Collectade de Claudette (Arbas)
Dublin Core
Titre
Collectade de Claudette (Arbas)
Abstract
Sujet
Gascon (sociolinguistique)
Guerre mondiale (1939-1945) -- Maquis
Noël
Saint-Jean (fête)
Description
31[AS-Ar-Oc2]-1
00’25 : neishuda a Molins (Lique) – venguda a Montastruc – i aviá cap aiga – ua familha de bordalèrs – en derrèras, qu’èran fermièrs – bordalèr, qu’ac caliá partatjar tot dam eth patron
2’35 : que partiren de Lique quan aviá 2 ans – après, qu’anèren enà Balhart – qu’èra de proprietat dera familha De Tersac – eras originas dera familha De Tersac e deras suas proprietats
4’50 : VOC eth patuès d’Arbàs e eth de Sent Guironç – un ferrat d’aiga / un seò d’aiga – que hè negre / que hè ner – ua buscalha – eth hoc / eth huec – eth pàrrec deth pòrc dejós (deth os) e era garièra dessús – era porcatèra e un pòrc en cada maison
7’55 : eras culturas d’autis còps – que conda que venec ua parcèla nà un que voliá ténguer ases – CONJ : que’u dè (dar ath preterit) – que i a installat iortas e que las lòga
11’37 : era vinha – son òme que i plantèc era vinha (80 pès crompats a St Gaudenç, en bicicleta) – era vinha principala qu’èra mès amont – un arreservuèr en un cabanon – eths hautins sus auderòts – eth cami-rog (que caliá podar eth arbe e era vinha) – era generacion d’abans era sua – eth entretenc dera vinha – ara, n’i a cap vinhas a Arbàs – era vèlha, qu’anèc enà Castilhon de St Martòri e non vic cap sonque ua vinha
31[AS-Ar-Oc2]-2
00’00 : un que voliá plantar presseguèrs – VOC un presseguèr
1’00 : eth diá de vrenhar – un bon arrepèish – de còps, que dinnavan ena vinha – Rogèr deths Monets qu’a encara era vinha e que vrenha
2’45 : eth blat e era civada d’autis còps – quan èra a Sent Guironç, que cambiavan eth blat contra eth pan – hèr mòler eth blat ena Mòla Nava – ua autra mòla a Hogaron que moliá nà hèr pescajons – qu’aviá eth arressèc – era mòla de Trencon – qu’aviá un arressèc tanben
4’33 : eths Cebaires d’Arbàs – ua hemna de Shinshoret (amèu d’Arbàs on eths Ortets avián crompat era proprietat) qu’anava véner eth plant dera ceba en Arièja – que parla de son oncle d’Arrueda que’u conselhèc de crompà’s « dus sòs de francés en tot passar a Varat » pr’amor que i aviá medacins e que parlavan francés eras gents, mès que patuès – qu’èra mès « borgés »
8’00 : son òme qu’èra gaushèr – que parla deth curè d’Arbàs qu’èra abilhat coma tot le monde – son òme qu’èra neishut en 1920 e qu’èra estat « enfant de còr » - coma èra gaushèr, que haiá eth signe dera crotz dera man gausha – ua hemna de medacin chocada
10’18 : Toponimia : eth Cortiu deth Tap – eth Aratòri (qu’èra eth caminòt de Mme de Coaraze que i passava e qu’anava de cap a Montespan) - VOC chabal / chivau – que parla d’un kiné que coneguiá Sent Guironç – un buèu / un buòu
13’46 : era Ocupacion – quan se cramèc era Baderca en 1944 – tot diá, que vedián a passar eths maquises en motos – quan passèren eths Alemands, que’s pensèren qu’avián cambiat de tenguda, eths maquises – eths Alemands qu’avián camions – un que cagec en pana – quan tornèren a passar, que les vic a passar e qu’avián mòrts en camion- qu’avián amagat eths pansaments en un aqueduc – son bèu pair que les trobèc, pleis de sang – qu’ataquèren Era Baderca e que i botèren eth huec
31[AS-Ar-Oc2]-3
00’00 : era ataca dera Baderca eth 11-8-1944 (fin) – eths Alemands que devián tornar – eras gents qu’avéren pòur mès non tornèren cap [confusion dab eth 15-8) – un gendarma tuat peths Alemands – qu’aviá balhat era alerta – un aute que s’escapèc en tot seguir eth arriu – un que hariá carbon que s’amaguèc dejós eth pont de Gorga e eths Alemands que i passavan dessús
4’13 : era 1èra guèrra mondiala – eth bèu pair qu’aviá hèt eth servici en Algeria – qu’èra tot sol a casa, eths parents qu’èran mòrtis – que se n’anèc sense barrar era pòrta – coma èra haure, n’anèc cap ath front
5’00 : eths que se n’anèren en America – ua familha deth Arrigòu que se n’anèc en Canadà
31[AS-Ar-Oc2]-4
00’00 : era America (fin) – que s’anèren establir en eths païses naus mès qu’èra ua expedicion – VOC : 4 familhas = 4 dròlles
1’14 : era arribada dera electricitat – ua ampola per maison
2’09 : hèr trempar Sent Alòi en aiga nà hèr plàver
2’28 : eth hariat [tch] = les farinettes – era alimentacion d’autis còps – explicacion dera recèpta – eth plat deth praube abans era 1èra GM
4’45 : Nadau d’autis còps – eras aubetas qu’anonciavan Nadau – son òme que pujava en campanau nà sonar-las mès qu’arrepotegava pr’amor eth planchèr n’èra cap plan bon – era messa de miejanet – eth soc de Nadau dam ua crotz dessús hèta dam era pica – que l’aproishavan deth huec e que cramava tot doçament – hèr sopar eth bestiar era vèlha de Nadau – no’u caliá cap anar véder eth bestiar pendent era net – que minjavan merluça era vèlha de Nadau
9’35 : eth huec de Sent Joan – hèr un tison nà hèr ua crotz sus era pòrta dera bòrda nà espaurir eras podoèras – eras podoèras que’s passejavan – en cada mòble vielh, que’n harián cramar ua partida nà hèr partir eras podoèras – que’s ved encara en vielh bufet qu’an a casa – era hont deras podoèras a Arbàs – ua cosiá deras suas que i anava – que caminava era net e quan trobava tau audèth, qu’ac interpretava
13’14 : eras velhadas - que i aviá monde que venguián en çò de sòn
14’00 : eth ors que haiá ua passada e que minjava pomas doças e mèu – aquestis ans, eths orses que i passèren – que vic era cagada deth ors en camin
16’00 : eths lops, non se’n bremba cap
31[AS-Ar-Oc2]-5
00’00 : d’abans, eths lops que s’aproishavan deras maisons isoladas
2’15 : arrelacions entram Arbàs e Hogaron – eths de Hogaron qu’anavan voiatjar – « S’eths nòbles de Hogaron avián pan a minjar, lo diable seriá lo mèstre. » - « Vacas d’Arroeda, hemna d’Arbàs, se te n’amoras, que la pagaràs » - « Entà anar entà Arbàs, que cau crompar dus sòs de francés en tot passar a Varat » - que i aviá medacins, era hèira – eths marchands que i aviá
00’25 : neishuda a Molins (Lique) – venguda a Montastruc – i aviá cap aiga – ua familha de bordalèrs – en derrèras, qu’èran fermièrs – bordalèr, qu’ac caliá partatjar tot dam eth patron
2’35 : que partiren de Lique quan aviá 2 ans – après, qu’anèren enà Balhart – qu’èra de proprietat dera familha De Tersac – eras originas dera familha De Tersac e deras suas proprietats
4’50 : VOC eth patuès d’Arbàs e eth de Sent Guironç – un ferrat d’aiga / un seò d’aiga – que hè negre / que hè ner – ua buscalha – eth hoc / eth huec – eth pàrrec deth pòrc dejós (deth os) e era garièra dessús – era porcatèra e un pòrc en cada maison
7’55 : eras culturas d’autis còps – que conda que venec ua parcèla nà un que voliá ténguer ases – CONJ : que’u dè (dar ath preterit) – que i a installat iortas e que las lòga
11’37 : era vinha – son òme que i plantèc era vinha (80 pès crompats a St Gaudenç, en bicicleta) – era vinha principala qu’èra mès amont – un arreservuèr en un cabanon – eths hautins sus auderòts – eth cami-rog (que caliá podar eth arbe e era vinha) – era generacion d’abans era sua – eth entretenc dera vinha – ara, n’i a cap vinhas a Arbàs – era vèlha, qu’anèc enà Castilhon de St Martòri e non vic cap sonque ua vinha
31[AS-Ar-Oc2]-2
00’00 : un que voliá plantar presseguèrs – VOC un presseguèr
1’00 : eth diá de vrenhar – un bon arrepèish – de còps, que dinnavan ena vinha – Rogèr deths Monets qu’a encara era vinha e que vrenha
2’45 : eth blat e era civada d’autis còps – quan èra a Sent Guironç, que cambiavan eth blat contra eth pan – hèr mòler eth blat ena Mòla Nava – ua autra mòla a Hogaron que moliá nà hèr pescajons – qu’aviá eth arressèc – era mòla de Trencon – qu’aviá un arressèc tanben
4’33 : eths Cebaires d’Arbàs – ua hemna de Shinshoret (amèu d’Arbàs on eths Ortets avián crompat era proprietat) qu’anava véner eth plant dera ceba en Arièja – que parla de son oncle d’Arrueda que’u conselhèc de crompà’s « dus sòs de francés en tot passar a Varat » pr’amor que i aviá medacins e que parlavan francés eras gents, mès que patuès – qu’èra mès « borgés »
8’00 : son òme qu’èra gaushèr – que parla deth curè d’Arbàs qu’èra abilhat coma tot le monde – son òme qu’èra neishut en 1920 e qu’èra estat « enfant de còr » - coma èra gaushèr, que haiá eth signe dera crotz dera man gausha – ua hemna de medacin chocada
10’18 : Toponimia : eth Cortiu deth Tap – eth Aratòri (qu’èra eth caminòt de Mme de Coaraze que i passava e qu’anava de cap a Montespan) - VOC chabal / chivau – que parla d’un kiné que coneguiá Sent Guironç – un buèu / un buòu
13’46 : era Ocupacion – quan se cramèc era Baderca en 1944 – tot diá, que vedián a passar eths maquises en motos – quan passèren eths Alemands, que’s pensèren qu’avián cambiat de tenguda, eths maquises – eths Alemands qu’avián camions – un que cagec en pana – quan tornèren a passar, que les vic a passar e qu’avián mòrts en camion- qu’avián amagat eths pansaments en un aqueduc – son bèu pair que les trobèc, pleis de sang – qu’ataquèren Era Baderca e que i botèren eth huec
31[AS-Ar-Oc2]-3
00’00 : era ataca dera Baderca eth 11-8-1944 (fin) – eths Alemands que devián tornar – eras gents qu’avéren pòur mès non tornèren cap [confusion dab eth 15-8) – un gendarma tuat peths Alemands – qu’aviá balhat era alerta – un aute que s’escapèc en tot seguir eth arriu – un que hariá carbon que s’amaguèc dejós eth pont de Gorga e eths Alemands que i passavan dessús
4’13 : era 1èra guèrra mondiala – eth bèu pair qu’aviá hèt eth servici en Algeria – qu’èra tot sol a casa, eths parents qu’èran mòrtis – que se n’anèc sense barrar era pòrta – coma èra haure, n’anèc cap ath front
5’00 : eths que se n’anèren en America – ua familha deth Arrigòu que se n’anèc en Canadà
31[AS-Ar-Oc2]-4
00’00 : era America (fin) – que s’anèren establir en eths païses naus mès qu’èra ua expedicion – VOC : 4 familhas = 4 dròlles
1’14 : era arribada dera electricitat – ua ampola per maison
2’09 : hèr trempar Sent Alòi en aiga nà hèr plàver
2’28 : eth hariat [tch] = les farinettes – era alimentacion d’autis còps – explicacion dera recèpta – eth plat deth praube abans era 1èra GM
4’45 : Nadau d’autis còps – eras aubetas qu’anonciavan Nadau – son òme que pujava en campanau nà sonar-las mès qu’arrepotegava pr’amor eth planchèr n’èra cap plan bon – era messa de miejanet – eth soc de Nadau dam ua crotz dessús hèta dam era pica – que l’aproishavan deth huec e que cramava tot doçament – hèr sopar eth bestiar era vèlha de Nadau – no’u caliá cap anar véder eth bestiar pendent era net – que minjavan merluça era vèlha de Nadau
9’35 : eth huec de Sent Joan – hèr un tison nà hèr ua crotz sus era pòrta dera bòrda nà espaurir eras podoèras – eras podoèras que’s passejavan – en cada mòble vielh, que’n harián cramar ua partida nà hèr partir eras podoèras – que’s ved encara en vielh bufet qu’an a casa – era hont deras podoèras a Arbàs – ua cosiá deras suas que i anava – que caminava era net e quan trobava tau audèth, qu’ac interpretava
13’14 : eras velhadas - que i aviá monde que venguián en çò de sòn
14’00 : eth ors que haiá ua passada e que minjava pomas doças e mèu – aquestis ans, eths orses que i passèren – que vic era cagada deth ors en camin
16’00 : eths lops, non se’n bremba cap
31[AS-Ar-Oc2]-5
00’00 : d’abans, eths lops que s’aproishavan deras maisons isoladas
2’15 : arrelacions entram Arbàs e Hogaron – eths de Hogaron qu’anavan voiatjar – « S’eths nòbles de Hogaron avián pan a minjar, lo diable seriá lo mèstre. » - « Vacas d’Arroeda, hemna d’Arbàs, se te n’amoras, que la pagaràs » - « Entà anar entà Arbàs, que cau crompar dus sòs de francés en tot passar a Varat » - que i aviá medacins, era hèira – eths marchands que i aviá
Créateur
Jean-Paul Ferré, enquêteur
Source
31[AS-Ar-Oc2]
Éditeur
Eth Ostau Comengés
Date
24/4/2013
Format
Texte/html
Langue
gascon
Type
Texte
Spatial Coverage
Arbas
Person Item Type Metadata
Birth Date
24-12-1926
Birthplace
Moulis
Collection
Citer ce document
Jean-Paul Ferré, enquêteur, “Collectade de Claudette (Arbas),” Oralitat de Gasconha, consulté le 22 novembre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/686.