Collecte de Jean - (Castelbiague)
Dublin Core
Titre
Collecte de Jean - (Castelbiague)
Abstract
Sujet
Toponymie
Eau courante
Description
00'00 : Sobriquets- neishut a Sent Olèr
Era maison, je vais vous le dire, on l’appelait a çò de Taití parce que je vais vous dire pourquoi (...) Eth gran pair, nath servici militari qu’èra partit a Taití e que i èra demorat 7 ans, sans revenir. (…) Alavetz, era maison que portèc eth nom a çò de Taití.
Çò de Jean de Sent Olèr
Que n’aviá, tròces, un pòc pertot, qué... En tot pujar, après, damont eth Baucet, que i èra era Aubigassa, qu’aperàvam.
Aquiu (ath Baucet), que i aviá uá maison tanben. Ara, i a cap arren mès. Que s’aperava çò de Joanset (…) Qu’èra a dreta deth camin, aquera (...) Aquera, qu’èra ath tornant – que i èra eth passatge – a dreta, aquiu.
03'42 : Toponimia :
Que n’aviá, tròces, un pòc pertot, qué... En tot pujar, après, damont eth Baucet, que i èra era Aubigassa, qu’aperàvam.
E après, per delà, aquò, qu’èra de Jean de Sent Olèr : eth Broàs. Eth Broàs qu’é ara limita d’Urau (…) Par’quiu, qu’èra era Aubigassa e, après, eth Broàs que penjava cap ath Gotèr. E après, mès luenh : era Hont de Gajan
Era Coma Escurèra, ara jé un gamàs.
Que i èran, mès enlà qu’eth Gotèr, eras Comiratas. Qu’èra un prat ath hons deth bòsc, qué, aquiu. Qu’èra prat. Ara, j’é bòsc (…) Eras Comiratas, aquiu, qu’é a pu près planèr. Aquò, ja’s dalhàvam e hèr pèisher.
Era Crotz
Abans, que i aviá uá crotz, aquiu.
A tocar eth camin que va naths Murrets – que i aviá un camin ; ara, qu’é barrat – que i aviá uá maison : eth Cartet (...) Que’m brembi que i deishavan estar, eth pair de Darnaud, que i deishava estar eras trufas. Que las anavan cercar, après, a còp de paèrs, quan las avián besonh.
Après, a pena un pòc mès avath (qu’eth Cartet), a dreta, per damont eth camin, que i aviá uá bòrda : era Bòrda deth Pòt. Qu’èra deth pair de Jeannine (Dencausse).
Sent Martin qu’é mès amont.
Era Bauçòla qu’é ena planèra, davath.
Eth bòsc, aquò, qu’ac aperam era Gatarra.
08'52 : Sobriquets
Aths Murrets, que i son eras maisons. Era prumèra, aquiu, ath cance deth camin, a gausha, qu’ac aperàvam a çò dera Codinèra. (…) En temps, que’m brembi que i aviá coma uá espèça de maison, laguens qué, quan aviá començat d’arrengar, qué. Qu’èra plastrat. Eth (Martin), qu’aviá hèt eras parets mès granas e eth teule.
Mès amont (que çò dera Codinèra), a dreta tostemps, que i aviá uá petiva maison. Que i sobrava quauque paret e tot aquò... Qu’ac aperàvam a çò dera Acochusa (…) Que i a herèishes que i an possat.
11'34 : Toponimia :
Era Hont deths Murrets qu’é davath çò dera Codinèra, aquiu. E nosautis, que i avem un prat, aquiu, mès avath : eth Prat dera Hont.
Ath Casteràs, que i aviá uá carrièra, en temps. Que i èra era carrièra. D’alhurs, ja mèrca, qué, ath cance deth Camin deths Murrets.
Eth Pont deths Murrets
Après era carrièra, abans d’arribar ath Arbars, aquiu, a gausha, que i a uá paishèra, mès amont. Òm la ved dempuish eth pont, era paishèra. Aquiu, que i èra era maison de Frésie, que l’aperàvam. Ua que s’ocupava dera paishèra, enà arrosar, aquiu. Que i son encara quauque tròç de paret, que i a encara, aquiu (…) Que dauriá, quan caliá, enà alimentar eths prats de davath, qué, tot aquò, enà arrosar.
Era Arruera, qu’é comunau (…) Dempuish Sent Olèr, que i anàvam. Que’n venguiá deth Tucau tanben. (…) Que’m brembi que haiám eth torn dempuish Sent Olèr. Mès lèu que de devarar peth camin, que haiám eth torn peth Montagés, amont. E tornar càger… Atincion ! Peth bòsc, pera montanha, aquiu… Dempuish era Crotz, mès lèu que de prénguer eth Camin deths Murrets, hèr eth torn.
Era Lana de Frésie
Où j’ai le jardin, on appelait la Lane de Frésie et, de l’autre côté de la petite route qu’on a faite, là, on l’appelait le Marçau.
Eras Lanas, Eth Penin, Eth Marçau
Aux Murrets, on y en avait quelques terrains qui se labouraient. On faisait du blé.
Jo, qu’è anat laurat damont eths Murrets, naras Barguèras, qu’aperàvam, entram eras maisons deths Murrets e eth bòsc, damont.
Era Guina, ara, qu’é un gamàs (...) I è amassat trufas, jo.
Et en bas, le champ de la Milharesa, Darnaud, il y faisait du blé.
Ath bòrd deth camin, davath ? Quin s’apèra ? Corèra (...) Aquò, qu’é planèr, aquiu davath.
22'35 Sobriquets :
Se les utilisatz encara, aqueris noms de maisons ?
Oui, oui. A çò de Tardan que vam, a çò de Castèra, aciu
23'32 : Sociolinguistica
Eth patuès, on l’avetz aprés alavetz ?
Abans, que parlavan, eths vielhis, totis patuès. E atau !
Aué, se’u parlatz encara en ame eth monde ?
Ò ! Un pòc mès n’i a cap fòrça. Totis, que parlan francés, qué !
24'11 : Era escòla – anar nara escòla dempús Sent Olèr (4 còps tot diá)– servir era messa eth maitin pendent ua setmana – refugiats Beljas e Alasacièns : cap mes de plaça ena escòla.
25'19 : Sociolinguistica (seguida)
E eth francés, on l’avetz aprés alavetz ?
Ara escòla.
Ara escòla, caliá cap parlar patuès ?
Aquiu, j’èra eth francés. Patuès, en dehòra, dam eths vielhis : totis que parlavan patuès.
En ame eth hilh, se parlatz en patuès ?
Ò, non : en francés. Si, de còps, quauqua paraula, atau.
Se sabetz que s’ensenha ena escòla, eth patuès ?
A, que l’ensenhan, ara ?
Nà’u poder manténguer.
Ah oui pr’amor ja’s perdiá, entrò ara. Eths joenis, se les didiás quauquarren en patuès, comprenguián cap.
27'18 : Era 2nda GM : eths passurs (Urau) – Era Baderca eth 11 d'aost 1944 – l'affolement puis aller se cacher.Qu'escotàvam.
29'30 : Era 1èra GM : eth gran-pair partit 7 ans a Taití – obus souvenirs de la guerre de 1914.
30'23 : Era aiga :
On anàvatz hèr béver eth bestiar ?
- Ara Hont de Gajan. E qu’anàvam cercar era aigua aquiu tanben, ara, que’m brembi. E n’i aviá cap utisses coma ara ! Que haiám, qu’aperàvam liòts : dus tròces de buès, un pòc atau, aquiu, dab duás travèrsas, quate piquets e uá barrica ath miei, aquiu. E atelar dab eras vacas : partir enà empliar era aigua, amiar-la ara maison. Atincion !
31'32 : Sobriquets : Annà de Coca (ath presbitari) - a çò de Marià - a çò de Lica, la grange du Tardan (reste d'une petite maison) : era granja deth Tardan– a çò de Marieta – escòla deras hilhas - Eth Bordalés (Escat, gros proprietaire dans la commune)- Eths Maròts
35'34 : Toponimia :
Eth prat dera Demaisèla – Eth prat de Bastian
37'38 : Era vinha :
- Era vinha, on l’aviátz ?
- E justamentas, on é aquera maison que vos è dit, Joanset, aquiu. Ò, en i aviá cap un ectara ! Encara, sus era arròca ! En Baucet. E que i venguián, aqueris arradims, sus era arròca ! Qu’èran bonis ! Mon vieux !
Eth hautim, qu’èra ena Aubigassa (…) Qu’ac trebalhàvam. Portant, qu’é un pòc en penta, atau. Que i haiám quauqua trufas, jotas…
Ici, il y en avait deux, vignes. Il y en avait une à la Peirosa et une autre aux Miròus, en face la maison de Cabalhòl
Era Peirosa
Que n’èra tot vinhas, aquiu. Que i èra era nòsta. Que i èra Ferras, aquiu. Sauné, que i aviá. Braquet…
40'16 : Tirar lenha (Toponimia) :
Era Cassanhau, Era Arròca (delà Era Arruera)
Qu’ateperàvam eras tijas e passar era shèna e en avant ! Hèr tirar ! (…) J’arrentenguiá, eth arrossèg, derrèr (…) Podián cap hèr fòrça voiatges… E après, copà’c ara pica. I aviá cap tronçonusas !
41'51 : Toponimia : Era Cassenhau / Cassanhau (casses) - Era Planèra qu’é damont.
Davath era Planèra, que i a un quartièr que s’apèra era Artiga(h)èrra. Que i aviá duás o tres maisons (en Saleish)
Era Gatarra, aquò, qu’é bòsc (…) Que haián devarar davath (era lenha). Davath, qu’é planèr, aquiu. Que i a prats. Qu’é era Ièrla.
44'35 : Eras espeloquèras – eth milhàs e vin caut – curar eth caudèr en ame nhòla
46'50 : Eth os - eths osssalhèrs – eths lops
48'56 : Eras podoèras
49'14: Observar era natura : ils avaient des repères
Arrepubèrs de vertat encara – era luá
50'15 : Qu'èra hèstas d'autis còps : era fricassa, bàter – portar era graba ath molin – arrepèishes
50'57 : Hèr shiulets – hèr sabar un tròç de buès (mata) – explicacaion dera tecnica nà hèr uá còrna
52'33 : Erbejar
53'13 : Mòler – Era Mòla Nava – Era Mòla de Sarriu
54'34 : Toponimia : Eth Casteràs
Que n’i aviá un en Casteràs tanben, un castèth, ara epòca, damont, sus eth mamelon, aquiu. Qu’è vist eth hons, eth emplaçament (…) Eth tunèl) que deviá devarar e tornar travessar eth Arbars. Aquò, j’é un pòc… Ath depart, ja i é eth trauc. Ja l’è vist, jo, mès amont ! Ara, m’i sò cap hicat ! Que caliá devarar tota era Gatarra, travessar davath e vénguer nath aute castèth… Qu’ac didián, ara…
55'41 : Mòler – interdit pendent era guerra – mòler ath magat en ame era net – Jules dera Mòla Nava qu'aimava discutar – que punherava
56'38 : Toponimia – çò de Joan Jaques
Era maison, je vais vous le dire, on l’appelait a çò de Taití parce que je vais vous dire pourquoi (...) Eth gran pair, nath servici militari qu’èra partit a Taití e que i èra demorat 7 ans, sans revenir. (…) Alavetz, era maison que portèc eth nom a çò de Taití.
Çò de Jean de Sent Olèr
Que n’aviá, tròces, un pòc pertot, qué... En tot pujar, après, damont eth Baucet, que i èra era Aubigassa, qu’aperàvam.
Aquiu (ath Baucet), que i aviá uá maison tanben. Ara, i a cap arren mès. Que s’aperava çò de Joanset (…) Qu’èra a dreta deth camin, aquera (...) Aquera, qu’èra ath tornant – que i èra eth passatge – a dreta, aquiu.
03'42 : Toponimia :
Que n’aviá, tròces, un pòc pertot, qué... En tot pujar, après, damont eth Baucet, que i èra era Aubigassa, qu’aperàvam.
E après, per delà, aquò, qu’èra de Jean de Sent Olèr : eth Broàs. Eth Broàs qu’é ara limita d’Urau (…) Par’quiu, qu’èra era Aubigassa e, après, eth Broàs que penjava cap ath Gotèr. E après, mès luenh : era Hont de Gajan
Era Coma Escurèra, ara jé un gamàs.
Que i èran, mès enlà qu’eth Gotèr, eras Comiratas. Qu’èra un prat ath hons deth bòsc, qué, aquiu. Qu’èra prat. Ara, j’é bòsc (…) Eras Comiratas, aquiu, qu’é a pu près planèr. Aquò, ja’s dalhàvam e hèr pèisher.
Era Crotz
Abans, que i aviá uá crotz, aquiu.
A tocar eth camin que va naths Murrets – que i aviá un camin ; ara, qu’é barrat – que i aviá uá maison : eth Cartet (...) Que’m brembi que i deishavan estar, eth pair de Darnaud, que i deishava estar eras trufas. Que las anavan cercar, après, a còp de paèrs, quan las avián besonh.
Après, a pena un pòc mès avath (qu’eth Cartet), a dreta, per damont eth camin, que i aviá uá bòrda : era Bòrda deth Pòt. Qu’èra deth pair de Jeannine (Dencausse).
Sent Martin qu’é mès amont.
Era Bauçòla qu’é ena planèra, davath.
Eth bòsc, aquò, qu’ac aperam era Gatarra.
08'52 : Sobriquets
Aths Murrets, que i son eras maisons. Era prumèra, aquiu, ath cance deth camin, a gausha, qu’ac aperàvam a çò dera Codinèra. (…) En temps, que’m brembi que i aviá coma uá espèça de maison, laguens qué, quan aviá començat d’arrengar, qué. Qu’èra plastrat. Eth (Martin), qu’aviá hèt eras parets mès granas e eth teule.
Mès amont (que çò dera Codinèra), a dreta tostemps, que i aviá uá petiva maison. Que i sobrava quauque paret e tot aquò... Qu’ac aperàvam a çò dera Acochusa (…) Que i a herèishes que i an possat.
11'34 : Toponimia :
Era Hont deths Murrets qu’é davath çò dera Codinèra, aquiu. E nosautis, que i avem un prat, aquiu, mès avath : eth Prat dera Hont.
Ath Casteràs, que i aviá uá carrièra, en temps. Que i èra era carrièra. D’alhurs, ja mèrca, qué, ath cance deth Camin deths Murrets.
Eth Pont deths Murrets
Après era carrièra, abans d’arribar ath Arbars, aquiu, a gausha, que i a uá paishèra, mès amont. Òm la ved dempuish eth pont, era paishèra. Aquiu, que i èra era maison de Frésie, que l’aperàvam. Ua que s’ocupava dera paishèra, enà arrosar, aquiu. Que i son encara quauque tròç de paret, que i a encara, aquiu (…) Que dauriá, quan caliá, enà alimentar eths prats de davath, qué, tot aquò, enà arrosar.
Era Arruera, qu’é comunau (…) Dempuish Sent Olèr, que i anàvam. Que’n venguiá deth Tucau tanben. (…) Que’m brembi que haiám eth torn dempuish Sent Olèr. Mès lèu que de devarar peth camin, que haiám eth torn peth Montagés, amont. E tornar càger… Atincion ! Peth bòsc, pera montanha, aquiu… Dempuish era Crotz, mès lèu que de prénguer eth Camin deths Murrets, hèr eth torn.
Era Lana de Frésie
Où j’ai le jardin, on appelait la Lane de Frésie et, de l’autre côté de la petite route qu’on a faite, là, on l’appelait le Marçau.
Eras Lanas, Eth Penin, Eth Marçau
Aux Murrets, on y en avait quelques terrains qui se labouraient. On faisait du blé.
Jo, qu’è anat laurat damont eths Murrets, naras Barguèras, qu’aperàvam, entram eras maisons deths Murrets e eth bòsc, damont.
Era Guina, ara, qu’é un gamàs (...) I è amassat trufas, jo.
Et en bas, le champ de la Milharesa, Darnaud, il y faisait du blé.
Ath bòrd deth camin, davath ? Quin s’apèra ? Corèra (...) Aquò, qu’é planèr, aquiu davath.
22'35 Sobriquets :
Se les utilisatz encara, aqueris noms de maisons ?
Oui, oui. A çò de Tardan que vam, a çò de Castèra, aciu
23'32 : Sociolinguistica
Eth patuès, on l’avetz aprés alavetz ?
Abans, que parlavan, eths vielhis, totis patuès. E atau !
Aué, se’u parlatz encara en ame eth monde ?
Ò ! Un pòc mès n’i a cap fòrça. Totis, que parlan francés, qué !
24'11 : Era escòla – anar nara escòla dempús Sent Olèr (4 còps tot diá)– servir era messa eth maitin pendent ua setmana – refugiats Beljas e Alasacièns : cap mes de plaça ena escòla.
25'19 : Sociolinguistica (seguida)
E eth francés, on l’avetz aprés alavetz ?
Ara escòla.
Ara escòla, caliá cap parlar patuès ?
Aquiu, j’èra eth francés. Patuès, en dehòra, dam eths vielhis : totis que parlavan patuès.
En ame eth hilh, se parlatz en patuès ?
Ò, non : en francés. Si, de còps, quauqua paraula, atau.
Se sabetz que s’ensenha ena escòla, eth patuès ?
A, que l’ensenhan, ara ?
Nà’u poder manténguer.
Ah oui pr’amor ja’s perdiá, entrò ara. Eths joenis, se les didiás quauquarren en patuès, comprenguián cap.
27'18 : Era 2nda GM : eths passurs (Urau) – Era Baderca eth 11 d'aost 1944 – l'affolement puis aller se cacher.Qu'escotàvam.
29'30 : Era 1èra GM : eth gran-pair partit 7 ans a Taití – obus souvenirs de la guerre de 1914.
30'23 : Era aiga :
On anàvatz hèr béver eth bestiar ?
- Ara Hont de Gajan. E qu’anàvam cercar era aigua aquiu tanben, ara, que’m brembi. E n’i aviá cap utisses coma ara ! Que haiám, qu’aperàvam liòts : dus tròces de buès, un pòc atau, aquiu, dab duás travèrsas, quate piquets e uá barrica ath miei, aquiu. E atelar dab eras vacas : partir enà empliar era aigua, amiar-la ara maison. Atincion !
31'32 : Sobriquets : Annà de Coca (ath presbitari) - a çò de Marià - a çò de Lica, la grange du Tardan (reste d'une petite maison) : era granja deth Tardan– a çò de Marieta – escòla deras hilhas - Eth Bordalés (Escat, gros proprietaire dans la commune)- Eths Maròts
35'34 : Toponimia :
Eth prat dera Demaisèla – Eth prat de Bastian
37'38 : Era vinha :
- Era vinha, on l’aviátz ?
- E justamentas, on é aquera maison que vos è dit, Joanset, aquiu. Ò, en i aviá cap un ectara ! Encara, sus era arròca ! En Baucet. E que i venguián, aqueris arradims, sus era arròca ! Qu’èran bonis ! Mon vieux !
Eth hautim, qu’èra ena Aubigassa (…) Qu’ac trebalhàvam. Portant, qu’é un pòc en penta, atau. Que i haiám quauqua trufas, jotas…
Ici, il y en avait deux, vignes. Il y en avait une à la Peirosa et une autre aux Miròus, en face la maison de Cabalhòl
Era Peirosa
Que n’èra tot vinhas, aquiu. Que i èra era nòsta. Que i èra Ferras, aquiu. Sauné, que i aviá. Braquet…
40'16 : Tirar lenha (Toponimia) :
Era Cassanhau, Era Arròca (delà Era Arruera)
Qu’ateperàvam eras tijas e passar era shèna e en avant ! Hèr tirar ! (…) J’arrentenguiá, eth arrossèg, derrèr (…) Podián cap hèr fòrça voiatges… E après, copà’c ara pica. I aviá cap tronçonusas !
41'51 : Toponimia : Era Cassenhau / Cassanhau (casses) - Era Planèra qu’é damont.
Davath era Planèra, que i a un quartièr que s’apèra era Artiga(h)èrra. Que i aviá duás o tres maisons (en Saleish)
Era Gatarra, aquò, qu’é bòsc (…) Que haián devarar davath (era lenha). Davath, qu’é planèr, aquiu. Que i a prats. Qu’é era Ièrla.
44'35 : Eras espeloquèras – eth milhàs e vin caut – curar eth caudèr en ame nhòla
46'50 : Eth os - eths osssalhèrs – eths lops
48'56 : Eras podoèras
49'14: Observar era natura : ils avaient des repères
Arrepubèrs de vertat encara – era luá
50'15 : Qu'èra hèstas d'autis còps : era fricassa, bàter – portar era graba ath molin – arrepèishes
50'57 : Hèr shiulets – hèr sabar un tròç de buès (mata) – explicacaion dera tecnica nà hèr uá còrna
52'33 : Erbejar
53'13 : Mòler – Era Mòla Nava – Era Mòla de Sarriu
54'34 : Toponimia : Eth Casteràs
Que n’i aviá un en Casteràs tanben, un castèth, ara epòca, damont, sus eth mamelon, aquiu. Qu’è vist eth hons, eth emplaçament (…) Eth tunèl) que deviá devarar e tornar travessar eth Arbars. Aquò, j’é un pòc… Ath depart, ja i é eth trauc. Ja l’è vist, jo, mès amont ! Ara, m’i sò cap hicat ! Que caliá devarar tota era Gatarra, travessar davath e vénguer nath aute castèth… Qu’ac didián, ara…
55'41 : Mòler – interdit pendent era guerra – mòler ath magat en ame era net – Jules dera Mòla Nava qu'aimava discutar – que punherava
56'38 : Toponimia – çò de Joan Jaques
Créateur
Jean-Paul Ferré, enquêteur
Source
Castel-Duj]
Éditeur
Eth Ostau Comengés
Format
Texte/html
Langue
gascon
Type
Texte
Spatial Coverage
Castelbiague
Person Item Type Metadata
Birth Date
1929
Birthplace
Saint Oulé (Castelbiague)
Collection
Citer ce document
Jean-Paul Ferré, enquêteur, “Collecte de Jean - (Castelbiague),” Oralitat de Gasconha, consulté le 21 novembre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/739.