Collectage de Jeanne 2 - (Aulus-09)

Dublin Core

Titre

Collectage de Jeanne 2 - (Aulus-09)

Abstract

Sujet

Contes gascons
Rites et cérémonies funéraires
Littérature gasconne
Surnaturel (fées)
Guerre mondiale (1914-1918)
Curés
Chansons
Mariages

Description

Eth contengut deths condes non son pas detalhats

 

 

RL-09[Ou-Er-Rj4-1]

 

 

 

 

01'00 Condes – era mandra dab eths crabòts

01'40 Idem – Era mandra dab eths crabòts – sobriquets de maisons – toponimia

08'30 Idem – on l'avia entenut a condar – totis que'u sabian aqueth conde a casa sua – entà fèr arraujar eths mainatges, eths parents que cantavan : «Conde, conde, condilhon, quate pets en un caishon, s'eth caishon se creba, quate pets en guerra, s'eth caishon no's creba pas, quate pets en patz» - que didian «Papà Mamà, non volem pas aquò, que volem un conde !»

09'40 Idem – Eth Ròc de Roland – on ei – que l'avia lançat Roland Le Preux – sa pair qu'ac condava

arribada de Francis Fourcou

 

 

 

 

 

 

RL-09[Ou-Er-Rj4-2]

 

 

 

0'00 Conde – eth lop e eths crabòts embarrats ena bòrda – era mair qu'èra partida entà péisher – non calia pas qu'eths crabòts obrissen era pòrta – qu'i avia era cançon «dorbitz, dorbitz crabetas, vos pòrti let de mas popetas, foc de mas ungletas (?), lenha de mas cornetas» - eth crabòt que responec «peta, peta en l'aire, coneis pas ma maire» (lengadocian !) - non dobriren pas era pòrta – era craba que se'n tornèc entà casa e eth lop que s'escapèc

01'45 Idem – eth sabbat deras broishas – que l'aperavan «mademoiselle La Meunière» - non disian pas qu'èra d'ací – no's passava pas ací-tau

06'20 Idem – eth conde de Guisha – que s'èra perdut ath miei dera feira – en bòsc, que pujèc ath cap d'un sapin – que vic un lum dab ua maison ath miei deths bòscs – qu'èra ua maison de gitans, qu'èra ath entorn deth foc - «dentratz» - que'u receberen coma un prince – un que voludava era sopa dab un baston, mes ath cap dera sopa, que despassava ua man de mainada – on ès caijut, ce's didec – que volec desquir - «n'anes cap loenh, logabat (?), ???» ça'u diseren eras gents – qu'èra espiat – que tornèc desquir, e que partic en tot córrer – que'u perseguian ath darrèr – que pujèc en un arbe e que'u perderen - «as voludat era sopa, qu'ac a vist !» un que didia – que s'estava aiquí – que començava de fè's diá – qu'entenec era còrna d'un oelhèr – que demorèc eth dia e que fuc estremat ath dia

11'10 Idem – aqueth conde que'us convenguian pr'amor qu'i avia un chic de pòur – e que vedian aquera istoèra dab era man ena sopa – que brodavan mès

11'30 Idem – encantadas – que'n parlavan – qu'èran «eras dònas d'aigüa» - que las vesian ath fons deths coms – que podian atirar eras mainadas ath fons dera aiga

12'40 Guerre 14 – sa pair que la condava hòrt – que las coneishian de còr – eras «saucissas» qu'èran eths ballons que susvelhavan eras trencadas – eths «totos» qu'èran eths pols – sa pair qu'aimava condar – que condava quin s'èra passat quan èra estat mobilisat a Besièrs – qu'èra arribat en «canal de la Bassée» (despartament deth Nord) – qu'avian passat eth canal – qu'entenian a passar eras balas qu'èra entrat ena trencada

15'20 Idem – qu'a ua carta postala – qu'i èra portat dessús : «4 hommes et un caporal suffisent pour faire fuir un régiment allemand» - qu'avia era carta dera batalha dera Marna – pantalon roge e capòta blua marina qu'èran era purmèra tenguda

telefòne

 

 

RL-09[Ou-Er-Rj4-3]

 

 

 

0'20 Conde – eth lop e era mandra – toponima – qu'anava desbosigar ath Lavedan - «que'm cridan a filhòu, a filhòu !» - eths filhòus que s'apèran «Començadeta» - puish «Mieijeta» - era mandra qu'acusa eth lop d'aver minjat era meu – compair e comair – eth lop que's volia venjar

07'00 Idem – idem – quan quauqu'un non volia pas fèr un trebalh que didian «que'u cridan a filhòu, a filhòu»

09'00 Arreligion – eth ase encantat - abat Castex – qu'avia recitat «eths Pescajouns» - que fasian «séances récréatives» - qu'èra un curè d'Ausat qu'èra d'Aulús, eth frair de Ramon de Rolland qu'èra de 1911 e qu'èra aquiu tanben – qu'èra en 1935 – qu'avia jogat ena pèça «eth ase encantat – eth frair de Jeanne qu'avia fèt Helip de Berneda – eth Jutge qu'èra Ramon de Roland - «ath nom dera lèi...» - que recita eth tèxte mes MP que la copa... - Helip de Berneda que didec : «ton oncle d'America qu'a acabat d'alendar, que te dèisha tot son dequé, eth notari qu'ac a dit» - «mon ase s'encantèc, que som riche, ce's pensèc, perqué portar vaishèra, que sautèc, que ??, que trinquèc eths topins» - non fusquèc cap condamnat «eth curè entà Pascos, que diserà ?, Jò entath ase que li diguec...» - eth ase que s'encantèc e que trinquèc eths topins - son frair que recitava aqueth tèxte ara fin – cada jogaire qu'avia eth tèxte

13'45 Idem – idem – eths Pescajons : «Qu'èram ath dus de març/eras vèspras deras cendres/en tot eth país, que fasián Carnaval/pertot eths pescajons plan rostits e plan trendes/qu'aturavan eras gents d'un XX/ajocats peth sòu devant era Grasara (?)/ qu'atinè (?) X Que demorava Barbut/que li semblava ausir tostemps eths sievis passes/ara, qu'auriá calut que fusquèssa rendut/qu'èra partit adés, anat entara Boisha/cercar entà deman en çò de Tanta Margarida/Jaquet, cosin german, tà un trebalh pressat» - après : «son nau oras e quart ara vielha patraca (?)/ era praube Catin qu'a finit de pastar/defòra, eth vent que fiula/Genera, genera/Ren no'u pòt aturar/s'enforna gran fracàs deguen era cheminea/que sembla la Catin qu'ua vielha sorcièra/baisha entà embroishar-la/mes, se per malur anet/venguián entara bòrda/encara, que siá femna/ vòli pas aver pòur/qué que siá, darna, còrda, pigasson/de tot me servirè/la demorarè d'un còp» - après Catin qu'atisava eth foc - «mes alavetz ena bòrda, enten a lairar eths cans/enfin, ara, arriba, ce ditz/ e se revira/era padena, d'espanta, li caigiá deras mans/eth sang li pueija en cap/a pena se respira/ua bonicha (?) s'apròcha/ que li ?? nas/ce qui ei (?)/ era Catin se cred li va gitar un sòrt/qu'arrapa eths pescajons/que's X ena padena/encara, tot brulent, la t'ac geta aths pòts/era broisha nhaular, futjar aths quate galòps/eth pescajon tot caut, que li a brulat era figura/que s'amanta eth cap dins sa manta en òr (?)/e sons crits de dolor espantan eth quartièr/que fèn lairar

 

 

RL-09[Ou-Er-Rj4-4]

 

 

 

 

0'00 Seguida - «eths cans de mès en mès fòrt/la Catin que la segueish e crida ara broisha/ce qué demanda, ce cu t'ac a plan mercada/enténer eths Carnavals/responeràs «jò madeisha, jò madeisha»/»jò madeisha», repeta era broisha/que fuc ena net per véser eth Trauc d'Infèrn/jamès mès l'an vista»

0'25 Idem – eth ase encatat – que n'a sautar ça ditz – aqueth tèxte qu'èra un curè qu'ac avia fèt – l'abbé Castets – MP... - eth monde qu'èran enas fièstras entà escotar era pèça – çò qu'ei «ua seança recreativa» - MP... - eths curès que vedian qu'i avia monde ací – que l'aperavan «eth curè de Balaguèra»

03'10 Arreligion – eth curè Carcy - ací, qu'èra «l'abbé Carcy» - qu'èra estat de 1929 deçà 1940 – que'u portèren en cerculh, que'u feren fèr eth torn deth vilatge – qu'ei enterrat ath pè dera crotz

04'00 Idem – messa deths mòrts – en entrar ena glèisa, que cantavan «Requiem Eternam» - ua orason : «Domine Jesu Christe Rex Gloriae»

 

 

 

Domine Iesu Christe, Rex gloriae

Libera animas omnium fidelium defunctorum

De poenis inferni

Et de profundo lacu

Libera eas de ore leonis

Ne absorbeat eas tartarus

Ne cadant in obscurum

Sed signifer sanctus Michael

Repraesentet eas in lucem sanctam

Quam olim Abrahae promisisti

Et semini ejus.

Seigneur, Jésus-Christ, Roi de gloire,

Délivre les âmes de tous les fidèles défunts

Des peines de l'enfer et des marécages sans fond.

Délivre-les de la gueule du lion

Qu'ils ne soient engloutis dans le Tartare

Ni ne tombent dans les ténèbres

Mais que Saint Michel, ton héraut, les conduise à la sainte lumière

que tu as autrefois promise jadis à Abraham

Et à sa postérité

 

Qu'èra après era elevacion – a fòrça d'ac díser, que comprenian un chic

06'20 Idem – idem – pendent era comunion : «Lux æterna luceat eis, Domine, cum sanctis tuis in aeternum, quia pius es» - après, qu'èra entà fèr era ofrenda, ath ser – eth curè que tenguia era crotz, que presentavan eth Christ, méter ua pèça en un prat qui èra – que s'aperava «asorar (sic) era crotz» - eths òmes que cantavan aquesta cançon : «libera me domine de morte eterna» - non la sap adret – que cantèren era messa deths mòrts dinc ara guèrra

08'20 Idem – idem – après era messa, qu'anavan en cementiri – que venguian acompanhar eras gents ena maison – qu'avia vist monde ací entath bèu pair a non poder acabir laguens – que disian eth «De Profundis», un entà eth qu'èra partit e eth aute entaths defunts dera familha – e eras gents que se n'anavan – que venguian fèr era presença – que vos acompanhava eth dòu deçà casa – Léon deth Capitaine qui disia eth de Profundis, ua hemna entaras hemnas – qu'èra un vielh rituel

10'40 Idem – enaras «séances récréatives», eth curè que condava aqueth ahèr - un curè, un còp ena glèisa, qu'avia dit «Sent Bertomiu qu'èra un gran martir» - que prechava dera chèra enlà entà St Bertomiu – que l'avian arrincat eras ungles tot viu – un òme, ath pè dera chèra, que didia entà cada misera qu'avia avut (que l'avian burlat eths pès) : «Aquò, n'ei pas arren» - «E alavetz, Batiston, que li cau fèr entà Sent Bertomiu, entà fè'n un martir ?» - «Que vos cau maridar !»

intervencion de MP sus eths rites – que ditz qu'avem plan perdut en arresignar aqueris rituaus

14'00 Arreligion – eths rites – qu'a despareishut – eth curè que baishava devant era maison, que venguia coélher era persona – draps de dòu, dab argent – s'èra ua femna qu'èra morta, qu'èran eras femnas que portavan eth drap devant eth cerculh, tres de cada costat – eth cerculh ath darrèr – ara, qu'ei dab era voetura

16'00 Idem – era mort – en çò de Pistòl qu'ac avia vist a fèr – cada un qu'avia son camin de glèisa – per on passavan dab eths tres vesins

 

 

 

 

 

RL-09[Ou-Er-Rj4-5]

 

 

 

 

0'00 Seguida – per on passavan eths autis – on calia pas passar per un aute endret – qu'èra «eth camin dera glèisa» - un passatge atitrat – per on passavan eths de davath

01'20 Arreligion – velladas deths mòrts – que's fasian un dever qu'i avessan un o dus de cada familha – entara sua gran mair en 1939, qu'èra atau – eras filhas que disian eth chapelet – era parentat que vellava tota era net – quan èran partits era mage partida deras gents, que rasonavan, s'èra un vielh – entà un joes non calia pas parlar ni peguejar – s'èra tròp joes, que disian «qu'èra de frèita» - que volia díser que manquèssa aqueth, qu'èra mort tròp joes – un vielh qu'èra guairaben normau – eras infeccions de potrina qu'emportavan eras gents

03'35 Idem – eths enterraments – MP : femnas que ploravan coma eras plorosas dera antiquitat – que non n'acabavan – JR : que's fasian repròches eras femnas en public - «e se non vau anar entara Illa, n'auriás cap atrapat fret, e que te n'ès anada...» - eras autras, s'avian perdut ua mainada dus ans a per exemple, que s'i botava, dab era purmèra a plorar, en fè's repròches – que fuc viste acabat segon Jeanne – que durèc deçà qu'avessa 11 ans, o atau – que s'ajoelhavan ena tèrra roja deth cementèri de plorar ua mainada

 

que devia arribar Francis Fourcou entà fè'u condar causas, alavetz que m'estimi mès de deishar la està's un chic – totun que contunha e que torni alugar era camerà

 

 

 

 

RL-09[Ou-Er-Rj4-6]

 

 

Ua cançon que cantava eth sieu pair sus eth Paradis Terrestre – que la preni en cors

 

 

0'00 Cançon – era Cançon deth Paradis Terrestre (en francés) -

«Dans un jardin couvert de fleurs, plein de bonheur,

Dieu créa l'homme a son image, quel beau séjour

Voilà la preuve et le vrai gage de son amour.

 

Adam s'était assis tout seul sous un tilleul

Il se coucha sur l'herbe tendre tranquillement,

Un doux sommeil vint le surprendre à ce moment

 

Pendant qu'il dort, son créateur, son auteur,

Lui lève doucement une côte de son côté

Lui forme une charmante femme, rare en beauté

 

Adam, la voyant, s'écria «La voilà !

La voilà, celle que j'aime, os de mes os,

Donnez la moi, bonté suprême

Pour mon repos»

 

Alors le créateur leur dit

«soyez unis, allez, vous peuplerez la terre

De vos enfants...

 

 

01'40 Non se'n bremba pas mès d'après – après qu'i ei era tentacion deth serpent : «un jour Eve se promenait dans le bosquet, et le serpent, couché dans l'arbre la regardait, il médita de l'entreprendre, de lui parler»

 

Salut à ta divinité

Rare beauté

Perle sans prix, vivante image du souverain

Et l'ornement du bel ouvrage de ce jardin

 

Je te dirai un grand secret dans le bosquet

...

 

02'50 Seguida – que li fec préner era poma – que i a frasas qu'a desbrembat

04'15 Arreligion – qu'ei bèra era religion – eth christ qu'a existat mes un sol diu en tres personas, qu'ei un concept de mau compréner – MP : qu'ei de mau fèr compréner aths mainatges -en un atge, qu'òm i torna a pensar

05'55 Cançon – ena mòla, que i portavan cançons (particions ?) - sa pair que sabia era deth tremblament de tèrra de St Pierre et Miquelon (en 1929 ?) sus eth aire de la Pimpolaise : «c'est une ville des Antilles/où flotte le drapeau français/une ville coquette et gentille/son grand port de mer largement ouvert/abritait des vaisseaux de guerre/et des grands navires marchands/et la France avait dans Saint Pierre, un très bel et bon argument» - qu'èran eths colporturs que portavan aqueras cançons ena mola – j'èra interessat peras cançons

 

RL-09[Ou-Er-Rj4-7]

 

que preni en cors

 

0'00 Société – eras nòças – no's calia cap maridar sense cantar era cançon (de la nòvia) – que bevian un còp (era velha)

01'05 Intime - qui l'a balhat totas aqueras causas que sap ? (question de Michel Pujol) – sa pair – qu'a comprés que sa pair li a fèt passar causas preciosas – qu'a apreciat era vida dab eth sievis parents – no's disputavan cap entre eris – sa pair que tenguia plan de cançon de sa pair – sa pair (eth gran pair de Jeanne)que cantava entaras nòças – sa pair qu'anava ath cafè eth ser, en çò de Dòmbre, avant de dentrar en òtèl, après eth conselh municipau

04'10 Thermalisme – eths curistes – un que s'aperava Mr Escudié qu'èra fotografe – qu'èran amics dab era familha – qu'èra de Capendu e que venguia fèr montanha ací – qu'èra ua clientela educada – marselheses que venguian ath Majestic – tres musicianas que tenguian eth casinò 

Créateur

Lassalle Renaud, enquêteur

Source

EOC 11
RL-09[Ou-Au-Rj3]

Éditeur

Eth Ostau Comengés

Contributeur

Les Amis du Garbet (commanditaire)

Langue

gascon

Alternative Title

fggfgg

Spatial Coverage

Aulus (Ariège)

Person Item Type Metadata

Birth Date

1921

Birthplace

Aulus

Citer ce document

Lassalle Renaud, enquêteur, “Collectage de Jeanne 2 - (Aulus-09),” Oralitat de Gasconha, consulté le 4 octobre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/8.

Formats de sortie