Collectage de Louise - Cassagnabère
Dublin Core
Titre
Collectage de Louise - Cassagnabère
Abstract
Sujet
Gascon (dialecte)
Fêtes chômées
Guerre mondiale (1914-1918)
Guerre mondiale (1939-1945) -- Maquis
Figures locales
Curés
Noël
Saint-Jean (fête)
Fête du village
Description
MF-31[Au-Ca-Sl-1]
0'08 – Lenga – patuès prumèra lenga ? – ath miei dera auta – ath miei deth francés – on me parlait beaucoup français (mon père)
0’39 – Son pair – sobriquet – çò de Carèn – campanha d’Orient, un pè gelat e copat
1’26 – Parcors de vita - maison de neishança e cambiaments de maisons : çò de Poconha dera Bartera –Ath Petiton – son pair en çò de Carèn e sa mair dambe son gran pair e sa gran mair que hèvan marchar era exploitacion – autas maisons : çò de Tiadòra (ua : [y’a]), aths Arrius, çò de Bernat deths Arrius (“sèi pas ce coma s’aperava”) – arribada en quartièr dera Pujada – son gran-pair que prenguec era meteria d’Yvon – amava ara escòla dambe son futur òme (Maurice Sabès) : “qu’èri hèta entà demorar entara Pujada”
3’34 – sobriquet dera sua maison : a çò de Salias –expliacion deth nom, arrèr gran pair deth son ome vengut de Salias coma talhur de pèiras quan se bastic era glèisa de Cassinhabèra e de Bolonha
(Pr’amor : [pur’nu])- terren crompat a un nommat Danglada de Bordèus.
5’11 : Patrimòni bastit – origina dera pèira dera glèisa nava de Cassinhabèra – glèisa de Tornàs (?) – pèira recuperada – fusion Cassinhabèra e Tornàs
6’12 – Nadau – “ara epòca qu’arramavas era misèra” – presents : “un petit esclòp en chocolat (...) m’ac aperavan eth Jesus – un petit sucre qu’imitava eth Crist nescut aquiu”- son òme qu’èra polisson, que’u boteren ua lata, “quan vedec aquò, la copèc e la botèc en huec” – Messa de Miejanet – frenquetacion dera messa de Miejanet – era i anava pas tròp – revelhon: inexistent
8’50 - Cap d’an – anar soetar era bona annada – anecdòta dera bèlamair qu’anava soetar era bona annada a parents a Guilhamòt, que’u balhavan tostemps ua peçeta , alavtez que i anava soetar era bona annada, era annada d’après quan tornèc que’u balhèc un irantge, e’u balhèc pas cap de peçata, alavetz que i tornèc pas mès ça ditz...” – era se soven pas tròp de l’aver soetada.
9’40 : Religion – sonar eras aubetas -13 dias abans Nadau – a partir deth 13 ça’m par, entà Senta Lúcia – eths campanèrs deth vilatge (Sobriquets) – Dutrain, Larròca que l’aperavan (Jomet), petita maison , desmolida ara, de còsta eras granjas de Bueisson (ua : [y’a]) – Pierrilh (maison desmolida atelièr Boyer) – Nogadera (Uzac) çò de Lelet
13’00 :Religion – enterrament – Eth Diu (sobriquet vengut deth quartièr dera Sèrra), qu’avai un chivau e qu’ei eth qu’anava cercar eths mòrts – “qu’avia eths jolhs que les se tocavan” – eth corbilhard – après 1939 dambe eras vacas (chivaus arrequisicionats) – “ qu’èra eth prumèr vesin qu’ac hèva”
14’30 : Religion :velhar eths mòrts _ ua o duas nets – sque calia velhar, aquiu que velhavan ath pè deth huec... òh e’s volian pas desvelhar eths praubes e !– venguda deth curè, se’n bremba pas tròp, “tard que passava eth curè ... autraments me’n brembi pas d’aver vist a Duthil (curè de Cassinhabèra) peras maisons” – “ a papà que’u venguia véder, que venguec quan moric papà (...) un còp qu’èra pas bièn, qu’arribèc que’u volia extremonciar, solament que’u passec : “Aqueth diable de Duthil ! , ça ditz, sabes que volia hèr ?- E qué ? – que’m volia herrar ambe claus a glaça !” – herrar claus a glaça qu’èra entà herrar eths chivaus entà marchar sus eth glaç ( volia : [bul’ja])
16’20 : Religion : Era Capèra : non deras pèças Notre Dame, “costat gaush Sabatèrra e costat dret Notre Dame “ – Messa tath 15 d’Aost, procession dempus era glèisa deth vilatge , messa e vrèspas – “ aquiu que i benadian eth dròlles petits entara Capèra” – messe de “conservation des fruits de la terre”, entà era Ascencion, quartièr per quartiè que’m sembla – procession ath torn dera capèra era après-dinnada ... mès abans qu’anavan tara hont dera Capèra – que’s bremba de ia aver vist ua pèira ( traucada) dambe ‘’soit disant” ua Vièrges, ‘’me’n brembi pas l’i aver vista – abandon dera hont – apropriacion deth passatge per vesins
20’00 : religion – croyances – fertilité : poder dera hont hont dera Capèra - “qu’avia soit disant un poder ... pour avoir des enfants... ara sèi pas se hèva bièn bon.... entà les hèr conservar (...) Defunt Eth Majòr (maison pròche dera hont), Turèna deth Majòr (...) que diguia que a çò de Bortomiu, Bortomiu qu’èra ua maison que’s desmolida en faça çò de Danflous, a Sent Lari aquiu, que hèva partida de Sent Lari... e donc qu’arrecondava que anavan cercar aiga aquiu entà.... era hemna que se’n lavava, hèva tot 50 000 manièras entà poder aver dròlles.... e donc eth defunt Majòr que diguia : “ òh après plan, que les escaigia ([a]) tant que les i aurian amiades entà les anar negar...
21’30 : Comèrci – Sobriquets : Turèna, frair de Emila deth Majòr, qu’avia tengut longtemps eth cafè Hegy on èra Eugèna (Clermont) – Marià de Cossèr
22’10 : Religion, credenças : visitas tara hont ? – anar cercar aiga quan trabalhavam – miracles ? – portar eths malauts : “oui mès se’n tornavan coma... n’èi pas vist cap a marchar... ei pas coma a Lordas aquiu – hèr eth torn dera capèra – sovenir dera banièra dera Capèra – comunion ara Capèra, messa ara Capèra eth endeman dera comunion – maridatges “compdi que n’i a avut quauqu’un” – caijuda dera devocion tara Capèra – cambiament de curè
25’40 : Istoèras de curè : anecdòcta deth curè qu’anava dambe era sua casera que s’arretrobavan ara Capèra... (istoèra arridenta e vertadera)
27’50 : caijuda progresiva dera Capèra – eth portau – eth avançament dessus era pòrta qu’estèc tirat – tentativa de restauracion per Arramahòrt (Michel Martin) – arrehèr eth teule – eth daguens dera Capèra – pintrat – tablèus deths mòrts dera guèrra de 14 – beneditèr en pèira (glèisa actuala) pèira crusa sus un pè– panar eth mobilièr – era Senta Taula – estatua de St Joan crompada peth Teishenèr (Mondina)
31’30 : Credenças : huec tara Sent Joan – huec e vilatge “autraments eth monde que se’n hèvan un ( peths quartièrs) – benediccion peth curè (Duthil aprèsque s’arrestèc) – lòc de cremacion :Eth Pati de còsta era glèisa – en Pati abans d’èster adobat, plen de omas – clòts que hèvan eth torn dera glèisa, pas a fèt quan mèma – curar eths clòts pendent era guèrra entà hèr béver eras vacas – huec dambe lenha... – huec en cada maison (“n’ia que’n hèvan mès eths uns qu’eths autes”), cramat en cap deth prat de cada maison, que’s vedia huecs pertot – composicion : espinses, tojagas / vilatge : lenha deth Maubossin (bòsc comunau) – tison “ oui que le s’emportavan , que se’mportavan un tison, eth bardòt qu’ac aperava...- tison conservat o tornar cramar (se’n bremba pas) – mostrà’s dambe eth carbon
37’25: 1èr de mai : arribada tardiva dera hèsta deth trabalh (Pétain) – malhatges deths conselhèrs – casse plantat en faça çò deth conselhèr – malhatge en çò de Baile, après 45, prumèr malhatge que vedec – dret de vòte taras hemnas – malhatge de Baile, fauta d’ortografa “consseiller” ath lòc de “conseiller” – drapèu en boès “honneur à notre conseiller” – un conselhèr per quartièr – soent era madeisha maison.
43’08 – rites - 1èr de mai – anar amagar quauqu’arren –
44’05 – rites - copar era dorna – ac a pas jamès comprés
44’42 Toponimia – anar ara hont – era dorna sus eth cap – dorna copada – anar cercar era aiga dambe duas banèras – hont deth clòs de Chorrin (bastida) – ua sèrp ena hont – hont de Mengina (de Marcon) –potz dambe pompa quartièr d’Arruèra (devant çò deth Piroat) – devarar ath hons deth potz – louis d’or perdut ath hons deth potz “que i ei ath cuu” – obrière caijut ath hons deth potz – compdavam qu’èra fotut – que’u heren tornar pujar – a Bailac (qu’a un dobte) – a çò de(th) Marion – pompa deth Martinat – pompa dera Montjòia – pompa ath devath dera vielha meria (hala)
51’40 – Religion - estatua de Sent Josèp – devant çò deth Martinat (maison abandonada) – “que l’èi tostemps vist jo , Sent Josèp” – crotz ath hons dera Capèra – deth costat de haut, costat dret en pujar peth camin – crotz de buès – cramèc quan Lucien de Poisson avia botat eth huec :”caigec – Miladius !!! Lucièn de Poisson.... qu’avia botat eth huec entath... qu’èra fòrt entà botar eth huec e t’ac hèva cramar tot e... Oh Miladius, oh Hilh de puta !!!! – e qu’as donc ? jo que pujavi entara Capèra... – Oh qu’èi fotut eth huec, s’ei cramat tot eth camp e era crotz – e donc tè je lui ai dit, que’u tirei dus bidons d’aiga dessús eth silò qu’èra de còsta, que i aviam eth silò nosauts – tè aquiu qu’as aiga, que tornerèi anar pliar jo ! – sistèma de bidons plies d’aiga entà ténguer era tela deth silò
54’08 – Istòria – Origina e datacion dera Capèra – camins de St Jacmes (relais)
55’34 – Religion – autas crotz – Ascencion – devocion en faça cada quartièr
56’40 – Guèrra de 39-45 – maquisards amagades peths bòsques – “que sabi un còp dambe eth gran pair qu’aviam anat arrepicar caulets, sabes ad aquera epòca qu’arrepicavan eths caulets, qu’èra en un petit arrecoin on èra pas lonh era aiga entà les arrosar aquiu.. e e’m diguec eth fran pair quan arribec – digas pas arren e, que parlan en bòsc – que i avia un bòsc e que les avia entenudes a parlar en bòsc, peth bòsc de Sent Lari bilhèu” – eths maquisards que passèren peth quartièr entà arrejoénher eths autes en Maubossin (pera Bartèra ensús) – eths fusilhats de Menguèr (stèla) – gròs maquís ara còsta de Navarra (St Pè deth Bòsc) – eths alemans passavan pas tròp petrhs quartièrs – arrequisionar vacas
01’00’10 – maquisards amagades ena glèisa – “ qu’èra Tetèn (soupir....) qu’èi entenut a díguer aquò, trobec en tot tornar, que traversec eth bòsc dera Talhada, e que trobec 3 alemans de tuats, m’ac sembla e !.... E que n’i avia plen era glèisa e digun non...Duthil aquiu que... qu’èran ena sacristia eths maquisards magades.... qu’èi enetenut a díguer e petit !!! e mès Lapeyrade (mèra) que diguec (aths alemans) qu’ací que n’i avia pas... Ac anec declarar aqueth praube Tetèn, auria mieu hèt d’i fóter eth huec, pas anà’c declarar... Oui i avec quauqu’arren e après entà “otages” a çò de Sabrià, Paul de Sabrià, Yacynthe, qu’èra bordalèr a çò de Poconha, Poconha dera Bartera aquiu, e un aute qu’èra taras doanas, qu’èra bordalèr de Ritoret on ei Carrère, on ei Denise de Carrère par’quiu, qu’èra bordalèr aquiu.... oui, aqueths tres que les amasseren, èran totes tres prèstes a.... e parès sèi pas come heren tà les laishar .... les anavan solide devarar e ! (....) – comparason dambe Marsolàs
01’02’44 – Liberacion – se’n bremba pas – retorn sus Tetèn (tornava de Balàs, que i devia aver pèças...) – atacas deths Maquisards (se’n bremba pas)
01’03’57 : Guèrra de 14-18, testimonitges arrares deth son bèu pair, son frair que i estec tuat, eth prumèr de Cassinhabèra : “que diguia eth frair que l’avian envoiat ara tueria ça hèva... diguec pas arren mès, e’n parlava pas jamès. Partic a Castelnuadary, partic eth 12 ça’mpar, ara declaracion, qu’estèc tuat eth 20.... en arribar aciu dans la Meurthe et Moselle Muckywald.... – retorn deth bèu pair - recèrcas de papèrs après era guèrra.
01’07’19 – Guèrra d’Algeria – eths deth vialtge qu’èran partits “ Jeannot de Baile, eth que’t se me’n brembi”
01’08’51 – Guèrra de 39-45 – eths presoèrs nombroses - François de Seguèn, Elie de Baile, René de Calhau.... ily en avait la tapée... n’i avian d’autes, e’s tocavan totes.... Casimir de Meson, que calculi, peth vilatge enlà, que n’i avia tanben – Izard tanben que n’èra _ STO : Bellefont, Eth Jambòt (...)- atelièr deths esclòps – de còsta çò de Gròs – François Saint-Martin (Guèrra d’Espanha) Canejan ? – Gurt vengut pendent era guèrra d’Espanha – Antoine Marti a çò deth talhur (vengut de Catalonha) rapatriat d’Espanha; - eths Italièns (eth gròs qu’arriberen en 1928-30 : Missio ara Barraca , Moretto...
01’15’58 – Economia - eras hèiras de Cassinhabèra – las avian arrelançadas après era guèrra mès qu’avia pas tengut – eth gròs qu’èra entram 1914 e 1939 –
Praubèra - ua sòr de ma gran mair qu’èra plaçada a çò de Sent Blancat, alavetz que l’envoièren(que parla ath can...) alavtez quan i avia avut heiras, après qu’anava amassar eras hoelhas deths platanas per’quiu ensús, amassava eras hoelhas, quan tornec, qu’èra tà hèr eth soste naths pòrcs en çò de Sent Blancat. Alavetz, en tot amassar sas hoelhas, trobec un Louis d’or. – alavetz ... qu’ei era qu’ac arrecondava – arribèc a çò de Sent Blancat, que’u diguec ara patrona, guarda uè quina polida medalha que m’èi trobat – Ah tiò ! qu’as trobat ua polida medalha ! que’u diguec – e que te’n cau crompar dambe aquera medalha ? que’u diguec - Oh, ça’u diguec, ua pelha ! – Ah e coma la vòs aquera pelha ? – Tota roja ! que’u diguec . Era prauba que sabia pas ne legir ne escríver, bodiu ! qu’avia sofrit aquera prauba hemna, qu’èra era darrèra de tota era banda, alavetz... sèi pas quantes n’i avia... e donc... que’u crompec era pelha e solièrs... enfin bon... – reflexion sus era instruccion e era religion, “eth chipelet”
01’19’10 – Bolangeria (Sent Blancat) – cèrner era haria tota era net tà qu’eth patron posca hèreth pna eth endeman – eth molin, mòble on passavan era haria – explicacion deth mecanisme – se hèvan eth pan peras maisons – eth horn de çò d’Abadia (foto, eth cuu que sòrt dera maison) – pòrta deth horn de çò de Salias. – autes bolangèrs ath vilatge - a çò de Vigneau (çò de Michel, bèu pair de Caubet, gran pair de Mme Genelle) - çò de Chipron.
0'08 – Lenga – patuès prumèra lenga ? – ath miei dera auta – ath miei deth francés – on me parlait beaucoup français (mon père)
0’39 – Son pair – sobriquet – çò de Carèn – campanha d’Orient, un pè gelat e copat
1’26 – Parcors de vita - maison de neishança e cambiaments de maisons : çò de Poconha dera Bartera –Ath Petiton – son pair en çò de Carèn e sa mair dambe son gran pair e sa gran mair que hèvan marchar era exploitacion – autas maisons : çò de Tiadòra (ua : [y’a]), aths Arrius, çò de Bernat deths Arrius (“sèi pas ce coma s’aperava”) – arribada en quartièr dera Pujada – son gran-pair que prenguec era meteria d’Yvon – amava ara escòla dambe son futur òme (Maurice Sabès) : “qu’èri hèta entà demorar entara Pujada”
3’34 – sobriquet dera sua maison : a çò de Salias –expliacion deth nom, arrèr gran pair deth son ome vengut de Salias coma talhur de pèiras quan se bastic era glèisa de Cassinhabèra e de Bolonha
(Pr’amor : [pur’nu])- terren crompat a un nommat Danglada de Bordèus.
5’11 : Patrimòni bastit – origina dera pèira dera glèisa nava de Cassinhabèra – glèisa de Tornàs (?) – pèira recuperada – fusion Cassinhabèra e Tornàs
6’12 – Nadau – “ara epòca qu’arramavas era misèra” – presents : “un petit esclòp en chocolat (...) m’ac aperavan eth Jesus – un petit sucre qu’imitava eth Crist nescut aquiu”- son òme qu’èra polisson, que’u boteren ua lata, “quan vedec aquò, la copèc e la botèc en huec” – Messa de Miejanet – frenquetacion dera messa de Miejanet – era i anava pas tròp – revelhon: inexistent
8’50 - Cap d’an – anar soetar era bona annada – anecdòta dera bèlamair qu’anava soetar era bona annada a parents a Guilhamòt, que’u balhavan tostemps ua peçeta , alavtez que i anava soetar era bona annada, era annada d’après quan tornèc que’u balhèc un irantge, e’u balhèc pas cap de peçata, alavetz que i tornèc pas mès ça ditz...” – era se soven pas tròp de l’aver soetada.
9’40 : Religion – sonar eras aubetas -13 dias abans Nadau – a partir deth 13 ça’m par, entà Senta Lúcia – eths campanèrs deth vilatge (Sobriquets) – Dutrain, Larròca que l’aperavan (Jomet), petita maison , desmolida ara, de còsta eras granjas de Bueisson (ua : [y’a]) – Pierrilh (maison desmolida atelièr Boyer) – Nogadera (Uzac) çò de Lelet
13’00 :Religion – enterrament – Eth Diu (sobriquet vengut deth quartièr dera Sèrra), qu’avai un chivau e qu’ei eth qu’anava cercar eths mòrts – “qu’avia eths jolhs que les se tocavan” – eth corbilhard – après 1939 dambe eras vacas (chivaus arrequisicionats) – “ qu’èra eth prumèr vesin qu’ac hèva”
14’30 : Religion :velhar eths mòrts _ ua o duas nets – sque calia velhar, aquiu que velhavan ath pè deth huec... òh e’s volian pas desvelhar eths praubes e !– venguda deth curè, se’n bremba pas tròp, “tard que passava eth curè ... autraments me’n brembi pas d’aver vist a Duthil (curè de Cassinhabèra) peras maisons” – “ a papà que’u venguia véder, que venguec quan moric papà (...) un còp qu’èra pas bièn, qu’arribèc que’u volia extremonciar, solament que’u passec : “Aqueth diable de Duthil ! , ça ditz, sabes que volia hèr ?- E qué ? – que’m volia herrar ambe claus a glaça !” – herrar claus a glaça qu’èra entà herrar eths chivaus entà marchar sus eth glaç ( volia : [bul’ja])
16’20 : Religion : Era Capèra : non deras pèças Notre Dame, “costat gaush Sabatèrra e costat dret Notre Dame “ – Messa tath 15 d’Aost, procession dempus era glèisa deth vilatge , messa e vrèspas – “ aquiu que i benadian eth dròlles petits entara Capèra” – messe de “conservation des fruits de la terre”, entà era Ascencion, quartièr per quartiè que’m sembla – procession ath torn dera capèra era après-dinnada ... mès abans qu’anavan tara hont dera Capèra – que’s bremba de ia aver vist ua pèira ( traucada) dambe ‘’soit disant” ua Vièrges, ‘’me’n brembi pas l’i aver vista – abandon dera hont – apropriacion deth passatge per vesins
20’00 : religion – croyances – fertilité : poder dera hont hont dera Capèra - “qu’avia soit disant un poder ... pour avoir des enfants... ara sèi pas se hèva bièn bon.... entà les hèr conservar (...) Defunt Eth Majòr (maison pròche dera hont), Turèna deth Majòr (...) que diguia que a çò de Bortomiu, Bortomiu qu’èra ua maison que’s desmolida en faça çò de Danflous, a Sent Lari aquiu, que hèva partida de Sent Lari... e donc qu’arrecondava que anavan cercar aiga aquiu entà.... era hemna que se’n lavava, hèva tot 50 000 manièras entà poder aver dròlles.... e donc eth defunt Majòr que diguia : “ òh après plan, que les escaigia ([a]) tant que les i aurian amiades entà les anar negar...
21’30 : Comèrci – Sobriquets : Turèna, frair de Emila deth Majòr, qu’avia tengut longtemps eth cafè Hegy on èra Eugèna (Clermont) – Marià de Cossèr
22’10 : Religion, credenças : visitas tara hont ? – anar cercar aiga quan trabalhavam – miracles ? – portar eths malauts : “oui mès se’n tornavan coma... n’èi pas vist cap a marchar... ei pas coma a Lordas aquiu – hèr eth torn dera capèra – sovenir dera banièra dera Capèra – comunion ara Capèra, messa ara Capèra eth endeman dera comunion – maridatges “compdi que n’i a avut quauqu’un” – caijuda dera devocion tara Capèra – cambiament de curè
25’40 : Istoèras de curè : anecdòcta deth curè qu’anava dambe era sua casera que s’arretrobavan ara Capèra... (istoèra arridenta e vertadera)
27’50 : caijuda progresiva dera Capèra – eth portau – eth avançament dessus era pòrta qu’estèc tirat – tentativa de restauracion per Arramahòrt (Michel Martin) – arrehèr eth teule – eth daguens dera Capèra – pintrat – tablèus deths mòrts dera guèrra de 14 – beneditèr en pèira (glèisa actuala) pèira crusa sus un pè– panar eth mobilièr – era Senta Taula – estatua de St Joan crompada peth Teishenèr (Mondina)
31’30 : Credenças : huec tara Sent Joan – huec e vilatge “autraments eth monde que se’n hèvan un ( peths quartièrs) – benediccion peth curè (Duthil aprèsque s’arrestèc) – lòc de cremacion :Eth Pati de còsta era glèisa – en Pati abans d’èster adobat, plen de omas – clòts que hèvan eth torn dera glèisa, pas a fèt quan mèma – curar eths clòts pendent era guèrra entà hèr béver eras vacas – huec dambe lenha... – huec en cada maison (“n’ia que’n hèvan mès eths uns qu’eths autes”), cramat en cap deth prat de cada maison, que’s vedia huecs pertot – composicion : espinses, tojagas / vilatge : lenha deth Maubossin (bòsc comunau) – tison “ oui que le s’emportavan , que se’mportavan un tison, eth bardòt qu’ac aperava...- tison conservat o tornar cramar (se’n bremba pas) – mostrà’s dambe eth carbon
37’25: 1èr de mai : arribada tardiva dera hèsta deth trabalh (Pétain) – malhatges deths conselhèrs – casse plantat en faça çò deth conselhèr – malhatge en çò de Baile, après 45, prumèr malhatge que vedec – dret de vòte taras hemnas – malhatge de Baile, fauta d’ortografa “consseiller” ath lòc de “conseiller” – drapèu en boès “honneur à notre conseiller” – un conselhèr per quartièr – soent era madeisha maison.
43’08 – rites - 1èr de mai – anar amagar quauqu’arren –
44’05 – rites - copar era dorna – ac a pas jamès comprés
44’42 Toponimia – anar ara hont – era dorna sus eth cap – dorna copada – anar cercar era aiga dambe duas banèras – hont deth clòs de Chorrin (bastida) – ua sèrp ena hont – hont de Mengina (de Marcon) –potz dambe pompa quartièr d’Arruèra (devant çò deth Piroat) – devarar ath hons deth potz – louis d’or perdut ath hons deth potz “que i ei ath cuu” – obrière caijut ath hons deth potz – compdavam qu’èra fotut – que’u heren tornar pujar – a Bailac (qu’a un dobte) – a çò de(th) Marion – pompa deth Martinat – pompa dera Montjòia – pompa ath devath dera vielha meria (hala)
51’40 – Religion - estatua de Sent Josèp – devant çò deth Martinat (maison abandonada) – “que l’èi tostemps vist jo , Sent Josèp” – crotz ath hons dera Capèra – deth costat de haut, costat dret en pujar peth camin – crotz de buès – cramèc quan Lucien de Poisson avia botat eth huec :”caigec – Miladius !!! Lucièn de Poisson.... qu’avia botat eth huec entath... qu’èra fòrt entà botar eth huec e t’ac hèva cramar tot e... Oh Miladius, oh Hilh de puta !!!! – e qu’as donc ? jo que pujavi entara Capèra... – Oh qu’èi fotut eth huec, s’ei cramat tot eth camp e era crotz – e donc tè je lui ai dit, que’u tirei dus bidons d’aiga dessús eth silò qu’èra de còsta, que i aviam eth silò nosauts – tè aquiu qu’as aiga, que tornerèi anar pliar jo ! – sistèma de bidons plies d’aiga entà ténguer era tela deth silò
54’08 – Istòria – Origina e datacion dera Capèra – camins de St Jacmes (relais)
55’34 – Religion – autas crotz – Ascencion – devocion en faça cada quartièr
56’40 – Guèrra de 39-45 – maquisards amagades peths bòsques – “que sabi un còp dambe eth gran pair qu’aviam anat arrepicar caulets, sabes ad aquera epòca qu’arrepicavan eths caulets, qu’èra en un petit arrecoin on èra pas lonh era aiga entà les arrosar aquiu.. e e’m diguec eth fran pair quan arribec – digas pas arren e, que parlan en bòsc – que i avia un bòsc e que les avia entenudes a parlar en bòsc, peth bòsc de Sent Lari bilhèu” – eths maquisards que passèren peth quartièr entà arrejoénher eths autes en Maubossin (pera Bartèra ensús) – eths fusilhats de Menguèr (stèla) – gròs maquís ara còsta de Navarra (St Pè deth Bòsc) – eths alemans passavan pas tròp petrhs quartièrs – arrequisionar vacas
01’00’10 – maquisards amagades ena glèisa – “ qu’èra Tetèn (soupir....) qu’èi entenut a díguer aquò, trobec en tot tornar, que traversec eth bòsc dera Talhada, e que trobec 3 alemans de tuats, m’ac sembla e !.... E que n’i avia plen era glèisa e digun non...Duthil aquiu que... qu’èran ena sacristia eths maquisards magades.... qu’èi enetenut a díguer e petit !!! e mès Lapeyrade (mèra) que diguec (aths alemans) qu’ací que n’i avia pas... Ac anec declarar aqueth praube Tetèn, auria mieu hèt d’i fóter eth huec, pas anà’c declarar... Oui i avec quauqu’arren e après entà “otages” a çò de Sabrià, Paul de Sabrià, Yacynthe, qu’èra bordalèr a çò de Poconha, Poconha dera Bartera aquiu, e un aute qu’èra taras doanas, qu’èra bordalèr de Ritoret on ei Carrère, on ei Denise de Carrère par’quiu, qu’èra bordalèr aquiu.... oui, aqueths tres que les amasseren, èran totes tres prèstes a.... e parès sèi pas come heren tà les laishar .... les anavan solide devarar e ! (....) – comparason dambe Marsolàs
01’02’44 – Liberacion – se’n bremba pas – retorn sus Tetèn (tornava de Balàs, que i devia aver pèças...) – atacas deths Maquisards (se’n bremba pas)
01’03’57 : Guèrra de 14-18, testimonitges arrares deth son bèu pair, son frair que i estec tuat, eth prumèr de Cassinhabèra : “que diguia eth frair que l’avian envoiat ara tueria ça hèva... diguec pas arren mès, e’n parlava pas jamès. Partic a Castelnuadary, partic eth 12 ça’mpar, ara declaracion, qu’estèc tuat eth 20.... en arribar aciu dans la Meurthe et Moselle Muckywald.... – retorn deth bèu pair - recèrcas de papèrs après era guèrra.
01’07’19 – Guèrra d’Algeria – eths deth vialtge qu’èran partits “ Jeannot de Baile, eth que’t se me’n brembi”
01’08’51 – Guèrra de 39-45 – eths presoèrs nombroses - François de Seguèn, Elie de Baile, René de Calhau.... ily en avait la tapée... n’i avian d’autes, e’s tocavan totes.... Casimir de Meson, que calculi, peth vilatge enlà, que n’i avia tanben – Izard tanben que n’èra _ STO : Bellefont, Eth Jambòt (...)- atelièr deths esclòps – de còsta çò de Gròs – François Saint-Martin (Guèrra d’Espanha) Canejan ? – Gurt vengut pendent era guèrra d’Espanha – Antoine Marti a çò deth talhur (vengut de Catalonha) rapatriat d’Espanha; - eths Italièns (eth gròs qu’arriberen en 1928-30 : Missio ara Barraca , Moretto...
01’15’58 – Economia - eras hèiras de Cassinhabèra – las avian arrelançadas après era guèrra mès qu’avia pas tengut – eth gròs qu’èra entram 1914 e 1939 –
Praubèra - ua sòr de ma gran mair qu’èra plaçada a çò de Sent Blancat, alavetz que l’envoièren(que parla ath can...) alavtez quan i avia avut heiras, après qu’anava amassar eras hoelhas deths platanas per’quiu ensús, amassava eras hoelhas, quan tornec, qu’èra tà hèr eth soste naths pòrcs en çò de Sent Blancat. Alavetz, en tot amassar sas hoelhas, trobec un Louis d’or. – alavetz ... qu’ei era qu’ac arrecondava – arribèc a çò de Sent Blancat, que’u diguec ara patrona, guarda uè quina polida medalha que m’èi trobat – Ah tiò ! qu’as trobat ua polida medalha ! que’u diguec – e que te’n cau crompar dambe aquera medalha ? que’u diguec - Oh, ça’u diguec, ua pelha ! – Ah e coma la vòs aquera pelha ? – Tota roja ! que’u diguec . Era prauba que sabia pas ne legir ne escríver, bodiu ! qu’avia sofrit aquera prauba hemna, qu’èra era darrèra de tota era banda, alavetz... sèi pas quantes n’i avia... e donc... que’u crompec era pelha e solièrs... enfin bon... – reflexion sus era instruccion e era religion, “eth chipelet”
01’19’10 – Bolangeria (Sent Blancat) – cèrner era haria tota era net tà qu’eth patron posca hèreth pna eth endeman – eth molin, mòble on passavan era haria – explicacion deth mecanisme – se hèvan eth pan peras maisons – eth horn de çò d’Abadia (foto, eth cuu que sòrt dera maison) – pòrta deth horn de çò de Salias. – autes bolangèrs ath vilatge - a çò de Vigneau (çò de Michel, bèu pair de Caubet, gran pair de Mme Genelle) - çò de Chipron.
Créateur
Mathieu Fauré, enquêteur
Source
MF-31[Au-Ca-Sl]
Éditeur
Eth Ostau Comengés
Date
10 janvier 2018
Format
Texte/html
Langue
gascon
Type
Texte
Spatial Coverage
Cassagnabère
Person Item Type Metadata
Birth Date
02/09/1930
Birthplace
Cassagnabère
Collection
Citer ce document
Mathieu Fauré, enquêteur, “Collectage de Louise - Cassagnabère,” Oralitat de Gasconha, consulté le 30 octobre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/644.