Collecte d’Emile 1 (Betchat)
Dublin Core
Titre
Collecte d’Emile 1 (Betchat)
Abstract
Sujet
Noël
Carnaval
Charivari
Guerre mondiale (1939-1945) -- Bals clandestins
Saint-Jean (fête)
Description
860
00’05 : Nadau > hèr vesilha (pas de vianda abans era messa de miejanet) ; era messa de miejanet ; eth soc ena shumenèia ; ethçò qu’avián eths dròlles nà Nadau
2’20 : era Candelèra (hèsta de Bagert) ; dicton virar eras oelhas dera horèra
3’07 : eths Carnavalhs que passavan peras maisons (1) > PBL VENT
862
00’00 : eths Carnavalhs (2) : panar un longuet en tot passar
2’51 : Sent Joan > un hagòt d’eisherments ; eth tison (era crotz darrèr era pòrta) ; era benediccion deth curè ; sautar eth huec
4’17 : eths bals clandestins pendent era 2da GM > era musica ; eras sandalas perdudas peth camin ; dançar en un empòrgi
6’00 : eras oelhas > toner-las eth 1èr de mag ; pujar-la nara montanha eth 1èr de junh (Vic de Sòs) ; en ivèrn que guardavan eras deth pastor ; que las guardavan peras bodigas de Montaut abans que i plantèssan sapins
863 : segar e bàter
00’05
E ben, quan segàvam, jo, que’m bremba que segàvam, dam era hauç, qu’aperàvam. Après, que venguec que segàvam dam era dalha, era dalha de copar era èrba, mès que i caliá botar un arrestèth, qu’aperàvam, nà hèr càger eth chose. Que prenguiám ua larjor atau, tot còp. Après, que venguec era dalhusa. E, après era dalhusa – mès longtemps après ! – après, que venguec era liusa. E, après era liusa, que venguec era famusa moassonusa : que moassonàvam ena pèça, que mo’n portàvam eth gran a casa, qué. Oui. Mèma, un còp èra, que pressàvam era palha tanben pr’amor, abans, era palha, que l’entràvam en vrac, que haiám un palhèr. Après, que venguec que la pressàvam e, après, que caliá botar era palha daguens, qué.
1’13
Que i caliá híger quauqu’uns accesuèras de demès. Que i botàvam un aute assièti alavetz que n’i aviá un que’s botava sus eth sièti… Enfin, que n’i aviá un qu’amiava eras vacas, eths buòus, devant o dam eras guidas. Eth aute que’s botava sus eth aute sièti nà hèr càger eth blat sus era barra de copa. Darrèr era barra de copa, que i aviá un arrestèth enà arretenguer-la. Alavetz, quan èra pro plei : crac ! Que deishàvam càger era chose e, après, que tornàvam arrecomençar. Cada quate o cinc passes, que haiám un gavèth, qu’aperàvam. E que i caliá quauqu’un ath darrèr. Que’u possava per costat enà poder tornar passar après, qué. Tandís qu’era liusa, era, que segava, qu’estacava e qu’ac getava per costat. Que hè que non genava cap, qué. Oui. Era liusa qu’èra un gròs progrès !
864 : segar e bàter
0’07
Que caliá hèr eths gavèths e, après, que caliá hèr liasses. Dam duas tijas de blat ; après, dam ua calhiva, que caliá vitjar e que passàvam dejós : clac. Que haiám ua garba, qu’aperàvam, qué. E après, que haiám eras dotzenas, dotze garbas, atau, qué. Voilà. Oh, j’èra un trebalh ! J’èra un trebalh...
00’33
E quin vos ac vau explicar ? Qu’é 12 garbas. Que caliá crosar quate garbas coma aquò e que caliá botar eth cabelh enà dessús, un pòc en penta, nà qu’era ploja s’esgotèssa. Que las crosàvam. 4 tot còp, quate tot còp, entrò 12, qué. Era darrèra, que la caliá botar deth costat que venguiá era ploja, qué. Atau, que s’esgotava, qué. Mès ja’s banhavan quan mèma. Las i caliá deishar tròp quan mèma. Mès enfin qu’acabava de s’assecar, qué.
1’15
Mèma ath darrèr, se i aviá dròlles petits o n’impòrta, que les haiám amassar eths cabelhs, ath travès dera pèça. Oh, i aviá cap gaspilhatge coma ara ! Uè, quan copàvam eth blat tanben, que’u caliá copar arràs ! Tant avath que’s podiá, qué. E’u caliá cap copar en aquera nautor… Oh, qu’ac amassàvam tot !
865
00’05 : Deishàvam cap pèrder arren. Qu’ac amassàvam tot, qué : eras palhas e tot. Tot, tot, qu’ac amassàvam. E après, soen, qu’amassàvam era garba, que haiám un garbèr, qu’aperàvam. Qu’ac bastishiám coma un palhèr mès que caliá botar eras garbas atau nà que s’esgotèssa. E après, eth diá de bàter – que batiám ena cort – que haiám un palhèr. Eth gran, que’u botàvam en eths sacs e entrà’u aquiu. Mès qu’èra fèrme, eth gran ! Que i aviá sacas en papèr, en aquera epòca. En tela ! Que hè qu’eth aire que i passava, qué. Tandís que, quan i èran eths sacs en papèr o en plastica, que’u caliá voidar e voludà’u, autrament que s’escauhava. PBL VENT SUS ERA FIN
866
00’00 : Mèma eth diá de bàter, que caliá era cort qu’estèssa pròpa tanben. Pr’amor, eth diá de bàter, qu’ac amassàvam tot, qu’amassàvam tot eth gran ! Deishàvam cap pèrder eth gran. E òc, de còps, non haiám cap un garbèr, qu’aperàvam. Que botàvam era èrba, era garba, en un truat, sabes, o en un engart. Alavetz, pardí, que la caliá amiar ara batusa. Pr’amor, ara batusa, que i èra eth montapalha, que haiám eth palhèr, qu’aperàvam, qué. J’èra… Mès que i aviá monde peras maisons. [que s’ajudavan. Oui, oui] A cada maison, que i aviá cinc o siés personas, qué voletz ! Eth monde que s’adujavan, enter vesins, qué. De còps, que i aviá duas batusas que marchavan : ua aciu en quartièr, a Vernadat, e ua autra a Montaut. Ara, après, en darrèra, que calec eths dus quartièrs nà hè’n marchar ua. Encara qu’èra just ! PBL VENT SUS ERA FIN
867
0’10 : Que i botàvam bosa ena cort, nà qu’estèssa plan lisa, nà poder amassar eth gran, après. Pr’amor n’èran cap godronadas, eras corts. De còps, que i aviá calhaus gròssis atau. Alavetz que i botàvam bosa nà pode’u-ac amassar, après. Òc. E òc ! Mès deishàvam cap pèrder arren en aqueth moment !
868
0’16 : E ben, que haiám ua maison eth maitin e ua autra pera vrespada, en principi. Alavetz, coma vos digui, que haiám vénguer era garba, que la caliá amiar, que la caliá amiar sus era batusa e, aquí, que caliá des·hèr eth liàs, qu’aperàvam. Après, que la passàvam daguens, aquí. E, devant era batusa, que i aviá eth montapalha, qu’aperàvam, que l’envoiava en palhèr. En palhèr, que s’i caliá botar a tres o quate : adobar era palha. [Mès qu’èra toujours eth mèma cinemà, aquí tanben. Que caliá hèr un pòc. Mès prenguiá cap bric d’umiditat.] Prenguiá cap bric d’umiditat ! Que i caliá plantar un piquet ath mieg. Aquò, qu’èra eth palhèr, qu’aperàvam. E que n’i aviá que haián eth palhèr en longor. Qu’ac aperavan era palhèra. Que botavan duas o tres barras, qué. J’èra un trebalh aquò tanben. Eth gran, eth gran, que’u botàvam en eths sacs, sus eth còth. Que’u pujàvam en solèr, aquí-naut.
1’25 : Que haiám, eth nombre de sacs que deviám hèr, ua trentiá de sacs, a pu prèts, en moièna. 35, 25… enfin, qu’arrodava un pòc pr’aquiu, qué. Alavetz, de temps en temps, que i aviá quauqu’un que haiá un pòc mès. Tè, qu’aviás en çò de Durroux, aquiu, que n’avián un pòc mès, eris, qué. Era fèrma qu’èra mès grana, qué. Qu’avián quauquas annadas d’avança sus eths autis, qué. Pr’amor, dejà, ara epòca, qu’aviám 5-6 bèstias. E aquí, que n’i aviá dejà 10 o 12. Qu’avián un pòc mès d’avança, qué.
869
0’18 : anar nara hèira de Sent Guironç nà véner lenha ; 5 oras de camin ; minjar un mòs a meddiá ; dus parelhs enà pujar nà Sent Líser ; anar véner eths vedèths ena Plaça des Capots ; eths maquinhons
3’20 : eths marchands d’estòfa de Vernadat ; de bèras maisons (vent) ; eras vueturas qu’avián
870
0’00 : eth pan ; balhar eth blat nara requisicion e crompar de maishant pan ; hèr mòler a Prat pendent era 2da GM ; eths gendarmas tanben que i anavan ; sèrner era hariá e hèr eth pan a casa ; cada maison qu’aviá son horn
3’07 : perqué haián autant de blat
Fòrça que haián eth pan a casa, que consomavan eth blat, qué. Que haián eth pan e, après, enaras bèstias tanben. Que’s servissián deth gran, qué. Eth blat, se’u balhàvam enà certènas bèstias, que’u haiám trempar, hè’u aholar. Autrament, eras bèstias e’u podián cap digerar. Eras gariás e tot aquò… Que’n balhàvam un pòc enà tot, qué.
3’35 : perqué arrestèren de hèr blat
4’15 : eths bateires
Que venguiá de Prat. Un que l’aperàvam Anolh – Bornasa, que l’aperàvam – o alavetz a Blanca, ath Tuc, que n’avián ua batusa tanben : Ernèst. Que haiá eth torn pr’aquiu, qué. Oui, qu’èran eris que haiá eth torn. Qu’èra principalament eths de Prat, aquiu, que venguián pr’amor Ernèst deth Tuc, aquí, qu’aviá ua gròssa machina. Non podiá cap passar pertot. A Culeta, que haián blat. I podiá cap anar en ame era sua machina. Podiá cap passar en camin, qué.
4’57 : pagar eth bateire
5’21 : sèrner era hariá, era baruta
6’20 : qu’arrepresenta eth patuès ? lenga apresa a casa ; pas parlar patuès ena escòla ; era lenga deras campanhas (mèma eth medacin que parlava patuès) ; aué ? ; eth occitan n’é cap eth nòste patuès
00’05 : Nadau > hèr vesilha (pas de vianda abans era messa de miejanet) ; era messa de miejanet ; eth soc ena shumenèia ; ethçò qu’avián eths dròlles nà Nadau
2’20 : era Candelèra (hèsta de Bagert) ; dicton virar eras oelhas dera horèra
3’07 : eths Carnavalhs que passavan peras maisons (1) > PBL VENT
862
00’00 : eths Carnavalhs (2) : panar un longuet en tot passar
2’51 : Sent Joan > un hagòt d’eisherments ; eth tison (era crotz darrèr era pòrta) ; era benediccion deth curè ; sautar eth huec
4’17 : eths bals clandestins pendent era 2da GM > era musica ; eras sandalas perdudas peth camin ; dançar en un empòrgi
6’00 : eras oelhas > toner-las eth 1èr de mag ; pujar-la nara montanha eth 1èr de junh (Vic de Sòs) ; en ivèrn que guardavan eras deth pastor ; que las guardavan peras bodigas de Montaut abans que i plantèssan sapins
863 : segar e bàter
00’05
E ben, quan segàvam, jo, que’m bremba que segàvam, dam era hauç, qu’aperàvam. Après, que venguec que segàvam dam era dalha, era dalha de copar era èrba, mès que i caliá botar un arrestèth, qu’aperàvam, nà hèr càger eth chose. Que prenguiám ua larjor atau, tot còp. Après, que venguec era dalhusa. E, après era dalhusa – mès longtemps après ! – après, que venguec era liusa. E, après era liusa, que venguec era famusa moassonusa : que moassonàvam ena pèça, que mo’n portàvam eth gran a casa, qué. Oui. Mèma, un còp èra, que pressàvam era palha tanben pr’amor, abans, era palha, que l’entràvam en vrac, que haiám un palhèr. Après, que venguec que la pressàvam e, après, que caliá botar era palha daguens, qué.
1’13
Que i caliá híger quauqu’uns accesuèras de demès. Que i botàvam un aute assièti alavetz que n’i aviá un que’s botava sus eth sièti… Enfin, que n’i aviá un qu’amiava eras vacas, eths buòus, devant o dam eras guidas. Eth aute que’s botava sus eth aute sièti nà hèr càger eth blat sus era barra de copa. Darrèr era barra de copa, que i aviá un arrestèth enà arretenguer-la. Alavetz, quan èra pro plei : crac ! Que deishàvam càger era chose e, après, que tornàvam arrecomençar. Cada quate o cinc passes, que haiám un gavèth, qu’aperàvam. E que i caliá quauqu’un ath darrèr. Que’u possava per costat enà poder tornar passar après, qué. Tandís qu’era liusa, era, que segava, qu’estacava e qu’ac getava per costat. Que hè que non genava cap, qué. Oui. Era liusa qu’èra un gròs progrès !
864 : segar e bàter
0’07
Que caliá hèr eths gavèths e, après, que caliá hèr liasses. Dam duas tijas de blat ; après, dam ua calhiva, que caliá vitjar e que passàvam dejós : clac. Que haiám ua garba, qu’aperàvam, qué. E après, que haiám eras dotzenas, dotze garbas, atau, qué. Voilà. Oh, j’èra un trebalh ! J’èra un trebalh...
00’33
E quin vos ac vau explicar ? Qu’é 12 garbas. Que caliá crosar quate garbas coma aquò e que caliá botar eth cabelh enà dessús, un pòc en penta, nà qu’era ploja s’esgotèssa. Que las crosàvam. 4 tot còp, quate tot còp, entrò 12, qué. Era darrèra, que la caliá botar deth costat que venguiá era ploja, qué. Atau, que s’esgotava, qué. Mès ja’s banhavan quan mèma. Las i caliá deishar tròp quan mèma. Mès enfin qu’acabava de s’assecar, qué.
1’15
Mèma ath darrèr, se i aviá dròlles petits o n’impòrta, que les haiám amassar eths cabelhs, ath travès dera pèça. Oh, i aviá cap gaspilhatge coma ara ! Uè, quan copàvam eth blat tanben, que’u caliá copar arràs ! Tant avath que’s podiá, qué. E’u caliá cap copar en aquera nautor… Oh, qu’ac amassàvam tot !
865
00’05 : Deishàvam cap pèrder arren. Qu’ac amassàvam tot, qué : eras palhas e tot. Tot, tot, qu’ac amassàvam. E après, soen, qu’amassàvam era garba, que haiám un garbèr, qu’aperàvam. Qu’ac bastishiám coma un palhèr mès que caliá botar eras garbas atau nà que s’esgotèssa. E après, eth diá de bàter – que batiám ena cort – que haiám un palhèr. Eth gran, que’u botàvam en eths sacs e entrà’u aquiu. Mès qu’èra fèrme, eth gran ! Que i aviá sacas en papèr, en aquera epòca. En tela ! Que hè qu’eth aire que i passava, qué. Tandís que, quan i èran eths sacs en papèr o en plastica, que’u caliá voidar e voludà’u, autrament que s’escauhava. PBL VENT SUS ERA FIN
866
00’00 : Mèma eth diá de bàter, que caliá era cort qu’estèssa pròpa tanben. Pr’amor, eth diá de bàter, qu’ac amassàvam tot, qu’amassàvam tot eth gran ! Deishàvam cap pèrder eth gran. E òc, de còps, non haiám cap un garbèr, qu’aperàvam. Que botàvam era èrba, era garba, en un truat, sabes, o en un engart. Alavetz, pardí, que la caliá amiar ara batusa. Pr’amor, ara batusa, que i èra eth montapalha, que haiám eth palhèr, qu’aperàvam, qué. J’èra… Mès que i aviá monde peras maisons. [que s’ajudavan. Oui, oui] A cada maison, que i aviá cinc o siés personas, qué voletz ! Eth monde que s’adujavan, enter vesins, qué. De còps, que i aviá duas batusas que marchavan : ua aciu en quartièr, a Vernadat, e ua autra a Montaut. Ara, après, en darrèra, que calec eths dus quartièrs nà hè’n marchar ua. Encara qu’èra just ! PBL VENT SUS ERA FIN
867
0’10 : Que i botàvam bosa ena cort, nà qu’estèssa plan lisa, nà poder amassar eth gran, après. Pr’amor n’èran cap godronadas, eras corts. De còps, que i aviá calhaus gròssis atau. Alavetz que i botàvam bosa nà pode’u-ac amassar, après. Òc. E òc ! Mès deishàvam cap pèrder arren en aqueth moment !
868
0’16 : E ben, que haiám ua maison eth maitin e ua autra pera vrespada, en principi. Alavetz, coma vos digui, que haiám vénguer era garba, que la caliá amiar, que la caliá amiar sus era batusa e, aquí, que caliá des·hèr eth liàs, qu’aperàvam. Après, que la passàvam daguens, aquí. E, devant era batusa, que i aviá eth montapalha, qu’aperàvam, que l’envoiava en palhèr. En palhèr, que s’i caliá botar a tres o quate : adobar era palha. [Mès qu’èra toujours eth mèma cinemà, aquí tanben. Que caliá hèr un pòc. Mès prenguiá cap bric d’umiditat.] Prenguiá cap bric d’umiditat ! Que i caliá plantar un piquet ath mieg. Aquò, qu’èra eth palhèr, qu’aperàvam. E que n’i aviá que haián eth palhèr en longor. Qu’ac aperavan era palhèra. Que botavan duas o tres barras, qué. J’èra un trebalh aquò tanben. Eth gran, eth gran, que’u botàvam en eths sacs, sus eth còth. Que’u pujàvam en solèr, aquí-naut.
1’25 : Que haiám, eth nombre de sacs que deviám hèr, ua trentiá de sacs, a pu prèts, en moièna. 35, 25… enfin, qu’arrodava un pòc pr’aquiu, qué. Alavetz, de temps en temps, que i aviá quauqu’un que haiá un pòc mès. Tè, qu’aviás en çò de Durroux, aquiu, que n’avián un pòc mès, eris, qué. Era fèrma qu’èra mès grana, qué. Qu’avián quauquas annadas d’avança sus eths autis, qué. Pr’amor, dejà, ara epòca, qu’aviám 5-6 bèstias. E aquí, que n’i aviá dejà 10 o 12. Qu’avián un pòc mès d’avança, qué.
869
0’18 : anar nara hèira de Sent Guironç nà véner lenha ; 5 oras de camin ; minjar un mòs a meddiá ; dus parelhs enà pujar nà Sent Líser ; anar véner eths vedèths ena Plaça des Capots ; eths maquinhons
3’20 : eths marchands d’estòfa de Vernadat ; de bèras maisons (vent) ; eras vueturas qu’avián
870
0’00 : eth pan ; balhar eth blat nara requisicion e crompar de maishant pan ; hèr mòler a Prat pendent era 2da GM ; eths gendarmas tanben que i anavan ; sèrner era hariá e hèr eth pan a casa ; cada maison qu’aviá son horn
3’07 : perqué haián autant de blat
Fòrça que haián eth pan a casa, que consomavan eth blat, qué. Que haián eth pan e, après, enaras bèstias tanben. Que’s servissián deth gran, qué. Eth blat, se’u balhàvam enà certènas bèstias, que’u haiám trempar, hè’u aholar. Autrament, eras bèstias e’u podián cap digerar. Eras gariás e tot aquò… Que’n balhàvam un pòc enà tot, qué.
3’35 : perqué arrestèren de hèr blat
4’15 : eths bateires
Que venguiá de Prat. Un que l’aperàvam Anolh – Bornasa, que l’aperàvam – o alavetz a Blanca, ath Tuc, que n’avián ua batusa tanben : Ernèst. Que haiá eth torn pr’aquiu, qué. Oui, qu’èran eris que haiá eth torn. Qu’èra principalament eths de Prat, aquiu, que venguián pr’amor Ernèst deth Tuc, aquí, qu’aviá ua gròssa machina. Non podiá cap passar pertot. A Culeta, que haián blat. I podiá cap anar en ame era sua machina. Podiá cap passar en camin, qué.
4’57 : pagar eth bateire
5’21 : sèrner era hariá, era baruta
6’20 : qu’arrepresenta eth patuès ? lenga apresa a casa ; pas parlar patuès ena escòla ; era lenga deras campanhas (mèma eth medacin que parlava patuès) ; aué ? ; eth occitan n’é cap eth nòste patuès
Créateur
Jean-Paul Ferré, enquêteur
Source
JPF-09[SL-Be-Fy]
Éditeur
Eth Ostau Comengés
Date
21/07/2010
Format
Texte/html
Langue
gascon
Type
Texte
Spatial Coverage
Betchat
Collection
Citer ce document
Jean-Paul Ferré, enquêteur, “Collecte d’Emile 1 (Betchat),” Oralitat de Gasconha, consulté le 30 octobre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/699.