Collecte de Marcel - (Arbas)
Dublin Core
Titre
Collecte de Marcel - (Arbas)
Abstract
Sujet
Gascon (sociolinguistique)
Guerre mondiale (1939-1945) -- Occupation
Ours
Relations entre vallées
Description
00'00 : Sobriquets – neishut eth 27-02-1924 ethçò de Cortiva ; ethçò de Garriet ; ethçò dera Quèra – eth noms de maisons s'utilisan cap mès.
00'55 : Sociolinguistica
On avetz aprés a parlar patuès ?
Ò, atau. En país ací. Eths parents que’n parlavan patuès quan mèma mès, dab nosautis, non. E jo, dab certènas personas, que parlava patuès ; dab d’autas, bric.
Nosautis, quan anàvam nara escòla, parlàvam cap patuès. Que n’i a, mainadas que venguian, sabian cap un mot de francés presque, quan arribavan.
Jo, que sò mentat bearnés e mentat d’ací. Era mia mair qu’èra deras Bassas Pireneas. Que venguec bòna, ací, en castèth. E après, que’s maridèc ací.
Se pensatz s’é uá lenga que serà tostemps parlada ?
Eths joesis no’n parlan cap guaire. Nosautis, que n’avem : en parlan cap, tostemps.
Dab eth (eth Shicòt), que’n parlam, patuès.
02'33 : Sobriquets – era sua hemna sortida dethçò d'Arrobèrt - Jo, que demorava athçò de Cortiva mès que sò sortit dethçò deth Valentin.
03'34 : Toponimia : Era Coseranja
Qu’èran prats de familha premor que i a mès de parcèlas… Qu’é ua grana familha, eths Pradèras. Alavetz cadun qu’avia era sua parcèla.
Era pala deth Dòs – Eth Dòs – Eth ombrèr deth Dòs – Era Coma – Coma de Mata
Jo, que i avia un prat : que s’apèra Eth Dòs.
A Panhòla, que i a ua bòrda.
Era Virada (tornant deth ancièn camin de Bertelha)
Bertelha – Era Laca – Eth Sarrat deras Mòlas
A Bertelha, qu’èran viventis d’Arbàs e mòrtis de Hogaron. Que son enterradis en Hogaron e que venguian votar en Arbàs.
Eth Vacalar
Qu’é un prat aquerò tanben. A-Ar-Pm
Eth Talhèr – Era Peiregada – Eth Montanhat – Eth Nòc (Era hont deth Nòc)
Eth Har deth Tret
Que i avia un vielh, quan i guaràvam eras vacas, que i anava hèr pèisher, eth tanben, aquiu. Que i èram mès d’un joés anar guarar eras vacas, par’quí-amont, ara epòca.
Eth Tir Peiruc
13'23 : Era lenha – tir : passatge entà tirar era lenha
En Vidauguèr, aquiu, en comunau, que i avia tirs, ara epòca. Qu’anàvam hèr era lenha en Vidauguèr. Que pagàvam un afoatge, aquiu, cada an, enara comuna. E après, qu’òm hadia ethçò qu’òm volia (…) Que la calia hèr cair [era lenha]. E après, que i avia tirs, passatges qu’avian hèt aquiu enà hèr devarar. Eth dia que volia córrer, qu’anava. Mès eth dia que non volia córrer…
14'17 : Toponimia (seguida) : Era Boisha – Eth Boigàs - Solan - Eth Vidaugèr – Eth Prat deth Harruhag (hont deth Harruhag -) - Era Coma deths Ornèrs – Era Boiga deth Monge – Eth Prat det Pomèr – Era Cascada : Eth Cluc deth Pish
Eth Gotèr deths Matets
19'12 : Sobriquets (Tarrojas) : Ethçò deth Vilet- Ethçò de Danís – Barròu – Eth Tarèr
21'35 : Toponimia : Quartet – Eth Sarradòu – Barradòs – Eras Còrsas – Era Morèra – Eth Castèth (Eth Vergèr)Aquerò, qu’é Eth Castèth, tè, qu’aperam : aqueth gran prat, en faça, aquiu. Coma era maison que l’aperam Eth Castèth, que l’aperam Eth Castèth tanben. Jo, que i è hèt era èrba, en aqueth prat, dab eths mèns parents (…) – Era Calhavèra – Eth Gotèr deth Horquet – Eth Gotèr dera Baó – Eth Montraunièr – Eth Còth dera Hisson (dera Guisson ?) - Era hont deras Comas – Eth Còth deth Heregader – Eras Gatarras – Eths Amargis – Tutèra – Eth Nogaròu – Eth Ritor -
27'44 : Sobriquets de Shinshoret : Eth Shicòt – Ethçò de Carriu– Eth Patatèr – Eth Pinsoto -
29'57 : Toponimia : Eth Boigàs - Trencon – Eth hont deth Arruhat – Era Hont deth Vidauguèr – Eth Shanfrèu – Era Hont deras Podoèras – Era Virada deth Cocut – Eth Montanhac – Era Peiregada – Eth Sarrat-Lis -
34'02 : Sobriquets : era maison contra eth Sarrat-Lis : çò d'Arrobèrt (Robert) – eths çò de Trencon – ethçò de Fernand de Gorga
Ethçò de Trencon (Planca dera Glèisa) :
Era maison de Trencon qu’é on èra era mòla e eth bolangèr, en temps. Que i sò anat, anar cercar pan aquiu e portar gran a mòler (…) Eth molièr que’s servia : punherar, coma didian. Que calia prénguer ethçò que sobrava.
Eth Prat deths Barons - Eth Carreròt deth Higaròu – Etrh Camin de Bertelha
Ethçò de Baron Lisà de Baron
Ethçò de Nartus
Quan hadíam gran, qu’anàvam bàter aquiu, ara aigua.
41'43 : Era misèra - eth vilatge d'Arbàs : eth çò qu'a cambiat– duas classas enas duas escòlas - paisans e un aute mestièr a costat – era misèra : Que trebalhàvam totis era tèrra. Era misèra, quan mèma… Nosautis, que hadíam Eth Castèth, aquiu, a miejas : era èrba e eth arredalh
43'14 : Eths galotèrs – que n'ei dera familha : son gran pair qu'èra galotèr – trabalhar eth noguèr
43'45 : era usina deth Plan d'Atgòla – que I avaia ua linha – eth arressèc - Era Atgòla qu’é a dreta de Gorga, aqueris prats.
45'20 : sharpantièrs e maçons, que n'i avia un flòp – un pilèr de mestièrs en Arbàs
45'41 : era hèira (cada tres meses) : que mos crompava ua coqueta enara hèira
45'56 : eths arressècs de Varat : çò deth Pic damont e ethçò de Copèl (davath) – autas maisons deth quartièr – limita Shenh/Arbàs
47'37 : Omèr deth Corrièr – diferent deth Cantonièr – hadia era diligneça enà anar ara hèira a Salias (ua carreta e duas cavalas)
48'16 : Guèrra de 1939-1945 : que trabalhava en 1944 peths Alemans a Herranh – visitas mès huren pas aperats – anar trabalhar a Bossens o ena exploitacion forestièra – hadian carbon – en tren de dalhar quan arribèren eth Alemans – que viren eth maquisards a devarar – anar amagà's en bòsc de Hogaron – eths Alemans que pugèren peth Montanhat e que traversèren Herranh – ua hemna andicapada que huc amagada darrèr era glèisa – que les viren ath Cap de Milòt – ath ser que se'n tornèc per Vertalha – trobèc ua vaca qu'èra estada requisionada e abandonada -
52'08 : Eth os – que passava per Atgòla : De cap a Gorga, que i a… Era Atgòla, qu’apèran. Aquí-damont, que i avia un tipe qu’avia bucs, abelhas – eth os que's venguia minjar enas abelhas e après qu'arribava dincath camin dera rota que va enaths Esplans (?) – que hadia ua passada – eth sues bucs minjat peth os que i a 3 o 4 ans – eth lops
53'40 : Guèrra de 1914 – eth son gran-pair que tornèc viu -
55'04 : eth molièrs – Era mòla de Trencon
Que n’i avia ua auta [mòla] a Shinshoret tanben, en temps, athçò deth Marquís, en bordura dera arrota, quand òm puja era còsta, aquiu. Qu’é des•hèt. Que i a quauque paret encara (...) Que i avia un arressèc, aquiu.
Pagar eth molièr : que's servian, punherar
Jula dera Bòrdanava que hadia era tornada – un aute bolangèr que venguia de Shenh, Artigue – portava eth pan a Hogaron dam eth shivau
Un bolangèr, que n’avia un pròshi de casa, jo : athçò de Pelon. Jo, que i è anat cercar pan. Enà pagar, qu’avíam ua arrègla atau e alavetz ua òsca, tot còp, en anar cercar eth pan. Eth, que n’avia ua e, nosautis, que n’avíam ua. Que marcàvam atau. E après, qu’anàvam pagar : que pagàvam era lenha o blat… Pagàvam cap tot dia. Ara, ethçò que i avia, quand òm anava cercar eth pan, qu’òm le pesava. Que’u pesavan. Un pan de quilòs. Qu’èra era mòda : quate quilòs.
Eth pan a casa – eth horn ena maison sus era rota de Hogaron (a casa deth son segond hilh) : hèr crostadas, un paquet de monde que i venguian hèr còder – crostadas enara hèsta, en mes de seteme, 2nd dimenge
58'47 : Processions : Eras Arrogacions cada quartièr qu' a un sant : Sent Alòi, Sent Anna, a Planca : Sent Martin, qu'ei en un tròç de paret – A Pelat que n'i avia un aute, que i a aqueth petiu ahèr – Enfant de còr, anar servir era messa abans d'anar ara escòla -
59'58 : Rivaliats entre vilatges : bagarras ame eths d'Arrueda e de Saleish , deth temps de son pair - « Hemna d'Arrueda, vacas d'Arbàs, se te'n amoraishas j'ac pagaràs » - a Arrueda, çò qu'èra maishant, mèma eth vielhis que s'i botavan...
anar a Herran pendent era guerra, restriccion, crompar duas bombonas de vin a Logarra e pujar a pè enà Herranh : era aubèrja de Herranh, aucir un anhèth – eth bal dam Seraphin , que jogava deth viulon sus ua taula -
01'02'57 : Sociolinguistica - era sua hemna que parla o pas patuès – eth joesis parlan cap guaire – parlar dam Emila deth Shicòt
01'04'55 : eras mesuras : Era mesura = 25 l ; eth cocèr = era mentat / era copeta : mes petiu
01'05'28 : era craba : endà pujar eth buès nara sharpanta :
00'55 : Sociolinguistica
On avetz aprés a parlar patuès ?
Ò, atau. En país ací. Eths parents que’n parlavan patuès quan mèma mès, dab nosautis, non. E jo, dab certènas personas, que parlava patuès ; dab d’autas, bric.
Nosautis, quan anàvam nara escòla, parlàvam cap patuès. Que n’i a, mainadas que venguian, sabian cap un mot de francés presque, quan arribavan.
Jo, que sò mentat bearnés e mentat d’ací. Era mia mair qu’èra deras Bassas Pireneas. Que venguec bòna, ací, en castèth. E après, que’s maridèc ací.
Se pensatz s’é uá lenga que serà tostemps parlada ?
Eths joesis no’n parlan cap guaire. Nosautis, que n’avem : en parlan cap, tostemps.
Dab eth (eth Shicòt), que’n parlam, patuès.
02'33 : Sobriquets – era sua hemna sortida dethçò d'Arrobèrt - Jo, que demorava athçò de Cortiva mès que sò sortit dethçò deth Valentin.
03'34 : Toponimia : Era Coseranja
Qu’èran prats de familha premor que i a mès de parcèlas… Qu’é ua grana familha, eths Pradèras. Alavetz cadun qu’avia era sua parcèla.
Era pala deth Dòs – Eth Dòs – Eth ombrèr deth Dòs – Era Coma – Coma de Mata
Jo, que i avia un prat : que s’apèra Eth Dòs.
A Panhòla, que i a ua bòrda.
Era Virada (tornant deth ancièn camin de Bertelha)
Bertelha – Era Laca – Eth Sarrat deras Mòlas
A Bertelha, qu’èran viventis d’Arbàs e mòrtis de Hogaron. Que son enterradis en Hogaron e que venguian votar en Arbàs.
Eth Vacalar
Qu’é un prat aquerò tanben. A-Ar-Pm
Eth Talhèr – Era Peiregada – Eth Montanhat – Eth Nòc (Era hont deth Nòc)
Eth Har deth Tret
Que i avia un vielh, quan i guaràvam eras vacas, que i anava hèr pèisher, eth tanben, aquiu. Que i èram mès d’un joés anar guarar eras vacas, par’quí-amont, ara epòca.
Eth Tir Peiruc
13'23 : Era lenha – tir : passatge entà tirar era lenha
En Vidauguèr, aquiu, en comunau, que i avia tirs, ara epòca. Qu’anàvam hèr era lenha en Vidauguèr. Que pagàvam un afoatge, aquiu, cada an, enara comuna. E après, qu’òm hadia ethçò qu’òm volia (…) Que la calia hèr cair [era lenha]. E après, que i avia tirs, passatges qu’avian hèt aquiu enà hèr devarar. Eth dia que volia córrer, qu’anava. Mès eth dia que non volia córrer…
14'17 : Toponimia (seguida) : Era Boisha – Eth Boigàs - Solan - Eth Vidaugèr – Eth Prat deth Harruhag (hont deth Harruhag -) - Era Coma deths Ornèrs – Era Boiga deth Monge – Eth Prat det Pomèr – Era Cascada : Eth Cluc deth Pish
Eth Gotèr deths Matets
19'12 : Sobriquets (Tarrojas) : Ethçò deth Vilet- Ethçò de Danís – Barròu – Eth Tarèr
21'35 : Toponimia : Quartet – Eth Sarradòu – Barradòs – Eras Còrsas – Era Morèra – Eth Castèth (Eth Vergèr)Aquerò, qu’é Eth Castèth, tè, qu’aperam : aqueth gran prat, en faça, aquiu. Coma era maison que l’aperam Eth Castèth, que l’aperam Eth Castèth tanben. Jo, que i è hèt era èrba, en aqueth prat, dab eths mèns parents (…) – Era Calhavèra – Eth Gotèr deth Horquet – Eth Gotèr dera Baó – Eth Montraunièr – Eth Còth dera Hisson (dera Guisson ?) - Era hont deras Comas – Eth Còth deth Heregader – Eras Gatarras – Eths Amargis – Tutèra – Eth Nogaròu – Eth Ritor -
27'44 : Sobriquets de Shinshoret : Eth Shicòt – Ethçò de Carriu– Eth Patatèr – Eth Pinsoto -
29'57 : Toponimia : Eth Boigàs - Trencon – Eth hont deth Arruhat – Era Hont deth Vidauguèr – Eth Shanfrèu – Era Hont deras Podoèras – Era Virada deth Cocut – Eth Montanhac – Era Peiregada – Eth Sarrat-Lis -
34'02 : Sobriquets : era maison contra eth Sarrat-Lis : çò d'Arrobèrt (Robert) – eths çò de Trencon – ethçò de Fernand de Gorga
Ethçò de Trencon (Planca dera Glèisa) :
Era maison de Trencon qu’é on èra era mòla e eth bolangèr, en temps. Que i sò anat, anar cercar pan aquiu e portar gran a mòler (…) Eth molièr que’s servia : punherar, coma didian. Que calia prénguer ethçò que sobrava.
Eth Prat deths Barons - Eth Carreròt deth Higaròu – Etrh Camin de Bertelha
Ethçò de Baron Lisà de Baron
Ethçò de Nartus
Quan hadíam gran, qu’anàvam bàter aquiu, ara aigua.
41'43 : Era misèra - eth vilatge d'Arbàs : eth çò qu'a cambiat– duas classas enas duas escòlas - paisans e un aute mestièr a costat – era misèra : Que trebalhàvam totis era tèrra. Era misèra, quan mèma… Nosautis, que hadíam Eth Castèth, aquiu, a miejas : era èrba e eth arredalh
43'14 : Eths galotèrs – que n'ei dera familha : son gran pair qu'èra galotèr – trabalhar eth noguèr
43'45 : era usina deth Plan d'Atgòla – que I avaia ua linha – eth arressèc - Era Atgòla qu’é a dreta de Gorga, aqueris prats.
45'20 : sharpantièrs e maçons, que n'i avia un flòp – un pilèr de mestièrs en Arbàs
45'41 : era hèira (cada tres meses) : que mos crompava ua coqueta enara hèira
45'56 : eths arressècs de Varat : çò deth Pic damont e ethçò de Copèl (davath) – autas maisons deth quartièr – limita Shenh/Arbàs
47'37 : Omèr deth Corrièr – diferent deth Cantonièr – hadia era diligneça enà anar ara hèira a Salias (ua carreta e duas cavalas)
48'16 : Guèrra de 1939-1945 : que trabalhava en 1944 peths Alemans a Herranh – visitas mès huren pas aperats – anar trabalhar a Bossens o ena exploitacion forestièra – hadian carbon – en tren de dalhar quan arribèren eth Alemans – que viren eth maquisards a devarar – anar amagà's en bòsc de Hogaron – eths Alemans que pugèren peth Montanhat e que traversèren Herranh – ua hemna andicapada que huc amagada darrèr era glèisa – que les viren ath Cap de Milòt – ath ser que se'n tornèc per Vertalha – trobèc ua vaca qu'èra estada requisionada e abandonada -
52'08 : Eth os – que passava per Atgòla : De cap a Gorga, que i a… Era Atgòla, qu’apèran. Aquí-damont, que i avia un tipe qu’avia bucs, abelhas – eth os que's venguia minjar enas abelhas e après qu'arribava dincath camin dera rota que va enaths Esplans (?) – que hadia ua passada – eth sues bucs minjat peth os que i a 3 o 4 ans – eth lops
53'40 : Guèrra de 1914 – eth son gran-pair que tornèc viu -
55'04 : eth molièrs – Era mòla de Trencon
Que n’i avia ua auta [mòla] a Shinshoret tanben, en temps, athçò deth Marquís, en bordura dera arrota, quand òm puja era còsta, aquiu. Qu’é des•hèt. Que i a quauque paret encara (...) Que i avia un arressèc, aquiu.
Pagar eth molièr : que's servian, punherar
Jula dera Bòrdanava que hadia era tornada – un aute bolangèr que venguia de Shenh, Artigue – portava eth pan a Hogaron dam eth shivau
Un bolangèr, que n’avia un pròshi de casa, jo : athçò de Pelon. Jo, que i è anat cercar pan. Enà pagar, qu’avíam ua arrègla atau e alavetz ua òsca, tot còp, en anar cercar eth pan. Eth, que n’avia ua e, nosautis, que n’avíam ua. Que marcàvam atau. E après, qu’anàvam pagar : que pagàvam era lenha o blat… Pagàvam cap tot dia. Ara, ethçò que i avia, quand òm anava cercar eth pan, qu’òm le pesava. Que’u pesavan. Un pan de quilòs. Qu’èra era mòda : quate quilòs.
Eth pan a casa – eth horn ena maison sus era rota de Hogaron (a casa deth son segond hilh) : hèr crostadas, un paquet de monde que i venguian hèr còder – crostadas enara hèsta, en mes de seteme, 2nd dimenge
58'47 : Processions : Eras Arrogacions cada quartièr qu' a un sant : Sent Alòi, Sent Anna, a Planca : Sent Martin, qu'ei en un tròç de paret – A Pelat que n'i avia un aute, que i a aqueth petiu ahèr – Enfant de còr, anar servir era messa abans d'anar ara escòla -
59'58 : Rivaliats entre vilatges : bagarras ame eths d'Arrueda e de Saleish , deth temps de son pair - « Hemna d'Arrueda, vacas d'Arbàs, se te'n amoraishas j'ac pagaràs » - a Arrueda, çò qu'èra maishant, mèma eth vielhis que s'i botavan...
anar a Herran pendent era guerra, restriccion, crompar duas bombonas de vin a Logarra e pujar a pè enà Herranh : era aubèrja de Herranh, aucir un anhèth – eth bal dam Seraphin , que jogava deth viulon sus ua taula -
01'02'57 : Sociolinguistica - era sua hemna que parla o pas patuès – eth joesis parlan cap guaire – parlar dam Emila deth Shicòt
01'04'55 : eras mesuras : Era mesura = 25 l ; eth cocèr = era mentat / era copeta : mes petiu
01'05'28 : era craba : endà pujar eth buès nara sharpanta :
Créateur
Jean-Paul Ferré, enquêteur
Source
31[AS-Ar-Pm]
Date
08-09-2004
Format
Texte/html
Langue
gascon
Type
Texte
Spatial Coverage
Arbas
Person Item Type Metadata
Birth Date
27-02-1924
Birthplace
Arbàs
Collection
Citer ce document
Jean-Paul Ferré, enquêteur, “Collecte de Marcel - (Arbas),” Oralitat de Gasconha, consulté le 30 octobre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/737.