Collectage de Pierre (Betchat)
Dublin Core
Titre
Collectage de Pierre (Betchat)
Abstract
Sujet
Blé
Description
852 : Quan era candela nèish, era oelha que pèish.
VOC : un arrepruèr (un provèrbe)
853 : segar
00’03 1’00
Nà segar, que’s haiá plan ara man pr’amor que segavan entram eths hautins. Eth blat, que’u semiàvam entram eths arrengs de vit, vit nauta : eths hautins. E que’s haiá ara man : ara dalha o ara hauç. E eras pèças un pòc mès granas que’s haián ara dalhusa ; après, que venguec era liusa. Mès, de tota manièra, mèma dabans de dalhar dab era dalhusa, que haiám eth passatge ara man, ath torn dera pèça, nà non pas esclahar eth blat, que haiám eth passatge deth parelh, deth bestiar, en ame era dalha, era hauç. Qu’amassàvam aquò. Après, que haiám eth torn en ame era dalhusa o era liusa. Mès, autrament, que’s haiá tot ara man : estacar ara man en ame liasses, en ame ficèlas, endòrtas. Qu’èra eth trebalh deras hemnas. Mès, de còps, dejós un gavèth, que i trobavas ua brava vipèra tanben ! E que’t haiá hericar, e, sabes !
854 : hèr eths liasses
00’03 0’53
Eths liasses, que les haiám en ame era palha longa. Que la haiám trempar. Eth maitin, que l’amassàvam en ame era arrosada e que la haiám trempar. Que caliá cap que’s copèssa nà poder hèr eths nudèths. E après, qu’aviám ua calhiva en ame un crochet ath cap enà hèr eth nudèth mès, jo, n’ac è cap plan hèt, aquò. Qu’ac è vist a hèr mès ac è cap hèt, comprengues. Après, quan batiám, que copavan aquò, tot que passava ena batusa. Caliá cap tirar era ficèla, ni era endòrta. Era palha deth liàs que partiá en ame era palha, era garba qué. Qu’èra avient, eths liasses, pr’amor d’aquò. Eras endòrtas, que las caliá amassar, eras ficèlas tanben : podián cap passar ena batusa. Eths liasses qu’èra avient. Mès qu’èra long a hèr. Qu’ac caliá preparar ara avança. Que caliá palha longa e umida, trenda, que volessa nuderar…
1’07 1’53
preparar era cort abans de bàter
Enà bàter, eras corts n’èran cap ni godronadas, ni cimentadas. Que las bosàvam. Ua setmana abans, que caliá amarar bosa en ua semau, bosa e aiga. Hèr ua pasta e esténer aquò ena cort, en ame un rasclet. Que haiá coma s’èra godronada. E que fotiám era batusa aquí-dessús e atau que podiám balejar eth gran. Qu’èra lis. Qu’èra lis a fèt, coma s’èra taloshat. Ua cocha de bosa, de 3 o 4 cm, que i aviá ena cort pr’amor eras corts qu’èran pleias de calhaus, d’arrodèras, comprengues. Pr’amor, eth gran, no’u caliá cap pèrder. Que’u caliá amassar e, après, amassar eths àvets e tot. Qu’èra mès avient quan èra lis. Autrament, voliá cap córrer, eth arrestèth.
1’56 2’43
Eth garbèr : parèlh. Alavetz, que i aviá eth garbèr e era garbèra. Eth garbèr qu’èra arredon e ponchut. Que caliá botar lenha dejós, bròcs, nà non pas qu’era garba toquèssa per tèrra ena umiditat, ena aiga : ua espèça de planchèr. Que haiám en ame vielhis cabirons e vielhas barras d’acacià. E bastir aquò de garba, en tot arrodar. Un garbèr qu’èra rond e qu’acabava en punta. Qu’acabava en punta. Que hè que, mèma se plaviá, que’s banhava cap, qué. Que caliá plaçar era garba coma en ua saumeta ena pèça, qué. E ua garbèra qu’èra carrat, contra ua paret. Qu’èra carrat mès, ara fin, qu’acabàvam en punta quan mèma pr’amor dera ploja, tostemps parèlh, pr’amor qu’èra dehòra. Ac caperàvam cap.
2’49 3’36
Ja i èra era batusa, a aquera epòca. Ath debut, jo, qu’è conegut un pòc eras batusas a machina a vapor e, après, qu’arribèren eths tracturs. Eths Lanz e era batusa. Mès i èra cap era prèssa. Que haiám un palhèr, un palhèr, en ame era palha que cagava era batusa, qué. Après, qu’arribèc era prèssa. Que huc un progrès. Que hérem balas carradas, estacadas en ame un fil de fèr. Que las caliá pujar, que las caliá voludar. Que pesavan 200 kg mès, enfin, que i aviá tostemps tipes qu’avián eras espatlas solidas nà hè’u-ac. Eths sacs de gran tanben, que les caliá carrejar, pujar-les en eths solèrs, peras escalas. E eths sacs que haián 80 kg tanplan e que caliá monde solide nà estujar tot aquò en eths solèrs.
3’44 4’08
[Eths bateires] qu’èran tres o quate en país. Certènis qu’avián tostemps eths mèmas clients mès d’autis qu’èran un pòc… un pòc ahamats. De còps, que’s panavan eths clients deth un ath aute. Que haián ath prumèr qu’arribava ena cort. Que’t plaçavan era batusa a duas oras deth maitin. Que t’anavan plaçar era batusa en ame era net, ath clar de lua, nà non pas qu’era auta se placèssa eth maitin, comprengues.
4’13 fin
J’arribava, j’arribava que s’i fótia eth huec. Eras correjas que cauhavan e aqueris tracturs Lanz tanben qu’escopián, de còps, un punhat de pitas. A casa, un còp, qu’arribèc. Que foteren eth huec en garbèr. En tot plaçar era batusa, que haián escopir aqueth Lanz. Qu’èran contentis de hèr véder sortir pitas mès, a un moment dat, eth garbèr que’s botèc a ahumar e que calec pujar vite en ame escalas enà estohar tot aquò, nà non fóter eth huec ena garba.
855
00’03 1’05
Que caliá calar [era batusa] e eras corts qu’èran tostemps pengentas, tostemps pengentas pr’amor qu’ac cau de nivèu a fèt. Que cau entraucar. Que caliá entraucar eras arròdas de naut e calar eras arròdas de baish e que caliá qu’estèssa de nivèu a fèt. Autrament, marchava cap coma cau. Eth gran que se n’anava sus eth bòrd dera machina. Que haián de salis traucs enas corts, de còps ! Eths clients n’èran cap tròp contentis ! Que las levavan en ame eth cric. Qu’avián de gròssis crics : crics de batusa, crics a manivèla, en buès, nà calar e tot. J’èra un trebalh de plaçar ua batusa ! Que i botavan un moment pr’amor eras corts qu’èran petivas. De còps, que caliá catar ua broa nà poder manubrar, que caliá destraucar ua sèga. Eras corts qu’èran petivas e qu’èra matériel un pòc gròs e long, aquò, tanplan. Qu’ac tiràvam en ame dus o tres parelhs enà pujà’u-ac peths arrampalhons, peras corts tanben. Que pesava. N’èram cap abituats a aqueth matériel.
1’09 1’35
Quan venguián bàter a Piulet, atencion ! Que caliá tres parelhs enà pujar eras còstas. E que començàvam de pujar era batusa. Après, que pujàvam era prèssa. Dus parelhs de buòus e un parelh de vacas, que i aviá, nà tirar tot aquò ! Sabes, caliá cap qu’eras cadenas petèssan ! Que s’i caliá arrapar ! Cada còp, qu’èra un combat, op ! Mès eth monde j’èran atelats, ara epòca. Qu’avián de bonis parelhs de bestiar, qué.
1’39 1’58
Aué, a çò deth a un ; eth endeman, a çò deth aute. Aquò, n’aviás cap besonh de l’anar demandar ath vesin. Qu’ac sabiá ara avança que caliá vénguer enà hèr aquò. Qu’èra atau. Que haiá partida dera solidaritat dera epòca, qué.
2’00 2’42
A Piulet, que venguián eths dera Monja, dera Sèrra e de par’quí, deths quartièrs : Era Cauçada e tot aquò. E òc, que caliá monde pr’amor, nosauts, en aviám cap tròp. Qu’aviám ua petiva proprietat mès eth vesin que n’aviá mès pr’amor que haiá gran a Escolís e Bèthvéder, pr’aiquí-enlà, a Aucon… Qu’avián un putain de garbèr ! Aquí que caliá monde e, de còps, que l’acabàvam cap eth diá. Que caliá dus diás enà bàter ! Talament qu’eth monde, a casa sua, i volián cap anar pr’amor que i aviá tròp de trebalh. Que caliá pujar eths sacs. Que haián 150 m en ame eths sacs sus era esquiá e, de còps, que’s haián pregar. E donc, qu’èra atau. Ja’s haiá quan mèma !
VOC : un arrepruèr (un provèrbe)
853 : segar
00’03 1’00
Nà segar, que’s haiá plan ara man pr’amor que segavan entram eths hautins. Eth blat, que’u semiàvam entram eths arrengs de vit, vit nauta : eths hautins. E que’s haiá ara man : ara dalha o ara hauç. E eras pèças un pòc mès granas que’s haián ara dalhusa ; après, que venguec era liusa. Mès, de tota manièra, mèma dabans de dalhar dab era dalhusa, que haiám eth passatge ara man, ath torn dera pèça, nà non pas esclahar eth blat, que haiám eth passatge deth parelh, deth bestiar, en ame era dalha, era hauç. Qu’amassàvam aquò. Après, que haiám eth torn en ame era dalhusa o era liusa. Mès, autrament, que’s haiá tot ara man : estacar ara man en ame liasses, en ame ficèlas, endòrtas. Qu’èra eth trebalh deras hemnas. Mès, de còps, dejós un gavèth, que i trobavas ua brava vipèra tanben ! E que’t haiá hericar, e, sabes !
854 : hèr eths liasses
00’03 0’53
Eths liasses, que les haiám en ame era palha longa. Que la haiám trempar. Eth maitin, que l’amassàvam en ame era arrosada e que la haiám trempar. Que caliá cap que’s copèssa nà poder hèr eths nudèths. E après, qu’aviám ua calhiva en ame un crochet ath cap enà hèr eth nudèth mès, jo, n’ac è cap plan hèt, aquò. Qu’ac è vist a hèr mès ac è cap hèt, comprengues. Après, quan batiám, que copavan aquò, tot que passava ena batusa. Caliá cap tirar era ficèla, ni era endòrta. Era palha deth liàs que partiá en ame era palha, era garba qué. Qu’èra avient, eths liasses, pr’amor d’aquò. Eras endòrtas, que las caliá amassar, eras ficèlas tanben : podián cap passar ena batusa. Eths liasses qu’èra avient. Mès qu’èra long a hèr. Qu’ac caliá preparar ara avança. Que caliá palha longa e umida, trenda, que volessa nuderar…
1’07 1’53
preparar era cort abans de bàter
Enà bàter, eras corts n’èran cap ni godronadas, ni cimentadas. Que las bosàvam. Ua setmana abans, que caliá amarar bosa en ua semau, bosa e aiga. Hèr ua pasta e esténer aquò ena cort, en ame un rasclet. Que haiá coma s’èra godronada. E que fotiám era batusa aquí-dessús e atau que podiám balejar eth gran. Qu’èra lis. Qu’èra lis a fèt, coma s’èra taloshat. Ua cocha de bosa, de 3 o 4 cm, que i aviá ena cort pr’amor eras corts qu’èran pleias de calhaus, d’arrodèras, comprengues. Pr’amor, eth gran, no’u caliá cap pèrder. Que’u caliá amassar e, après, amassar eths àvets e tot. Qu’èra mès avient quan èra lis. Autrament, voliá cap córrer, eth arrestèth.
1’56 2’43
Eth garbèr : parèlh. Alavetz, que i aviá eth garbèr e era garbèra. Eth garbèr qu’èra arredon e ponchut. Que caliá botar lenha dejós, bròcs, nà non pas qu’era garba toquèssa per tèrra ena umiditat, ena aiga : ua espèça de planchèr. Que haiám en ame vielhis cabirons e vielhas barras d’acacià. E bastir aquò de garba, en tot arrodar. Un garbèr qu’èra rond e qu’acabava en punta. Qu’acabava en punta. Que hè que, mèma se plaviá, que’s banhava cap, qué. Que caliá plaçar era garba coma en ua saumeta ena pèça, qué. E ua garbèra qu’èra carrat, contra ua paret. Qu’èra carrat mès, ara fin, qu’acabàvam en punta quan mèma pr’amor dera ploja, tostemps parèlh, pr’amor qu’èra dehòra. Ac caperàvam cap.
2’49 3’36
Ja i èra era batusa, a aquera epòca. Ath debut, jo, qu’è conegut un pòc eras batusas a machina a vapor e, après, qu’arribèren eths tracturs. Eths Lanz e era batusa. Mès i èra cap era prèssa. Que haiám un palhèr, un palhèr, en ame era palha que cagava era batusa, qué. Après, qu’arribèc era prèssa. Que huc un progrès. Que hérem balas carradas, estacadas en ame un fil de fèr. Que las caliá pujar, que las caliá voludar. Que pesavan 200 kg mès, enfin, que i aviá tostemps tipes qu’avián eras espatlas solidas nà hè’u-ac. Eths sacs de gran tanben, que les caliá carrejar, pujar-les en eths solèrs, peras escalas. E eths sacs que haián 80 kg tanplan e que caliá monde solide nà estujar tot aquò en eths solèrs.
3’44 4’08
[Eths bateires] qu’èran tres o quate en país. Certènis qu’avián tostemps eths mèmas clients mès d’autis qu’èran un pòc… un pòc ahamats. De còps, que’s panavan eths clients deth un ath aute. Que haián ath prumèr qu’arribava ena cort. Que’t plaçavan era batusa a duas oras deth maitin. Que t’anavan plaçar era batusa en ame era net, ath clar de lua, nà non pas qu’era auta se placèssa eth maitin, comprengues.
4’13 fin
J’arribava, j’arribava que s’i fótia eth huec. Eras correjas que cauhavan e aqueris tracturs Lanz tanben qu’escopián, de còps, un punhat de pitas. A casa, un còp, qu’arribèc. Que foteren eth huec en garbèr. En tot plaçar era batusa, que haián escopir aqueth Lanz. Qu’èran contentis de hèr véder sortir pitas mès, a un moment dat, eth garbèr que’s botèc a ahumar e que calec pujar vite en ame escalas enà estohar tot aquò, nà non fóter eth huec ena garba.
855
00’03 1’05
Que caliá calar [era batusa] e eras corts qu’èran tostemps pengentas, tostemps pengentas pr’amor qu’ac cau de nivèu a fèt. Que cau entraucar. Que caliá entraucar eras arròdas de naut e calar eras arròdas de baish e que caliá qu’estèssa de nivèu a fèt. Autrament, marchava cap coma cau. Eth gran que se n’anava sus eth bòrd dera machina. Que haián de salis traucs enas corts, de còps ! Eths clients n’èran cap tròp contentis ! Que las levavan en ame eth cric. Qu’avián de gròssis crics : crics de batusa, crics a manivèla, en buès, nà calar e tot. J’èra un trebalh de plaçar ua batusa ! Que i botavan un moment pr’amor eras corts qu’èran petivas. De còps, que caliá catar ua broa nà poder manubrar, que caliá destraucar ua sèga. Eras corts qu’èran petivas e qu’èra matériel un pòc gròs e long, aquò, tanplan. Qu’ac tiràvam en ame dus o tres parelhs enà pujà’u-ac peths arrampalhons, peras corts tanben. Que pesava. N’èram cap abituats a aqueth matériel.
1’09 1’35
Quan venguián bàter a Piulet, atencion ! Que caliá tres parelhs enà pujar eras còstas. E que començàvam de pujar era batusa. Après, que pujàvam era prèssa. Dus parelhs de buòus e un parelh de vacas, que i aviá, nà tirar tot aquò ! Sabes, caliá cap qu’eras cadenas petèssan ! Que s’i caliá arrapar ! Cada còp, qu’èra un combat, op ! Mès eth monde j’èran atelats, ara epòca. Qu’avián de bonis parelhs de bestiar, qué.
1’39 1’58
Aué, a çò deth a un ; eth endeman, a çò deth aute. Aquò, n’aviás cap besonh de l’anar demandar ath vesin. Qu’ac sabiá ara avança que caliá vénguer enà hèr aquò. Qu’èra atau. Que haiá partida dera solidaritat dera epòca, qué.
2’00 2’42
A Piulet, que venguián eths dera Monja, dera Sèrra e de par’quí, deths quartièrs : Era Cauçada e tot aquò. E òc, que caliá monde pr’amor, nosauts, en aviám cap tròp. Qu’aviám ua petiva proprietat mès eth vesin que n’aviá mès pr’amor que haiá gran a Escolís e Bèthvéder, pr’aiquí-enlà, a Aucon… Qu’avián un putain de garbèr ! Aquí que caliá monde e, de còps, que l’acabàvam cap eth diá. Que caliá dus diás enà bàter ! Talament qu’eth monde, a casa sua, i volián cap anar pr’amor que i aviá tròp de trebalh. Que caliá pujar eths sacs. Que haián 150 m en ame eths sacs sus era esquiá e, de còps, que’s haián pregar. E donc, qu’èra atau. Ja’s haiá quan mèma !
Créateur
Jean-Paul Ferré, enquêteur
Source
09[SL-Be-Bp]
Éditeur
Eth Ostau Comengés
Date
24 juillet 2010
Format
Texte/html
Langue
gascon
Type
Texte
Spatial Coverage
Laynat (Taurignan-Castet)
Person Item Type Metadata
Birth Date
14/06/1947
Birthplace
Betchat
Collection
Citer ce document
Jean-Paul Ferré, enquêteur, “Collectage de Pierre (Betchat),” Oralitat de Gasconha, consulté le 22 novembre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/694.