Collectage de Clémence et de Jeanne - (Sentein-09)
Dublin Core
Titre
Collectage de Clémence et de Jeanne - (Sentein-09)
Abstract
Sujet
Mines (sites d'extraction)
Rivalité entre village
Immigration
Thermalisme
Gascon (apprentissage du français)
Noblesse/bourgeoisie
Contrebande
Pèlerins et pèlerinages
Curés
Successions et héritages
Guerre mondiale (1939-1945) -- Passeurs
Surnaturel (sorcières)
Surnaturel (fées)
Description
JB = Jeanne Bonzom
CL= Clémence Latour
RL-09[CC-Se-Lc-Bj1-1]
01'10 Sobriquet maison – Jeanne Bonzom : deth pair : Granet, de sa mair : de Pintat - Clémence Latour : sa pair qu'èra d'Antràs : Tanton. Sa mair deth Sord de Marc (Santenh, on èm) – Clémence n'i ei pas nescuda en aquesta maison
03'00 Intime JB – n'ei pas nescuda ací, mes a costat de Limoge – son pair qu'èra minur e quan barrèc era mina, que seguíc eth patron en Lemosin – que s'i estèren 8 ans – après qu'i avec emplecs tà bastir era usina electrica, e que tornèren – sa pair que partic en 1926, era mina qu'anava barrar,e eth patron que'u prenguec dab eth – un aute qu'èra partit dab eth, François deth Crèc
05'50 Toponymie – 20 vilatges segon CL – tota era valea deth Lès – eras bòrdas que's venen coma residenças segondàrias
06'40 Idem – amèus de Santenh – Plairàs, Vencaret, Bòrda d'Espanha, eth Pont, Anglada, Era Frechendet, era Parada, Rosès; Estoeu de Baish, de Naut, era Morèra Roja, Arriu Sec e Laspe – deth aute costat : Còth de Rós, Mortís, Soèl e eth Òs, o eth Jòs, e Carrèra
08'30 Territoire – Biròs – Bonac, Irasenh, Balacet, Shoantenh – era Ribèra d'Òrla : Artiga Plà, Òrla, era Pucèla – eras Cots, ací que part era Ribèra d'Òrla
10'25 Toponymie – carrèra de davant – nat nom en temps – quartièrs de Santenh : eth Carrau de Manera, eth Carrau deth Plan, era Cort de San, eth Carrau deth Barri, era Rucha, eth Cap dera Bièla – era Rucha p'amor qu'i avia buts
12'40 Natura – hòrt de buts bèth temps a – sustot ena Arribèra (era Vath deth Lès)
13'10 Economie – rivalitat entre era Ribèra e Santenh – n'aimavan pas que'us aperèssan «era Ribèra» pr'amor que portavan mès de moneda dab era taxa foncièra (era mina) qu'eths deth vilatge – n'èra pas maishant mes qu'exista
14'20 Sobriquet maisons dera arrua (e mestièrs) – eth Potic (un bolangèr), eths doanièrs, e ua espiceria, era casa de Mauricet, ua bocheria (Mona), ua que s'aperava Marie Ferré que hadia balejons, un aute bochèr – deth aute costat, un menusèr, ací ua espiceria, un aute bochèr, duas autas espicerias
RL-09[CC-Se-Lc-Bj1-2]
0'00 Seguida – ua que venia lan, teish – entara hèsta de Diu, era mair de CL qu'i crompava teishut tà hè'u ua pelha
0'45 Intime – CL – espiceria ena maison – que venian de tot, espiceria, merceria, costumes, blu de trebalh – eths arabes que venguian crompà's costumes a casa sua
01'40 Aiga – arrius de Santenh – eth Arriu d'Antràs e eth Lès – era aiga que ven deth Cap deth Artigon e non ved cap eth dia – qu'ei hòrt bona
02'45 Idem – honts – pertot en temps – tres a costat, sense noms – era Hont dera Capèra, segon eth nom deth quartièr
03'20 Toponymie – era Plaça dera Capèra – qu'i èra en temps mes non l'an pas jàmes vist (segon CL) – surs sus era plaça dera capèra en temps
04'20 Sobriquet Santenh – Pintat, eth Sord de Marc, Momilha, Carlichòt, Gradit – puishque son mortis eth monde, qu'an deishat partir eths sobriquets – bèth temps a, que s'aperavan totis peths sobriquets
06'10 Industrie – minas – quant ? - Bulard, Leat (en Espanha), e eth Ventalhon – de plomb e de zinc
RL-09[CC-Se-Lc-Bj1-3]
0'00 Seguida – eth plomb qu'èra venut ath estrangèr – que marchèc plan cada còp que i avec era guèrra
0'55 Industrie – minas – dur qu'èra – sa pair qu'anava trebalhar entà Espanha – era mina deth Ventalhon n'èra pas tròp penibla – en Lemosin, qu'èra piri, qu'abaishavan a 500 m – era Mina de Bulard qu'èra dangerosa, que l'aperavan era «mangeuse d'hommes» - qu'èran mau equipats e mau cauçats, dab eths esclòps – non marchavan pas eth ivèrn, eras minas de Bulard e deth Ventalhon (tath Ventalhon, non m'an pas dit atau) – eth pair de CL qu'avia trebalhat a Bulard e se non devaravan pas pro lèu, qu'èran arrestats pera nhèu – Bulard qu'ei de Bonac segon JB, mes n'ei pas segura
03'35 Idem – idem – eras nacionalitats deths obrèrs – espanhòus, portugués, italians, arabes (non minavan cap, qu'èran tara usina segon JB) – quan heren era usina, hòrt de nacions encara mès, alemands, polonés, sèrbes – qu'avian hèt l'Euròpa bèth temps a
04'50 Idem – idem – que devaravan un còp per mes – que'us hadian passar colís autament – ua qu'aperavan era Morèna que pujava dab eth cable pr'amor qu'èra estropiada – un còp, davant era Cigalèra, un gofre, que la heren arrestar aquiu dessús – qu'èra cosinèra – après, era mair de JB que la remplacèc enas cosinas – dinc a 1700 personas a Santenh
07'00 Idem – idem – era Senta Barba – JB qu'a servit tara Senta Barba dab 300 personas – era laveria, era mina, eth transpòrt – qu'abaishava brut e qu'èra transformat ena laveria – en purmèras, eths macipons de 11 ans qu'i anavan destriar eth mineraie – eras mairs de CL e JB qu'i èran estadas anadas – eth frair dera mair de JB tanben, qu'avia 11 ans – hèr eth camin de Santenh dinc ath Bocard tot dia
08'20 Idem – eth Tramway – dinc a Santenh – avant, wagonets deth Bocard dinc ath cementèri – après dab eth tramway
10'10 Intime – quan eths parents de JB tornèren dera Haute Vienne, que preneren era cantina deth Bocard, mes que n'avian tanben ua ena montanha, quan bastiren era usina e que hadian tunèls – chantièrs ath Past ath Ventalhon, e a Arrenh – era aiga qu'èra estada collectada tà amiar-la tota a Arrenh
11'00 Thermalisme – era aiga deth Pradau – «le Pradeau» en francés – JB non se'n bremba pas plan – que s'acabèc de d'ora, avant era guèrra – ua fòtò – era aiga feruginosa, 4 robinets – ara, ua colonia de vacanças dessús – CL qu'i anava cada setmana
13'00 Société – escòla – CL que's devia maridar eth dia on declarèren era guèrra e partir tà París coma arregenta – mes que s'acabè ací, que partic tà Antràs pr'amor que parlava patoès – eths macipons non parlavan cap francès – a Estoeu, tà JB qu'èra parièr
14'15 Idem – idem – un inspector que devia pujar entà Antràs – pendent 15 dias, CL qu'avia crompat aths mainatges cartas postalas dab bèstias dessús – que'us didia «Vaca=vache» - mes eth dia quan venguec eth òme, non saboren pas díser que «vaca»
15'15 Idem – idem – seguida - qu'avian caièrs sus era taula, eth inspector que didec en un «ferme ton cahier, mon p'tit, et rentre le dans le...» - mes eth dròlle, non mautèc pas – que'u calec díser en gascon pr'amor non comprenia cap
16'00 Pastoralisme – Hèr pèisher en Aran – non segon JB – d'un temps mès vielh, si
RL-09[CC-Se-Lc-Bj1-4]
0'20 Idem – estivas de Santenh – eth Còth de Nedec, eth Isard, era Planha, Urets, Ventalhon e Arrenh – qu'ei comunau – Isard qu'ei d'Antràs
01'10 Elevage – bèstias en vilatge, d'autes còps – quan èra chòca, CL, en cada casa, deth vilatge, ath mens ua vaca, o oelhas
02'00 Société – praubes e riches – qu'i avia familhas mès arricas coma era deths Catalans – gròssas maisons, eth maire de Santenh – rics que prestavan aths praubes, e non podian pas tornar après – era mair de JB que didia que quan tuavan eth pòrc, no'us sobravan pas qu'eth lard – pr'amor que devian a totis
03'50 Société – emigracion deth birossans – era mina que barrèc en 1954, e fin finala en 1956 après eths sondatges – tà aver era retirada, bèths uns que deveren partir tà Fijac o deth costat de Salau – quan volian tornar se'n, non n'i avia pas arren alavetz que crompèren a Castilhon o a St Guironç (JB)
04'45 Idem – un ministre que s'aperava Paul Lafont qu'èra deth Biròs – qu'èra ministre deras pòstas – quan se barrèc era mina, eth, que hec engatjar eths de Santenh ena pòsta a París – totis qu'i partiren – no's volian pas maridar eras hemnas, sonque s'avian «era casqueta» - qu'èra eth son deputat
06'00 Société – emigracion – en America
6'15 Idem – trebalhs dera sason – eth gran pair de CL que partia tà Espanha en junh tà dalhar a Barradòs – que se'n tornava dab un shinhau de moneda
07'35 Idem – idem – vrenhar – mair de JB e mairana de CL qu'i anavan ( que n'èra tornada prenha) – no's bremba pas on anavan – mes qu'èran perdudas viste, per eras, qu'èra eth cap deth monde
09'10 Economie – eths sons macipons que son totis partits
Brigitte Rouch qu'arriba
10'15 Industrie – mines – sa pair que partic, quan tornèc dera guèrra, trebalhar en Gard, enas minas, a 4 o 5 deth Biròs – los convinó pas e que se'n tornèren tad ací
11'20 Société – contrabanda – cosin de CL qu'avia portat eths sòses laguens un paraploja – un aute còp, qu'avia cargat 150 pèths d'arrenard argentat laguens era manta, e que'u se caló tornar autant de botelhas de Ricard – quan èran en Ventalhon, que la hadian era contrabanda
13'00 Idem – hèira de Santenh – qu'i èra, mes JB non se'n bremba cap – CL que's bremba que quan ho batiada JB, qu'èra eth dia dera hèira de Santenh – ua en gèr, ua auta, en seteme (CL) – sustot oelhas
14'10 Elevage – oelha – era Arroja – era Pigalha qu'èra un barrejadís, n'ei pas ua arraça
14'50 Soicété – hèira de Castilhon – qu'i anavan a pè – ua esquera, e que marchavan 10 km, e sense véner, tornar se'n – partir d'Antràs, e deths vilatges de Santenh – pas tà St Guironç
16'00 Arreligion – Capèra deth Isard – eth 5 d'aost
RL-09[CC-Se-Lc-Bj2-1]
0'00 Seguida – sus era comuna d'Antràs – de Melas qu'i anavan tanben – que cantavan quan pujavan, eths de Melas – eth curè d'Antràs que hadia ua auhèrta d'un anhèth
01'45 Idem – era capèra qu'a cramat dus còps –
0250 Société – arreligion - eth curè d'Antràs qu'avia ua goja de 14 ans, Marie d'Arjòu – que l'interdiren de préner ua goja tan joena – qu'avia a préner ua de 40 ans – n'ac voló pas e que ho «defrocat» - que venguec tà Santenh e qu'aubric ua espiceria «l'etoile du midi»
03'55 Idem – idem – un aute, eth curè de Santenh qu'avec un dròlle dab era arregenta – aqueth hilh qu'èra vengut un bandolièr, que hec preson – eth curè Bernard
0'435 Idem – idem – Denamiel, un aute curè – s'èran malauts, que'u calia nara véir avant eth medecin, e qu'èra eth que didia çò qu'avian a hèr
06'30 Idem – idem – coessà's cada dimiche enà comuniar – òmes e hemnas desseparats ena glèisa
07'15 Idem – escòla – barrejats a Estoeu – mes a Santenh, hilhas, e dròlles – tres en vilatge e duas a Estoeu – en ivèrn, n'i anavan pas totis, pas deth Òs o Soèl
08'15 Idem – instruction – era mair de JB non sabia pas léger, ni escríver – qu'èra era ainada de 6 macipons – e qu'avó a escagassar eths macipons
08'50 Idem – ainat – a casa sua, que partiren totis (JB) – mes qu'èra favorisat – qu'avia eth quart – era gran mair de JB que volia que son pair avessa eth quart – eth n'ac voló pas – eth dròlle qu'èra favorisat – era hilha que s'anava maridar en çòr d'un «eretèr»
10'45 Idem – nòra/gendre – eth ainat e eths cavalèrs (capdèths) qu'avian a trobar ua eretèra
11'40 Guerre 14 – sons pairs que l'avian hèitas – no'n parlavan pas – pair de CL qu'èra estat gazat, e mitralhat
12'25 Guerre 40 – alemans qu'i èran – en 1943, qu'i èran dijà pr'amor quan JB hec sa comunion, qu'èran eths que prenguian eras fòtòs – que s'estavan ath Pradau
13'40 Idem – passurs que hadian passar monde tà Espanha tath STO – un còp, quan devaravan deth Bocard, ath Pont qu'enteneren un crit – que nhevava – 5 religiosas que pujavan, qu'èran òmes, que marchavan eths uns darrèrs eths autis
15'35 Idem – un passur de Bòrda que s'èra mort – René que s'aperava, que hadia accordeon – un aute, ara Arribèra d'Òrla, que hadia passar eth monde – mes qu'èra un maishant òmi, que panava eth monde, e que'us deishavan ací
RL-09[CC-Se-Lc-Bj2-2]
0'00 Seguida – macipons d'ua colonia qu'avian trobat jòias
01'50 Croyances – bruishas – quan un macipon nescia, se non volia popar, qu'anavan cercar ua persona, que las hadian minjar e que didia «popa-la ta mair» e que popava – era Joaneta que s'aperava – eras hemnas deth vilatge non la volian véir quan èran prenhas
03'30 Personnage – era Joaneta – que passejava era estatua dera vièrja en vilatge e que'u calia dar moneda, autament, qu'i auria coentas
04'00 Croyances – pera mort dera sua cosina dera Bòrda d'Espanha (CL), qu'avian entenut dab era sua gran mair plojas hòrtas e cortas – qu'avian tropbat eth endeman ua joena, en casau, morta – sa gran mair que didia qu'èra un signe
05'00 Idem – JB quan èra ena escòla d'Estoeu, que n'avia pòur – que'n parlavan un pialèr
Brigitte Rouch
05'30 Personnage – era Joaneta
06'35 Religion – processions tath mes de Maria – estangà's davant cada crotz – qu'avian pòur
08'10 Croyances – Brigitte Rouch (hors champs) – eth esplinguèr – que botavan esplingas sus ua monaca de chifon coma tath «vaudou»
09'15 Idem – eth esplinguèr – ua deth vilatge qu'avia ua coenta d'ampola, e qu'aperèc a Michel de Laspe – que volec botjar ua taula tà pujà'i dessús – que toquèc dab era man, coma ua monaca de vianda dab esplingas – qu'èra eth esplinguèr
11'20 Idem – ua familha d'italians en vilatge (JB) – ua hilha qu'èra hòrt arreservada – que s'èran hèits ua monaca dab esplingas tà protetjar-la
12'40 Société – velhar – a Eilia, qu'anava JB – ath entorn deth hoc
13'35 Croyances – hadas – a Antràs (CL) – qu'i ei ua «grotte des fées» - era gent qu'entenian brut, vedian linge blanc estenut – un ser, un d'Antràs que's trobèc un petit sus eth camin – qu'abaishèc a Antràs, e que'u dec a minjar – eth endeman, que'u hec eth dejunar – quan sa mair l'aperèc, eth que se'n anèc – quauques dias après, eth òme que's trobèc davant era pòrta un carrat brodat dab portat dessús «merci» - era hemna dera maison que l'avia, eth teishut (CL que l'avia vist)
RL-09[CC-Se-Lc-Bj2-3]
0'00 Lenga – diferenças entre vilatges deth Biròs - «puja» e «poja» - eth «òrt» e eth «casau»
01'20 Idem – dab Vathmala, non saben pas
02'10 Idem – un còp, quan avec dit «que plòu» en çò deth sons bèths parents – que l'arridèren, eris que didian «que plau»
02'50 Idem – avénguer dera lenga – eths macipons de JB no'n saben pas parlar – ua petita hilha, o era hilha, de JB qu'avia hèit occitan ath licèu – eth occitan qu'ei diferent deth patoès
CL= Clémence Latour
RL-09[CC-Se-Lc-Bj1-1]
01'10 Sobriquet maison – Jeanne Bonzom : deth pair : Granet, de sa mair : de Pintat - Clémence Latour : sa pair qu'èra d'Antràs : Tanton. Sa mair deth Sord de Marc (Santenh, on èm) – Clémence n'i ei pas nescuda en aquesta maison
03'00 Intime JB – n'ei pas nescuda ací, mes a costat de Limoge – son pair qu'èra minur e quan barrèc era mina, que seguíc eth patron en Lemosin – que s'i estèren 8 ans – après qu'i avec emplecs tà bastir era usina electrica, e que tornèren – sa pair que partic en 1926, era mina qu'anava barrar,e eth patron que'u prenguec dab eth – un aute qu'èra partit dab eth, François deth Crèc
05'50 Toponymie – 20 vilatges segon CL – tota era valea deth Lès – eras bòrdas que's venen coma residenças segondàrias
06'40 Idem – amèus de Santenh – Plairàs, Vencaret, Bòrda d'Espanha, eth Pont, Anglada, Era Frechendet, era Parada, Rosès; Estoeu de Baish, de Naut, era Morèra Roja, Arriu Sec e Laspe – deth aute costat : Còth de Rós, Mortís, Soèl e eth Òs, o eth Jòs, e Carrèra
08'30 Territoire – Biròs – Bonac, Irasenh, Balacet, Shoantenh – era Ribèra d'Òrla : Artiga Plà, Òrla, era Pucèla – eras Cots, ací que part era Ribèra d'Òrla
10'25 Toponymie – carrèra de davant – nat nom en temps – quartièrs de Santenh : eth Carrau de Manera, eth Carrau deth Plan, era Cort de San, eth Carrau deth Barri, era Rucha, eth Cap dera Bièla – era Rucha p'amor qu'i avia buts
12'40 Natura – hòrt de buts bèth temps a – sustot ena Arribèra (era Vath deth Lès)
13'10 Economie – rivalitat entre era Ribèra e Santenh – n'aimavan pas que'us aperèssan «era Ribèra» pr'amor que portavan mès de moneda dab era taxa foncièra (era mina) qu'eths deth vilatge – n'èra pas maishant mes qu'exista
14'20 Sobriquet maisons dera arrua (e mestièrs) – eth Potic (un bolangèr), eths doanièrs, e ua espiceria, era casa de Mauricet, ua bocheria (Mona), ua que s'aperava Marie Ferré que hadia balejons, un aute bochèr – deth aute costat, un menusèr, ací ua espiceria, un aute bochèr, duas autas espicerias
RL-09[CC-Se-Lc-Bj1-2]
0'00 Seguida – ua que venia lan, teish – entara hèsta de Diu, era mair de CL qu'i crompava teishut tà hè'u ua pelha
0'45 Intime – CL – espiceria ena maison – que venian de tot, espiceria, merceria, costumes, blu de trebalh – eths arabes que venguian crompà's costumes a casa sua
01'40 Aiga – arrius de Santenh – eth Arriu d'Antràs e eth Lès – era aiga que ven deth Cap deth Artigon e non ved cap eth dia – qu'ei hòrt bona
02'45 Idem – honts – pertot en temps – tres a costat, sense noms – era Hont dera Capèra, segon eth nom deth quartièr
03'20 Toponymie – era Plaça dera Capèra – qu'i èra en temps mes non l'an pas jàmes vist (segon CL) – surs sus era plaça dera capèra en temps
04'20 Sobriquet Santenh – Pintat, eth Sord de Marc, Momilha, Carlichòt, Gradit – puishque son mortis eth monde, qu'an deishat partir eths sobriquets – bèth temps a, que s'aperavan totis peths sobriquets
06'10 Industrie – minas – quant ? - Bulard, Leat (en Espanha), e eth Ventalhon – de plomb e de zinc
RL-09[CC-Se-Lc-Bj1-3]
0'00 Seguida – eth plomb qu'èra venut ath estrangèr – que marchèc plan cada còp que i avec era guèrra
0'55 Industrie – minas – dur qu'èra – sa pair qu'anava trebalhar entà Espanha – era mina deth Ventalhon n'èra pas tròp penibla – en Lemosin, qu'èra piri, qu'abaishavan a 500 m – era Mina de Bulard qu'èra dangerosa, que l'aperavan era «mangeuse d'hommes» - qu'èran mau equipats e mau cauçats, dab eths esclòps – non marchavan pas eth ivèrn, eras minas de Bulard e deth Ventalhon (tath Ventalhon, non m'an pas dit atau) – eth pair de CL qu'avia trebalhat a Bulard e se non devaravan pas pro lèu, qu'èran arrestats pera nhèu – Bulard qu'ei de Bonac segon JB, mes n'ei pas segura
03'35 Idem – idem – eras nacionalitats deths obrèrs – espanhòus, portugués, italians, arabes (non minavan cap, qu'èran tara usina segon JB) – quan heren era usina, hòrt de nacions encara mès, alemands, polonés, sèrbes – qu'avian hèt l'Euròpa bèth temps a
04'50 Idem – idem – que devaravan un còp per mes – que'us hadian passar colís autament – ua qu'aperavan era Morèna que pujava dab eth cable pr'amor qu'èra estropiada – un còp, davant era Cigalèra, un gofre, que la heren arrestar aquiu dessús – qu'èra cosinèra – après, era mair de JB que la remplacèc enas cosinas – dinc a 1700 personas a Santenh
07'00 Idem – idem – era Senta Barba – JB qu'a servit tara Senta Barba dab 300 personas – era laveria, era mina, eth transpòrt – qu'abaishava brut e qu'èra transformat ena laveria – en purmèras, eths macipons de 11 ans qu'i anavan destriar eth mineraie – eras mairs de CL e JB qu'i èran estadas anadas – eth frair dera mair de JB tanben, qu'avia 11 ans – hèr eth camin de Santenh dinc ath Bocard tot dia
08'20 Idem – eth Tramway – dinc a Santenh – avant, wagonets deth Bocard dinc ath cementèri – après dab eth tramway
10'10 Intime – quan eths parents de JB tornèren dera Haute Vienne, que preneren era cantina deth Bocard, mes que n'avian tanben ua ena montanha, quan bastiren era usina e que hadian tunèls – chantièrs ath Past ath Ventalhon, e a Arrenh – era aiga qu'èra estada collectada tà amiar-la tota a Arrenh
11'00 Thermalisme – era aiga deth Pradau – «le Pradeau» en francés – JB non se'n bremba pas plan – que s'acabèc de d'ora, avant era guèrra – ua fòtò – era aiga feruginosa, 4 robinets – ara, ua colonia de vacanças dessús – CL qu'i anava cada setmana
13'00 Société – escòla – CL que's devia maridar eth dia on declarèren era guèrra e partir tà París coma arregenta – mes que s'acabè ací, que partic tà Antràs pr'amor que parlava patoès – eths macipons non parlavan cap francès – a Estoeu, tà JB qu'èra parièr
14'15 Idem – idem – un inspector que devia pujar entà Antràs – pendent 15 dias, CL qu'avia crompat aths mainatges cartas postalas dab bèstias dessús – que'us didia «Vaca=vache» - mes eth dia quan venguec eth òme, non saboren pas díser que «vaca»
15'15 Idem – idem – seguida - qu'avian caièrs sus era taula, eth inspector que didec en un «ferme ton cahier, mon p'tit, et rentre le dans le...» - mes eth dròlle, non mautèc pas – que'u calec díser en gascon pr'amor non comprenia cap
16'00 Pastoralisme – Hèr pèisher en Aran – non segon JB – d'un temps mès vielh, si
RL-09[CC-Se-Lc-Bj1-4]
0'20 Idem – estivas de Santenh – eth Còth de Nedec, eth Isard, era Planha, Urets, Ventalhon e Arrenh – qu'ei comunau – Isard qu'ei d'Antràs
01'10 Elevage – bèstias en vilatge, d'autes còps – quan èra chòca, CL, en cada casa, deth vilatge, ath mens ua vaca, o oelhas
02'00 Société – praubes e riches – qu'i avia familhas mès arricas coma era deths Catalans – gròssas maisons, eth maire de Santenh – rics que prestavan aths praubes, e non podian pas tornar après – era mair de JB que didia que quan tuavan eth pòrc, no'us sobravan pas qu'eth lard – pr'amor que devian a totis
03'50 Société – emigracion deth birossans – era mina que barrèc en 1954, e fin finala en 1956 après eths sondatges – tà aver era retirada, bèths uns que deveren partir tà Fijac o deth costat de Salau – quan volian tornar se'n, non n'i avia pas arren alavetz que crompèren a Castilhon o a St Guironç (JB)
04'45 Idem – un ministre que s'aperava Paul Lafont qu'èra deth Biròs – qu'èra ministre deras pòstas – quan se barrèc era mina, eth, que hec engatjar eths de Santenh ena pòsta a París – totis qu'i partiren – no's volian pas maridar eras hemnas, sonque s'avian «era casqueta» - qu'èra eth son deputat
06'00 Société – emigracion – en America
6'15 Idem – trebalhs dera sason – eth gran pair de CL que partia tà Espanha en junh tà dalhar a Barradòs – que se'n tornava dab un shinhau de moneda
07'35 Idem – idem – vrenhar – mair de JB e mairana de CL qu'i anavan ( que n'èra tornada prenha) – no's bremba pas on anavan – mes qu'èran perdudas viste, per eras, qu'èra eth cap deth monde
09'10 Economie – eths sons macipons que son totis partits
Brigitte Rouch qu'arriba
10'15 Industrie – mines – sa pair que partic, quan tornèc dera guèrra, trebalhar en Gard, enas minas, a 4 o 5 deth Biròs – los convinó pas e que se'n tornèren tad ací
11'20 Société – contrabanda – cosin de CL qu'avia portat eths sòses laguens un paraploja – un aute còp, qu'avia cargat 150 pèths d'arrenard argentat laguens era manta, e que'u se caló tornar autant de botelhas de Ricard – quan èran en Ventalhon, que la hadian era contrabanda
13'00 Idem – hèira de Santenh – qu'i èra, mes JB non se'n bremba cap – CL que's bremba que quan ho batiada JB, qu'èra eth dia dera hèira de Santenh – ua en gèr, ua auta, en seteme (CL) – sustot oelhas
14'10 Elevage – oelha – era Arroja – era Pigalha qu'èra un barrejadís, n'ei pas ua arraça
14'50 Soicété – hèira de Castilhon – qu'i anavan a pè – ua esquera, e que marchavan 10 km, e sense véner, tornar se'n – partir d'Antràs, e deths vilatges de Santenh – pas tà St Guironç
16'00 Arreligion – Capèra deth Isard – eth 5 d'aost
RL-09[CC-Se-Lc-Bj2-1]
0'00 Seguida – sus era comuna d'Antràs – de Melas qu'i anavan tanben – que cantavan quan pujavan, eths de Melas – eth curè d'Antràs que hadia ua auhèrta d'un anhèth
01'45 Idem – era capèra qu'a cramat dus còps –
0250 Société – arreligion - eth curè d'Antràs qu'avia ua goja de 14 ans, Marie d'Arjòu – que l'interdiren de préner ua goja tan joena – qu'avia a préner ua de 40 ans – n'ac voló pas e que ho «defrocat» - que venguec tà Santenh e qu'aubric ua espiceria «l'etoile du midi»
03'55 Idem – idem – un aute, eth curè de Santenh qu'avec un dròlle dab era arregenta – aqueth hilh qu'èra vengut un bandolièr, que hec preson – eth curè Bernard
0'435 Idem – idem – Denamiel, un aute curè – s'èran malauts, que'u calia nara véir avant eth medecin, e qu'èra eth que didia çò qu'avian a hèr
06'30 Idem – idem – coessà's cada dimiche enà comuniar – òmes e hemnas desseparats ena glèisa
07'15 Idem – escòla – barrejats a Estoeu – mes a Santenh, hilhas, e dròlles – tres en vilatge e duas a Estoeu – en ivèrn, n'i anavan pas totis, pas deth Òs o Soèl
08'15 Idem – instruction – era mair de JB non sabia pas léger, ni escríver – qu'èra era ainada de 6 macipons – e qu'avó a escagassar eths macipons
08'50 Idem – ainat – a casa sua, que partiren totis (JB) – mes qu'èra favorisat – qu'avia eth quart – era gran mair de JB que volia que son pair avessa eth quart – eth n'ac voló pas – eth dròlle qu'èra favorisat – era hilha que s'anava maridar en çòr d'un «eretèr»
10'45 Idem – nòra/gendre – eth ainat e eths cavalèrs (capdèths) qu'avian a trobar ua eretèra
11'40 Guerre 14 – sons pairs que l'avian hèitas – no'n parlavan pas – pair de CL qu'èra estat gazat, e mitralhat
12'25 Guerre 40 – alemans qu'i èran – en 1943, qu'i èran dijà pr'amor quan JB hec sa comunion, qu'èran eths que prenguian eras fòtòs – que s'estavan ath Pradau
13'40 Idem – passurs que hadian passar monde tà Espanha tath STO – un còp, quan devaravan deth Bocard, ath Pont qu'enteneren un crit – que nhevava – 5 religiosas que pujavan, qu'èran òmes, que marchavan eths uns darrèrs eths autis
15'35 Idem – un passur de Bòrda que s'èra mort – René que s'aperava, que hadia accordeon – un aute, ara Arribèra d'Òrla, que hadia passar eth monde – mes qu'èra un maishant òmi, que panava eth monde, e que'us deishavan ací
RL-09[CC-Se-Lc-Bj2-2]
0'00 Seguida – macipons d'ua colonia qu'avian trobat jòias
01'50 Croyances – bruishas – quan un macipon nescia, se non volia popar, qu'anavan cercar ua persona, que las hadian minjar e que didia «popa-la ta mair» e que popava – era Joaneta que s'aperava – eras hemnas deth vilatge non la volian véir quan èran prenhas
03'30 Personnage – era Joaneta – que passejava era estatua dera vièrja en vilatge e que'u calia dar moneda, autament, qu'i auria coentas
04'00 Croyances – pera mort dera sua cosina dera Bòrda d'Espanha (CL), qu'avian entenut dab era sua gran mair plojas hòrtas e cortas – qu'avian tropbat eth endeman ua joena, en casau, morta – sa gran mair que didia qu'èra un signe
05'00 Idem – JB quan èra ena escòla d'Estoeu, que n'avia pòur – que'n parlavan un pialèr
Brigitte Rouch
05'30 Personnage – era Joaneta
06'35 Religion – processions tath mes de Maria – estangà's davant cada crotz – qu'avian pòur
08'10 Croyances – Brigitte Rouch (hors champs) – eth esplinguèr – que botavan esplingas sus ua monaca de chifon coma tath «vaudou»
09'15 Idem – eth esplinguèr – ua deth vilatge qu'avia ua coenta d'ampola, e qu'aperèc a Michel de Laspe – que volec botjar ua taula tà pujà'i dessús – que toquèc dab era man, coma ua monaca de vianda dab esplingas – qu'èra eth esplinguèr
11'20 Idem – ua familha d'italians en vilatge (JB) – ua hilha qu'èra hòrt arreservada – que s'èran hèits ua monaca dab esplingas tà protetjar-la
12'40 Société – velhar – a Eilia, qu'anava JB – ath entorn deth hoc
13'35 Croyances – hadas – a Antràs (CL) – qu'i ei ua «grotte des fées» - era gent qu'entenian brut, vedian linge blanc estenut – un ser, un d'Antràs que's trobèc un petit sus eth camin – qu'abaishèc a Antràs, e que'u dec a minjar – eth endeman, que'u hec eth dejunar – quan sa mair l'aperèc, eth que se'n anèc – quauques dias après, eth òme que's trobèc davant era pòrta un carrat brodat dab portat dessús «merci» - era hemna dera maison que l'avia, eth teishut (CL que l'avia vist)
RL-09[CC-Se-Lc-Bj2-3]
0'00 Lenga – diferenças entre vilatges deth Biròs - «puja» e «poja» - eth «òrt» e eth «casau»
01'20 Idem – dab Vathmala, non saben pas
02'10 Idem – un còp, quan avec dit «que plòu» en çò deth sons bèths parents – que l'arridèren, eris que didian «que plau»
02'50 Idem – avénguer dera lenga – eths macipons de JB no'n saben pas parlar – ua petita hilha, o era hilha, de JB qu'avia hèit occitan ath licèu – eth occitan qu'ei diferent deth patoès
Créateur
Lassalle Renaud, enquêteur
Eth Ostau Comengés, producteur
Source
RL-09[CC-Se-Lc-Bj]
Éditeur
Eth Ostau Comengés
Contributeur
Les Biroussans (commanditaire)
Format
Texte/html
Langue
gascon
Type
Texte
Spatial Coverage
Sentein
Collection
Citer ce document
Lassalle Renaud, enquêteur et Eth Ostau Comengés, producteur, “Collectage de Clémence et de Jeanne - (Sentein-09),” Oralitat de Gasconha, consulté le 30 octobre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/83.