Collecte de Joseph - (Betchat) 2

Collecte de Joseph - (Betchat) 2

Toponymie

Sobriquets (villages)

Chasse

Elevage (cheptel)

Transhumance

Guerre mondiale (1914-1918)

Gascon (sociolinguistique)

00’03 : Noms de maisons neishut a çò de Pau – 24 d’aost 1924 – ethçò deth Bordet (a costat, maisons miejèras) – ethçò deth Craberat (crompat per un Feuillerat, sortit deth Telat a Montaut, qu’aviá trabalhat coma servur a París – ethçò dera Hont (Alabèrt) : garda forestièr, maridatge entre cosins Alabert + Alabert - Eth Tuc (quartièr de Blanca, mès un pòc a part)

09’18 : Era lenha - mestièrs : agricultor , maçon e charpantièr – mestièr après ena armada –obrièr de Dupuy e de Comenges – copar lenha (en tornar ena armada) – entrat ena Resisténcia, partic ara armada après – copar lenha en ivèrn – 1956 1957 trabalhèc en Sarrat dera Monja – ivèrn 1956, tròp de heret, pas pder copar, eth buès qu’èra gelat – hèr lenha dambe eths Ferrèrs e Bascans (Massoquet) – copa en Sarrat Malhòu e en Sarrat dera Monja : 2 copas, 1 afoagèra e 1 copa de venta, copa naths necessitoses dera comuna - tirar un lòt ena meria – a partir de 1956, abolicion d’aqueth sistèma, qu’èra tot nara venta – copar, rotlament cada 20 ans , copa survelhada peths gardas – lissas entà poder debardar, era rama d’un costat eths grumes deth aute – eras pigassas crompadas en Bordau, aTolha – saber poder copar deths dus costats , eth un après et haute, se’n caliá enténer dam eth partenari sus era cadança- copat a 1.40, ateperat e debardat dam eths buòus – era cana : 3.60 de long per 90 de naut – debardat en mes d’aost dame carretas – quan èra acabat de copat, haián uá « craba » : hèr rostir biftèc – tuar uá lèbe en Sarrat dera Farriòla, que heren còder - eras lissas pròpas – eths buòus herrats, tornar-les herrar ara Monja se caliá – eth dera Monja que les suenhava se quauqu’un se haiá mau

22’29 : Caça – era lèbe – anava pas ath sanglièr – eth can de caça –

23’10 : Eth bestiar – vacas – dus parelhs de buòus en activats e un tresau nath rotlament – crompar buòus adultes – raças : gascons , castàs mens rare – Bascans qu’aviá un parelh de castàs – eras goelhas venudas en 1939 ara debuta dera guèrra (tot sol dame sa mair) – eth pastor Tèrramaca (Lamic) – eth goelhèr Lepou – tropèths de 200 o 300 goelhas – anar véder eras goelhas ara montanha – eth camin : Sent Guironç, Massat, Le Pòrt, pujar peth Estanh de Lhers, aquiu cap mès de camin, caliá seguir potèus indicatius – eras marcas deras goelhas – goelhas guardadas eth ivèrn en pagament – deishar totis eths anhèths – d’autis que’s partajavan eths anhèths dameth pastor – eths pastors que venguián en ivèrn, paèrs enà portar eths anhèths sus eth ase – venguiá de Marinhac eras Pèiras – oelhas parcadas enà passar era net (empòrgi) - gafets, que volián tocar eras aurelhas deth ase dam era net, n’avián pas era abituda de véder ases

31’57 : Era sua proprietat : ath torn de casa e esparricada : a Montaut (son pair que n’èra sortit) e a Marsolans a on èra neishuda sa mair –

32’59 : Toponimia : Blanca – Malhaus – Era Bodiga Peluda – Era Hont (187) – Era Leishivèra (trebalhat) – Era pèça deths Casses (trebalhat) – Era Pèira (trebalhat) - Eras Morèras (trebalhat), umide ath hons - Eths Tucòus (bòsc dera comuna) – Eth Montiet, Eth Solelhar – Sarrat Barbut -
Serre, que ven Sarrat en patuès – Eth Sarrat Tòrt, Eth Sarrat dera Monja –Eth Eishart –Arrecornèrs (arriu que hè plecs, arrecornèrs) – Corneron - Eras Gargamèlas – Coma deths Vèrns -
Eth Cebelhon (trebalhat) – Era Còstas, Era Còsta de Naut, Era Còsta de Baish – Eths Bosquets / Eth Bosquet (dera Monja) – Eth arriu de Montaut, deth Gàrro, deths Tucòus (eth nom de càmbia en fonccion de per on passa) – Era Carrau – Era Aubigueta – Eth Prat deth Baron – Pèir d’Aran – Eth prat de Darrèr – Eras Taishoèras – Era maison de Jan-Maria – Pairau (eth lac de Pairau) – eth çò de Pairau( trobar vaishèra, pèiras e teulets en tot laurar ) – Eth Pradet, traças de casaus e de vergèr – Eth Campet – eth hons de Maupelet - eth blat que guiroava enes gavèths – Eth Sarrat Malhòu – Eth pè deth Bosquet – Eras Illas

01’01’07’ : Toponimia (seguida) : Maupelet : Eth hons de Maupelet – abans d’èster sapins qu’èra en bòsc (casses en castanhèrs) – ancian convent, fabrica de teulas ? – un potz carrat maçonat n’ame bricas, ara no’s vetz cap mes, que i a vestigis de bricas – Hajau deths Colomèrs – Era Hajau / Eths Colomèrs –

01’04’19 : Etimologia : Era Hajau / Bèth –Hag (que vende Hag) – bèth temps a Bèth Hag no’s prononçava cap atau – arrecèrcas hètas per un nomat Duroux (hilh deth ancian deputat) – procès entre la famille Duroux et Feuillerat (Bèth-Lòc) – eth informator qu’ensenha eth document deth procès on Bèth-Hag s’escriu Belfaig : f escriuta mès prononçada [h] - eths perròts de Feuillerat que se’n anèren en casau de Duroux

01’07’40 : Toponimia : Era Hajau : que i hags a travèrs, n’ei pas tot casse – Era hont dera Hajau (hèr béver eras vacas) – Eths Colomèrs – Eth clòt deth Sabatèr – Eras Bordassas – Eth Solelhar de Tèrra Roja : tèrra argilosa nà hèr teulas o bricas – Eras Teulariás : traças deths horns (traucs) – Eth clòt deths Castanhèrs (de cap a Puentis) –

01’10’48 : Toponimia : Montaut : Eras còsts de Naut – Eras còstas de Solombric –Eth Montaudet (nom deth bòsc) - Eth arriu de Montaut – Eth Gàrro (bòsc) – Eras Hajòlas – Bruas (Era Barta) – era cabana de Bonzom : que s’i haiá teulas – Hont Cauda (camin de Montaut ara Barta) – Eths Malhòus – Era Malhòla – abeurader nà hèr béver eras vacas : Era plana dera Hont – Eth Tuc (de Montaut (trebalhat) – Eth çò deth Cric - eth camin dera Hont – Eths Solelhars – Eth Eishartòt – Era Obiga / Aubiga – aubiga = prat ath miei deth bòsc ? – Eth clòtde Vidau(aute camin après un esparroament) – Era Tàpia – errors sus eths cadastres mes recents – bastiments que i aviá ara Tàpia – Eth Cabiròu – Eras Aubigassas - Eths Vinhòus – Eth Tronc ( eth devant de Montaut qu’auèita Verdon- Eths Vinhonses / Eths Vinhòus : hautinses e vinhas

01’33’45 : Noms de maisons de Montaut : cada maison qu’aviá son sobriquet : çò deth Chofur - çò deth Telat – çò de Joanina – çò de Reguèina –

01’35’52 : Guèrra 1914-1918 : eth crestaire (de çò de Reguèina), frair de son pair, blaçat ara guèrra de 1914, demorat 48h enterrat per un obús, eth cap dehòra, pensionat a 100 %, qu’aviá perdut eth cap
01’36’35 : Toponimia (seguida) - lavader ath clòt de Vidau – Eth Gran Milan – granja de Soquet crompada peth doctur Emile de Saliás – çò de Soquet – çò deth Petitòt - maison Escaich (sobriquet ?)– çò d’Arreguèina – çò deth Factur o çò deth Portur

01’43’11 : Lenga -que’s defen mès plan en francés qu’en patuès, que’u parlavan francés – aprénguer era lenga a fòrça d’enténer a parlar eths autes – defendut de parlar patuès ara escòla –parla pas patuès dam era sua hemna – era sua hemna sortida de Saurat –

01’44’16 :Toponimia (seguida) – Vernadat – Sharlat – Eth Sarrat – Era Espiçariá (çò de Peirat vengut Genòs) – çò de Durós (nom vielh desbrembat) crompat a un nomat Lagaillarde que huc tuat, que’u panèren eths sòuses e que’u foteren dejós eth acaduc : Eth pont dera Galharda (en pujar Montaut) - Eth Tucòu – Era Sarròla – Eths Aliguèrs ( aliguèr = fr. alisier) – Martinèu – Era Vinha (Eths Vinhasses ?°) - Eth camp de Devant - Eth clòt dera Pruèra - Eths Eishartasses – Era Carrerassa – Micolau (bòsc) – Gota-Mala (sapins) – Era Coma deth Vedin – Martigau – Oelharquèrs – Eth Sarrat – Talhadas de Vediau – Talhadas deth Sarrat – Eth cap deth Lin – Solelhar dera Hajau – Era Vinhassa –

01’57’00 : Toponimia : Eth Jordin, maison desmolida a costat de çò de Brunet (çò deth Lop) – Gaston de Hortiguèr – Verdon – Era Teulariá – Verdon enclavat per Bagert – Eth Clotàs – Era Eishèra (Heishèra ?) – Eths Boirèus – Era carrièra de Sharlat (Eth Casterolòt de Sharlat)- Eth prat de Helip – mòla nath plastre (deth Lop), qu’ac a conegut teulat, gafets que i avián paur – Eras Plastrèras – Eths Bosquets – Eth prat dera Illa – totas eras Illas qu’èran de Culeta, plusiurs hilhas que prenguèren un tròç de tèrra quan se maridèren–

02’06’33 : Lenha - Que hè véder fotòs dera copa n°13 en 1956 en Sarrat dera Monja (jornadas dame eths Ferrèrs e Bascans – 305 carretas – copa 14 : Eth Sarrat-Malhòu ( mes de cap ara Monja)

Jean-Paul Ferré, enquêteur

Eth Ostau Comengés

Texte/html

gascon

Texte

Betchat

14 aout1924

Betchat