Collectage d'Adeline - (Sentein-09)

Collectage d'Adeline - (Sentein-09)

Rivalité entre village

École publique

Fromage et beurre

Loup

Surnaturel (sorcières)

Guerre mondiale (1939-1945) -- Occupation

Successions et héritages

RL-09[CC-Se-La1-1](JPF)


0'10 Sobriquet maison – en çò de Barrau, en Plairàs – eth nom qu'èra Garié – era casa deth Cotèth, dab un cadran solari – Périssé qu'ei eth nom deth Cotèth
02'10 Toponymie – segon era, n'ei pas Bòrda d'Espanha mes «Bord Espanha», que s'escrivia atau en temps
03'00 Lenga – aprés a casa sua – no'us parlavan pas que gascon – ena escòla, qu'èra eth francés – punits se parlavan patoès – hèr linhas
03'55 Société – escòla – ua arregenta qu'avia 84 ans, e ua auta 98 ?? - deth temps de sa mair – que dromian sus era taula
04'50 Lenga – totis que parlavan patoès – un còp que dessinava ua bana


RL-09[CC-Se-La1-2](JPF)



0'00 Société – diferenças entre Santenh e eths vilatges – qu'èran mès mossurs en vilatge – comèrces e tot : gendarmeria, doana, gardas horastèr, un grop de facturs – que hadian tot a pè eths factors – tres bolangèrs que hadian ua tornada dab ua jardinièra – mes en Plairàs, non passava cap arrés
01'40 Société – escòla – quan nhevava, qu'arribavan ena escòla, torrats e caperats de nhèu – eths arregents que'us botavan ath entorn deth poele en caucetas
02'40 Idem – idem - era nhèu – que hadian ua pista – un dera Santenh qu'avia un Bordau a Vencaret, eth que hadia era pista dab ua sauma – ua ora a pè per anar dinc a Estoeu – nada cantina, un enterpan – après, qu'arribèc ua cantina – era hemna deth regent que hadia era sopa – après, qu'èra tròp vielha, n'ac hec pas mès – totis que balhèren un sac de truhas en ua hemna tà que hessa era sopa – 50 ct eth arrepèish – sopa, truhas dab un piu de saucissa
05'45 Idem – idem – quan era nhèu miaçava, que'us laishavan davant – que'us hadian hèr eths devers pendent era recreacion e partir
06'35 Elevage – oelhas – non n'avian pas plan en temps – en vilatge, que venian era lèt aths fonccionaris – mes en eths vilatges, n'ac podian pas – que hadian burri, e hormatge – que minjavan colat (eth calhat)
07'40 Alimentacion – hormatge – que'n hadian pendent era guèrra – granis caudèrs – hèr la tiedir e botar presura

Telefòne

RL-09[CC-Se-La1-3](JPF)



0'00 Alimentacion – hormatge (arrehèr) – caudèr – ua todelha – presura ena farmacia – que hadian colat dab çò que demorava – amassar, e hèr ua bòla – era hormatgèra qu'èra dera fòrma d'un bohet tath huec – un criet e sarrà'u – tirà'n eth cèr (petit lait) – dessús, que botavan un bèth calhau, tà prestí'u – quan èra plan prestit, botà'u en un motle – ath cap de 3 setmanas, que hadian ua mossa, que la calia tirar e arrevirar eth hormatge – idem ath de 3 autas setmanas – sa mair qu'i passava rhum sus eth dessús e eth dejós
02'25 Idem – idem – eth cèr – taths pòrcs
02'30 Eth Pòrc – dus per an – mès de dias que de tripons ! - un tuat ath mes de heurèr, tà hèr confit – quin se passava tà codinà'u – botar eths òsses enas olas – que's servian dera grèisha deth pòrc – eth milhà (tirà'n eth grèish, e botà'c enas olas, botar heritons ath hon deth caudèr, mieg aiga, mieja lèt, botar haria, e virar a plaser, ara fin, rhum e virar viste)
05'40 Aalimentacion – eths micons – ua pasta borrida ena lèt
06'50 Agricultuer – eth moro (blat ner) – qu'ei hòrt bon tara santat - eth moro qu'èra entath poscajons
07'30 Pastoralisme – montanhar – eth que partia dab eth ase, que's portava 20 kg de trufas, 10 de cebes, un tripon, e ua bèra talhada de lard – a soa, qu'anavan entà Ilhau – son gran pair qu'anava entà Crabèra, e un ser, qu'avia arrecaptat joenis qu'èran perduts ena montanha – qu'èra partit dab era net
09'30 Montanha – eth Crabèra qu'ei tostemps estat visitat – qu'i avia ua cabana de oelhèrs, eths estudiants que pujavan n'avian pas eth dret de dromir – eth coeu dera bèstias – eth Plairàs : entà Ilhau, Arenh, tath Crabèra e ?? - començar era sason mès haut, tath Crabèra, e baishar après entà Ilhau e Arenh quan arribava era nhèu
11'25 Toponymie – perqué Crabèra,n'ac sap pas
11'50 Pastoralisme – eth Isard – qu'èra d'Antràs, no's calia pas barrejar eras oelhas
12'20 Société – rivalitat dab Antràs – cada un en çò de sòn qu'èra ena montanha
12'45 Arreligion – capèra deth Isard – un còp qu'i ei anada – ua vièrge – era capèra que's cramèc – e eth colonel que la tornèc a bastir – era Joaneta, d'Estoeu tà hèr popar eths macipons – era qu'avia tornat a trobar era estatua dera vièrja deth Isard, ça didian
15'15 Société – vellar – quan tuavan eth pòrc – que hadian era tripa, etc ena vellada – hèr aras cartas – pendent era guèrra, que dançavan
16'00 Danças – era travessada, a quate, era de un pas, eth quadrilh (a 6) – era castanha tanben


RL-09[CC-Se-La1-4](JPF)



0'10 Croyances – eras bruishas – eths vielhis qu'ac condavan enas velladas
0'50 Eths lops – que n'an vist un en Ventalhon, engüan
01'05 Idem – eths lops que s'amassavan ath torn deras cabanas – eth monde que's botavan enas cabanas, que passavan peth trauc en lòsat e hadian hoc ath dessús tà hè'us partir – atau madeish taths osses
03'20 Croyances – bruishas – un òme deth Plairàs, que s'èra mort a 96 ans, que didia qu'un còp, en Còth de Químet, qu'avia trobat un abit peth sòu – que'u botjèc dab eth baston, mes ath cap d'ua estona, que vic abaishar ua lèbe peth Tuc de Loret (o Lolet) que venguia deth Isard, que'u didec : «Vite, vite, vite, tòca aqueth abit, senon no'm posqui cap abilhar, vita, tòca, e no didas cap jàmes que m'as vist, que vengui d'anar hèr còthtrincar ua vaca» - que calia que'u passèsa era pelha senon non podia cap aturà's – qu'èra ua bruisha cambiada en lèbe
06'40 Idem – hadas – que'n parlavan un shinhau
08'25 Lenga – còthtrincar = còth tòrcer
09'15 Croyances – eras bruishas – eths abits d'arrevèrs tà que las bruishas vos deishèssan tranquilles
09'50 Société – dias caumats - non pas trebalhar eths dias de hèsta
11'00 Evolucion – eth purmèr còp, qu'avia vist un camion dab lenha – qu'avia trobat aquerò estranh
12'10 Hèsta – Nadau – hèr vesilha tota era setmana – que hadian ua pregària avant de minjar – merluça, dab ris – era missa a Santenh – ua irange coma present – eths solièrs davant era cheminèia
13'40 Société – educacion – que'us an aprés a èster estauvienti, trabalhadi e polits
14'05 Hèsta – Nadau – ua crotz en tison de Nadau – arren de mès tath bestiar
15'10 Idem – St Joan – non calia pas trebalhar – a Plairàs, non hadian pas arren
16'00 Elevage – en temps, eths d'Irasenh qu'avian montanhas en Barradòs dab Santenh (??)


RL-09[CC-Se-La1-5]



0'00 Pastoralisme – Espanha
0'20 Idem – tóner e pegar – eth sòn pegader
01'15 Société – mainadèr – ara, que son tròp guastats, mes en temps, que s'amusavan de tot – quan avian bessons (anhèths)
01'50 Guerre 40 – alemands – qu'avian can-lops – que hadia pòur quan los trobavan en sendèrs – que'us trobavan en Sarrat dera Ola entre Vencaret e Bòrda d'Espanha – perqué s'apèra atau
03'05 Industrie – minas
03'35 Société – eretar – dòt quan se maridava era hilha – sa mair qu'avia 6000 en 1800 (?) - un quart sus era proprietat – quin marchava – eth ainat que demoava ena maison – eth capdèth que se' n'anava
05'05 Intime- sa mair qu'èra deth Pont
05'40 Lenga – sa gran mair n'èra pas jàmes anada ena escòla – que's moric a 93 ans
06'30 Idem – sa gran mair – AL non parlava pas patoès dab son òme – qu'avec ua vita dura – que sabia plan condar eths interést – era qu'èra sortida deth Plairàs – que brocava plan

Jean-Paul Ferré, enquêteur

RL-09[CC-Se-La1]

Eth Ostau Comengés

Les Biroussans (commanditaire)

Texte/html

gascon

Texte

Sentein