Collectage d'Eugénie 1 - (Sentein-09)
Dublin Core
Titre
Collectage d'Eugénie 1 - (Sentein-09)
Abstract
Sujet
Mines (sites d'extraction)
Centrales hydroélectriques
Immigration
Travail - Espagne
Noël
Description
RL-09[CC-Se-Be1-1]
0'15 Sobriquet maison – çò de Viron a Eilia de Baish – maridada a Eilia de Naut, en çò deth Hilhon – son òme que s'aperava Bernier tanben, n'a pas cambiat de nom
01'00 Idem Eilia – en çò deth Ranc, deth Sord, deth Cotèth, deth Botèr, Charron, deth Carrau – Eilia de Naut : Bernatèu, Joaniquet, Marcon, deth Bruc – eth Sobriquet d'André Estremé, eth Bruc, que ven de Riu Sec
02'15 Intime – sa mair que venguia de Riu Sec, qu'èra eretèra e qu'avian fòrça tèrras – sa pair que trebalhava ena mina
02'32 Toponymie – Ribèra de Santenh – eth Pont, Frechendet, Angladas, Vencaret, Bòrda d'Espanha, eth Plairàs, era Parada, eth Os, Soèl, Carrèra, eth Mortís e eth Còth de Ros, devath eth Còth de Riu de Naut – Eilia de Baish e de Naut, eras Cojonas, Riu Sec e Laspe, Estoeu de Baish, deth Mieg e era Morèra Roja – e Rosès
03'50 Territoire – 1 ora entà baishar d'Eilia entà Santenh a pè – era, n'avia pas arren, tostemps a pè – qu'avian crompat ua 2CV son òme – quan se barrèc era mina, que partiren entà Tolosa eth monde
04'45 industrie – mina – qu'èra «bonne» enà mina – qu'i èra estada entà Mr e Mme Darnet, Rudan – entà 5 directurs – Darnets, era montanha qu'èra lor
05'45 Idem – idem – 2 oras de camin entà pujar dinc ath Ventalhon – avant, qu'i èra ua mina en Espanha, après eth Pòrt d' Urets – que trebalhavan eth mineraie ena Planha, en Plan d'Ambèr – quan trobèren era mina deth Ventalhon, que deishèren era d'Urets – ua ora de marcha dinc ara Planha, quin cau hèr per anar dinc ath Pòrt d'Urets – Au, Comedan, Urets e eth Pòrt d'Urets
07'10 Idem – idem – era Malh de Bulard
07'50 Idem – idem – que i a encara mineraie ath Ventalhon – mes que barrèren eth passatge – quan non marchèc pas mès, Santenh que hoc acabat – après, non i avec pas mès qu'era tèrra – portar era èrba sus eth cap, soenhar eras vacas dab era nhèu
09'40 Industrie – usinas dera EDF – qu'anavan cercar era aiga tath estanh d'Arrenh – ara, aquera usina qu'ei telecomandada dempuish Tolosa – en temps, qu'i a avia 4 o 5 maisons a 2 menatges per maison, qu'èra bien laguens – qu'ac arrinquèren, qu'ei pèc, qu'auria podut servir – eras granas maisons de cap ara usina, que las avian començadas mes pas acabadas
11'20 Idem – mina de Bulard – son gran pair qu'i èra chef minur dab son pair (a Eugénie) – qu'èra dangerós e loenh – autanlèu era retirada, son pair que's moric
12'10 Idem – Idem – Ventalhon – eths d'Eilia qu'i hadian estivar eras oelhas – son pairin qu'èra chef minur aciu haut, que'u perpausèc d'anar véir era mina, ce quin èra – qu'avia 15 ans – qu'i anèc, mes qu'avec pòur – qu'entenian eths còps de mina laguens, quina heror
13'15 Idem – idem – idem – estrangèrs : portugués, espanhòus – francési qu'èran mèslèu ath Bocard ena Laveria – ath Bulard, que venguian de lonh tanben per trebalhà'i
14'10 Idem – idem – que comencèc de trebalhar a 12 ans – entà passar eth certificat, que calia portar un parelh de polets ara regenta, o dar les-i sòuses – n'ac podian pas pagar – sa pair que portavan era lèt a Mme Darnet - qu'avian venut era mina mes eths obrèrs qu'avian enterrat eth mineraie entà aver mès de sòuses – mes que s'escrollèc dab era net
15'45 Idem – idem – que poderia tornar marchar ua dia, mes se torna a marchar, que serà un maishant signe pr'amor qu'i a d'autas causas autant importentas – qu'ei dur, sonque entà pujar, 2 oras e n'avian pas eth dret de pujar peth cable – està's 15 dias a haut, mes mès devaravan, mès devia tornar pujar !
RL-09[CC-Se-Be1-2]
0'00 Seguida
0'10 Industrie – mina – eras familhas deths estrangèrs que demoravan ath Bocard
0'30 Idem – idem – quin ho engatjada coma goja – non tornava pas marchar era mina, mes son pair qu'èra encargat de guarar-la – sa mair non volia pas mes son pair, si – Mme Darnet que la volia amiar dab era a Tolosa, quan arrestèren mes que sabec son òme n'ac voleria pas, alavetz, que demorèc en Biròs
01'55 Idem – idem – grèvas – pas guaire pr'amor qu'avian pòur que s'arrestèssa era mina – e que podian trebalhar era tèrra e ena mina – qu'avian mès de moneda – que podian pagar estudis aras dròllas, autament n'aurian pas podut pagar era escòla
02'55 idem – usina EDF – dejà dit
03'25 Idem – mina – arrepaish dera Sta Barba – son òme n'i anava pas – son bèu pair que trebalhava ena usina
04'30 Idem – idem – eth mineraie que devarava dab camions deth Bocard dinc a St Guironç – eth tramway qu'i èra – quan avia hèt era confirmacion, qu'èra partida peth tram dinc a Castilhon
05'25 Idem – idem – son òme qu'èra contable en Bocard – quan barrèc, qu'anèc trebalhar ena usina de Hontar (coma obrèr, ça'm sembla)
06'25 Evolucion – Eilia cambiat ? - eras maisons que son arrengadas ara – qu'a vengut monde estrangèr – a Eilia de Naut, duas familhas de París
08'10 Idem – paisatge – tant que i a bestiar, qu'anirà
08'55 Aiga – que l'anavan cercar en riu – n'avian pas aiga a Eilia – après, que heren un laveder, e ua hont (?)
09'40 Evolucion – maisons parisencas d'Eilia de Naut
11'00 Pastoralisme – eth os – dijà, eth país n'ei pas tròp avient... - n'ei cap ua bona causa – cap mès trebalh – que's pensa que non n'i aurà pas mès
11'40 Industrie – minas – qu'i avia òr totun, barrejat en mineraie
12'25 Sobriquets maisons Eilia – era Vielassa – Laspe : eth Chico e eth Cotèth – Morèra Roja : Vidau, Guilhèm, Pieretas, Guilhemon, eth Daurat, Gaspard, Joanet
13'15 Sobriquets quartièr – eths Aurisis, mes no's bremba pas – Barroèra qu'èra Laspe e Riu Sec – no's bremba pas per Eilia
13'55 Pastoralisme – Espanha – non – que las calia guarar tà que non passèssan delà
14'35 Idem – idem – a Barradòs – d'un temps vielh, òc – qu'i èran eths oelhèrs
15'00 Idem – que panavan oelhas en montanha puishque non i avia pas oelhèr a haut – pendent un temps, que las avian botadas a Erce
RL-09[CC-Se-Be1-3]
0'10 Elevage – vacas : era Gascona, era deth país – ua auta tanben
0'30 Idem – oelhas – un shinhau de tot – hòrt oelhas en país en temps
01'00 Idem – eth os
01'55 Société – travaux saisonniers – dalhadas - son gran pair qu'i èra anat – qu'anava a Bagergue
02'45 Idem – contrabanda – que'us portavan licors – per Vathmala, e peth Biròs – de cap a Bulard, que's hadian
04'15 Idem – rivalitat entre eths vilatges dera Ribèra – non – mes dab Antràs, òc – que volian aprofitar de Santenh – qu'èran a despart – ara, que son totis partits aciu
05'55 Société – travaux sainonniers – vrenhar ? - non
06'00 Intime – sa hilha e son hilh
06'55 Arreligion – Montgarri – qu'i anavan, e eth contrari tanben – en autobús, qu'i èra anada
08'10 lenga – que parlan coma en Biròs en Aran
08'50 Guerre 40 – marcat nèr pera montanha – no'n heren cap, eris
09'30 Idem – passurs – deth costat de Bòrda mèslèu – sustot era Valea d'Orla
10'45 Hèstas – Nadau – non minjavan cap de vianda, letatges – era sopa de nadau : pan, lèit e hormatge – tara missa de miejanet, n'i anavan pas sovent, qu'èra tròp lonh
12'05 Société – eretar – sovent tres generacions – eris ena maison, qu'i èran gran pair, gran pair, bèra mair, bèu pair, e eris – ce quin èra sa bèra mair – d'autas, que volian èster a casa, e botar eras bèras hilhas entà dehòra
14'05 St Joan- un hoc – un arbe – totis qu'ac hadian – après, que s'acabèc
15'10 Croyance – bruishas – qu'i credian – era Malombra
RL-09[CC-Se-Be1-4]
0'10 Lenga – mèma gascon entre Eilia e Santenh – a Antràs, non sap pas guaire
0'40 Société – ententa entre vilatges – que s'ajudava, e era mina (eth emplec e era moneda) que portava aquera ententa
01'15 Lenga – patoès – dab eths de son atge, tostemps – aprés eth francés ena escòla – mes ath Bocard, que l'avia aprés avant
02'00 Idem – idem avénguer – era lenga qu'ei perduda – ara, non comprenen pas mès – que'm sembla que tad era, tornèssa eth patoès, tornèssa era misèra
«Ja vos èi dit tot çò que sabia»
0'15 Sobriquet maison – çò de Viron a Eilia de Baish – maridada a Eilia de Naut, en çò deth Hilhon – son òme que s'aperava Bernier tanben, n'a pas cambiat de nom
01'00 Idem Eilia – en çò deth Ranc, deth Sord, deth Cotèth, deth Botèr, Charron, deth Carrau – Eilia de Naut : Bernatèu, Joaniquet, Marcon, deth Bruc – eth Sobriquet d'André Estremé, eth Bruc, que ven de Riu Sec
02'15 Intime – sa mair que venguia de Riu Sec, qu'èra eretèra e qu'avian fòrça tèrras – sa pair que trebalhava ena mina
02'32 Toponymie – Ribèra de Santenh – eth Pont, Frechendet, Angladas, Vencaret, Bòrda d'Espanha, eth Plairàs, era Parada, eth Os, Soèl, Carrèra, eth Mortís e eth Còth de Ros, devath eth Còth de Riu de Naut – Eilia de Baish e de Naut, eras Cojonas, Riu Sec e Laspe, Estoeu de Baish, deth Mieg e era Morèra Roja – e Rosès
03'50 Territoire – 1 ora entà baishar d'Eilia entà Santenh a pè – era, n'avia pas arren, tostemps a pè – qu'avian crompat ua 2CV son òme – quan se barrèc era mina, que partiren entà Tolosa eth monde
04'45 industrie – mina – qu'èra «bonne» enà mina – qu'i èra estada entà Mr e Mme Darnet, Rudan – entà 5 directurs – Darnets, era montanha qu'èra lor
05'45 Idem – idem – 2 oras de camin entà pujar dinc ath Ventalhon – avant, qu'i èra ua mina en Espanha, après eth Pòrt d' Urets – que trebalhavan eth mineraie ena Planha, en Plan d'Ambèr – quan trobèren era mina deth Ventalhon, que deishèren era d'Urets – ua ora de marcha dinc ara Planha, quin cau hèr per anar dinc ath Pòrt d'Urets – Au, Comedan, Urets e eth Pòrt d'Urets
07'10 Idem – idem – era Malh de Bulard
07'50 Idem – idem – que i a encara mineraie ath Ventalhon – mes que barrèren eth passatge – quan non marchèc pas mès, Santenh que hoc acabat – après, non i avec pas mès qu'era tèrra – portar era èrba sus eth cap, soenhar eras vacas dab era nhèu
09'40 Industrie – usinas dera EDF – qu'anavan cercar era aiga tath estanh d'Arrenh – ara, aquera usina qu'ei telecomandada dempuish Tolosa – en temps, qu'i a avia 4 o 5 maisons a 2 menatges per maison, qu'èra bien laguens – qu'ac arrinquèren, qu'ei pèc, qu'auria podut servir – eras granas maisons de cap ara usina, que las avian començadas mes pas acabadas
11'20 Idem – mina de Bulard – son gran pair qu'i èra chef minur dab son pair (a Eugénie) – qu'èra dangerós e loenh – autanlèu era retirada, son pair que's moric
12'10 Idem – Idem – Ventalhon – eths d'Eilia qu'i hadian estivar eras oelhas – son pairin qu'èra chef minur aciu haut, que'u perpausèc d'anar véir era mina, ce quin èra – qu'avia 15 ans – qu'i anèc, mes qu'avec pòur – qu'entenian eths còps de mina laguens, quina heror
13'15 Idem – idem – idem – estrangèrs : portugués, espanhòus – francési qu'èran mèslèu ath Bocard ena Laveria – ath Bulard, que venguian de lonh tanben per trebalhà'i
14'10 Idem – idem – que comencèc de trebalhar a 12 ans – entà passar eth certificat, que calia portar un parelh de polets ara regenta, o dar les-i sòuses – n'ac podian pas pagar – sa pair que portavan era lèt a Mme Darnet - qu'avian venut era mina mes eths obrèrs qu'avian enterrat eth mineraie entà aver mès de sòuses – mes que s'escrollèc dab era net
15'45 Idem – idem – que poderia tornar marchar ua dia, mes se torna a marchar, que serà un maishant signe pr'amor qu'i a d'autas causas autant importentas – qu'ei dur, sonque entà pujar, 2 oras e n'avian pas eth dret de pujar peth cable – està's 15 dias a haut, mes mès devaravan, mès devia tornar pujar !
RL-09[CC-Se-Be1-2]
0'00 Seguida
0'10 Industrie – mina – eras familhas deths estrangèrs que demoravan ath Bocard
0'30 Idem – idem – quin ho engatjada coma goja – non tornava pas marchar era mina, mes son pair qu'èra encargat de guarar-la – sa mair non volia pas mes son pair, si – Mme Darnet que la volia amiar dab era a Tolosa, quan arrestèren mes que sabec son òme n'ac voleria pas, alavetz, que demorèc en Biròs
01'55 Idem – idem – grèvas – pas guaire pr'amor qu'avian pòur que s'arrestèssa era mina – e que podian trebalhar era tèrra e ena mina – qu'avian mès de moneda – que podian pagar estudis aras dròllas, autament n'aurian pas podut pagar era escòla
02'55 idem – usina EDF – dejà dit
03'25 Idem – mina – arrepaish dera Sta Barba – son òme n'i anava pas – son bèu pair que trebalhava ena usina
04'30 Idem – idem – eth mineraie que devarava dab camions deth Bocard dinc a St Guironç – eth tramway qu'i èra – quan avia hèt era confirmacion, qu'èra partida peth tram dinc a Castilhon
05'25 Idem – idem – son òme qu'èra contable en Bocard – quan barrèc, qu'anèc trebalhar ena usina de Hontar (coma obrèr, ça'm sembla)
06'25 Evolucion – Eilia cambiat ? - eras maisons que son arrengadas ara – qu'a vengut monde estrangèr – a Eilia de Naut, duas familhas de París
08'10 Idem – paisatge – tant que i a bestiar, qu'anirà
08'55 Aiga – que l'anavan cercar en riu – n'avian pas aiga a Eilia – après, que heren un laveder, e ua hont (?)
09'40 Evolucion – maisons parisencas d'Eilia de Naut
11'00 Pastoralisme – eth os – dijà, eth país n'ei pas tròp avient... - n'ei cap ua bona causa – cap mès trebalh – que's pensa que non n'i aurà pas mès
11'40 Industrie – minas – qu'i avia òr totun, barrejat en mineraie
12'25 Sobriquets maisons Eilia – era Vielassa – Laspe : eth Chico e eth Cotèth – Morèra Roja : Vidau, Guilhèm, Pieretas, Guilhemon, eth Daurat, Gaspard, Joanet
13'15 Sobriquets quartièr – eths Aurisis, mes no's bremba pas – Barroèra qu'èra Laspe e Riu Sec – no's bremba pas per Eilia
13'55 Pastoralisme – Espanha – non – que las calia guarar tà que non passèssan delà
14'35 Idem – idem – a Barradòs – d'un temps vielh, òc – qu'i èran eths oelhèrs
15'00 Idem – que panavan oelhas en montanha puishque non i avia pas oelhèr a haut – pendent un temps, que las avian botadas a Erce
RL-09[CC-Se-Be1-3]
0'10 Elevage – vacas : era Gascona, era deth país – ua auta tanben
0'30 Idem – oelhas – un shinhau de tot – hòrt oelhas en país en temps
01'00 Idem – eth os
01'55 Société – travaux saisonniers – dalhadas - son gran pair qu'i èra anat – qu'anava a Bagergue
02'45 Idem – contrabanda – que'us portavan licors – per Vathmala, e peth Biròs – de cap a Bulard, que's hadian
04'15 Idem – rivalitat entre eths vilatges dera Ribèra – non – mes dab Antràs, òc – que volian aprofitar de Santenh – qu'èran a despart – ara, que son totis partits aciu
05'55 Société – travaux sainonniers – vrenhar ? - non
06'00 Intime – sa hilha e son hilh
06'55 Arreligion – Montgarri – qu'i anavan, e eth contrari tanben – en autobús, qu'i èra anada
08'10 lenga – que parlan coma en Biròs en Aran
08'50 Guerre 40 – marcat nèr pera montanha – no'n heren cap, eris
09'30 Idem – passurs – deth costat de Bòrda mèslèu – sustot era Valea d'Orla
10'45 Hèstas – Nadau – non minjavan cap de vianda, letatges – era sopa de nadau : pan, lèit e hormatge – tara missa de miejanet, n'i anavan pas sovent, qu'èra tròp lonh
12'05 Société – eretar – sovent tres generacions – eris ena maison, qu'i èran gran pair, gran pair, bèra mair, bèu pair, e eris – ce quin èra sa bèra mair – d'autas, que volian èster a casa, e botar eras bèras hilhas entà dehòra
14'05 St Joan- un hoc – un arbe – totis qu'ac hadian – après, que s'acabèc
15'10 Croyance – bruishas – qu'i credian – era Malombra
RL-09[CC-Se-Be1-4]
0'10 Lenga – mèma gascon entre Eilia e Santenh – a Antràs, non sap pas guaire
0'40 Société – ententa entre vilatges – que s'ajudava, e era mina (eth emplec e era moneda) que portava aquera ententa
01'15 Lenga – patoès – dab eths de son atge, tostemps – aprés eth francés ena escòla – mes ath Bocard, que l'avia aprés avant
02'00 Idem – idem avénguer – era lenga qu'ei perduda – ara, non comprenen pas mès – que'm sembla que tad era, tornèssa eth patoès, tornèssa era misèra
«Ja vos èi dit tot çò que sabia»
Créateur
Lassalle Renaud, enquêteur
Eth Ostau Comengés, producteur
Source
RL-09[CC-Se-Be1]
Éditeur
Eth Ostau Comengés
Contributeur
Les Biroussans (commanditaire)
Format
Texte/html
Langue
gascon
Type
Texte
Spatial Coverage
Sentein
Person Item Type Metadata
Birth Date
1921
Birthplace
Sentein
Collection
Citer ce document
Lassalle Renaud, enquêteur et Eth Ostau Comengés, producteur, “Collectage d'Eugénie 1 - (Sentein-09),” Oralitat de Gasconha, consulté le 30 octobre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/71.