Collectage d'Adrien 2 - (Sentein-09)

Collectage d'Adrien 2 - (Sentein-09)

Relations entre vallées

Superstitions

Surnaturel (sorcières)

Fêtes chômées

Curés

Contrebande

Espagne, Guerre d'(1936-1939)

Travail du bois

RL-09[CC-Se-Pa2-1]



0'20 Trebalhs sason – vrenhar – ath mes de seteme – 3 setmanas – de cap a Tolosa
0'55 Idem – hotjar vinhas a Bordèu
01'10 Idem – dalhadas a Vathmala o St Guironç – que començavan ath 15 de junh – ací, mès de cap ara St Joan – qu'i anavan dab eths vesins – que s'i amusavan – era moto faucheuse – coentas ena montanha, sus eths terrencs penjents
03'20 Société – frequentar eths dera Vath Longa – òc, tostemps amassa ena montanha – eths de Vath Mala, mens – qu'anavan enas hèstas de Vath Mala, qu'i avia hilhas
04'24 Lenga – parlar de Vathmala – un shinhau diferent, mes quasi eth madeish
04'37 Idem – diferenças dab Antràs : era «Arrebasta» a Santenh, era «Chiuleca», o Chiulequa – eth cabiron a Santenh, era «arripostèra» a Antràs (eth cap dera pòrta) – eth veire ací, mes a Estoeu «eth viri»
06'00 Idem – Vath d'Aran – diferent – mes que's pòt compréner
06'25 Arreligion – Montgarri – eth, n'i ei pas jàmes anat – non sap pas se's hadia en temps – qu'i anavan tara hèsta (n'a pas comprés)
07'20 Idem – Capèra deth Isard – eth, que hec era segonda confirmacion aquiu, tara Sent Just – era comunion privada qu'èra tath Isard

RL-09[CC-Se-Pa2-2]


0'00 Idem – idem – que venguian de pertot, en temps – de Melas tanben – ua 12ada de curès, avesques – tostemps vist atau
01'00 Idem – idem – un qu'avia trobat ua estatua
01'20 Croyances – eth car deras armas (eth car dera amas) – que ranquejava, e que't seguia (pas tròp clar)
02'00 Idem – era Malombra – non calia pas esquerar ua oelha nera, que portava era malombra en eths cajòts (?) – un petit pòrc o un vedèth, que'u calia entrar d'arrecul ena bòrda
03'30 Idem – eth car deras armas (eth car deras amas) – que' s perdia un abilhament sus eth camin, mes no'u calia pas tocar o no's podian pas mès abilhar (?)
03'55 Idem – eth lop – se'u vedian, que calia botà's d'arrevèrs e léger un libe
04'25 Idem – eth Olh – ua planta que servia a virà's deras bruishas – que'n botavan enas hornèras
05'05 Idem – un qu'escotava hòrt eths vielhis e qu'i credian – non sortia pas dab era net – que didian, eths vielhs, que non calia pas sortir o qu'anavan véir eth Can deras Armas
06'20 Arreligion – demiches – interdit de trebalhar – dus dias deras setmanas, non caliar pas hèr montanhar eras bèstias entre duas bòrdas – eth dimiche, encara mens – eths grans parents qu'ac demandavan
07'35 Idem – coessar – duas missas en dimiche – era missa purmèra tà 9h00 e era missa grana tà 11h00 – que calia anar a l'ua o ara auta – ara, n'i anaria pas – après, era comunion n'i tornèc pas mès
08'30 Idem – idem – eth curè qu'avia hèt un massipon ara goja – que l'avian tirat dera glèisa – eth dia de Nadau, eths òmes que cantavan : «il est né le divin enfant» e qu'ajustavan «s'il est pas né, il doit naître bientôt» - Bernard que s'aperava
09'30 Idem – idem – un aute curè qu'èra brave – un còp acabada era missa, que didia ath monde «vos qu'ètz oelhèr e jo curè», un mestièr coma un aute – «n'ei pas era pena de volet hèr eths sents, n'èm pas sents, e jo tanpauc» ça didia
10'45 Architecture – era paret dera bòrda : bastida dab pèiras, mortèr e listèth – bastida peth son ajon – qu'a 206 ans – a baish, qu'i ei eth parric deth pòrc – que calia estauviar era plaça – lausats en penta pera nhèu
12'10 Idem – idem – quin hèr tà bastir – hèr era sòla e apielar eras pèiras dessús
12'25 Idem – maison sua – 140 ans qu'a era maison – eth traparrats
13'50 Elevage – vacas – Gasconas e Castàs, suissas tara lèit – era Gascona non n'èra pas guaire, leitèra – era Castà qu'avia mès de lèit qu'era Gascona – era Suissa, que la cau apalhar, qu'ei mès fragile
15'00 Idem – oelhas – Tarasconesas en temps – era Cap Arroja qu'i èra, mes no'n volian cap plan – eras arrojas, qu'èran taths anciens
15'45 Idem – saumets – pas deth Poitou, qu'èran tròp capborruts, pas pro valents – eths bastardi qu'èran mès bons
16'20 Société – contrabanda dab era Espanha


RL-09[CC-Se-Pa2-3]



0'00 Seguida – un Leon que demorava enas Cots, qu'èra espanhòu – que herrava eths mulets ath envèrs – qu'èra coquin
0'45 Idem – un que s'aperava Casaux (prononciat ara gascona) – ua istoèra dab eth
01'45 Guerre 14 – pro en país que l'avian hèita – no'n parlava pas que guaire – sa pair qu'èra estat presoèr – un que desertè tara guèrra de 14 e passèc tà Espanha – quan comencè era guèrra d'Espanha, que passèc entà França
03'10 Guerre d'Espanha – espanhòus qu'èran venguts tà Santenh tà organisar ua ataca d'arreconquèsta d'Aran – qu'ac avia entenut a díser
03'30 Intime – servici militar – qu'èra «soutien de famille» - un cosin qu'èra deputat e maire de Sèix
04'20 Idem – n'avó pas jàmes eth permís pr'amor n'avia pas nada rota !

Qu'entram en talhèr de menudèr de son gran pair

05'00 Lenga/artisanat - noms deths utisis – era sèga de long tà arresegar eras planchas - ua auta sèga tà hèr eths cabirons
06'00 Idem – eth atelatge de laurar
06'25 Idem – duas picas diferentas : era purmèra per un bucheron, en bòsc, era auta per copar era lenha mès fin – qu'èra interdit de passar eth passa pertot en boès – tota ara pica en temps
07'25 Idem – eth martèth de losar – un aute tà talhar era losa e tà traucar
08'25 Idem – tots utís que son marcats deras suas inicialas : Marc Ané
09'15 Idem – era Rasa tà hèr eths escòps
09'40 Idem – era ushòla – taths esclòps tanben – tà curar eth boès
1040 Artisanat – dus eslopèrs a Santenh – mes eth monde que 'ac hadian sovent eths madeish – eths vathmalons qu'èran arreputats per aquerò

Lassalle Renaud, enquêteur

Eth Ostau Comengés, producteur

RL-09[CC-Se-Pa2]

EOC 9

Eth Ostau Comengés

Les Biroussans (commanditaire)

Texte/html

gascon

Texte

Sentein

1926

Sentein