Collectage de Hubert et Bernadette - (Montesquieu-Avantès)
Dublin Core
Titre
Collectage de Hubert et Bernadette - (Montesquieu-Avantès)
Abstract
Sujet
Toponymie
École publique
Sobriquets (villages)
Rivalité entre village
Jeux de cartes
Fête du village
Bal chanté
Musique traditionnelle -- Gascogne
Solidarité paysanne
Habitations -- Aménagement
Vignes
Blé
Guerre mondiale (1939-1945) -- Prisonniers
Noël
Carnaval
Surnaturel (sorcières)
Saint-Jean (fête)
Gascon (dialecte)
Description
RL-09[SG -MA-Ph-Pb-1]
0'00 Proverbe – permèra annada de maridatge, nas a nas, segonda, braç a braç, troasième, tita-te enath corbàç (Eliane) – tirat dera sua grana mair
0'30 Sobriquet – sortit d'ací (Hubert) : en çò deth Materalet – non sap pas d'on sòrt – era : neishuda a Castelnau, ara Busquelhèra en çò deths Blanquèrs (les Blanquèrs)
Toponymie – quartièr Eths Espalats – 7 larèrs – era escòla d'autis còps – tostemps eth madeish nombre de maisons
02'00 Escòla – ua ací e ua ath vilatge (pòste doble) – qu'anavan ath caterechisme ara escòla – eths de Boïneu qu'èran encara mès luenh e quauques còps quan nevava, non venguian cap – eth deth Caperar, que venguia tostmps, qu'èra a costat – qu'èran «eras vacanças de nèu»
03'00 Trajet – a pè dinc a Montesquiu – guaireben ua ora – ara fin, qu'avian ua bicicleta – sovent, que rambalhavan peth camin
03'30 Escòla – Castelnau – a 2km deth vilatge – un pòste doble – arregents de toti
04'00 Idem – era deths Espalats discussion oncle privada de qui – era arregenta d'ací qu'èra sevèra – que n'èra encara mès avant – n'explicava pas tròp mes dab era rigiditat, que vos botava ath trebalh – tirar eras aurelhas, eth peu – trucar sus eths dits dab era règla – un vesin qu'avia eth peu cort entà que non l'arrapèssa pas – un que venguia de Lamòta qu'èra ací entà aprénguer – en vénguer entara escòla, que pregava Diu peth camin de tant qu'avia pòu – son pair que didia ara arregenta : «balhatz -le'n !» - que l'encoratjava
06'50 Sobriquets Espalats – en çò de Guilhèm, de Jan, de Pelèr, deth Vaileton, dera Capdeta, dera Goleta, deth Materalet
07'20 Toponymie – vilatges de Montesquiu – maisons escartadas sustot
07'55 Aiga – cercar-la – devarar entath prat, ua hont ath fons – a Castelnau, una sorça darrèr era maison – ací, aduccion dera aiga – mes qu'avian era aiga gratuita avant
09'20 Aiga – trobar era sorça – observar on sortia era aiga tanben – qu'èranen decision dab ua auta sorça qu'auria balhat mès bilhèu – eth prat que s'apèra era Gota, que hè un clòt – aiga de tostemps ací
10'30 Rivalitats – mès personalas – pelejas entre vesins pr'amor deras vacas o dera aiga – question de termièra – plaidejar, pas tròp dera sua epòca mes mès d'un temps vielh – dinc a trucà's – que n'èran encara mès, plaidejaires d'autis còps
12'00 Mestièrs – un haure – non l'a pas vist – un molièr entà hèr «harina» - un petit ressec – era mòla qu'èra a Clarmont – ua a Castelnau – gents que trebalhavan eth marbe a Castelnau
13'45 Marbe – que'u tractavan sus plaça – de cap a Tornèr a Castelnau – a on ei
15'00 Evolucion – plan cambiat – cap de televisions – eras gents qu'anavan vellar en çò deths uns e deths autes – que començava de desaparéisher deth sòn temps – despelhotar dab eth milh – vellar tanben entà plumar – jòcs quan vellavan ? - non – un còp en çò deth un, en çò deth aute – que manca de s'amassar – era sua gran mair (B) que fasia 1km a pè – n'auria aps mancat aquò per ren en monde
17'50 Danças – un regènt que hasia dançar ( ?) - quadrilh, travessada – qu'amassava eths vielhis e que hasia véser aths dròlles – M Camel – tant que non i avec televisions – un còp H qu'avia 18 ans, que i avia nèu – ath còp d'un moment, que calia tornar – qu'i èra un tartèr de neu – qu'èra quasi arribat quans se trobèc nas e nas dab eth hiu electric qu'èra caijut – era neu qu'avia fotut era linha a nauta tension peth sòu – qu'avec pòur – qu'avec pòur
2030 Neu – un còp, 60cm davant era pòrta
20'50 Cartas – ací, coinchada, pas ara belòta, ara borra, ara siseta – quan anavan cocà's dab un pairòu de brasas entà cauhà's
22'00 Cantar – pas guaire – quan anavan en quauque lòc – peth camin sustot – un grop que cantèc en ua vellada un còp - «Bergereta delà l'aiga, passatz-vos deçà»
23'20 Processions – Rogacions – qu'avian eth maitin dat peth arregent entà anar aras Rogacions – ua crotz ací e entara de Boïnèu – eth Còr de Diu (fête de dieu) – qu'èra a Montesquiu, aquò
24'40 Idem – ua vièrja mès naut – n'avia pas 20 ans quan la botèren – que devia èster benasida – eth curè non volia cap vénguer mès, Bonzom pr'amor que sabec ce perqué èra arribada aquiu – un guerissur a Autarivas, quauques qu'i anavan vése'u – aqueth guerissur qu'avia dit en un tau deth vilatge, «s'installatz ua vièrja, que la benasirè» - çò heren donc – era annada d'après, que venguec benasir – en fèt, eth guerissur d'Autarivas que hasia aquò entà hèr trebalhar un amic italian que hasia eras esculturas – totis eths deth vilatge, que l'avian pagada era vièrja – Boïnèu, non sap aps tròp se la paguèren
28'40 Hèsta deth vilatge – a Montesquiu entara Sent Estièni – eth 1er dimenge d'aost – ara, 8 jorns avant – un bal, 2 cafès
29'30 Bal en cantar – que's hasia
30'00 Instruments – harmonica, un que trucava dab 2 forchetas entà hèr era bateriá – que's contentavan de petit
30'40 Solidaritat – ajudà's – quan brutlava ua maison ? - pas deth sieu temps – ath nivèu dera comuna, ua familha Durieux, en faça dera pòsta – eras gents qu'avian adujat
32'15 Habitation – eth planchèr de casa sua – quauuqes uns a Castelnau que demoravan a naut e eras vacas a baish – ací, deth temps de son arrèr-gran pair, era abitacion qu'èra per delà, n'èra aps bastit ací – e a casa sua, qu'èra ua bòrda dejós e víver dessús – eth foc sense cheminèa
34'40 Abitacion – n'an cap conegut eth sègle caperat – tot qu'èra tapat enas bòrdas - qu'èran mès ath caut qu'ara – que rentravan tot dia e tanben ath mieddia – que moscavan quan i avia tavasses, que se'n tornavan ara bòrda – anar guarar-las a 6 o 7 ans – que's hasián tirar eths vielhs pera coa dera vaca – ací, qu'èran sustot Gasconas, quauques Grisas
37'00 Gascona – que s'acomodava pertot – bona enà trebalhar tanben – oelhas, un flòc que n'avian – pas james vist ací, a casa sua – sustot raça Montanha Negra – non volian cap Tarasconesas, pr'amor qu'esperracavan eras pòchas – ua cavala entà desplaçà's
38'50 Hèira – a pè dab eras bèstias «de còrnas» - 13km entada anà'i, mès de duas oras – que venian nòses – pomas venian tanben : pomas deras barralhas, rainetas, Santrons (ça'm sembla) – peras, cap tant perlongat
40'45 Vinhas – quauques peth Solelhar – mes non madurava pas coma cau – eth vin n'èra cap bon
41'15 Camps – un pòc de blat, de civada, de milh – un pòc de tot – oblijats de hè's eth pan e portar ara mòla – eth molièr qu'avia un camion après e qu'èra eth qu'amassava eth blat
42'10 Guerre 14 – son pairin, eth gran pair – eth pairin qu'èraestat blaçat – no'n parlavan cap guaire – era, un gran pair tuat e un aute blaçat mes no'n parlava pas james
43'00 Guerre 40 – qu'i avia presoèrs – quan eths Almends qpassèren aciu, que heren cremar Pomilhès – qu'i aviá maquisards qu'i avian lotjat e qu'ac saberen – un maitin qu'anèren hèr brutlar Pomilhès – eth qu'avia vist a cramar aquò, qu'avia 6 ans – qu'èra ua maison sola – hèr brutlar era maison sonque, pas eths angars – eth maquís que s'i èran amagats – eths resistents que requisicionavan causas e de qué minjar – sovent, tipes deth coin – un còp, un maquisard qu'èra devarat ací pr'amor qu'avia vist quauqu'un a arribar – eth factor qu'èra – que hasia era poliça un shinhau
45'30 Algeria – aps tròp a plànhe's – qu'èra pro tranquille - a Maison Blanche qu'èra – que guardava eth camp sustot – u apermission a mieg temps : 3 setmanas – 2 ans qu'i demorèc ailà
47'00 Nadau – un irange dera escòla – qu'èra marcat ren que damb aquò – ara velha deras vacanças – era, ara mason, tostemps ua petita bricòla – un còp, qu'avia avut un... (seguida)
RL-09[SG -MA-Ph-Pb-2]
0'00 seguida – ua petita trossa enà cóser – Hubert, cap de joguets pendent era guèrra – quauques joguets de boès a bèths còps – ua monaca per Bernadette un còp per quauqu'un dera vila – hèr piulets o ua fronda
02'00 Nadau – missa de miejanet – Bernadetet, un còp qu'èran partidas en pantoflas, en tornar qu'i èra neu – sovent, eths òmes qu'anavan ath cafè avant e après – cantics coma «Anem donc pastors»
03'20 Candelèra – non
03'30 Carnavalh – mascats mès d'un còp – ue passavan peras maisons – a Montardit, que panavan era saucissa quan penjava – no's calia cap hèr conéisher – Pierre de Jan n'aimava pas eths mascats – que'us botèc dehòra – quauques adultes que n'avian pòur – non durèc cap – que s'arrestèc de cap a 1960, bilhèu mèma avant – Eliene que s'èra amagat un còp
06'00 Dias caumats – dimenge – non calia pas trebalhar – non calia cap júnher – enà Sent Joan, era Ascencion (Sent Joan ? Pas segur) – dijaus e divèndres sant – quan quauqu'un èra mort – esténer eth linge : òc
07'40 Bruishas – que hasia pòur enaths dròlles – un còp, que disian Louis de Guilhèm que copa eras aurelhas aths dròlles – que n'avian pòur – que parlavan deth lop tanben
08'40 Hadas – n'i an pas james cresut – confusion entre «aver entenuta parlar» e crése'i
09'10 Calivari – qu'explica a Eliane çò qu'ei – james vist ni hèt pr'aquò
10'10 Sent Joan – eth fuec – ua crotz sus era pòrta dab eh tison benadit – - «eth fòc» a Castelnau
12'30 Lenga – diferença entre Castelnau e Montesuiu - «Cauhatge/calfatge – polas/garinas – casau/òrt - eth can/le can – eras tecas/les closquets (haricots verts) – harina/farina – entendu dire aussi «era fariá»
13'40 Idem – eth e le – non saben pas a on comença
14'00 Idem – ací, que parlan tostemps patoès – entre eris tanben – son frair quan engula son hilh, qu'ei en patoès
14'40 Idem - avénguer dera lenga – desparéisher – pas a fèt, segon Hubert – eth que's pensa que's comprenerà longtemps encara – Bernadette que pensa eth contrari, eths petitis hilhs no'n parlan cap james
16'00 Idem – eth accent deth patoès – eth patoès de Massat, ath nivèu deth ton (prosodia) n'ei pas eth madeish – eths mots, si, que son pòc o pro pareil – ath Mas d'Azil, que cmbia – a Rimont, pas vertaderament eth madeish – a Massat, que parlan mès a plaser – e perqué ? - que's pensa qu'ei pramor eras gents non botjavan cap
19'00 Idem – Hubert que's demanda perqué «can» e «gos» ?
0'00 Proverbe – permèra annada de maridatge, nas a nas, segonda, braç a braç, troasième, tita-te enath corbàç (Eliane) – tirat dera sua grana mair
0'30 Sobriquet – sortit d'ací (Hubert) : en çò deth Materalet – non sap pas d'on sòrt – era : neishuda a Castelnau, ara Busquelhèra en çò deths Blanquèrs (les Blanquèrs)
Toponymie – quartièr Eths Espalats – 7 larèrs – era escòla d'autis còps – tostemps eth madeish nombre de maisons
02'00 Escòla – ua ací e ua ath vilatge (pòste doble) – qu'anavan ath caterechisme ara escòla – eths de Boïneu qu'èran encara mès luenh e quauques còps quan nevava, non venguian cap – eth deth Caperar, que venguia tostmps, qu'èra a costat – qu'èran «eras vacanças de nèu»
03'00 Trajet – a pè dinc a Montesquiu – guaireben ua ora – ara fin, qu'avian ua bicicleta – sovent, que rambalhavan peth camin
03'30 Escòla – Castelnau – a 2km deth vilatge – un pòste doble – arregents de toti
04'00 Idem – era deths Espalats discussion oncle privada de qui – era arregenta d'ací qu'èra sevèra – que n'èra encara mès avant – n'explicava pas tròp mes dab era rigiditat, que vos botava ath trebalh – tirar eras aurelhas, eth peu – trucar sus eths dits dab era règla – un vesin qu'avia eth peu cort entà que non l'arrapèssa pas – un que venguia de Lamòta qu'èra ací entà aprénguer – en vénguer entara escòla, que pregava Diu peth camin de tant qu'avia pòu – son pair que didia ara arregenta : «balhatz -le'n !» - que l'encoratjava
06'50 Sobriquets Espalats – en çò de Guilhèm, de Jan, de Pelèr, deth Vaileton, dera Capdeta, dera Goleta, deth Materalet
07'20 Toponymie – vilatges de Montesquiu – maisons escartadas sustot
07'55 Aiga – cercar-la – devarar entath prat, ua hont ath fons – a Castelnau, una sorça darrèr era maison – ací, aduccion dera aiga – mes qu'avian era aiga gratuita avant
09'20 Aiga – trobar era sorça – observar on sortia era aiga tanben – qu'èranen decision dab ua auta sorça qu'auria balhat mès bilhèu – eth prat que s'apèra era Gota, que hè un clòt – aiga de tostemps ací
10'30 Rivalitats – mès personalas – pelejas entre vesins pr'amor deras vacas o dera aiga – question de termièra – plaidejar, pas tròp dera sua epòca mes mès d'un temps vielh – dinc a trucà's – que n'èran encara mès, plaidejaires d'autis còps
12'00 Mestièrs – un haure – non l'a pas vist – un molièr entà hèr «harina» - un petit ressec – era mòla qu'èra a Clarmont – ua a Castelnau – gents que trebalhavan eth marbe a Castelnau
13'45 Marbe – que'u tractavan sus plaça – de cap a Tornèr a Castelnau – a on ei
15'00 Evolucion – plan cambiat – cap de televisions – eras gents qu'anavan vellar en çò deths uns e deths autes – que començava de desaparéisher deth sòn temps – despelhotar dab eth milh – vellar tanben entà plumar – jòcs quan vellavan ? - non – un còp en çò deth un, en çò deth aute – que manca de s'amassar – era sua gran mair (B) que fasia 1km a pè – n'auria aps mancat aquò per ren en monde
17'50 Danças – un regènt que hasia dançar ( ?) - quadrilh, travessada – qu'amassava eths vielhis e que hasia véser aths dròlles – M Camel – tant que non i avec televisions – un còp H qu'avia 18 ans, que i avia nèu – ath còp d'un moment, que calia tornar – qu'i èra un tartèr de neu – qu'èra quasi arribat quans se trobèc nas e nas dab eth hiu electric qu'èra caijut – era neu qu'avia fotut era linha a nauta tension peth sòu – qu'avec pòur – qu'avec pòur
2030 Neu – un còp, 60cm davant era pòrta
20'50 Cartas – ací, coinchada, pas ara belòta, ara borra, ara siseta – quan anavan cocà's dab un pairòu de brasas entà cauhà's
22'00 Cantar – pas guaire – quan anavan en quauque lòc – peth camin sustot – un grop que cantèc en ua vellada un còp - «Bergereta delà l'aiga, passatz-vos deçà»
23'20 Processions – Rogacions – qu'avian eth maitin dat peth arregent entà anar aras Rogacions – ua crotz ací e entara de Boïnèu – eth Còr de Diu (fête de dieu) – qu'èra a Montesquiu, aquò
24'40 Idem – ua vièrja mès naut – n'avia pas 20 ans quan la botèren – que devia èster benasida – eth curè non volia cap vénguer mès, Bonzom pr'amor que sabec ce perqué èra arribada aquiu – un guerissur a Autarivas, quauques qu'i anavan vése'u – aqueth guerissur qu'avia dit en un tau deth vilatge, «s'installatz ua vièrja, que la benasirè» - çò heren donc – era annada d'après, que venguec benasir – en fèt, eth guerissur d'Autarivas que hasia aquò entà hèr trebalhar un amic italian que hasia eras esculturas – totis eths deth vilatge, que l'avian pagada era vièrja – Boïnèu, non sap aps tròp se la paguèren
28'40 Hèsta deth vilatge – a Montesquiu entara Sent Estièni – eth 1er dimenge d'aost – ara, 8 jorns avant – un bal, 2 cafès
29'30 Bal en cantar – que's hasia
30'00 Instruments – harmonica, un que trucava dab 2 forchetas entà hèr era bateriá – que's contentavan de petit
30'40 Solidaritat – ajudà's – quan brutlava ua maison ? - pas deth sieu temps – ath nivèu dera comuna, ua familha Durieux, en faça dera pòsta – eras gents qu'avian adujat
32'15 Habitation – eth planchèr de casa sua – quauuqes uns a Castelnau que demoravan a naut e eras vacas a baish – ací, deth temps de son arrèr-gran pair, era abitacion qu'èra per delà, n'èra aps bastit ací – e a casa sua, qu'èra ua bòrda dejós e víver dessús – eth foc sense cheminèa
34'40 Abitacion – n'an cap conegut eth sègle caperat – tot qu'èra tapat enas bòrdas - qu'èran mès ath caut qu'ara – que rentravan tot dia e tanben ath mieddia – que moscavan quan i avia tavasses, que se'n tornavan ara bòrda – anar guarar-las a 6 o 7 ans – que's hasián tirar eths vielhs pera coa dera vaca – ací, qu'èran sustot Gasconas, quauques Grisas
37'00 Gascona – que s'acomodava pertot – bona enà trebalhar tanben – oelhas, un flòc que n'avian – pas james vist ací, a casa sua – sustot raça Montanha Negra – non volian cap Tarasconesas, pr'amor qu'esperracavan eras pòchas – ua cavala entà desplaçà's
38'50 Hèira – a pè dab eras bèstias «de còrnas» - 13km entada anà'i, mès de duas oras – que venian nòses – pomas venian tanben : pomas deras barralhas, rainetas, Santrons (ça'm sembla) – peras, cap tant perlongat
40'45 Vinhas – quauques peth Solelhar – mes non madurava pas coma cau – eth vin n'èra cap bon
41'15 Camps – un pòc de blat, de civada, de milh – un pòc de tot – oblijats de hè's eth pan e portar ara mòla – eth molièr qu'avia un camion après e qu'èra eth qu'amassava eth blat
42'10 Guerre 14 – son pairin, eth gran pair – eth pairin qu'èraestat blaçat – no'n parlavan cap guaire – era, un gran pair tuat e un aute blaçat mes no'n parlava pas james
43'00 Guerre 40 – qu'i avia presoèrs – quan eths Almends qpassèren aciu, que heren cremar Pomilhès – qu'i aviá maquisards qu'i avian lotjat e qu'ac saberen – un maitin qu'anèren hèr brutlar Pomilhès – eth qu'avia vist a cramar aquò, qu'avia 6 ans – qu'èra ua maison sola – hèr brutlar era maison sonque, pas eths angars – eth maquís que s'i èran amagats – eths resistents que requisicionavan causas e de qué minjar – sovent, tipes deth coin – un còp, un maquisard qu'èra devarat ací pr'amor qu'avia vist quauqu'un a arribar – eth factor qu'èra – que hasia era poliça un shinhau
45'30 Algeria – aps tròp a plànhe's – qu'èra pro tranquille - a Maison Blanche qu'èra – que guardava eth camp sustot – u apermission a mieg temps : 3 setmanas – 2 ans qu'i demorèc ailà
47'00 Nadau – un irange dera escòla – qu'èra marcat ren que damb aquò – ara velha deras vacanças – era, ara mason, tostemps ua petita bricòla – un còp, qu'avia avut un... (seguida)
RL-09[SG -MA-Ph-Pb-2]
0'00 seguida – ua petita trossa enà cóser – Hubert, cap de joguets pendent era guèrra – quauques joguets de boès a bèths còps – ua monaca per Bernadette un còp per quauqu'un dera vila – hèr piulets o ua fronda
02'00 Nadau – missa de miejanet – Bernadetet, un còp qu'èran partidas en pantoflas, en tornar qu'i èra neu – sovent, eths òmes qu'anavan ath cafè avant e après – cantics coma «Anem donc pastors»
03'20 Candelèra – non
03'30 Carnavalh – mascats mès d'un còp – ue passavan peras maisons – a Montardit, que panavan era saucissa quan penjava – no's calia cap hèr conéisher – Pierre de Jan n'aimava pas eths mascats – que'us botèc dehòra – quauques adultes que n'avian pòur – non durèc cap – que s'arrestèc de cap a 1960, bilhèu mèma avant – Eliene que s'èra amagat un còp
06'00 Dias caumats – dimenge – non calia pas trebalhar – non calia cap júnher – enà Sent Joan, era Ascencion (Sent Joan ? Pas segur) – dijaus e divèndres sant – quan quauqu'un èra mort – esténer eth linge : òc
07'40 Bruishas – que hasia pòur enaths dròlles – un còp, que disian Louis de Guilhèm que copa eras aurelhas aths dròlles – que n'avian pòur – que parlavan deth lop tanben
08'40 Hadas – n'i an pas james cresut – confusion entre «aver entenuta parlar» e crése'i
09'10 Calivari – qu'explica a Eliane çò qu'ei – james vist ni hèt pr'aquò
10'10 Sent Joan – eth fuec – ua crotz sus era pòrta dab eh tison benadit – - «eth fòc» a Castelnau
12'30 Lenga – diferença entre Castelnau e Montesuiu - «Cauhatge/calfatge – polas/garinas – casau/òrt - eth can/le can – eras tecas/les closquets (haricots verts) – harina/farina – entendu dire aussi «era fariá»
13'40 Idem – eth e le – non saben pas a on comença
14'00 Idem – ací, que parlan tostemps patoès – entre eris tanben – son frair quan engula son hilh, qu'ei en patoès
14'40 Idem - avénguer dera lenga – desparéisher – pas a fèt, segon Hubert – eth que's pensa que's comprenerà longtemps encara – Bernadette que pensa eth contrari, eths petitis hilhs no'n parlan cap james
16'00 Idem – eth accent deth patoès – eth patoès de Massat, ath nivèu deth ton (prosodia) n'ei pas eth madeish – eths mots, si, que son pòc o pro pareil – ath Mas d'Azil, que cmbia – a Rimont, pas vertaderament eth madeish – a Massat, que parlan mès a plaser – e perqué ? - que's pensa qu'ei pramor eras gents non botjavan cap
19'00 Idem – Hubert que's demanda perqué «can» e «gos» ?
Créateur
Lassalle Renaud, enquêteur
Source
RL-09[SG-MA-Cr]
Éditeur
Eth Ostau Comengés
Date
22 novembre 2017
Format
Texte/html
Langue
gascon
Type
Texte
Spatial Coverage
Montesquieu-Avantès
Person Item Type Metadata
Birth Date
Hubert : 27-4-1938
Bernadette : 6-9-1944
Birthplace
Hubert : Montesquieu
Bernadette : Castelnau Durban
Collection
Citer ce document
Lassalle Renaud, enquêteur, “Collectage de Hubert et Bernadette - (Montesquieu-Avantès),” Oralitat de Gasconha, consulté le 22 novembre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/641.