Collecte de Jean - (Mazères/Salat) 2

Dublin Core

Titre

Collecte de Jean - (Mazères/Salat) 2

Abstract

Sujet

Temps (météorologie) -- Prévision
Vignes
Guerre mondiale (1939-1945) -- Histoire

Description

MF-31[Sa-Maz-Bg-2]2

00’09 : Meteorologia e arreprobèrs – era nhèu – era heret : “Non pòt cap nhevar de heret” – nhevèras – era nhèu que demorava – dejós que posava – era nhèu de heurèr coma era aiga en un paèr –

Glaç de 5cm. d’espessor – era heret – eth monde qu’èran mes arrudis – víver dab era heret – cambiament climatic.

05’38 : Era lua - copar era lenha – decembre dinca marça – era lua blanca (vielha) – auiètar era lua –
07’30 : Arreprobèrs – Sent Andrèu, ça ditz era nhèu, se non m’as vist, ja’m veiràs lèu.

07’51 : Era vinha – podar – mès de 1600 pès – talhar en esperron o en correjada – maduracion e alcòl – estacar dambe bimos – erbejar e trebalh dera vinha – evolucion deth trabalh – sulfatar – butar e descauçar dans eras vinharonas – hotjar – espampoar (tirar çò que non balha) – escabeçar – tiraà’n eras hoelhas entà hèr madurar – vrenhar – Eth cap deth Bòsc – Eth Avidàs – disparicion deras vinhas – vin de 9 o 10 °


MF-31[Sa-Maz-Bg-2]3

00’00 : Era vinha (seguida) – vin portat a Carbona – era conservacion a casa - fermetacion, trasvasar cada 3 meses – “Mès e’u tiras a fin, mès bon ei “ - botar sultitas quan florís era vinha entà que non vire – eth foloèr – varietats d’arradin : plant francés e plan dirèct – 8 varietats ena sua vinha – eras varietats vielhas - Jurançon, Alicanta – vin blanc e vin rosat – ensajar de hèr champanha – vin arrosat (fermentat sense pulpa) – eth monde que s’invitan totis solis entà vénguer vrenhar –

11’42 : Societat – mòda de vita– abans que mos frequantavan mès – a pè o a bicicleta – amassar blat d’Espanha ara man – era vita de ara : ahum ! – espelocar – sechoèr – hèr còder castanhas après eras espelhorcadas – hèvan pas eth menatge tot dia – ua còça de sopa enath can devath dera taula - era aiga – hèr hóner nhèu nà era ruscad –

MF-31[Sa-Maz-Bg-2]4

00’00 : Era aiga – anar ath lavader (seguida) eth praube e eth arriche – ecompeticion entre gròsses propietaris

02’00 : Era vinha – vrenhar de fin seteme a fin octòbre, auèitar era maduritat – que’s vrenha de mes en mes tard (en març que hè encara heret) – En Alsaça que vrenhan abans nosauts.

04’24 : Guèrra 1939-1945 – Servici militari en1947 – eths presoèrs que tornavan en 1945 – son pas desmobiliçat en Alsaça pr’amor qu’avia 3 dròlles – era misèra – minjar topinambors – hèr vénguer porets, canards, pòrcs – en vila qu’an sofèrt – pòrcs Caserièns –

07’25 : Eth pòrc – eths Caserièns qu’avian plan de grèisha – eth anglés qu’avia mens de grèisha – lard de 7 o 8 cm d’espessor (250kg)- un an e miei entà’u hèr vénguer – jotas, naps e pèths de trufas

08’50 : Guèrra 1939-1945 : son pair mobilisat a Obernai (Alsàcia), hèva eth conductor dera motò – eths parents non parlavan tant aths dròlles coma ara – eths presoèrs - un cosin de Bèth-Hag que trebalhava en ua fèrma coma sabia trabalhar era tèrra – STO amagà’s peths bòsques era jornada e cochar eth ser a casa sua – eths Alemans a Bèth-Hag eth 10 de junh 1944 – tirar enes bòsqui -

15 ans eth dia deth 10 de junh –

MF-31[Sa-Maz-Bg-2]5

15 ans ath dia deth 10 de junh 1944.

MF-31[Sa-Maz-Bg-2]5

00’00 : Guèrra 1939-1945 (seguida) – son gran-pair que partic ara Monja – amagà’s peths bòsques – un vielh de Bèth-Hag qu’anava cercar lenha tuat per ua rafala ena esquiá – un aute blaçat ena espatla – duas maisons de cramadas – requisicions deth bestiar – tiquets enath pan – pan hèt ath amagat – partir a 4h. Deth maitin anar mòler a Ròcalaura, horns en cada maison – caliá un “laisser-passer”/passa-pòrts entà poder transportar blat o vin – eths Alemans pujavan jàmes a Bèth-Hag – tuar buòs en bòsc – vianda presque-ben cada dissabte – 30 maquisards – 2 presoèrs oficièrs a Bossens demorats a Bèth-Hag – qu’èra un faus maquís que panava eths parachutas deths autes maquíses (Balestar, Arrecahòrt) – monde enterrat en bòsc de còsta ua cabana. – panar e règlaments de compde –

15’35 : Guèrra 1939-1945 (seguida) – eths collaboraturs – haián atencion a çò que diguián – un de Salias tuat peth maquís de Bèth Hag en plaça d’un milicièn

MF-31[Sa-Maz-Bg-2]6

00’00 :Guèrra 1939-1945 (seguida) – fusilhat e i èster per arren – Liberacion, sonar eras campanas tot era vrespada – eth tornar deths presoèrs – partir tara ocupacion dera Alemanha en 1947 - eths Alemans n’avian pas tròp de qué minjar – Ròca-Corbèra bombardat

MF-31[Sa-Maz-Bg-2]7

00’17 : Sociolingustica – parlar patuès – quauqu’un mot dambe era hemna – eth son darrèr frair que’u compren mès sap cap parlar – patuès entenut a parlar dambe eths sues parents – que’s botèc a parlar de cap a 14 15 ans, sustot dab oncles e tantas que venguian a casa – parlar patuès aué : “Adeshatz, ath proishèn còp” – eth patuès qu’ei fenit a Tolosa – que’s perderà enas campanhas tanben – qu’aimi parlar patuès – mòts que hèn mès arríder en patuès qu’en francés.

Créateur

Mathieu Fauré, enquêteur

Source

MF-31[Sa-Maz-Bj]1

Éditeur

Eth Ostau Comengés

Format

Texte/html

Langue

gascon

Type

Texte

Spatial Coverage

Mazères sur Salat

Person Item Type Metadata

Birth Date

09-11-1927

Birthplace

Betchat (Eth Cantonièr)

Citer ce document

Mathieu Fauré, enquêteur, “Collecte de Jean - (Mazères/Salat) 2,” Oralitat de Gasconha, consulté le 30 octobre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/716.

Formats de sortie