èran presoèrs en un camp de Siberia, que travessèren era URSS dinc a Odessa
0'50 Sobriquet maison – en çò deth Bordalèrs – non sap çò qu'ei un «bordalèr» - cada maison a son sobriquet
01'55 Toponymie – arrua màger : era Carrèra
02'05 Sobriquets Balàcet : en çò d'Estève (dit en çò d'Astève), de Clarac, deth Capdèth, de Camile, de Redon, deth Bordalèrs, de Cossant, de Cau, de Pelon, eth Borrut, era Mason, de Prièn, de Baron, deth Sarte, era Casa dera Carrièra – que son eras maison vielhas
03'20 Toponymie – eras Tres Casas
03'40 Toponymie – prats – eth Crosat, eth Tucòu, eras Gotèras, eras Tres Casas – Era Espòna, eth Castèth – qu'i ei ua gròta, qu'i vivian duas o tres personas deth temps deths senhors : eth Carric de Redon
04'50 Lenga – un carric
05'00 Montanha – eths carrics de Balàcet : Ròca Major - un dolmen tanben, que s'i podian botar dejós,eth bestiar, quan i avia periglada – ara, qu'ei esclahada – un auta ròca : Maria Longa – eth Carric Nere, Pèira Redona – cada pèira qu'a son nòm – era taula d'orientacion : Carric de Pirèra, Pèira Hicada (ena carrièra)
07'45 Industrie – carrièra – era Escaleta (de Shoantenh) – Maria Longa tanben, ath Carric de Pirèra tanben – qu'a trebalhat en portar eth materiau dera carrièra – dab duas saumas, e ua cavala – que portava cables, traverses, crics e «miraglas» (??) - avant, eras pèiras que devaravan dab un cable dinc a Shoantenh – dab eras saumas dinc ara plaça de Balàcet – eth cable qu'èra dangerós – eth fren qu'èra eths torns : arribent, tres torns, mens, sonque dus
09'55 Idem – idem – marbe blanc, rog – eth filon que s'acabèc – que l'anavan cercar en Italia après – eths americans qu'èran eths clients sustot – ara fin, tot que's venec aths japonés – un còp èra, eth marbe que partia dinc a Taurinhan entà hèr carrèus – que's barrèc eth 1er de gèr 1977
12'00 Idem – idem – qu'i trebalhavan dijà en 1900 avant era guèrra de 1914 – que partia dinc a St Girons dab un carriòt a quate arròdes e dus parelhs de bueus – sa pair qu'ac avia hèit
12'50 Evolucion – era rota, que l'a tostemps vista – era d'a costat qu'èra en 1961 – e a Shoantenh, en 1932 (qu'ei pr'amor d'aquerò que devarava peth cable, çò dera carrièra)
13'30 Idem – Balàcet – ara, qu'ei voeidat eth vilatge – 37 personas en 1954 – en 1880, 200 abitants – avant era guèrra de 1914, 112 abitants – ara, 17 o 18 personas, mes que venguen e que parten – mes 4 o 5 personas ara annada - un cople navèth qu'i s'i son estats
15'45 Sobriquet vilatge – Balàcet : eths balacèus – era Solana d'aqueste costat
RL-09[CC-Ba-La1-2]
0'30 Lenga – era Solana – que s'ei tostemps dit : Shoantenh, Balàcet, Irasenh e Antràs
01'05 Société – frequentacion – sa mair qu'èra d'Irasenh – que frequentavan eths de Shoantenh e d'Irasenh
01'30 Société – eras corvadas – a 7 o 8 – dab un tambór tath blat – hòrt de possièra e de calor – entà bàter – dab eth lataron tara civada
02'50 Bàter – non pujava pas era batusa – qu'i anavan en carreta – que durèc dinc ara guèrra – e après, que ho acabat
03'30 Evolucion – camps de pertot – on èran – ara, bòsques – un planhon : eth Subre Espòna, e dejós, era Espòna
04'35 Agriculture – semiar – blat, truhas e blat ner – après 1950, que s'abaishèc viste
05'00 Société – démographie – en 1952, 7 dera vièla que's moriren – un oncle, e un en çò de Pelon que' moriren – ja s'acabèc – en 1953/54, eth vilatge que's cluquèc
06'15 Agriculture – blat nèr : taths poscajons e micons
06'30 Idem – cidra – un trolh, esclahar eras pomas, e dab ua vis dera carrièra, pressar
08'10 Société – arruscar – hèr secar eras hardas sus eths gamasses
«coca t'ailà !» ça ditz ath can
08'50 Industrie – mina – ua mina de coeire a Irasenh – qu'a vist a trebalhar ath Ventalhon
09'40 Natura – eth lac de Bonac que's hec pendent era guèrra
09'50 Industrie – minas – pas jàmes anat tath Ventalhon, pujat un còp ena Malh de Bulard – era mina d'Irasenh qu'avia barrat pendent era guèrra de 1914 - eth Palat que s'apèra ? - sa mair qu'i avia portat materiau, ailà
RL-09[CC-Ba-La1-3]
0'00 Plan Adrien et le chien et la poule !
0'40 Lenga – Samiac – ditz qu'ei «Samiac» en gascon (que'm sembla aver entenut que didia «Semiac») - qu'ei de Bonac – Balàcet qu'ei tot gropat – sonqu'eras Tres Casas
01'15 Industrie – Tramway – acabat en 1938 – eth dia deth certificat d'estudis que l'avia prés – un aute còp pera confirmacion – après, qu'èra un autobús
02'05 Société – escòla – certificat d'estudis – que'u passèc en 1935 – a Castilhon – eth regent que s'aperava Adrien tanben – eth an d'avant, son frair que l'avia passat, e qu'èran estats totis arrecebuts – tath eth, 6 non l'averen pas
03'35 Idem – era Confirmacion – eth avesque que questionava eths mainatges – que demandèc ath dus autis Adriens questions – cada còp que's pensèc qu'èra tath eth
04'10 Aiga – ath miei dera Vièla en temps, un robinet – o avant, tara hont deth Tucòu – duas sorças : era Hont deth Tucòu
05'25 Idem - «fontaine de Jouvence» - qu'ei ath pè dera carrièra – eth monde que se'n arridian
06'35 Elevage – qu'avia vacas – en eths pastencs – mes ara, que son gebes e arrominguèras – eth bòsc th entorn qu'èra hòrt mès petiu
07'50 Montanha – eth Artigon (n'ei pas eth mèma nom sus era carta) – eth bòsc, ena montanha qu' possat hòrt
08'30 Elevage – vacas – arraças – purmèr, qu'èran «grisas», era Castà – après, que horen Gasconas – ara, que i a plan limosinas o charolesas – Montbeliard tara lèit – era Castà que s'arrapava – que son sauvatges – avant, eras colonias que passavan ath miei deths prats, qu'èra dangerós
11'20 Idem – idem – sobriquets : Blanca, Roja, Parga, Marquisa, Gajor
12'05 Pastoralisme – Tà Espanha – peth Pòrt d'Òrla en temps – en temps, on anavan ena Ribèra d'Òrla - on'i van pas mès – taths Graolhèrs, e entà Hontar – Bularrèra (??) - qu'i èran cabanas en temps
13'15 Idem – idem – eth Horcai – qu'i anavan eths vielhs, eths qu'avian motons – n'ac a pas jàmes vist
13'45 Idem – eth os – eras atacas qu'a hèt
14'10 Eth lop – que n'i avia – un de Vathmala que l'avia trobat en camin
que se'n va tara sopa
15'50 Intime – qu'ei vielh ara – que manquèc morí's un ramat de còps – en Autriche, a Potendorf, tath STO, ua bomba que cagèc sus era usina – qu'èra sortit
RL-09[CC-Ba-La1-4]
0'00 Guerre 40 – STO - a Vienne, qu'avian esglahat era usina on hadian eths avions
0'30 Idem – idem – ua usina soterrenca a Bratislava, en Slovaquia – que s'amagavan ath hons – eths americans e russes que bombardavan – liberats pera armada russa – qu'èra romanés (des roumains) – liberat en abriu 1945 – eth 8 de mai, qu'èran en Romania – puish que partiren a Odessa (Ukraine) entà préner eth batèu – que s'estèren tres meses aciu en demorà'u – mes n'arribèc cap jàmes – tornar peth trèn en 3 setmanas
02'20 Idem – idem – Odessa, que son sauvatges – non calia pas anar dab eth monde deth país o se hadian tirar dessús – ua que s'avia amiat ua hilha ara còsta dera mar, que l'avian tirat dessús
03'25 Idem – idem – partir Marteror 1942 – tà Argelès, puish tath Lot et Garonne e entara Dordonha – après Limoges peth tren – e partir – 8 meses en aqueths «chantiers» de joenessa (65,47, e 24) – eths paisans e minurs non partiren pas
04'50 Idem – idem – Argelès tath chantier de joenessa – qu'avia maishantis solièrs, que heren ua caminada de 37 km un còp – qu'avia tickets deth pan e qu'anava en ua bolangeria – un quart de pan de 1kg cada un – e minjar saloperias – sustot en Alemanha – en Slovaquia, un chic de vianda e béver bièrra – qu'èran pagats tanben – en Alemanha, qu'enviavan sus un liberòrt d'estauvias (livret d'épargne) mes non n'a pas jàmes vist era color
07'00 Idem – idem – qu'a lejut qu'un dera Arièja que'us avia arreclamat, pas guaire a
07'45 Idem – idem – Vienne puish Pottendorf e en Slovaquia – de Limoges en tren - un cosin que partic entà Arla mes, pr'amor qu'avia cicatriças, qu'èra estat reformat – en trèn dinc a Martras – de Martras, que passèc peras montanhas de Galèi dinc a Shoàntenh – que s'amaguèc 14 meses en solèr – n'ac avian pas dit en arrés – que'u davan a minjar – un de Bòrdas que s'èra amagat atau a Marbe (??), un prat de Balàcet, en ua bòrda – a Casavet, un que s'amagava atau en troat, qu'èra devarat eth ser tà apalhar eras vacas dab son frair – qu'arribèren eths alemands – que pujèc mes que's perdec eth berret – lo trobèren pas totun – ua denonciacion, ath segur
11'00 Idem – idem – Roger Cep d'Antràs – qu'èra partit dab un de Balàcet, son bèu frair (a Adrien) d'Irasenh e un d'Antràs
14'30 Idem – idem – en Autricha, que hadia eths ventaders deths avions – après, entara bièla deths motors – qu'èra frèsur – un sèrbe dab eth qu'avia 6 hilhs, 5 ena armada russa, 1 dab era armada amaricana, – eth sèrbe n'aimava pas ehs russes, pr'amor qu'èran sauvatges, que s'estimavan mès eths maericans
16'20 Idem – idem – Tres qu'èran presoèrs en un camp de Siberia, que travessèren era URSS dinc a Odessa
Créateur
Lassalle Renaud, enquêteur
Eth Ostau Comengés, producteur
Source
RL-09[CC-Ba-La1]
Éditeur
Eth Ostau Comengés
Contributeur
Les Biroussans (commanditaire)
Format
Texte/html
Langue
gascon
Type
Texte
Date Created
13/08/2013
Spatial Coverage
Balacet
Person Item Type Metadata
Birth Date
19/02/1922
Birthplace
Balacet
Collection
Citer ce document
Lassalle Renaud, enquêteur et Eth Ostau Comengés, producteur, “Collectage d'Adrien 1 - (Balacet-09),” Oralitat de Gasconha, consulté le 30 octobre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/64.