Collectage de Raymond - (Sentein-09)

Dublin Core

Titre

Collectage de Raymond - (Sentein-09)

Abstract

Sujet

Maçonnerie
Corvée
Mines (sites d'extraction)
Grève
Rites et cérémonies funéraires
Pèlerins et pèlerinages
Contrebande
Guerre mondiale (1939-1945) -- Exactions
Fromage et beurre
Outils
Superstitions
Noël
Pâturages d'été (appropriation)

Description

RL-09[CC-Se-Pr-1]



0'00 Presentacion
0'20 Montanhas – eth Mauvèrme – eth Ventalhon, eth Pic de Lar
0'30 Economie – industrie – era usina de EDF
0'50 Idem – 17 cafès en temps – que bevian muscat
01'10 Toponymie – era Mola de Naut, Estoeu de Baish, Estoeu de Naut, era Morèra Roja, Riu Sec, Laspe – Rosès tanben, un de Tolosa, qu'i a saumets
02'10 Société – animacions - transhumance – que la heren engüan – corsas ena montanha
02'40 Sobriquet maison – Guilhèn de Nadau – aqueth Guilhem qu'èra mort ena guèrra de 1914 – qu'avia hèit duas bòrdas – hèit passar era aiga en eths prats – qu'èra avançat sus son temps
03'10 Guerre 40 – eth vesin que l'avia hèit – sa pair, a Raymond, qu'èra a Argelès-Gazost
04'10 Animacions – Autrefois le Couserans – que van portar eths garbòts a St Guironç – era hèira dera abaishada a Santenh – eth 03 d'Octobre en temps
05'15 Toponymie – era Morèra Roja – morèra = coma ua hont
05'55 Sobriquet maisons Morèra Roja – Vidau, Escravat (o eths Cravats) 2 maisons, eth Daurat, eth gite qu'èra era Cateta
06'35 Toponymie – quartièrs de Santenh – dinc 20 km de rota comunau – Bòrda d'Espanha, Vencaret, eth Plairàs, eth Pont, era Parada, era Mola de Nbaish, de Naut, Hontar, Eilia de Baish e de Naut, eth Bocard (era mèrca deth concassur) – Riu Sec e Laspe – e Rosès
08'50 Idem – idem – eth Mortís, Soèl, eth Òs (4 personas), Carrèra (un doanièr en retirada, shens nada rota)
09'35 Elevage – oelha – era Castilhonesa – e ara, era tarasconesa
09'55 Aiga – eth riu a costat – era Hont de Bagergue – deth aute costat, Bagergue qu'ei un vilatge d'Aran – deth aute costat, ua auta hont : eth Aurendet
11'20 Toponymie – prats – eth Verdièr, eth Pradàs, eth Pòmolan, eth Prat de Suset, eth Prat de Balascon, Chartàs- a Chartàs – Tolon, eth Plan deth Juncar, Bonocet, eth Verai, Sudèth, Riton – que son bordaus – un còp, quan baishèc era lau, e eras vacas n'avoren pas aiga pendent 3 dias – sa pair, en i anar, que s'èra hèt prés pera lau – aqueth an, 3 òmes que trebalhavan pera EDF, s'èran morts en montanha
13'40 Territoire – era Morèra Roja qu'ei a 930m de haut – eth mès amont, qu'ei eth Plairàs
14'00 Maçonnerie – , ua pèira, eth Tuhèr – que's tròba en aiga, e que's trebalha dab eth picasson – après, qu'ei dur coma hèr – eth Labe, ua gròssa pèira – dab dus tuèrs, que hè un banc – tirat deras Picas dera Pala
15'40 Evolutions – tot qu'èra netejat en temps – eth paisatge qu'a hòrt cambiat – bòsc pertot en 10 ans


RL-09[CC-Se-Pr-2]



0'00 Seguida
0'20 Société – corvadas – dab era net – tornar hèr eths cabirons d'ua bòrda – eths bèths trebalhs, hèr era lenha – ajudar ua veusa – a haut, ua bòrda que s'èra hèita en corvadas – hèr era èrba
01'40 Sobriquets – era Rèina e eth Ministre – que ditz qu'èran sobriquets de personas
02'30 Sobriquets vilatge – non sap pas
03'00 Industrie – minas – era Mina de Bulard, deth Ventalhon – deth Hocai, costat espanhòu – sa pair que trebalhava ena laveria – quin se passava – era Senta Barba qu'èra era hèsta deths minurs, 200 personas
04'35 Elevage – vacas – era Gascona – era mès bona tara montanha
04'55 Industrie – mina – ara barra a mina e era massa – espanhòus, polonesis – aqueths, que trebalhavan ath «front», a fèt ath hons dera mina – tres estacions deth cable : era de Narbona, de Roja, deth Pujòu a baish – ua tireta tà hèr pujar eth arravitalhament – de cap a 120 personas que vivian a haut
06'50 Idem – idem – que s'i estavan pendent 15 dias e devarar – hèr eth paisan ath còp
07'30 Idem – idem – era electricitat qu'i èra, atau que's cauhavan – dab un braserò
07'45 Idem – idem – grèvas – òc – Santenh qu'ei tostemps estat comunista – sindics – mes n'èra cap avient – qu'èra tròp dur
08'35 Idem – idem – tramway – que's ved encara a on passava – eth, on l'a pas vist a marchar
09'10 Pastoralisme – oelhèrs ena montanha – plan pagats e trebalhar 6 meses – 1800 € per mes – en temps, n'èra pas atau – que s'aurian hèit era guèrra per pujar, eths vielhis dab aqueth salari – que pujavan segon eth nombre cap – soenhar-la – botar ua pèça dab era pega – vèrmes en eths pès – un còp qu'avia crompat oelhas tà botar-las en Ventalhon – qu'avia ganhat eth prètz deths anhèths – son pegader : ua cotz – quasi cada maison que n'a
12'15 Idem – Barradòs - eth pair de Guilhèm de Nadau, son arrèr gran pair (?), qu'èra eth Majorau – qu'arrengava eths papèrs dab eths espanhòus – e qu'amiavan eths bacivaires e eths borrècs – eths borrècs que portavan trucs (era esquera) – que las amiavan tà Barradòs, e que pagavan dab Louis d''Òr en un caudèr – arrevitalhament deth costat espanhòu
14'00 Territoire – Vath d'Aran – qu'èran hòrt praubes deth costat espanhòu – que botavan eths morts ena nhèu en ivèrn tà poder los enterrar ena prima – hòrt mès de nhèu en temps
15'00 Idem – Barradòs – que hè partida de Bagergue, Naut Aran
15'20 Agriculture – dalhadas tà Espanha
15'50 Société – duas hèstas – tóner eras oelhas e matar eth pòrc – avant de montanhar, tà tóner – sus Lareth, era tèrra qu'èra tota nera – se s'anavan botar laguens, n'èra pas bon taras oelhas


RL-09[CC-Se-Pr-3]



0'00 Seguida – que lecavan «pèira seu» dab salpetre – n'ei pas bon tara oelha
01'10 Société – rivalitat – non – en temps, òc – mes ara, Castilhon, Santenh, mèma St Guironç qu'ei parièr
02'00 Société – cafè – ena Mola de Baish, que dançavan – eths dera Ribèra d'Òrla que passavan peth Còth deths Castenhs e qu'i arribavan – era Mòrèna qu'avia un cafè a Santenh tanben
03'20 Idem – emigracion – un qu'èra partit tara Beauce tà guarar eth bestiar, hèr eth oelhèr – que l'aperavan Jean dera Beauce – Tà Erce, que partivan totis tara America – partir entà París autament (ací) – que calia partir se volian trebalhar
05'00 Arreligion – pelegrinatge – Montgarri – qu'i èra eth aute ser encara – sa mair qu'i èra anada en 1960 – que dromivan ena cleda – passar peth Pòrt d'Òrla
05'45 Société – contrabanda – crompar shivaus a St Guironç e hè'us passar tà Espanha – hèr passar cafè – eths, qu'amiavan Pernod o espartenhas – eths d'Andrèus, a Bagergue qu'ac hadian – ara, que son rics dab era estacion d'eski
06'55 Arreligion – era Capèra deth Isard – n'i anavan pas – que hadia lonh – pujar eth maitin e escotar era missa
07'45 Idem – mès credents en temps – ara, non coneishen pas sonque eths sòus – qu'èm tròp rics, que vivian autan plan avant – cap de telefone – eth, qu'escrivia letras
08'50 Société – service militaire – en Alemanha – nada animositat
09'20 Guerre 40 – qu'èran venguts eths alemands – un a St Guironç, qu'èra estat amatat, eth aute que'u deishèren coma mort – un aute, ena montanha de Santenh, qu'èra sord e que'u quitèren tirar dessús – qu'an trobat armas ena montanha, un moser – ua, Leonie deth Sord, qu'avia trobat un espanhòu mort, ena Planha (pendent era guèrra d'Espanha) – un que s'aperava Balthazar qu'èra arribat pendent era guèrra d'Espanha, e que tenguia eth cafè a Santenh – qu'èra andalós, de Granada
11'10 Hèstas – St Joan – gebes – ara, qu'ei a Santenh – mes, en cada vilatge en temps – un hoc – en Tyrol, qu'alugan hocs peras montanhas
12'10 Idem – Carnaval – n'ac a pas conegut
13'30 Era Morèra Roja – qui i avian coma oelhèr per aquiu capvath
14'10 Caçar – tara pèth – eth arrenard – entà véner era pèth – eth pelhaire que cridava «pelhas, pelhas, pelhas !», a St Guironç
15'00 Idem – isards – a haut que son – mes que son malauts – conjonctivita aths oelhs – e aqueth ivèrn, que matèc hòrt de cèrvis
16'10 Idem – eth sanglièr, e eths cèrvis – sovent, que n'i a plan, cèrvis, mes qu'esquiçan eths arbes


RL-09[CC-Se-Pr-4]



0'00 Seguida – cap mès de palomas
0'40 Agriculture – semiar – blat e civada – a haut, borrassas pertot era batusa que pujava dab un motur – e pujar eth ventader – un horn ací dab eth temps – en Òs o Uòs, o a Luhàntenh, dus bèths horns que poderén marchar – blat ner, taths poscajons
03'10 Alimentacion – hormatge dera ola – , amassar vielhis hromatges, prestir hormatges, botar aigardent laguens, deishar madurar 6 meses – qu'ei hòrt – béver ath porro – que'n minjavan eth dia de tóner
05'25 Lenga – que'n parla encara – ena montanha – mes que's va pèrder
06'25 Idem – diferenças entre ací o Laspe e Santenh – un qu'èra de Rosès que s'èra maridat ací, qu'avia mots diferents
07'15 Idem – dab Aran – que's comprenen plan mes que 's va acabar tanben
07'45 Idem – Vath Mala – que's sembla plan – cap tant de diferenças que dab eth Val d'Aran
08'40 Idem – emission de ràdiò RDC – n'ei pas eth madeish qu'ací – mèslèu occitan – qu'a coneishut monde dera Auda, de Quilhan, que parlavan patoès, mes n'èra cap parièr


RL-09[CC-Se-Pr-5]


Raymond que'm hè vesitar eth solèr on a utisis de bèth temps a
Era mea

0'00 Alimentacion – era met – eths camajons ena sau – aqueth qu'ei mèslèu eth còfre
que pujam entath solèr
01'35 Pastoralisme – esquera – ua picarra – eth pegader de Raymond (era crotz) – un aute, mes lo coneish pas – era esquera qu'ei deth temps de Guilhèm de Nadau
03'00 Idem – idem – ua claca dab eth batalh laguens – dab un òs d'un cavalh
03'50 Idem – idem - era Truqueta – son que clareja – canaula de oma – hèr dab era plana (utís)
04'40 Idem – utisis - eth restòl – tà atrapar eth pè dera oelha – que s'a a passar eth dit laguens tà que sia bon – eth Ansí o ansilh tara èrba ena cleda
05'30 Idem – idem – era lampa de carbura – taths minurs que devaravan ena mina – quin marchava
06'00 Utisis – un còfre deras municions – un avion alemand que s'èran esglachat ena Ribèra d'Òrla – sa pair qu'avia trobat aqueth cròfe – ce quin ei laguens
06'35 Idem – idem – ua boèta de 100 detonators tara mina – que hadian eth trauc, pr'amor ua galeria n'èra jàmes dreta, tòrta qu'èra – atau, quan petavan eths detonators, ques podian amagar – quin hadian tà alugar, ua mècha lenta – que peta ath cap d'ua minuta - «Gare à la mine» que cridavan avant de hèr petar
09'00 Idem – idem – era Carrela – utís tà arrodar eth cable tà hèr devarar era èrba – que n'avian 3 o 4 cables, eths – en 10 secondas qu'èra a baish
10'10 Idem – idem – era barrata tà hèr eth burri – hèr cauhar era aiga – quin hadian – eth sèr qu'èra çò que sobrava deth calhat
11'25 Agriculture – hèr baishar era èrba dab eths cables – qu'èra corrent de hèr atau – mes quan eth monde qu'arribèren dab parapentes, que'us caló tirar pr'amor dangerós
12'00 Utisis – eras levas tath cremalh
12'25 Croyances – non calia pas tocar eras levas pr'amor que rendia eras oelhas «avanas»
12'50 Hèstas – nadau – pregar eth ser de Nadau – botar ua soca en hoec – que balhavan lard – qu'èra eth ser de «Vòs ne mès»
14'00 Utis – era Cojèra tà botar era pèira de dalh – era martèra e eth martèth de dalhar
15'30 Hèstas – Nadau – eth ser de «Vòs ne mès» - que volia díser, aneit, se't vòs tornar servir, que pòdes, qu'ei eth ser dera hèsta – que hadian micons laguens era let – e hèr farineta
16'20 Alimentacion – tath pòrc : eth harnat

RL-09[CC-Se-Pr-6]


0'00 Seguida – eth harnat

Créateur

Lassalle Renaud, enquêteur
Eth Ostau Comengés, producteur

Source

RL-09[CC-Se-Pr]
EOC 9

Éditeur

Eth Ostau Comengés

Date

EOC 9

Contributeur

Les Biroussans (commanditaire)

Format

Texte/html

Langue

gascon

Type

Texte

Spatial Coverage

Sentein

Person Item Type Metadata

Birth Date

1951

Birthplace

Sentein

Citer ce document

Lassalle Renaud, enquêteur et Eth Ostau Comengés, producteur, “Collectage de Raymond - (Sentein-09),” Oralitat de Gasconha, consulté le 30 octobre 2024, https://culturaviva.audio-lab.org/items/show/86.

Formats de sortie