Collectage de Claude (Montgauch)
Dublin Core
Titre
Collectage de Claude (Montgauch)
Abstract
Sujet
Agriculture -- aspects économiques
Elevage (aspects économiques)
Description
801
00’37 1’39
Era prumèra segada que’s haiá ara dalha : eras entradas, qu’aperavan. Qu’é eth torn deth camp. Que’s haiá ara dalha, nà poder passar era dalhusa en ame eth rastèth. Après, que remassàvam. Qu’ac caliá escartar. Eth gavèth, que’u botàvam sus eth costat e, quan èra acabat eth camp, qu’estacàvam eths garbòts. Qu’èran botadis sus eth costat nà pode’u-ac estacar en ame un liet. Eth liet que’s haiá en tòrcer eth cap. E, après, qu’ac botàvam un o dus diás coma aquò, nà deishar secar un pòc, pasqué, a uns còps, que i aviá un pòc d’èrba, un pòc de salas èrbas. E après, qu’ac arremassàvam per dotzenas. Que haiám dotzenas en crotz o quilhadas, n’impòrta quin. Enfin, cada region qu’aviá sa faiçon. Mès qu’èra mès avient, après, enà cargar eras carretas e nà portar eth diá que remassàvam era garba e que haiám eth garbèr.
1’40 2’01
Eth garbèr que’s haiá coma ua pera. Que començavas baish, hèr dus o tres rengs e, après, toujours, era garba un pòc quilhada, de tala faiçon que, quan plaviá, era aiga non rentrava cap. E après, que s’acabava coma un peron. Diminuar a cada reng, a cada reng e diminuar. Alavetz aquò que podiá demorar un o dus meses sense tocà’u-ac. Que podiá hèr maishant temps, tocava cap arren. [Après, que caliá que bevan.]
2’03 2’17
Qu’arribava era batusa pasqué era batusa que haiá eth torn deth vilatge. E alavetz, era vèlha, era batusa que venguiá. Que la caliá installar plan coma cau, aquí, de tala faiçon, eth tractor o eth motur. Que depen se qui aviá ara epòca.
2’18 3’36
[E alavetz, aquí] eth diá de bàter, qu’èra un pòc trebalh mès qu’èra ua hèsta quan mèma. Era prumèra de[ras] causas, que començàvam d’ora. Aquò, qu’èra era prumèra de[ras] causas. Après, a nau oras o nau e mieja : eth dejunar. Qu’èra classique, aquò. Que balhava un còp de foet enà acabar d’arribar ara fin dera jornada. Bon, après, enà meddiá o ua ora, quan aviám enveja de dinnar, que dinnàvam e, après, selon eth trebalh que demorava, que tornàvam atacar entrò que hussa acabat. Après, cada-un que partissiá deth sièu costat e, ath torn dera batusa, que caliá netejar ethçò que i demorava : de àvets e de palha pasqué que caliá hèr era palhèra e un flòc de causas. E eth blat, que’u caliá pujar en solèr. E’s botava cap n’impòrta on alavetz que i aviá tipes costauds que pleiavan un sac de, facilament, 80 kg. E que les caliá botar sus era espatla e pujar-les en solèr. N’èra cap mès… Que caliá pujar en solèr e anà’u-ac botar en solèr. Qu’èra ua corvada, aquò, mès que causishián toujours tipes costauds, aquí, sabes. Voilà. Aquò, qu’èra era prumèra chose. Après, cada-un que tornava partir a çò d’un vesin, anar hèr era tornada dera batusa. Que seguishiám era batusa. Qu’èra – quin te diguerè ? – un truc familial que’s passava en familha, tot eth vilatge, qué. Voilà.
3’45 4’18
[Ara epòca] que seguishiás era batusa coma seguishes era familha, qué. Voilà. Que’s caliá adujar, qué. Qu’èra eth problèma e atau que i aviá monde tot eth torn dera batusa pasqué que caliá monde ! Caliá facilamentas 10 a 15 personas. En plus, eras hemnas : hèr eth repèish e après que servishián. E eras hemnas que haián passar de qué béver : eth pòrro o era gorda. Que caliá hèr eth torn deth chose, que’s haián passar eth pòrro e tot aquò. Alavetz, aquí, qu’èran eras hemnas que se n’ocupavan. [Voilà.]
4’57 5’33
Après, un còp qu’aviám hèt chose, o se n’i demorava tròp, qu’ac caliá remassar ara man o que i aviá un aute sistème : que i amenàvam eras aucas. Qu’aviám aucas toujours, ara campanha. Qu’engreishàvam aucas enà hèr eth con•hit e nà botar en consèrva e tot aquò. Alavetz que las engreishàvam e que las amenàvam en restoth pasqué, un còp qu’é dalhat, que s’apèra un restoth. Alavetz, en restoth, que i amenàvam eras aucas e, jo, qu’èra gafet e eras mièvas sòrs, que i anàvam guardar eras aucas. Que i amenàvam eras aucas e, eras, que remassavan eth gran que demorava. Atau, s’i perdiá cap arren. [Voilà.]
5’39 6’25
Après era dalhusa, qu’é estat era liusa. Après era liusa, qu’é vengut eth « gran tòp » pasqué, abans, caliá cap bàter tant qu’eth blat n’èra cap coma cau. Dusièmamentas, era liusa qu’èra un truc tot a fèt extraordinari, ara epòca. Caliá cap mès estacar, que’s haiá era ficèla, tot aquò. Bon, après aquò, qu’é arribat era muassonusa-batusa. Mès, aquò, qu’é estat era revolucion completa. Aquò, en un espaça de arren du tout, qu’amassavas eth blat sense t’ocupar d’arren. Voilà. Tandís qu’era liusa, que caliá encara bàter. Tandís que, en ame era muassonusa-batusa, que t’ac haiá tot d’un còp. Solamentas, que caliá eth gran a punt. Caliá cap que hussa banhat o umide. Autramentas, era muassonusa marchava cap coma cau, qué. Que caliá que hussa sec. [Voilà.]
6’31 7’02
Que caliá hèr era plaça. Dejà, que començavas de la preparar [era cort] en ame eths garbèrs que hasiám enà arremassar era garba. Quan i èra, jo, ara fèrma, aquí [a Montgaug], que i aviám quate garbèrs. Que’n botàvam dus de cada costat, de tala faiçon que caliá alimentar era batusa deths dus costats. E alavetz, e après, que caliá netejar era cort, que caliá pro de plaça nara palhèra, nà tirar eths àvets e eths tipes enà botar eth gran e tot un flòc de causas, qué.
7’06 7’58
Era cort, en principi, que cercàvam ua plaça de nivèu, qué. E i a endrets que caliá calar era batusa en ame calas a dreta, a gausha. Qu’ac caliá botar tot de nivèu, qué. Que demandava un flòc de temps. Mès, enas granas fèrmas, qu’èra avient. Qu’èra un platèu, aquí, e qu’aviás lèu hèt de montar era batusa pasqué, se n’èra pas de nivèu era batusa, vis a vis deth tractor o deth motur, era correja que sautava. Alavetz tot aquò qu’èra preciós. Qu’èra ua misa ath punt, ath depart, pendent mieja ora, que calculavan tot e era vitessa e tot enà après. Alavetz, un còp qu’èra prèst, aquí, que caliá partir ! Cada-un sa plaça, eth a un que pujava sus era batusa nà copar, desmontar eths liets, nà botar era garba en batur. E après, eths a uns ara palha, eths autis ath gran, eths autis aths àvets pasqué eth blat que dèisha partir era « pulpa » qu’apèran. Alavetz, aquò, qu’ac caliá desgatjar ara man.
802
00’01 0’32
Eth blat, porgar… Que’u porgàvam selon ce que’n voliám hèr. S’èra nà tornar balhar nath bestiar, a dreta, a gausha, no’u porgàvam cap. E que’u porgàvam nà’u hèr mòler pasqué, ara epòca, qu’òm se hasiá eth pan. Alavetz, aquò, qu’ac caliá netejar. Que i aviá un porgader que passava, un tipe que passava en ame un porgader. Que porgava eth blat. Alavetz, a aqueris moments, que’u podiás portar ara mòla e que haiás era hariá. E era hariá, après, qu’òm se haiá eth pan.
0’32 1’27
Eth pan de menatge, ara epòca, qu’èra quauquarren d’importent. [Que hasiám*] pan de sèt o uet kg, que’m rapèli, jo. D’a uns còps, podián cap passar era pòrta deth horn ! E aquò que durava… Un pan que durava uet diás. Qu’èra un régal. E, abans de hèr eth pan, que l’òm i botava coquetas, que s’apèra, nà saber era calor deth horn. E, ara fin deth pan, quan èra sortit, qu’òm atrapava dus paèrs de pomas, qu’òm las i botava daguens. Eth horn qu’èra encara caud e que haiám madurar aqueras pomas, coma s’òm las haiá còser ath pè deth huec. Alavetz aquò que s’aperava eths capons. Qu’èra un régal, aquò ! Que minjavas d’aquò, qu’aviás pomas qu’èran cuetas ara calor normala, qué. Qu’èra un régal tot aquò e que durava pendent uet diás. Uet-dètz diás.
* chevauchement avec question JPF
803 : mòler e hèr eth pan
hèr mòler eth blat ena mòla – un present nath molièr –– cèrner era hariá – eras diferentas categorias de hariá – hèr eth pan : eth levame, alugar eth horn era vèlha, botar era pasta en eths palhassons – ahornar – survelhar en ame ua bogia
00’37 1’39
Era prumèra segada que’s haiá ara dalha : eras entradas, qu’aperavan. Qu’é eth torn deth camp. Que’s haiá ara dalha, nà poder passar era dalhusa en ame eth rastèth. Après, que remassàvam. Qu’ac caliá escartar. Eth gavèth, que’u botàvam sus eth costat e, quan èra acabat eth camp, qu’estacàvam eths garbòts. Qu’èran botadis sus eth costat nà pode’u-ac estacar en ame un liet. Eth liet que’s haiá en tòrcer eth cap. E, après, qu’ac botàvam un o dus diás coma aquò, nà deishar secar un pòc, pasqué, a uns còps, que i aviá un pòc d’èrba, un pòc de salas èrbas. E après, qu’ac arremassàvam per dotzenas. Que haiám dotzenas en crotz o quilhadas, n’impòrta quin. Enfin, cada region qu’aviá sa faiçon. Mès qu’èra mès avient, après, enà cargar eras carretas e nà portar eth diá que remassàvam era garba e que haiám eth garbèr.
1’40 2’01
Eth garbèr que’s haiá coma ua pera. Que començavas baish, hèr dus o tres rengs e, après, toujours, era garba un pòc quilhada, de tala faiçon que, quan plaviá, era aiga non rentrava cap. E après, que s’acabava coma un peron. Diminuar a cada reng, a cada reng e diminuar. Alavetz aquò que podiá demorar un o dus meses sense tocà’u-ac. Que podiá hèr maishant temps, tocava cap arren. [Après, que caliá que bevan.]
2’03 2’17
Qu’arribava era batusa pasqué era batusa que haiá eth torn deth vilatge. E alavetz, era vèlha, era batusa que venguiá. Que la caliá installar plan coma cau, aquí, de tala faiçon, eth tractor o eth motur. Que depen se qui aviá ara epòca.
2’18 3’36
[E alavetz, aquí] eth diá de bàter, qu’èra un pòc trebalh mès qu’èra ua hèsta quan mèma. Era prumèra de[ras] causas, que començàvam d’ora. Aquò, qu’èra era prumèra de[ras] causas. Après, a nau oras o nau e mieja : eth dejunar. Qu’èra classique, aquò. Que balhava un còp de foet enà acabar d’arribar ara fin dera jornada. Bon, après, enà meddiá o ua ora, quan aviám enveja de dinnar, que dinnàvam e, après, selon eth trebalh que demorava, que tornàvam atacar entrò que hussa acabat. Après, cada-un que partissiá deth sièu costat e, ath torn dera batusa, que caliá netejar ethçò que i demorava : de àvets e de palha pasqué que caliá hèr era palhèra e un flòc de causas. E eth blat, que’u caliá pujar en solèr. E’s botava cap n’impòrta on alavetz que i aviá tipes costauds que pleiavan un sac de, facilament, 80 kg. E que les caliá botar sus era espatla e pujar-les en solèr. N’èra cap mès… Que caliá pujar en solèr e anà’u-ac botar en solèr. Qu’èra ua corvada, aquò, mès que causishián toujours tipes costauds, aquí, sabes. Voilà. Aquò, qu’èra era prumèra chose. Après, cada-un que tornava partir a çò d’un vesin, anar hèr era tornada dera batusa. Que seguishiám era batusa. Qu’èra – quin te diguerè ? – un truc familial que’s passava en familha, tot eth vilatge, qué. Voilà.
3’45 4’18
[Ara epòca] que seguishiás era batusa coma seguishes era familha, qué. Voilà. Que’s caliá adujar, qué. Qu’èra eth problèma e atau que i aviá monde tot eth torn dera batusa pasqué que caliá monde ! Caliá facilamentas 10 a 15 personas. En plus, eras hemnas : hèr eth repèish e après que servishián. E eras hemnas que haián passar de qué béver : eth pòrro o era gorda. Que caliá hèr eth torn deth chose, que’s haián passar eth pòrro e tot aquò. Alavetz, aquí, qu’èran eras hemnas que se n’ocupavan. [Voilà.]
4’57 5’33
Après, un còp qu’aviám hèt chose, o se n’i demorava tròp, qu’ac caliá remassar ara man o que i aviá un aute sistème : que i amenàvam eras aucas. Qu’aviám aucas toujours, ara campanha. Qu’engreishàvam aucas enà hèr eth con•hit e nà botar en consèrva e tot aquò. Alavetz que las engreishàvam e que las amenàvam en restoth pasqué, un còp qu’é dalhat, que s’apèra un restoth. Alavetz, en restoth, que i amenàvam eras aucas e, jo, qu’èra gafet e eras mièvas sòrs, que i anàvam guardar eras aucas. Que i amenàvam eras aucas e, eras, que remassavan eth gran que demorava. Atau, s’i perdiá cap arren. [Voilà.]
5’39 6’25
Après era dalhusa, qu’é estat era liusa. Après era liusa, qu’é vengut eth « gran tòp » pasqué, abans, caliá cap bàter tant qu’eth blat n’èra cap coma cau. Dusièmamentas, era liusa qu’èra un truc tot a fèt extraordinari, ara epòca. Caliá cap mès estacar, que’s haiá era ficèla, tot aquò. Bon, après aquò, qu’é arribat era muassonusa-batusa. Mès, aquò, qu’é estat era revolucion completa. Aquò, en un espaça de arren du tout, qu’amassavas eth blat sense t’ocupar d’arren. Voilà. Tandís qu’era liusa, que caliá encara bàter. Tandís que, en ame era muassonusa-batusa, que t’ac haiá tot d’un còp. Solamentas, que caliá eth gran a punt. Caliá cap que hussa banhat o umide. Autramentas, era muassonusa marchava cap coma cau, qué. Que caliá que hussa sec. [Voilà.]
6’31 7’02
Que caliá hèr era plaça. Dejà, que començavas de la preparar [era cort] en ame eths garbèrs que hasiám enà arremassar era garba. Quan i èra, jo, ara fèrma, aquí [a Montgaug], que i aviám quate garbèrs. Que’n botàvam dus de cada costat, de tala faiçon que caliá alimentar era batusa deths dus costats. E alavetz, e après, que caliá netejar era cort, que caliá pro de plaça nara palhèra, nà tirar eths àvets e eths tipes enà botar eth gran e tot un flòc de causas, qué.
7’06 7’58
Era cort, en principi, que cercàvam ua plaça de nivèu, qué. E i a endrets que caliá calar era batusa en ame calas a dreta, a gausha. Qu’ac caliá botar tot de nivèu, qué. Que demandava un flòc de temps. Mès, enas granas fèrmas, qu’èra avient. Qu’èra un platèu, aquí, e qu’aviás lèu hèt de montar era batusa pasqué, se n’èra pas de nivèu era batusa, vis a vis deth tractor o deth motur, era correja que sautava. Alavetz tot aquò qu’èra preciós. Qu’èra ua misa ath punt, ath depart, pendent mieja ora, que calculavan tot e era vitessa e tot enà après. Alavetz, un còp qu’èra prèst, aquí, que caliá partir ! Cada-un sa plaça, eth a un que pujava sus era batusa nà copar, desmontar eths liets, nà botar era garba en batur. E après, eths a uns ara palha, eths autis ath gran, eths autis aths àvets pasqué eth blat que dèisha partir era « pulpa » qu’apèran. Alavetz, aquò, qu’ac caliá desgatjar ara man.
802
00’01 0’32
Eth blat, porgar… Que’u porgàvam selon ce que’n voliám hèr. S’èra nà tornar balhar nath bestiar, a dreta, a gausha, no’u porgàvam cap. E que’u porgàvam nà’u hèr mòler pasqué, ara epòca, qu’òm se hasiá eth pan. Alavetz, aquò, qu’ac caliá netejar. Que i aviá un porgader que passava, un tipe que passava en ame un porgader. Que porgava eth blat. Alavetz, a aqueris moments, que’u podiás portar ara mòla e que haiás era hariá. E era hariá, après, qu’òm se haiá eth pan.
0’32 1’27
Eth pan de menatge, ara epòca, qu’èra quauquarren d’importent. [Que hasiám*] pan de sèt o uet kg, que’m rapèli, jo. D’a uns còps, podián cap passar era pòrta deth horn ! E aquò que durava… Un pan que durava uet diás. Qu’èra un régal. E, abans de hèr eth pan, que l’òm i botava coquetas, que s’apèra, nà saber era calor deth horn. E, ara fin deth pan, quan èra sortit, qu’òm atrapava dus paèrs de pomas, qu’òm las i botava daguens. Eth horn qu’èra encara caud e que haiám madurar aqueras pomas, coma s’òm las haiá còser ath pè deth huec. Alavetz aquò que s’aperava eths capons. Qu’èra un régal, aquò ! Que minjavas d’aquò, qu’aviás pomas qu’èran cuetas ara calor normala, qué. Qu’èra un régal tot aquò e que durava pendent uet diás. Uet-dètz diás.
* chevauchement avec question JPF
803 : mòler e hèr eth pan
hèr mòler eth blat ena mòla – un present nath molièr –– cèrner era hariá – eras diferentas categorias de hariá – hèr eth pan : eth levame, alugar eth horn era vèlha, botar era pasta en eths palhassons – ahornar – survelhar en ame ua bogia
Créateur
Jean-Paul Ferré, enquêteur
Source
09[SL-LS-Sc]
Éditeur
Eth Ostau Comengés
Date
24 juillet 2010
Format
Texte/html
Langue
gascon
Type
Texte
Spatial Coverage
Laynat
Person Item Type Metadata
Birth Date
06/09/1937
Birthplace
Montgauch
Collection
Citer ce document
Jean-Paul Ferré, enquêteur, “Collectage de Claude (Montgauch),” Oralitat de Gasconha, consulté le 30 octobre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/696.