Collecte de Jean et Alice - (Castelbiague)
Dublin Core
Titre
Collecte de Jean et Alice - (Castelbiague)
Abstract
Sujet
Gascon (sociolinguistique)
Toponymie
Eau courante
Pain
Moulins à farine
Description
00'00 : Sociolinguistica
On avetz aprés a parlar patuès ?
Qu’è parlat tostemps patuès, jo ! Tostemps ! Parlar francés, bon, en anar nara escòla mès, quan tornava, aciu, patuès, tostemps. Tostemps patuès !
Ara escòla, caliá cap parlar patuès ?
Ara escòla, caliá cap parlar patuès. E, de còps, j’abarrejàvam quauque mot mais enfin…
Qu’ac deishava hèr, eth arregent ?
Ò, non, non ! Pas tròp. N’ac voliá cap !
Ethçò que i a, soen, que mos haiá díder mots en patuès nà non hèr era fauta en francés. « Didetz-ac en patuès e que vatz veir. » E, j’é vertat. Qu’èra era arregenta. Qu’èra Madama Ferran, qu’è avut. Et la belle-mère de… Era bèla-mair de Blanc. Qu’èra era.
Òc. De còps, de passar peth patuès, que pòt evitar de…
De hèr uá fauta en farncés. Era prononciacion. Que mos ac didiá tostemps. Alavetz que n’i a que sabián cap parlar patuès. Que n’i aviá tostemps quauqu'un que parlava cap patuès (francés).
E vos, en tot anar nara escòla, se’u sabiátz eth francés ?
Ah si, si ! Que’n parlàvam tanben ! Que’n parlàvam tanben.
E ara, se’u parlatz encara, eth patuès en ame eth monde deth país ?
Ah, si : patuès ! En quartièr : patuès !
Loís (Galey), que parlavan mès francés, eris.
Ací, a casa, se parlatz patuès en ame era hemna, en ame era familha ?
Si, si ! Mais enfin, era : pas plan... N’aviá cap james plan parlat patuès, qué. Mès, ja’n parla quan mèma mès pas bilhèu... Era hilha, qu’é a Tolosa, que trebalha aths Transpòrts Frigorifiques Européens, mès que ven ací... Se i èra, que parlariá patuès !
Era, que’u sap parlar ?
Era, que’u sap parlar. E que se’n bremba ! Qu’a mèma eth accent ! E’u parla cap mès, quan é ací, tanplan ja torna.
Eth patuès, se sabetz qu'òm l’apèra occitan e qu'òm l'ensenha ena escòla tanben ?
Mès n’é cap pertot a fèt parèlh, eth patuès. Entram Arbars e Castèthviague, que i a uá diferença (...) Que’m brembi, d’autis còps, que didiám : « Que vam enà Saliás. » A Arbars, que didián « Que vam enà Salias. »
Se n’i a plan de joesis que'u parlan eth patuès, en vilatge ?
Pas plan ! Pas plan de joenis...
Qué'n pensatz : que s'i va pèrder, aquera lenga ?
Sabi cap... Sabi cap. M’ac pensi cap quan mèma.
Que’s parla plan mens. Eth hilh que’u parla... Enfin, que’u compren tot mès parlar, ja’n parla, quauque mot. Sa sòr que’u parla miélhor qu’eth.
Qu’é mès atjada bilhèu ?
Qu’a 42 o 3 ans.
E eth, qu’é mès joes ?
Qu’é mès joen : que n’a 36.
05'11 :Eth buès - en Maupelet - eths transpòrts - "Que me’n pòdi passar deras vacas." - 3 parelhs de buòus entà tirar era lenha - era lèt en complement deth son mestièr, se'n ocupava era hemna – trabalhar eth buès - pibos enà Pagés de Sent Guironç (arresèc) – cap jàmes de prètz - qu'anavan dinca Masseuba –
07'36 : Sobriquets :
Aquera maison, s’a un nom en patuès ?
Aciu, que s’aperava a çò de Pièrra deth Tomiu. Qu’è tostemps entenut a díder : eth Tomiu de Davath. A çò deth Tomiu, qu’é a çò d'Aimée, a çò de Doumenc. Qu’é era cosiá. E, a çò de Loís, qu’èra a çò d'Atanèr (...) Qu’èra eth proprietatari dera maison. Que l’ac venec enath son pair, de Loís (...) Qu’è entenut a díder nà Papà, jo, tostemps : a çò d’Atanèr.
Damont : a çò de Laishèta, a çò deth Menon
Eth quartièr deths Porats : çò de Cassanhac, çò Luc, çò de Coriòt, çò de Fricièn,
Davath, on é Sauné, qu’é a çò d’Arnaut. E en faça, donc, era pitiva maison aquiu, qu’è tostemps entenut a díder a çò de Félicien. E ath cance, a çò deth Haure.
Non èra haure tanben, aqueth Félicien ?
Si, qu’èra haure tanben. E, enter eris, que n'èran cap bien. (...) Qu’èran parents mès n'èran cap bien.
A çò d'Annonha, a çò deth Arropit, a çò deth Tomiu
Aqueris noms, se s'utilisan encara ?
Oh si ! Quand òm ne parla, atau, enter nosaus, j’ac didem !
11'17 : Toponimia – Eth Camp Gran – Eths Porats – eth Ortèths – Eth Sarrat dera Luá – Eth Pehuret – Eth Tiravalh
Eths Ortèths :Qu’é prat. Qu’é costalut ! N’é cap planèr.
Delà eth arriu : Deth arriu (deths Porats), sus era gausha, que i a uá pèça tanben. Que l'è tostemps entenuda aperar Delà eth Arriu.
Qué s’i haiá, en aquera pèça ?
De tot : blat, blat marin... Que i a tornat a hèr blat marin enguan tanben.
– Eth Argenton – Eths Lavatèrs – Prada – eths Prats Barrats - Eth Vermelhon – Eth Gravèr deth Soc -
Era Arruera (comunau ) : Eth que i anava, qu’èra Georges (Braquet). Son pair... e Georges tanben que i deu èster anat, eth tanben. Mès, après, aciu, n’i aviá cap plan, non. Que devián èster dus o tres. Que i èran a çò de Tetina tanben, que s’aperava : que i anavan enà hèr pèisher ena Arruera tanben. Mès, ací, i sò cap james anat, jo. E Papà tanpòc !
Era Hajau : Tot aquò, qu’é bòsc.
Ath Tucau, que i aviám era vinha, en ame eth temps, ara Peirosa. Qu’èra tot vinhas. Qu’èra terrenc mèslèu de gravèr alavetz qu’èra bon nara vinha, qué. E plan exposat ! Mès ara, que s’é perdut... Quant i a que l’avem arrigada, nosaus ? Que i a 20 ans au mens... D’autis còps, que i aviá hautims. Que i èran eths hautims, ara Peirosa, mès me’n brembi cap plan, jo, deths hautims. E après, Papà que i plantèc era vinha, qué. Que’m brembi que n’i sobrava quauqu’un. Papà que les aviá arrigats enà plantar era vinha, après, en bordura, quauqu’un otroment... Otroment, que’m didiá Papà que i aviá hautims pertot. Qu’ac cultivavan pr’amor que i aviá era plaça entram, qué.
20'42 : Sociolinguistica (seguida) : intervencion dera sua hemnaC’est à l'école que ça s’est perdu (...) Moi, je me rappelle, nous, moi, j’étais à l’école à Mane (...), il nous interdisait de parler patois parce qu’il nous disait qu’on avait beaucoup de mots – et c’était réel, je le reconnais – qu’on mélangeait, après.
Nosaus, que mos haiá díder mots en patuès : « E haràs cap era fauta en francés. » E qu’èra vertat ! Il y avait des mots : « Dites-le en patois. » Et parce que elle savait en parler, elle aussi ! Ara, era, que n’aviá aprés ací mès que venguiá deth costat de Lac. Era, qu’èra de Lac. Après, que venguec arregenta ací. Que’s maridèc aquiu : la belle-mère de Blanc. C’est pour ça, elle nous disait : « Dites-le en patois. »
Et on a la petite-fille, elle en parlerait vite ! Elle a commencé à dire des mots en patois. Vous allez en rire ! Elle demandait du papier, elle disait : « papèr ». « Balha papèr ! » « On vas ? » Pourquoi ? Parce que, lui, il le dit. Parce que, à moi, souvent, tu me dis des mots en patois.
Oh moi, je parle patois tout le temps alors...
23'14 : Era aiga – hèr béver eras vacas ara hont de Caishet (bassin) robinet dambe era aiga dera Baderca - Qu’aviám era pompa. Que’n prenguiám damont mès n’èra cap terribla, aquera aigua. E jo, en ame era gran-mair, que l’anava cercar ath hons deths Ortèths. Que i a uá hont e que i a uá tirada d'aciu ! Ath hons deths Ortèths, qu’èra. E que’s botava era cruisha sus eth cap e un ferrat en cada man ! Alavetz, en ame eth folard, que’s haián un ahèr, que les se botavan en cap. Aquò, ja me’n brembi ! (...) E un ferrat en cada man ! E pujar aquí-delà ! Que i aviá un tròç ! E jo, que i anava. Jo qu’aviá un pitiu ferrat : qué voliás que portèssa ? Que deviá èster coma Alexandre, jo, alavetz... Que deviá aver 4 o 5 ans. E après, enath çò d’aute, que l’anàvam cercar en Arbars, aquiu.
Au ruisseau !
Qu’èra sec, eth arriu, en estiu. Eth que devara, aquiu (eth Arriu deths Porats), qu’èra tostemps sec. E qu’anàvam en Arbars. E lavar era harda tanben : en Arbars.
J’y suis allée, moi !
Evolucion e regression
26'49 : Toponimia : Era hont deths Culòts - Era Hont deth Musquin / Eth Prat deth Ponin : Que còla tostemps, aquera, e que ven deth Prat deth Ponin. Que ven de delà era arrota.
28'38 : Sociolinguistica - utilisacion deth patuès -
Claude Loubet de Montgalhard
Eth, que’u parla, eth patuès ! Que i è parlat encara aqueste maitin e n'avem cap parlat un mòt de francés.
Avec ses parents, il parlait que patois, lui. Je me rappelle, quand il venait, gosse, garder les moutons... Parce que, moi, je suis née à coté de la Poterie Clarous (a Mana). Et il venait garder les moutons alors il nous parlait que patois. Alors, nous, on le disait : « Mais pourquoi il parle patois, tout le temps, comme ça ? » Parce que, nous, je vous dis, à l'école, on nous... D'ailleurs, les parents, à nous autres, ils nous en parlaient rarement, patois.
En cafè, a Bèth Hag (a çò deth Marèn)
E nosautis, quan sopàvam, ath ser, qu’arribàvam enath cafè mès tostemps patuès !
31'33 : un bal a Bèth Hag (embuscada en bòsc de Sièja) – eras hèstas e eth béver
34'43 : Era 2nda GM - eras velhadas – anar velhar a çò deths vesins - Ocupacion: anar escotar Radio Londres a çò deth Avugle – eth 11 d'aost 1944 (Era Baderca) – eth maquís – Esquerré dera Arriburulha qu'èra en maquís – maisons dévalisées - . Eths Espanhòus a Blanca – portar eth hiems dab eth devantau – que desvalisavan eras maisons – ajornats deth servici (era sua gran-mair sòr de lèit deth chatelèn)
41'25 : Toponimia – Eth Camon / Eth Camor – Prat dera Cleda – Era Pivada
Eth Camin deth Argenton
Que i passava eth comte de Foish. - Il venait par Riu Medan (en Saleish). - Il prenait le chemin, là. Il allait au Tucau - Et du Tucau à Montastruc.
Riu Medan - Eras Espincetas – Eth Lereu - Eth Prat deras Bòrdas
Eras Parets : On y fait l’herbe - Eras Arregassas : Que i aviá era vinha, Couret (…) Ara epòca, qu’ac trebalhava eras Arregassas. Après, que i decidèc de plantar era vinha. Era Aubiga deras Parets.
Era Devesa – Eths Torats – Era Boisheta – Eth Gravèr deth Soc - Eras Pradas : Que didiá tostemps eth Haure, que didiá : « Que vau naras Pradas, ath hons deras Pradas. » - Eth Camicon – Eth Vermelhon - Eth Prat deth Shivau -
Eths Lavaders - Eras Barralas – eth Capdèths - Era Barretassa – Eras Tantoras - Era Coma d'Ahins – Eth Plan, Eth Clòt, Era Peirosa
Sobriquets : Eth Majòr, Tetina, Eth Puèsto, « Chez Richard », Eth Menèr, Eth Lauset, Joan Jacques.
01'01'13 : Mòler
Era Mòla Nava :
Qu’èra Mamà que i anava (nara Mòla nava). S-Ca-Gj
Ils y faisaient la java, là-dedans. La java, ils faisaient ! S-Ca-Ga
E aquiu, alugat… E , un còp, que i èra anat, jo, en ame Mamà. Que venguián d’Estadenh, d’Aspèth, que i aviás un shabat ena granja ! Arríder, parlar e eth aute que moliá ! Qu’èra un farçur : que sortiá díder uá craca, que tornava partir e uè ! Se van passar eths Alemands aquí, attention ! Que venguián de Montsaunés, dera Estela, de Sent Martòri ! Qu’anavan mòler aquiu !
E ath bòrd dera arrota !
E ath bòrd dera arrota ! Enfin, qu’èra en contrabaish, quan mèma… Mès, ath bòrd dera arrota.
Que i deviá aver lum…
Ah oui, oui ! Que’s haiá eth lum, eth.
01'02'58 : Eth pan – eth bolangèr – que's bremnba deth horn quan e's des.hec - eras pastas (hètas peth arrefugiats alsacians) -eth vermicèli
01'03'53 : Eth os- eths ossalhèrs – hèr dançar eth os enas escòlas enà hèr paur – ua barra darrèr era pòrta pr'amor deth os.
01'04'56 : Eths lops – eths lops deth Maupelet – a Montastruc eths lops que venguián minjar en nòc deth pòrc
01'07'26 : Eras podoèras – Felicièn que i credián, eths dròlles que l'anavan hèr paur. Trucar en eth contravents – eth pair Rozès que l'entrèc un bambó devath eras teulas - « hoooo, las entenes aqueras putas, hè-las partir ! » - trucar eth martèth sus eth hèr entà hèr partir eras broishas -
01'10'03 : Era lenha – Era Cassanhau – maishant de tirar
01'11'45 : Toponimia – eths Murrets
01'12'25 : eths shiulets – hèr sabar un tròç de buès
01'13'06 : era ora (era gran-mair que sabiá era ora en ame un bròc) auèitar ua punta dera montanha.
01'14'05 : Eras velhadas – transmission dera memòria – eras parentats
01'14' : Observar era natura – era mimaròla - eths limacs qu'an ua èrba darrèr, qu'ei signe de bèth temps
01'15'10 : eras mentalitats – qu'an cambiats
01'16'03 : Toponimia – Eth Camicon – Eth Lereu – prats dalhats – Era Ièrla - Eras Arregassas (laurat e après plantat de vinha) – camin de Riu Medan
01'23'08 : 2nda GM Neishuda a Mana en 1940 (Alice Labatut, maridada Galey) – son pauir que 'u parlava fòrça dera guèrra – presoèr en Alemanha – eth huec a Mana - Eth maquís deth Maupelet -
01'26'28 : Eth dejunar deth Baron de Crabassa (un gran saladièr de nhòla, pan e sucre
On avetz aprés a parlar patuès ?
Qu’è parlat tostemps patuès, jo ! Tostemps ! Parlar francés, bon, en anar nara escòla mès, quan tornava, aciu, patuès, tostemps. Tostemps patuès !
Ara escòla, caliá cap parlar patuès ?
Ara escòla, caliá cap parlar patuès. E, de còps, j’abarrejàvam quauque mot mais enfin…
Qu’ac deishava hèr, eth arregent ?
Ò, non, non ! Pas tròp. N’ac voliá cap !
Ethçò que i a, soen, que mos haiá díder mots en patuès nà non hèr era fauta en francés. « Didetz-ac en patuès e que vatz veir. » E, j’é vertat. Qu’èra era arregenta. Qu’èra Madama Ferran, qu’è avut. Et la belle-mère de… Era bèla-mair de Blanc. Qu’èra era.
Òc. De còps, de passar peth patuès, que pòt evitar de…
De hèr uá fauta en farncés. Era prononciacion. Que mos ac didiá tostemps. Alavetz que n’i a que sabián cap parlar patuès. Que n’i aviá tostemps quauqu'un que parlava cap patuès (francés).
E vos, en tot anar nara escòla, se’u sabiátz eth francés ?
Ah si, si ! Que’n parlàvam tanben ! Que’n parlàvam tanben.
E ara, se’u parlatz encara, eth patuès en ame eth monde deth país ?
Ah, si : patuès ! En quartièr : patuès !
Loís (Galey), que parlavan mès francés, eris.
Ací, a casa, se parlatz patuès en ame era hemna, en ame era familha ?
Si, si ! Mais enfin, era : pas plan... N’aviá cap james plan parlat patuès, qué. Mès, ja’n parla quan mèma mès pas bilhèu... Era hilha, qu’é a Tolosa, que trebalha aths Transpòrts Frigorifiques Européens, mès que ven ací... Se i èra, que parlariá patuès !
Era, que’u sap parlar ?
Era, que’u sap parlar. E que se’n bremba ! Qu’a mèma eth accent ! E’u parla cap mès, quan é ací, tanplan ja torna.
Eth patuès, se sabetz qu'òm l’apèra occitan e qu'òm l'ensenha ena escòla tanben ?
Mès n’é cap pertot a fèt parèlh, eth patuès. Entram Arbars e Castèthviague, que i a uá diferença (...) Que’m brembi, d’autis còps, que didiám : « Que vam enà Saliás. » A Arbars, que didián « Que vam enà Salias. »
Se n’i a plan de joesis que'u parlan eth patuès, en vilatge ?
Pas plan ! Pas plan de joenis...
Qué'n pensatz : que s'i va pèrder, aquera lenga ?
Sabi cap... Sabi cap. M’ac pensi cap quan mèma.
Que’s parla plan mens. Eth hilh que’u parla... Enfin, que’u compren tot mès parlar, ja’n parla, quauque mot. Sa sòr que’u parla miélhor qu’eth.
Qu’é mès atjada bilhèu ?
Qu’a 42 o 3 ans.
E eth, qu’é mès joes ?
Qu’é mès joen : que n’a 36.
05'11 :Eth buès - en Maupelet - eths transpòrts - "Que me’n pòdi passar deras vacas." - 3 parelhs de buòus entà tirar era lenha - era lèt en complement deth son mestièr, se'n ocupava era hemna – trabalhar eth buès - pibos enà Pagés de Sent Guironç (arresèc) – cap jàmes de prètz - qu'anavan dinca Masseuba –
07'36 : Sobriquets :
Aquera maison, s’a un nom en patuès ?
Aciu, que s’aperava a çò de Pièrra deth Tomiu. Qu’è tostemps entenut a díder : eth Tomiu de Davath. A çò deth Tomiu, qu’é a çò d'Aimée, a çò de Doumenc. Qu’é era cosiá. E, a çò de Loís, qu’èra a çò d'Atanèr (...) Qu’èra eth proprietatari dera maison. Que l’ac venec enath son pair, de Loís (...) Qu’è entenut a díder nà Papà, jo, tostemps : a çò d’Atanèr.
Damont : a çò de Laishèta, a çò deth Menon
Eth quartièr deths Porats : çò de Cassanhac, çò Luc, çò de Coriòt, çò de Fricièn,
Davath, on é Sauné, qu’é a çò d’Arnaut. E en faça, donc, era pitiva maison aquiu, qu’è tostemps entenut a díder a çò de Félicien. E ath cance, a çò deth Haure.
Non èra haure tanben, aqueth Félicien ?
Si, qu’èra haure tanben. E, enter eris, que n'èran cap bien. (...) Qu’èran parents mès n'èran cap bien.
A çò d'Annonha, a çò deth Arropit, a çò deth Tomiu
Aqueris noms, se s'utilisan encara ?
Oh si ! Quand òm ne parla, atau, enter nosaus, j’ac didem !
11'17 : Toponimia – Eth Camp Gran – Eths Porats – eth Ortèths – Eth Sarrat dera Luá – Eth Pehuret – Eth Tiravalh
Eths Ortèths :Qu’é prat. Qu’é costalut ! N’é cap planèr.
Delà eth arriu : Deth arriu (deths Porats), sus era gausha, que i a uá pèça tanben. Que l'è tostemps entenuda aperar Delà eth Arriu.
Qué s’i haiá, en aquera pèça ?
De tot : blat, blat marin... Que i a tornat a hèr blat marin enguan tanben.
– Eth Argenton – Eths Lavatèrs – Prada – eths Prats Barrats - Eth Vermelhon – Eth Gravèr deth Soc -
Era Arruera (comunau ) : Eth que i anava, qu’èra Georges (Braquet). Son pair... e Georges tanben que i deu èster anat, eth tanben. Mès, après, aciu, n’i aviá cap plan, non. Que devián èster dus o tres. Que i èran a çò de Tetina tanben, que s’aperava : que i anavan enà hèr pèisher ena Arruera tanben. Mès, ací, i sò cap james anat, jo. E Papà tanpòc !
Era Hajau : Tot aquò, qu’é bòsc.
Ath Tucau, que i aviám era vinha, en ame eth temps, ara Peirosa. Qu’èra tot vinhas. Qu’èra terrenc mèslèu de gravèr alavetz qu’èra bon nara vinha, qué. E plan exposat ! Mès ara, que s’é perdut... Quant i a que l’avem arrigada, nosaus ? Que i a 20 ans au mens... D’autis còps, que i aviá hautims. Que i èran eths hautims, ara Peirosa, mès me’n brembi cap plan, jo, deths hautims. E après, Papà que i plantèc era vinha, qué. Que’m brembi que n’i sobrava quauqu’un. Papà que les aviá arrigats enà plantar era vinha, après, en bordura, quauqu’un otroment... Otroment, que’m didiá Papà que i aviá hautims pertot. Qu’ac cultivavan pr’amor que i aviá era plaça entram, qué.
20'42 : Sociolinguistica (seguida) : intervencion dera sua hemnaC’est à l'école que ça s’est perdu (...) Moi, je me rappelle, nous, moi, j’étais à l’école à Mane (...), il nous interdisait de parler patois parce qu’il nous disait qu’on avait beaucoup de mots – et c’était réel, je le reconnais – qu’on mélangeait, après.
Nosaus, que mos haiá díder mots en patuès : « E haràs cap era fauta en francés. » E qu’èra vertat ! Il y avait des mots : « Dites-le en patois. » Et parce que elle savait en parler, elle aussi ! Ara, era, que n’aviá aprés ací mès que venguiá deth costat de Lac. Era, qu’èra de Lac. Après, que venguec arregenta ací. Que’s maridèc aquiu : la belle-mère de Blanc. C’est pour ça, elle nous disait : « Dites-le en patois. »
Et on a la petite-fille, elle en parlerait vite ! Elle a commencé à dire des mots en patois. Vous allez en rire ! Elle demandait du papier, elle disait : « papèr ». « Balha papèr ! » « On vas ? » Pourquoi ? Parce que, lui, il le dit. Parce que, à moi, souvent, tu me dis des mots en patois.
Oh moi, je parle patois tout le temps alors...
23'14 : Era aiga – hèr béver eras vacas ara hont de Caishet (bassin) robinet dambe era aiga dera Baderca - Qu’aviám era pompa. Que’n prenguiám damont mès n’èra cap terribla, aquera aigua. E jo, en ame era gran-mair, que l’anava cercar ath hons deths Ortèths. Que i a uá hont e que i a uá tirada d'aciu ! Ath hons deths Ortèths, qu’èra. E que’s botava era cruisha sus eth cap e un ferrat en cada man ! Alavetz, en ame eth folard, que’s haián un ahèr, que les se botavan en cap. Aquò, ja me’n brembi ! (...) E un ferrat en cada man ! E pujar aquí-delà ! Que i aviá un tròç ! E jo, que i anava. Jo qu’aviá un pitiu ferrat : qué voliás que portèssa ? Que deviá èster coma Alexandre, jo, alavetz... Que deviá aver 4 o 5 ans. E après, enath çò d’aute, que l’anàvam cercar en Arbars, aquiu.
Au ruisseau !
Qu’èra sec, eth arriu, en estiu. Eth que devara, aquiu (eth Arriu deths Porats), qu’èra tostemps sec. E qu’anàvam en Arbars. E lavar era harda tanben : en Arbars.
J’y suis allée, moi !
Evolucion e regression
26'49 : Toponimia : Era hont deths Culòts - Era Hont deth Musquin / Eth Prat deth Ponin : Que còla tostemps, aquera, e que ven deth Prat deth Ponin. Que ven de delà era arrota.
28'38 : Sociolinguistica - utilisacion deth patuès -
Claude Loubet de Montgalhard
Eth, que’u parla, eth patuès ! Que i è parlat encara aqueste maitin e n'avem cap parlat un mòt de francés.
Avec ses parents, il parlait que patois, lui. Je me rappelle, quand il venait, gosse, garder les moutons... Parce que, moi, je suis née à coté de la Poterie Clarous (a Mana). Et il venait garder les moutons alors il nous parlait que patois. Alors, nous, on le disait : « Mais pourquoi il parle patois, tout le temps, comme ça ? » Parce que, nous, je vous dis, à l'école, on nous... D'ailleurs, les parents, à nous autres, ils nous en parlaient rarement, patois.
En cafè, a Bèth Hag (a çò deth Marèn)
E nosautis, quan sopàvam, ath ser, qu’arribàvam enath cafè mès tostemps patuès !
31'33 : un bal a Bèth Hag (embuscada en bòsc de Sièja) – eras hèstas e eth béver
34'43 : Era 2nda GM - eras velhadas – anar velhar a çò deths vesins - Ocupacion: anar escotar Radio Londres a çò deth Avugle – eth 11 d'aost 1944 (Era Baderca) – eth maquís – Esquerré dera Arriburulha qu'èra en maquís – maisons dévalisées - . Eths Espanhòus a Blanca – portar eth hiems dab eth devantau – que desvalisavan eras maisons – ajornats deth servici (era sua gran-mair sòr de lèit deth chatelèn)
41'25 : Toponimia – Eth Camon / Eth Camor – Prat dera Cleda – Era Pivada
Eth Camin deth Argenton
Que i passava eth comte de Foish. - Il venait par Riu Medan (en Saleish). - Il prenait le chemin, là. Il allait au Tucau - Et du Tucau à Montastruc.
Riu Medan - Eras Espincetas – Eth Lereu - Eth Prat deras Bòrdas
Eras Parets : On y fait l’herbe - Eras Arregassas : Que i aviá era vinha, Couret (…) Ara epòca, qu’ac trebalhava eras Arregassas. Après, que i decidèc de plantar era vinha. Era Aubiga deras Parets.
Era Devesa – Eths Torats – Era Boisheta – Eth Gravèr deth Soc - Eras Pradas : Que didiá tostemps eth Haure, que didiá : « Que vau naras Pradas, ath hons deras Pradas. » - Eth Camicon – Eth Vermelhon - Eth Prat deth Shivau -
Eths Lavaders - Eras Barralas – eth Capdèths - Era Barretassa – Eras Tantoras - Era Coma d'Ahins – Eth Plan, Eth Clòt, Era Peirosa
Sobriquets : Eth Majòr, Tetina, Eth Puèsto, « Chez Richard », Eth Menèr, Eth Lauset, Joan Jacques.
01'01'13 : Mòler
Era Mòla Nava :
Qu’èra Mamà que i anava (nara Mòla nava). S-Ca-Gj
Ils y faisaient la java, là-dedans. La java, ils faisaient ! S-Ca-Ga
E aquiu, alugat… E , un còp, que i èra anat, jo, en ame Mamà. Que venguián d’Estadenh, d’Aspèth, que i aviás un shabat ena granja ! Arríder, parlar e eth aute que moliá ! Qu’èra un farçur : que sortiá díder uá craca, que tornava partir e uè ! Se van passar eths Alemands aquí, attention ! Que venguián de Montsaunés, dera Estela, de Sent Martòri ! Qu’anavan mòler aquiu !
E ath bòrd dera arrota !
E ath bòrd dera arrota ! Enfin, qu’èra en contrabaish, quan mèma… Mès, ath bòrd dera arrota.
Que i deviá aver lum…
Ah oui, oui ! Que’s haiá eth lum, eth.
01'02'58 : Eth pan – eth bolangèr – que's bremnba deth horn quan e's des.hec - eras pastas (hètas peth arrefugiats alsacians) -eth vermicèli
01'03'53 : Eth os- eths ossalhèrs – hèr dançar eth os enas escòlas enà hèr paur – ua barra darrèr era pòrta pr'amor deth os.
01'04'56 : Eths lops – eths lops deth Maupelet – a Montastruc eths lops que venguián minjar en nòc deth pòrc
01'07'26 : Eras podoèras – Felicièn que i credián, eths dròlles que l'anavan hèr paur. Trucar en eth contravents – eth pair Rozès que l'entrèc un bambó devath eras teulas - « hoooo, las entenes aqueras putas, hè-las partir ! » - trucar eth martèth sus eth hèr entà hèr partir eras broishas -
01'10'03 : Era lenha – Era Cassanhau – maishant de tirar
01'11'45 : Toponimia – eths Murrets
01'12'25 : eths shiulets – hèr sabar un tròç de buès
01'13'06 : era ora (era gran-mair que sabiá era ora en ame un bròc) auèitar ua punta dera montanha.
01'14'05 : Eras velhadas – transmission dera memòria – eras parentats
01'14' : Observar era natura – era mimaròla - eths limacs qu'an ua èrba darrèr, qu'ei signe de bèth temps
01'15'10 : eras mentalitats – qu'an cambiats
01'16'03 : Toponimia – Eth Camicon – Eth Lereu – prats dalhats – Era Ièrla - Eras Arregassas (laurat e après plantat de vinha) – camin de Riu Medan
01'23'08 : 2nda GM Neishuda a Mana en 1940 (Alice Labatut, maridada Galey) – son pauir que 'u parlava fòrça dera guèrra – presoèr en Alemanha – eth huec a Mana - Eth maquís deth Maupelet -
01'26'28 : Eth dejunar deth Baron de Crabassa (un gran saladièr de nhòla, pan e sucre
Créateur
Jean-Paul Ferré, enquêteur
Source
JPF31[SS-Castel-Gj&Ga]1
Éditeur
Eth Ostau Comengés
Format
Texte/html
Langue
gascon
Type
Texte
Spatial Coverage
Castelbiague
Person Item Type Metadata
Birth Date
Jean : 20/12/1929
Alice : 1940
Alice : 1940
Birthplace
Castelbiague
Collection
Citer ce document
Jean-Paul Ferré, enquêteur, “Collecte de Jean et Alice - (Castelbiague),” Oralitat de Gasconha, consulté le 21 novembre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/744.